Αύξηση αυτοκτονιών λόγω οικονομικής κρίσης

Ακόμη και στην πλέον ακραία έκφραση απογοήτευσης, την αυτοκτονία, οδηγούνται χιλιάδες ανθρώποι σε όλο τον κόσμο λόγω της οικονομικής κρίσης. Οι απολύσεις, οι συχνές αλλαγές εργασίας ή ακόμη και οι συχνές? αλλοπρόσαλλες αναδιαρθρώσεις στην ίδια την επιχείρηση προξενούν έντονα ψυχολογικά προβλήματα σε αρκετούς ανθρώπους. Το 23ο κρούσμα αυτοκτονίας στο γαλλικό κολοσσό France Telecom κατά τη διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών, αποτελεί μία απλή ένδειξη των τεράστιων διαστάσεων που έχει λάβει η χρηματοπιστωτική κρίση στην καθημερινή μας ζωή.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι η οικονομική κρίση και η ανασφάλεια που αυτή προκαλεί, μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση του αριθμού των αυτοκτονιών οι οποίες είθισται να εμφανίζονται πιο συχνά σε ανέργους από ό,τι σε εργαζομένους.

Όπως τονίστηκε από ειδικούς στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Συνεδρίου Ψυχικής Υγείας που διοργανώθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα, με αφορμή την οικονομική κρίση εμφανίζονται πιο συχνά περιστατικά άγχους, κατάθλιψης και κρίσεων πανικού κάτι που συνδέεται με την αβεβαιότητα εργασίας, την αδυναμία εκπλήρωσης οικονομικών υποχρεώσεων και το ευρύτερο κλίμα ανασφάλειας που επικρατεί.  Οι μελέτες δείχνουν πως η απώλεια της εργασίας επιφέρει ψυχολογικές συνέπειες όμοιες με αυτές της απώλειας κάποιου αγαπημένου προσώπου ή ενός διαζυγίου/ χωρισμού, γι’ αυτό απαιτείται η ανάλογη προσοχή και υποστήριξη.

Η Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Ευαγγελία Τζαμπάζη επισημαίνει ότι «τους τελευταίους μήνες παρατηρείται μια αυξητική τάση των περιστατικών άγχους, κρίσεων πανικού και σειράς ψυχοσωματικών διαταραχών που σχετίζονται με τη δυσμενή οικονομική συγκυρία, την απώλεια θέσεων εργασίας, την επαγγελματική αβεβαιότητα και την αδυναμία εκπλήρωσης οικονομικών υποχρεώσεων. Υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν συστηματικά ότι οι αυτοκτονίες και οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι πιο συχνές σε ανέργους παρά σε εργαζόμενους.»

Σε έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και του London School of Hygiene and Tropical Medicine, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούλιο στους «Financial Times» και η οποία κατέγραψε τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στους αριθμούς της θνησιμότητας σε 26 χώρες της Ευρώπης από το 1970 έως και το 2007, προκύπτει ότι μία αύξηση της ανεργίας της τάξης του 3% μπορεί να οδηγήσει σε άνοδο 4% των αυτοκτονιών και 6% των δολοφονιών, ενώ ο αλκοολισμός δύναται να αυξηθεί κατά 28%.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η στήριξη των ανέργων από την κρατική μηχανή μπορεί να μειώσει σημαντικά τις επιπτώσεις της κρίσης στην υγεία τους. Εάν οι κοινωνικές δαπάνες στον ενεργό προς εργασία πληθυσμό αυξηθούν κατά 135 ευρώ (190 δολάρια) ανά άτομο σε ετήσια βάση, τότε ο αριθμός των αυτοκτονιών δεν θα ανέβει, ακόμα και αν αυξηθεί η ανεργία.

Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στις Η.Π.Α., την Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ, την Ιρλανδία και τη Γαλλία, με τους κατοίκους της Μεσογείου (Έλληνες, Ιταλούς, Ισπανούς) να αντιδρούν πιο... ψύχραιμα, παρά τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια νοικοκυριά.

Σε γενικότερες γρμμές, οι πρώην χώρες της Σοβιετικής Ένωσης (Ρωσία, Λιθουανια, λευκορωσία, Καζακστάν, Ουκρανία) εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά αυτοκτονιών, ενώ υψηλά είναι ακόμη τα νούμερα σε Ουγγαρία, Αυστρία, Γαλλία, Ν Κορέα και Ιαπωνία. Κοντά στο μέσο όρο κινούνται Δανία, Γερμανία, Κίνα, Σουηδία, Αυστραλία, Καναδάς, Ινδία, ΗΠΑ και Σιγκαπούρη. Πολύ χαμηλά ποσοστά εμφανίζουν μεταξύ άλλων η Ισπανία, η Ιταλία, η Αργεντινή, η Βραζιλία, το Ισραήλ, η Ταιλάνδη και οι χώρες της Μέσης Ανατολής.


