Ε. Τσακαλώτος: «Έχει πέσει ένα δυσανάλογο βάρος σε μερίδες των μεσαίων τάξεων και των αυτοαπασχολούμενων»

Ομιλία του υπουργού Οικονομικών για το σχέδιο του προϋπολογισμού στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής

ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ(Υπουργός Οικονομικών): Ευχαριστώ κ. Πρόεδρε. Θέλω να σας πω- αυτό που είπα χθες σε μια ομιλία-  ότι ο Δεκέμβριος που μας έρχεται είναι ο πιο κρίσιμος μήνας από τότε- δηλαδή από το καλοκαίρι του 2015- όπου θα κριθούν πολλά και σημαντικά για την πρόοδο της Ελληνικής οικονομίας και την δυνατότητά μας να πετύχει ο «οδικός χάρτης» που ανακοινώσαμε το καλοκαίρι του 2015.

Ο Προϋπολογισμός ουσιαστικά είναι μια απεικόνιση της πολιτικής μας από την μεριά των φόρων και των δαπανών. Έχει θετικά μηνύματα αλλά και δυσκολίες- όπως άλλωστε και όλοι οι Προϋπολογισμοί- και ιδιαιτέρως τώρα που βρισκόμαστε στην περίοδο της κρίσης. Υπάρχουν άνθρωποι τους οποίους προσπαθούμε να ευνοήσουμε και υπάρχουν και άνθρωποι τους οποίους αδικούμε.

Η δική μας στρατηγική εδώ και ενάμιση χρόνο περίπου είναι να ελαφρύνουμε τις πιο ευάλωτες τάξεις και συγχρόνως, επιτέλους, να αντιμετωπίσουμε τα θέματα της φοροδιαφυγής, του λαθρεμπορίου και τα λοιπά. Αυτό το δεύτερο (λαθρεμπόριο) πήρε χρόνο διότι είναι πολλά τα Νομοσχέδια που ήρθαν ή έρχονται και περιμένουμε αποτελέσματα, αλλά μην ξεχνάτε ότι στις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς όλα αυτά ονομάζονται ως «μη παραμετρικά μέτρα» και δεν μετράνε στους στόχους. Αυτό είναι το κακό νέο αλλά το καλό νέο είναι πως ότι κερδίζεις από αυτά τα μέτρα μπορείς να το χρησιμοποιήσεις, σου δίνει αυτό που λέμε «δημοσιονομικό χώρο». Και ακριβώς επειδή είναι έτσι τα πράγματα, Ότι έχουμε δηλαδή δυσκολίες σε μια χώρα που σαράντα- πενήντα χρόνια οι πλούσιοι πληρώνανε φόρους σε εθελοντική βάση- με ευθύνη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και της Ν.Δ.- και επειδή έπρεπε να ελαφρύνουμε τις κατώτερες τάξεις- δηλαδή τις πιο ευάλωτες ομάδες- γι’ αυτό και έχει πέσει και ένα δυσανάλογο βάρος σε μερίδες των μεσαίων τάξεων και των αυτοαπασχολούμενων.

Αυτό εμείς το ομολογούμε. Δεν το κρύβουμε. Είναι πραγματικά μεγάλο το βάρος και πρέπει αυτό το βάρος σιγά - σιγά να το ελαφρύνουμε. Για αυτό και χθες στην ομιλία μου στο Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο έκανα την πρόταση προς τους πιστωτές και ιδιαίτερα προς τους πιστωτές, που δεν θέλουν να εμπλακούν σοβαρά στη συζήτηση για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, ότι μετά από το 2018 (δηλαδή μετά το τέλος του προγράμματος), να μειωθεί ο στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος από 3,5% στο 2,5% και αυτό  το  1%, που θα είναι 1,8 δισ. -2 δισ. παραπάνω μετά από την ανάπτυξη, να το χρησιμοποιήσουμε -και να δεσμευτούμε γι αυτό- για τη μείωση των φόρων αυτών των στρωμάτων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Δηλαδή, να μειώσουμε το κόστος σε συγκεκριμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις μεταξύ του πόσο αμείβεται ένας εργαζόμενος και τι κοστίζει στον εργοδότη, για να απασχολήσει έναν εργαζόμενο. Αυτή την πρόταση την κάναμε, ακριβώς, επειδή νοιαζόμαστε για αυτά τα στρώματα και γνωρίζουμε πόσο σημαντική  είναι η ανταγωνιστικότητα.

