Η μεταβίβαση ακινήτου όταν υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή σε αυτό

Ορέστης Σεϊμένης - Αλεξάνδρα Γεράγγελου

Απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο, στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή εφόσον η μεταβολή αυτή θίγει τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις. (π.χ.αλλαγή χρήσης ή μέρους της χρήσης, οι διαστάσεις των χώρων κοινής χρήσης, τα ισχύοντα στους ακάλυπτους χώρους κ.λπ.) και εφ' όσον δεν υπάρχει σχετική άδεια της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας

Τα δικαιολογητικά που επισυνάπτονται στην δικαιοπραξία εν ζωή
 
Όταν συντάσσεται δικαιοπραξία εν ζωή που έχει ως αντικείμενο τη μεταβίβαση ή τη σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε κάθε ακίνητο, συμπεριλαμβανομένων των ακινήτων χωρίς κτίσμα, επισυνάπτονται στο συμβόλαιο:

- H άδεια οικοδόμησης του κτίσματος

- Υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη με την οποία δηλώνεται ότι στο ακίνητο ……δεν έχουν εκτελεστεί αυθαίρετες κατασκευές που να επηρεάζουν τη δόμηση, την κάλυψη και το ύψος της ιδιοκτησίας και δεν έχουν εγκατασταθεί χρήσεις χωρίς άδεια, ή ότι οι εκτελεσμένες αυθαίρετες κατασκευές ή οι εγκατεστημένες αυθαίρετες χρήσεις, εμπίπτουν σε μια από τις επιτρεπόμενες εξαιρέσεις από τον νόμο

- Βεβαίωση μηχανικού, με την οποία βεβαιώνεται ότι στο ακίνητο ……δεν έχουν εκτελεστεί αυθαίρετες κατασκευές που να επηρεάζουν τη δόμηση, την κάλυψη και το ύψος της ιδιοκτησίας και δεν έχουν εγκατασταθεί χρήσεις χωρίς άδεια, ή ότι οι εκτελεσμένες αυθαίρετες κατασκευές ή οι εγκατεστημένες αυθαίρετες χρήσεις, εμπίπτουν σε μια από τις επιτρεπόμενες εξαιρέσεις από τον νόμο

Οι ποινές των συμβολαιογράφων, μεσιτών, δικηγόρων, υποθηκοφυλάκων κ.λπ.

Οι συμβολαιογράφοι που συντάσσουν συμβόλαια, οι δικαιοπρακτούντες, οι μεσίτες που μεσολαβούν, οι δικηγόροι που παρίστανται στη σύνταξη συμβολαίων, οι υποθηκοφύλακες ή οι προϊστάμενοι των κτηματολογικών γραφείων που μεταγράφουν αυτά, εφόσον δεν έχει επισυναφθεί η παραπάνω δήλωση και η βεβαίωση, καθώς και οι μηχανικοί που χορήγησαν ανακριβή βεβαίωση, τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή από 30.000 μέχρι 100.000€, ανάλογα με την αξία της αυθαίρετης κατασκευής.

Οι «δικαιοπραξίες εν ζωή», νοούνται μόνο οι συμβολαιογραφικές πράξεις με τις οποίες συνιστώνται ή μεταβιβάζονται εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων.

Τα πρακτικά συμβιβασμού για αναγνώριση ή μεταβίβαση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων

Δεν περιλαμβάνονται τα πρακτικά συμβιβασμού (του άρθρου 209 του Κ.Πολ.Δικ), ούτε τα πρακτικά του δικαστικού συμβιβασμού, έστω και αν αυτά περιέχουν δικαιοπραξίες που αφορούν στην αναγνώριση ή μεταβίβαση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων.

Γιατί στις περιπτώσεις αυτές ο έλεγχος της νομιμότητας της γενομένης με τον συμβιβασμό δικαιοπραξίας (αναγνώρισης ή μεταβίβασης εμπραγμάτου δικαιώματος), έχει γίνει από το δικαστήριο, το οποίο, αν έχει αμφιβολίες για την νομιμότητα του συμβιβασμού, οφείλει να ζητήσει οίκοθεν τα παραπάνω δικαιολογητικά

Τα αυθαίρετα στην περίπτωση αγωγής αναγνωριστικής της κυριότητος ακινήτου με βάση την έκτακτη χρησικτησία

Τα παραπάνω ισχύουν και στην περίπτωση αγωγής αναγνωριστικής της κυριότητας ακινήτου με βάση την έκτακτη χρησικτησία.

Στην περίπτωση αυτή:

α) εφόσον ο εναγόμενος συμβιβασθεί με τον ενάγοντα και αναγνωρίσει την κυριότητα του επί του ακινήτου, συντάσσεται το σχετικό πρακτικό, και καταργείται η δίκη.

β) αν ο εναγόμενος συνομολογήσει ή αποδεχθεί ….την αγωγή και το δικαίωμα που έχει ασκηθεί με αυτήν, τότε θα εκδοθεί σχετική απόφαση που θα αναγνωρίζει την κυριότητα του ενάγοντος επί του ακινήτου. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, δεν απαιτείται, κατά την γνωμοδότηση του εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, η προσκόμιση της παραπάνω βεβαίωσης του μηχανικού (άρθρου 23 παρ.4 του Ν 4014/2011) για την μεταγραφή, αφού έχει προηγηθεί ο δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας της μεταβίβασης του ακινήτου.

Ν. 1337/1983 άρθρο 17 παρ.12
Ν. 1577/1985 άρθρο 5 παρ.2 και άρθρο 22 παρ.3
Ν. 4014/2011 άρθρο 23
Ν. 4030/2011 άρθρο 49 παρ.4
Γνωμ. Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Αρ. 4/24-9-2017