Ξεκινώντας από τη Γαλλία, την περασμένη εβδομάδα 32χρονη υπάλληλος της Orange, της υπηρεσίας κινητής τηλεφωνίας της France Telecom, αυτοκτόνησε πηδώντας από παράθυρο του γραφείου της στον τέταρτο όροφο κτηρίου στο Παρίσι, μετά από σύσκεψη με αντικείμενο την αναδιοργάνωση του τμήματος στο οποίο εργαζόταν. Πρόκειται για την 23η αυτοκτονία υπαλλήλου της εταιρείας τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, γεγονός το οποίο προκάλεσε την αντίδραση της γαλλικής κυβέρνησης η οποία ζήτησε εξηγήσεις από τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας Ντιντιέ Λομπάρ.

Τα συνδικάτα καταγγέλλουν ότι υπεύθυνο για τις αυτοκτονίες είναι το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της επιχείρησης που έχει οδηγήσει σε αλλαγή της θέσης εργασίας, περισσότερους από 10.000 υπαλλήλους τα τελευταία τρία χρόνια.

Υπό τον φόβο της γενικής... κατακραυγής, η France Telecom έχει ήδη «παγώσει» το σχέδιο αναδιοργάνωσης δημιουργώντας 100 νέες θέσεις εργασίας στον τομέα του ανθρώπινου δυναμικού, ενώ ανακοίνωσε την έναρξη διαπραγματεύσεων για το στρες στο χώρο εργασίας. Παράλληλα, ο κ. Λομπάρ υποσχέθηκε να ενεργοποιήσει δωρεάν τηλεφωνική γραμμή, με την οποία οι εργαζόμενοι θα μπορούν να μιλούν με ψυχολόγους εκτός του οργανισμού.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η Γαλλία εμφάνιζε το 2008 ένα δείκτη αυτοκτονιών της τάξεως του 26,4 ανά 100.000 στους άνδρες και 9,2 στις γυναίκες.


Στις Η.Π.Α., σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Εργασίας, οι ανακοινωθείσες αυτοκτονίες (οι οποίες έγιναν στο χώρο εργασίας) αυξηθηκαν το 2008 σε ποσοστό 28% συγκριτικά με το 2007 φθάνοντας τις 251 (από 196 την αμέσως προηγούμενη χρονιά) που είναι το υψηλότερο νούμερο που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα. Σημειώνεται ότι από το ξεκίνημα της ύφεσης, τον Δεκέμβριο του 2007 έχουν χαθεί περί τις 6,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη χώρα. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Clark University Γκάρι Τσέισον, «υπάρχει τεράστιο άγχος από πάρα πολλούς Αμερικάνους λόγω της κρίσης, το οποίο τείνει να εξελιχθεί σε κατάθλιψη.»

Σε περιοχές όπου το ποσοστό ανεργίας ξεπερνάει ακόμη και το 25%, το άγχος διατήρησης της δουλειάς είναι τεράστιο. Μην ξεχνάμε ότι πολλοί εργοδότες, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τις απολύσεις, «κόβουν» τα ωράρια (αλλά και τους μισθούς), καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη την εξυπηρέτηση των οικονομικών (κυρίως δανειακών) αναγκών.

«Υπάρχει μεγάλη σχέση μεταξύ της ανεργίας και των αυτοκτονιών», σημειώνει η διευθύντρια Υγείας του Αμερικανικού Ιδρύματος για την Πρόληψη Αυτοκτονιών Πόλα Κλέιτον η οποία προσθέτει ότι οι κλήσεις στις λεγόμενες «γραμμές αυτοκτονίας» έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τους τελευταίους μήνες.

Η Εθνική Γραμμή Πρόληψης των Αυτοκτονιών δέχθηκε 545.000 κλήσεις το 2008, οι οποίες ήταν αυξημένες σε ποσοστό 36% από το 2007. Οι περισσότερες από αυτές τις κλήσεις προέρχονταν από ανθρώπους που εξέφραζαν ανησυχίες για το μέλλον της δουλειάς τους, αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα, απώλειες από ασφαλιστικά προγράμματα ή μετοχές, διαζύγια ή περικοπές στα προγράμματα Δημόσιας Υγείας. Η αυτοκτονία θεωρείται αυτή τη στιγμή ως η υπ αριθμόν 11 αιτία θανάτου στις Η.Π.Α., καθώς κάθε 17 λεπτά αυτοκτονεί και ένας άνθρωπος για διάφορες αιτίες.

Εάν μάλιστα σκεφθούμε ότι το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να ξεπεράσει ακόμη και το 10% μέχρι το τέλος του χρόνου, ότι οι «ακάλυπτες» επιταγές έχουν φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ και ότι τα εισοδήματα των εργαζομένων συνεχώς μειώνονται, τότε οι αυτοκτονίες είναι πιθανόν να εκτοξευθούν σε πολύ υψηλότερα νούμερα.