Ακριβώς, επειδή μερικοί από τους πιστωτές μας λένε, ότι το πρόβλημα δεν είναι το ελληνικό χρέος, αλλά η ανταγωνιστικότητα, θα πρέπει να κοιτάξουν σοβαρά αυτή την πρόταση μιας αξιόπιστης κυβέρνησης που, ήδη, μείωσε το στόχο από 4,5% σε 3,5% - και τώρα επιδιώκει, να πάει από το 3,5% στο 2,5% και ίσως λιγότερο.

Άρα, η στρατηγική μας ήταν,  να βοηθήσουμε τα πιο ευάλωτα στρώματα. Αυτό άρχισε από την πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛ., άρχισε με το ν.4320/2015, με τον οποίο θεσμοθετήθηκε μια σειρά άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Δράσεις που υπήρχαν ήταν, η επιδότηση της σίτισης, η επιδότηση ενοικίου, η δωρεάν επανασύνδεση και η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Οι ανάγκες που καλύπτονται από το πρόγραμμα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης από το 2017 και μετά, θα ενσωματωθούν και θα καλύπτονται από την εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης.

Από τον Προϋπολογισμό εξόδων του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κατά το οικονομικό έτος 2016 αναμένεται, να διατεθούν συνολικά πιστώσεις ύψους 263 εκατ. €.

Έχουμε τα αντισταθμιστικά μέτρα για το ΕΚΑΣ, Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης έχει πιστώσεις ύψους 700 εκατ. €, μερικά είναι από παλιότερα και αυτό το ποσοστό δεν είναι καθαρή αύξηση, αλλά είναι μεγάλη αύξηση. Παρόλα αυτά με σκοπό την επέκτασή του σε όλους τους Δήμους της χώρας, ενσωματώνει το παλιότερο πρόγραμμα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, που τέθηκε σε λειτουργία το 2014 και λειτούργησε μόνο πιλοτικά και όχι σε πανελλαδικό επίπεδο. Είναι, αμιγώς, προνομιακό και απευθύνεται σε νοικοκυριά που διαβιούν σε συνθήκες φτώχειας.

Ο κ. Χατζηδάκης στην πρώτη ομιλία είπε, ότι υπάρχουν μειωμένες δαπάνες στον Κοινωνικό Προϋπολογισμό. Νομίζω, ότι μετά από τις παρεμβάσεις του κυρίου Χουλιαράκη, η παρεξήγηση λύθηκε. Και είναι προφανές  ότι  υπάρχει αύξηση και αν κοιτάξετε τις δαπάνες για κοινωνικές παροχές που έχουμε στη Γενική Κυβέρνηση, εάν βάλουμε και τα νοσοκομεία και  όλα,  η αύξηση αυτή είναι σαφής.  Θα το καταθέσω αυτό στα πρακτικά, για να το δείτε) στο δικό σας χρόνο, για να το συζητήσουμε αργότερα.

