Η φορολόγηση της κινητής περιουσίας που κληρονομείται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό

Ορέστης Σεϊμένης – Αλεξάνδρα Γεράγγελου

Η κληρονομιαία περιουσία του κληρονομούμενου

Αποτελείται από την ακίνητη και την κινητή περιουσία του κληρονομούμενου. Προσδιορίζεται πρώτα η αξία και των δύο αυτών περιουσιών και μετά υπολογίζεται ο φόρος κληρονομιών επί του συνόλου της περιουσίας αυτής  με βάση τους τρεις πίνακες φορολογίας κληρονομιών, όπως ισχύουν

Ποια θεωρείται ότι είναι η κινητή περιουσία που φορολογείται στην Ελλάδα όταν μεταβιβάζεται με χαριστική αιτία;

Ως κείμενη στην Ελλάδα κινητή περιουσία θεωρούνται ιδίως:
α) Τα πλοία που είναι γραμμένα στα ελληνικά νηολόγια καθώς και τα αεροσκάφη που είναι γραμμένα στα ελληνικά μητρώα αεροσκαφών.
β) Η επωνυμία, ο τίτλος και η φήμη επιχείρησης ή επαγγέλματος που ασκούνται στην Ελλάδα.
γ) Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα εμπορικά σήματα, που είναι καταχωρημένα στην Ελλάδα.
δ) Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας καθώς και τα δικαιώματα για τη χρησιμοποίηση συγγραφικού υλικού, διπλώματος ευρεσιτεχνίας ή εμπορικού σήματος, εφόσον δύνανται να ασκηθούν στην Ελλάδα.
ε) Οι μετοχές, οι ιδρυτικοί τίτλοι και τα εταιρικά μερίδια των κάθε φύσεως εταιριών που εδρεύουν στην Ελλάδα.
στ) Οι ενοχικές αξιώσεις που είναι εξασφαλισμένες με υποθήκη σε ακίνητα ή πλοία ή αεροσκάφη, εφόσον αυτά βρίσκονται κατά τους παραπάνω ορισμούς στην Ελλάδα. Οι αξιώσεις που απορρέουν από συμβάσεις για τα παραπάνω ακίνητα ή πλοία ή αεροσκάφη. Οι οποιεσδήποτε ενοχικές αξιώσεις, που είναι απαιτητές στην Ελλάδα. Οι ενοχικές αξιώσεις που απορρέουν από συμβάσεις, οι οποίες έχουν καταρτισθεί στην Ελλάδα μεταξύ Ελλήνων υπηκόων.
ζ) Οι κάθε φύσεως απαιτήσεις, εξασφαλισμένες ή μη, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο ασώματης κινητής περιουσίας, εφόσον ο αποβιώσας είχε την κατοικία του στην Ελλάδα κατά το χρόνο του θανάτου του.
η) Τα τραπεζογραμμάτια και κάθε άλλο είδος χρημάτων, που αποτελούν νόμιμο μέσο πληρωμής στον τόπο της έκδοσης τους, καθώς και οι επιταγές στον κομιστή, εφόσον αυτά βρίσκονται στην Ελλάδα κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου.
θ) Τα κάθε φύσεως κινητά, εφόσον αυτά βρίσκονται στην Ελλάδα κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου

Πως αποτιμώνται τα κινητά πράγματα όταν κληρονομούνται;

Ο προσδιορισμός της αξίας των κινητών, που περιλαμβάνονται μεταξύ των στοιχείων της κληρονομιάς, γίνεται με βάση κάθε αποδεικτικό στοιχείο.

Πως αποτιμώνται τα έπιπλα όταν κληρονομούνται μαζί με τα κτίσματα;

Μεταξύ της κληρονομιάς θεωρείται ότι περιλαμβάνονται και έπιπλα. Ο υπόχρεος σε φόρο μπορεί να αποδείξει το αντίθετο με κάθε νόμιμο μέσο. Η αξία των επίπλων υπολογίζεται ίση με το ένα τριακοστό (1/30) της αξίας των κτισμάτων που περιλαμβάνονται στην κληρονομιά και επιτρέπεται στο Δημόσιο και στον υπόχρεο να αποδείξουν με κάθε νόμιμο μέσο ότι η αξία των επίπλων είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη.

ΤΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ κ.λπ. πολύτιμα αντικείμενα πως αποτιμώνται;

Στα έπιπλα δεν περιλαμβάνονται τα κοσμήματα και γενικά τα λοιπά πολύτιμα αντικείμενα καθώς και κάθε φύσης συλλογές έργων τέχνης, νομισμάτων, γραμματοσήμων και λοιπών αντικειμένων γενικά, ο προσδιορισμός της αξίας των οποίων ενεργείται με ιδιαίτερο τρόπο. Στην περίπτωση κατά την οποία αυτά είναι ασφαλισμένα κατά κινδύνων κλοπής, πυρκαγιάς και λοιπών κινδύνων, η αξία τους δεν μπορεί να είναι κατώτερη αυτής που αναγράφεται στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο.

KATAΘΕΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ κ.λπ.: Τι πρέπει να κάνουν οι τράπεζες πριν αποδώσουν στους κληρονόμους χρήματα ή άλλα κινητά πράγματα που έχουν κληρονομήσει (ποσά καταθέσεων κ.λπ.);

Οι τράπεζες, εταιρίες και γενικά κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που διακατέχει με οποιαδήποτε ιδιότητα ή οφείλει από οποιαδήποτε αιτία χρήματα, αξίες ή άλλα κινητά γενικά πράγματα, που αποτελούν αντικείμενο της  κτήσης αιτία θανάτου, δωρεάς, γονικής παροχής, προίκας, δεν μπορούν να τα αποδώσουν ή να καταβάλουν τα οφειλόμενα ποσά ή τόκους γι' αυτά, αν δεν τους προσαχθεί το κατά το άρθρο 105 πιστοποιητικό του προϊσταμένου της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας, στο οποίο βεβαιώνεται από αυτόν, εκτός των άλλων, ότι καταβλήθηκε ο φόρος που αναλογεί ή ότι δεν οφείλεται φόρος.

Την ίδια υποχρέωση έχουν:
• οι κληρονόμοι και
• οι εκτελεστές διαθηκών για τα κληροδοτήματα που οφείλουν.

Eπιμερισμός του φόρου κληρονομιάς στα κινητά πράγματα που βρίσκονται στις τράπεζες
Σε κινητές αξίες και λοιπά κινητά γενικά πράγματα, που έχουν κατατεθεί σε
Τράπεζες και λοιπά νομικά ή φυσικά πρόσωπα, ο φόρος κληρονομίας που αναλογεί επιμεριστικά στην αξία τους καταβάλλεται πριν από την ανάληψη τους και τη χορήγηση του πιστοποιητικού του άρθρου 105.

Πότε φορολογούνται τα κινητά πράγματα της κληρονομίας;

Η φορολογική υποχρέωση γεννιέται κατά τον χρόνο παράδοσης των κινητών αυτών πραγμάτων  

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην περίπτωση που ο έφορος αμφισβητήσει τον χρόνο που ορίζει στην δήλωση κληρονομιάς του ο φορολογούμενος, ως χρόνο γένεσης της φορολογικής ενοχής του, τότε πρέπει να αποδείξει (ο έφορος) την αντίθετη άποψή του.

Δήλωση κληρονομίας μετρητών ή κινητών πραγμάτων: Πότε ο φόρος εξοφλείται ολόκληρος (εφάπαξ) και όχι σε δόσεις. Η διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου.