Στην Ιρλανδία, η οποία αντιμετωπίζει ? μαζί με την Ισπανία ? τα μεγαλύτερα προβλήματα ανεργίας, τυπώθηκαν περισσότερα από 100 χιλιάδες ενημερωτικά φυλλάδια για την ψυχική υγεία, σε μια προσπάθεια να αποτραπούν οι αυτοκτονίες ανθρώπων που έμειναν άνεργοι ή αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης. Σημειώνεται ότι ο αριθμός των ανθρώπων που αυτοκτονούν κάθε χρόνο στη συγκεκριμένη χώρα, είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των θυμάτων των τροχαίων.

Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία για την Πρόληψη των Αυτοκτονιών, η ανεργία έχει αυξήσει κατά 70% τον κίνδυνο αυτοκτονιών, ακόμα και σε ανθρώπους που δεν έχουν ιστορικό ψυχικής νόσου. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο ο Τζάστιν Μπρόφι, πρόεδρος του Κολλεγίου Ψυχιατρικής της Ιρλανδίας, «τα προσωπικά χρέη έχουν αυξηθεί ραγδαία και αυτό, σε συνδυασμό με την ανεργία, είναι ένας καθοριστικός παράγοντας κινδύνου για αυτοκτονίες». Θυμίζουμε ότι το ποσοστό ανεργίας στην Ιρλανδία έφθασε τον Ιούλιο στο 12,5% ενώ είναι πιθανόν να ξεπεράσει ακόμη και το 15,5% μέχρι το τέλος του 2010.


Στην Ιαπωνία, οι αυτοκτονίες ξεπερνούν πλέον τις 100 σε μηνιαία βάση, ενώ σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, του Ιουλίου, οι αυτοκτονίες εμφανίζουν αύξηση σε ποσοστό 6% συγκριτικά με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα. Ο Γιασουγιούκι Σιμίζου, επικεφαλής της οργάνωσης Lifelink, υπογραμμίζει ότι «το πρόβλημα είναι πως θεωρείται πια αναμενόμενο οι άνθρωποι που χάνουν τη δουλειά τους να αυτοκτονούν. Πρέπει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις που θα βοηθήσουν τους ανέργους να μένουν ζωντανοί». Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αυτοκτονία αποτελεί μάστιγα για τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου καθώς κάθε χρόνο περισσότεροι από 30.000 Γιαπωνέζοι δίνουν τέλος στη ζωή τους.


Στο Χονγκ Κονγκ οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ανθρώπων και παρατηρούν ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από αϋπνίες, άγχος και κατάθλιψη. Ο Ντομινίκ Λι, ψυχίατρος στο Χονγκ Κονγκ διακρίνει πολλούς πελάτες τους να εμφανίζουν περιστατικά αϋπνιών, κατάθλιψης και άγχους, επειδή έχασαν χρήματα, ή ανησυχούν για την ασφάλεια της εργασίας τους και την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους.

Οι ειδικοί μάλιστα προειδοποιούν, ότι το φαινόμενο μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των αυτοκτονιών, ειδικότερα από τη στιγμή που η επίδραση της κρίσης αρχίσει να αγγίζει και ανθρώπους με μικρότερες καταθέσεις που θα αρχίσουν να χάνουν τη δουλειά τους, καθώς οι εταιρείες θα ξεκινήσουν τις περικοπές. Ο Πολ Γιπ, διευθυντής του Κέντρου Jockey Club για την Ερευνα και την Πρόληψη των Αυτοκτονιών στο πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι «αν οι άνθρωποι αρχίσουν να χάνουν τη δουλειά τους και αυξηθεί το ποσοστό ανεργίας, τότε το πρόβλημα θα γίνει πιο σοβαρό. Οι άνεργοι έχουν 6με 30 φορές περισσότερες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν».

Τα ποσοστά των αυτοκτονιών στο Χονγκ Κονγκ αυξήθηκαν κατά 50%, σε σχέση με 12 αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους που ήταν η αναλογία το 1997 όταν η Ασία επλήγη από οικονομική κρίση, ενώ ανάλογα ήταν τα ποσοστά (18 ανά 100.000 κατοικους) το 2003 όταν ξέσπασε η επιδημία του SARS. Πρόσφατα, η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ εγκατέστησε ειδικές τηλεφωνικές γραμμές για την αντιμετώπιση της κρίσης, οι οποίες λειτουργούν σε 24ωρη βάση για εκείνους που εμφανίζουν "συναισθηματικής φύσης και οικογενειακά προβλήματα". Στα τηλέφωνα απαντούν κοινωνικοί λειτουργοί και όπου χρειάζεται, επεμβαίνει και συμβουλευτικός ψυχολόγος.

Πηγή Ημερησία