Αυτό γίνεται για να βοηθήσουμε τους κοινωνικά ευάλωτους, που είναι ο πρώτος στόχος μιας αριστερής Κυβέρνησης, δηλαδή να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση. Δεν θα πω τόσα πολλά πράγματα για όσα  κάνουμε για τη φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή, και την φοροαποφυγή -θα μιλήσει για αυτά και η κυρία Παπανάτσιου- αλλά είναι σημαντικά τα ποσά που περιμένουμε από αυτούς τους πόρους, ιδιαίτερα με την εφαρμογή του από του καινούριου συστήματος που είναι έτοιμο τώρα και μέσω αυτού μπορείς να βρεις τις καταθέσεις των ανθρώπων και να τις συγκρίνεις με προηγούμενες φορολογικές δηλώσεις.  Αυτό το σύστημα χρειάστηκε πάρα πολύ καιρό να γίνει -σας έχω εξηγήσει σε αυτήν την Επιτροπή γιατί είναι δύσκολο, ενώ φαίνεται πολύ εύκολο- και περιμένουμε και από εκεί χρήματα. Καθώς γίνεται αυτό, όπως σας είπα, θα υπάρχει ελάφρυνση, για τα μεσαία στρώματα και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Ας πάμε λίγο περισσότερο στους φόρους. Νομίζω ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, κ. Βεσυρόπουλε, ότι είναι πάνω από τον στόχο. Αν ήταν 3 δισ. κάτω από τον στόχο, τότε εσείς θα λέγατε, αντιθέτως με όλους τους Θεσμούς και όλη την Κοινότητα, ότι αντί να έχουμε 0,5% πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, θα είχαμε -1,5%. Μόνο αυτό έπρεπε να σκεφτείτε πριν το πείτε.  Είπατε ότι είμαστε 3 δισ. κάτω από το στόχο. Αν ίσχυε αυτό, τότε το πρωτογενές πλεόνασμα θα έπρεπε να ήταν -1,5% και όχι +0,5% και όχι μόνο θα είναι +0,5% που είναι ο στόχος, αλλά θα είναι παραπάνω από αυτόν τον στόχο.

Θα σας εξηγήσω το λάθος που κάνατε και θα το συζητήσουμε περαιτέρω. Το σημείο στο οποίο αναφέρεστε είναι σε ταμειακή και όχι σε δημοσιονομική βάση. Σε δημοσιονομική βάση τα έσοδα -που είναι ο Πίνακας 3.2 στη σελίδα 58- είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 360 εκ. ευρώ. Σύμφωνα με την αιτιολογία του Προγράμματος, που αυτό είναι που μετράει, το αποτέλεσμα στο πρώτο δεκάμηνο είναι 1 δισ. πάνω από το στόχο. Ακόμα, όμως και σε ταμειακή βάση, στην οποία αναφερθήκατε εσείς, η υπο-κάλυψη των στόχων είναι για πράγματα που έχουν  σχέση με τα αεροδρόμια, από όπου, αντί τα λεφτά να μπουν φέτος, θα μπουν του χρόνου.

Η πραγματικότητα είναι ότι είχαμε υπερ-κάλυψη των στόχων των εσόδων περίπου 1 δις. Αυτό δεν το αμφισβητούν ούτε οι Θεσμοί. Και για να σας πω και για το πόσο λογικοί είναι οι στόχοι και για το έτος 2017, το μόνο που συζητούν οι Θεσμοί και έχουμε μια διαφωνία για το δημοσιονομικό κενό για τα έτη 2017 και 2018- είναι πόσο μεγάλο κομμάτι αυτής της υπερ-κάλυψης –υπερ-απόδοσης- θα συνεχιστεί τα έτη 2016 και 2017 και πόσο κομμάτι ήταν συγκυριακό.

Άρα, για το ότι υπάρχει υπερ-απόδοση δεν τίθεται κανένα θέμα από κανέναν  από πουθενά. Το μόνο που συζητάνε οι ίδιοι οι θεσμοί είναι πόσο κομμάτι της υπερ-απόδοσης  είναι συγκυριακό και  επομένως δεν μπορούμε να το μετρήσουμε για τα έτη 2017 και 2018 και πόσο είναι μόνιμου χαρακτήρα. Είναι μια ερώτηση που οι Οικονομολόγοι πάντα πρέπει να την εξετάζουν.

Το δεύτερο που θέλω να σας πω είναι σε σχέση με το αν η αναπροσαρμογή στο Πρόγραμμα γίνεται πιο πολύ από τη μεριά των δαπανών ή πιο πολύ από τη μεριά των φόρων. Θα καταθέσω σε λίγο και έναν Πίνακα που δείχνει ότι παρόλο που πάλι η αναπροσαρμογή γίνεται περισσότερο από τη μεριά των δαπανών παρά από των φόρων, έχετε δίκιο ότι η τάση σε εμάς είναι λίγο περισσότερο να γίνεται από τους φόρους.