Εφόσον δεν διασφαλίζεται (από τα κληρονομιαία αντικείμενα που απομένουν στην κατοχή του κληρονόμου ή κληροδόχου) η πληρωμή του υπόλοιπου φόρου της κληρονομικής του μερίδας και δεν παρέχεται εμπράγματη ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή μιας από τις αναγνωρισμένες στην Ελλάδα τράπεζες, ολόκληρος ο φόρος που αναλογεί στη μερίδα του κληρονόμου ή κληροδόχου καταβάλλεται πριν από τη χορήγηση του πιστοποιητικού των άρθρων 105 και 112. Σε κάθε άλλη περίπτωση που οφείλεται φόρος που αναλογεί σε μετρητά και γενικά κινητά πράγματα, εφόσον κατά την κρίση του προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. δεν διασφαλίζεται η πληρωμή του από την περιουσία του υπόχρεου, παρέχεται ασφάλεια (υποθήκη ή εγγυητής ή collateral) με την υποβολή της δήλωσης, άλλως καταβάλλεται αμέσως ολόκληρος ο φόρος αυτός και γίνεται μνεία στη δήλωση για την καταβολή.

Κινητά πράγματα που κληρονομούνται στο εξωτερικό από φορολογικό κάτοικο Ελλάδος

Εφ' όσον η κινητή περιουσία φορολογικού κάτοικου Ελλάδος που υπάρχει στο εξωτερικό φορολογήθηκε στο εξωτερικό, θα φορολογηθεί και στην Ελλάδα. Ο φόρος που, αποδεδειγμένα, καταβλήθηκε στην αλλοδαπή θα εκπέσει από τον φόρο που προέκυψε στην Ελλάδα, εκτός εάν ορίζει διαφορετικά η Διμερής Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που υπάρχει μεταξύ τής Ελλάδος και του άλλου κράτους.   

Έχει το δικαίωμα ο έφορος να αρνηθεί την χορήγηση του πιστοποιητικού του άρθρου 105 στην περίπτωση που κληρονομούνται κινητά περιουσιακά στοιχεία;

Ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας δικαιούται να αρνηθεί τη χορήγηση πιστοποιητικού για κινητά περιουσιακά στοιχεία που περιλαμβάνονται στη δήλωση του υπόχρεου σε φόρο, εφόσον κατά την κρίση του η αξία αυτών που δηλώθηκαν είναι εμφανώς κατώτερη από την πραγματική και δεν διασφαλίζεται η πληρωμή του φόρου κληρονομίας που αναλογεί στην πραγματική αξία αυτών των κινητών από τα περιουσιακά στοιχεία της κτήσης αιτία θανάτου, δωρεάς, γονικής παροχής ή προίκας που απομένουν στην κατοχή του υπόχρεου, αν δεν παρασχεθεί προηγουμένως η ασφάλεια (όπως αναπτύχθηκε στην προηγούμενη παράγραφο.

Η ΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΛΛΟΔΑΠΗ που ανήκει σε Έλληνα υπήκοο που κατοικούσε στην αλλοδαπή και κληρονομείται. Πως φορολογείται. 

Εάν ο κληρονομούμενος Έλληνας υπήκοος είχε την κατοικία του στην αλλοδαπή επί 10 τουλάχιστον συνεχή έτη, τότε η κινητή του περιουσία δεν υποβάλλεται στην Ελλάδα σε φόρο κληρονομίας.
Δεν περιλαμβάνονται στην απαλλαγή αυτή περιουσίες δημοσίων υπαλλήλων, στρατιωτικών και υπαλλήλων επιχειρήσεων που εδρεύουν στην Ελλάδα, εφόσον τα πρόσωπα αυτά εγκαταστάθηκαν στην αλλοδαπή λόγω της ιδιότητας τους αυτής.

ΧΡΕΗ ΣΤΗΝ ΑΛΛΟΔΑΠΗ για κινητά και ακίνητα ημεδαπής ή αλλοδαπής επιμερίζονται…

Χρέη αλλοδαπής που δεν βαρύνουν ειδικώς ακίνητα ημεδαπής ή αλλοδαπής, επιμερίζονται ανάλογα με την αξία κινητών και ακινήτων της αλλοδαπής. Το ποσό που αναλογεί στην αξία των κινητών που φορολογούνται στην Ελλάδα, δεν αναγνωρίζεται για έκπτωση κατά το μέρος που υπερβαίνει την αξία τους.