Δηλαδή, σε επίπεδο αλλαγών, περισσότερο προέρχεται από τους φόρους και όχι από τις δαπάνες. Όμως όταν το 2012 μόνο το 1% προερχόταν από τους φόρους και 99% γινόταν από τις δαπάνες, καταλαβαίνετε ότι μια τέτοια αναπροσαρμογή χρειαζόταν, γιατί δεν μπορούσε να συνεχιστεί αυτό, εκτός αν δεν θέλατε ούτε νοσοκομεία ούτε σχολεία ούτε τίποτα.

Πρέπει να σας πω, ότι τα δέκα χρόνια πριν από την κρίση στην Ελλάδα, η μεγάλη απόκλιση της ελληνικής οικονομίας δεν προερχόταν από τη μεριά των δαπανών. Ήμασταν στο μέσο όρο της Ε.Ε.. Μπορούμε, κ. Κουτσούκο να συζητήσουμε την ποιότητα αυτών των δαπανών. Καταλάβατε τι εννοώ, ότι δεν ήταν αποτελεσματικά, γίνονταν σπατάλες. Θα μπορούσαμε να συζητήσουμε την ποιότητα αυτών των δαπανών, αλλά ήταν στον μέσο όρο της Ε.Ε.. Η μεγάλη απόκλιση στην Ελλάδα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ήταν η απόκλιση στο επίπεδο των εσόδων, που ήταν πριν από την κρίση κάθε χρόνο κατά μέσο όρο 6% - 7%.  Και γι' αυτό είπα στην αρχή, ότι κατά την περίοδο της Ν.Δ. και του ΠΑ.ΣΟ.Κ. οι πλούσιοι πλήρωναν τους φόρους σε εθελοντική βάση. Γι' αυτό ο συνάδελφος, ο κ. Σταθάκης, μιλάει στο βιβλίο του για νόμιμη φοροδιαφυγή.
Ήταν ο τρόπος που διαμόρφωσε το σύστημα εξουσίας τις κοινωνικές συμμαχίες, ότι τους έκλειναν το μάτι, ότι οι συγκεκριμένες ομάδες δεν θα πληρώνουν φόρους.
Εγώ δέχομαι, ότι εμείς συγκριτικά με τη Ν.Δ. - δεν ξέρω με τα κεντρώα κόμματα, ίσως δεν το έχουμε συζητήσει σε βάθος- πραγματικά πιστεύουμε ότι η φορολογία πρέπει να υπάρχει, πρέπει να ελαφρύνουμε αυτούς που πρέπει να ελαφρύνουμε, αλλά χρειαζόμαστε καλά νοσοκομεία, χρειαζόμαστε καλά σχολεία  Η μείωση των φόρων με τον τρόπο που το ανακοινώνει ο κ. Μητσοτάκης, ξέρουμε επακριβώς που θα οδηγήσει. Ξέρουμε ότι θα οδηγήσει στις ανισότητες που βλέπουμε στις Η.Π.Α. και στην Βρετανία, ξέρουμε ότι θα οδηγήσει σε ένα σύστημα, όπου οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες αισθάνονται ότι δεν συμμετέχουν καθόλου σε αυτήν την ανάπτυξη. Το έχουμε δει το έργο αυτό και νομίζουμε ότι υπάρχει μια ιδεολογική μάχη σ' αυτό και πρέπει να συνεχίσουμε να το συζητάμε.
Τώρα θα ήθελα να πάω στο θέμα της ανάπτυξης και σας καταθέτω τον πίνακα για τα έσοδα και τα έξοδα.

Θα αναφερθώ στο θέμα της ανάπτυξης και στο τι είναι και τι δεν είναι ρεαλιστικό στον στόχο του 2,7 %. Το γραφείο του Προϋπολογισμού της Βουλής έχει μια ανησυχία, που την εκδήλωσε. Δεν είμαι ακόμη σίγουρος γιατί  έχει αυτή την ανησυχία, ενώ το έχω μελετήσει (το κείμενο του ΓΤΠΒ ) και κατά κάποιο τρόπο, δεν είναι κοντά (Η ανάλυση του Γ.Π. της Βουλής) στο μέσο όρο των εκτιμήσεων άλλων θεσμών και διεθνών οργανισμών. Δηλαδή είτε μιλάμε για την Citibank είτε μιλάμε για την Κομισιόν είτε μιλάμε για το Δ.Ν.Τ. Νομίζω ότι το 2,7% που εμείς προβλέπουμε δεν είναι πάνω από το μέσο όρο των προβλέψεων, αν πάρουμε μια μεγάλη γκάμα οργανισμών, τραπεζών, ερευνητικών κέντρων. Αυτή είναι η άποψή μου. Αναρωτηθήκατε από που θα προέρχεται, με τόσο μεγάλη φορολόγηση και υφεσιακά μέτρα. Εμείς δεν έχουμε κρύψει ότι υπάρχουν υφεσιακά μέτρα, το είπα εγώ στη συζήτηση το Μάιο μετά από το Eurogroup. Το θέμα είναι αν υπάρχουν αντισταθμίσεις σε αυτά τα υφεσιακά μέτρα, που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν το 2,7%. Νομίζω ότι υπάρχουν, ότι οι προοπτικές στην αγορά απασχόλησης από όλα τα στοιχεία πού προβλέπεται είναι ότι θα μειωθεί η ανεργία και άρα θα υπάρχει κατανάλωση. Μπορεί ο κάθε καταναλωτής να δυσκολεύεται αλλά τώρα θα υπάρχουν περισσότεροι καταναλωτές που θα μπορούν να πληρώνουν φόρους.

Μην ξεχνάτε ότι η οριακή τάση κατανάλωσης-δαπάνης είναι μεγαλύτερη για τους φτωχούς απ’ ότι είναι για τους πλούσιους. Υπάρχει ακόμα και για τους φτωχούς, το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), δηλαδή το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Πρέπει να σας πω τις εμπειρίες από τις περιοχές που έγινε το πιλοτικό σύστημα, διότι ήταν μεγάλη ανακούφιση γι’ αυτόν τον κόσμο. Μπορεί να μην είναι μεγάλο το ποσο, αλλά όταν δεν υπάρχει τίποτα άλλο κάνει μεγάλη διαφορά. Υπάρχει και εκεί, και μου κάνει εντύπωση που στη Ν.Δ. παρότι είναι οι θιασώτες της επιχειρηματικότητας, δεν βλέπουν πόσα μικρομεσαία εγχειρήματα γίνονται στην οικονομία μας. Δεν ξέρω κατά πόσο παρακολουθήσατε το χθεσινό συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, αλλά εκεί έγινε αναφορά σε πολλές πρωτοβουλίες που έγιναν μέσα στην κρίση και μπορούν να προωθηθούν. Υπάρχει η υποχρέωση των νοικοκυριών που είπατε, αλλά ακριβώς αυτό το μέτρο που θα φέρουμε για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό αντιμετωπίζει το πρόβλημα. Αντιμετωπίζει το πρόβλημα νοικοκυριών και επιχειρήσεων που χρωστάνε συγχρόνως στις τράπεζες και στο δημόσιο και για πρώτη φορά μπαίνει το δημόσιο και με το κεφάλαιό του. Αυτό θα βοηθήσει όχι μόνο τις επιχειρήσεις που έχουν πρόβλημα, που χρωστάνε στις τράπεζες αλλά και αυτές που χρωστάνε στο δημόσιο, είτε από φόρους, είτε από κοινωνικές εισφορές. Άρα, θα ανακουφιστούν κάπως.. Με αυτό τον τρόπο θα μετατραπούν πολλά κόκκινα δάνεια, σε πράσινα, θα μπορέσουμε να μειώσουμε το ύψος των κόκκινων δανείων και θα μπορεί να εισέλθει νέο χρήμα στις επιχειρήσεις που ανέφερα και είναι πραγματικά εντυπωσιακές οι πρωτοβουλίες που γίνονται.

Νομίζω ότι το επενδυτικό κλίμα καλυτερεύει πολύ περισσότερο από ό,τι λέτε, δεν ξέρω σε ποιους επενδυτές μιλάτε εσείς, αλλά οι επενδυτές με τους οποίους μιλάω εγώ στην Ουάσινγκτον, στον Λονδίνο, στη Φρανκφούρτη θεωρούν ότι υπάρχει λύση για το χρέος. Υπάρχει πολύ μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα, δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι δεν υπάρχει αυτό το ενδιαφέρον. Οι επενδυτές κατανοούν ότι έχουν γίνει πάρα πολλές μεταρρυθμίσεις και για την αδειοδότηση και για την απλοποίηση των διαδικασιών των επενδύσεων. Έτσι, δεν είμαι και σε αυτό απαισιόδοξος.

Πίσω από τη δυσπιστία σας υπάρχει μια αλήθεια, όμως είμαι αρκετά αισιόδοξος, με δεδομένο ότι δεν θα αλλάξει προς το χειρότερο το διεθνές περιβάλλον. Αυτό είναι κάτι που ούτε εγώ το ξέρω, ούτε εσείς το ξέρετε, είναι εξωγενές. Είμαι αρκετά αισιόδοξος για την ανάπτυξη και το 2017 και το 2018. Για να είναι βιώσιμη αυτή η ανάπτυξη πραγματικά χρειαζόμαστε ένα άλλο αναπτυξιακό μοντέλο. Ήταν από την αρχή γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ ότι εμείς δεν επιστρέφουμε στο 2008, δεν έχουμε την άποψη ότι όλα γίνονταν καλά μέχρι το 2008 και τότε εκτινάχθηκαν τα δημοσιονομικά και επομένως πρέπει να γυρίσουμε στο 2008. Μπορεί να έχουμε ιδεολογικές διαφορές, αλλά με προτεραιότητες στο αναπτυξιακό μοντέλο. Νομίζω ότι το Υπουργείο Οικονομίας και το Υπουργείο Ενέργειας είναι σε πλήρη ταύτιση ότι πρέπει να αλλάξει το αναπτυξιακό μοντέλο, να μην βασίζεται μόνο σε μεγάλα έργα. Να οδηγούνται πολλά επιχειρηματικά πράγματα, στην κοινωνική οικονομία που να μπορούμε να τα επιδοτήσουμε και να έχουμε ένα πιο πολυσύνθετο αναπτυξιακό μοντέλο, με πολλούς «παίκτες» σε αυτό. Άρα, εάν έχετε ανησυχίες για μετά το τέλος του πρόγραμματος, τις συμμερίζομαι, στην περίπτωση που δεν δουλέψει σκληρά η κυβέρνηση με ένα καινούργιο αναπτυξιακό πρόγραμμα.
Τελειώνω, με τα θέματα της διαπραγμάτευσης.

Ορόσημο είναι η 5η Δεκεμβρίου, όπου η Ελληνική οικονομία ευελπιστεί ότι τα τρία κομμάτια της διαπραγμάτευσης θα ενωθούν. Μπορεί να υπάρχει και άλλο Eurogroup, αλλά πολύ σύντομα θα έχουμε μία εικόνα αν θα μπορούμε να πάμε στο QE και αν πάμε εκεί, τα άγχη που εκδηλώσατε για τα «capital controls» - συνεχώς μειώνονται και υπάρχει μια ελευθερία κίνησης κεφαλαίων.
Το πρώτο κομμάτι είναι η συζήτηση για τις μεταρρυθμίσεις. Η συζήτηση με τους θεσμούς είναι διαδοχική και υπάρχουν συνεχείς προσεγγίσεις σε όλα τα θέματα των ρυθμίσεων και το πως θα καλύψουμε τους δημοσιονομικούς στόχους εντός του προγράμματος, δηλαδή, το 2017 και το 2018.

Το δεύτερο κομμάτι είναι οι δημοσιονομικοί στόχοι για μετά το 2018 και πόσο θα είναι αυτοί. Αν θα είναι στο 3,5%, αν θα μειωθούν, αν θα είναι στο 3,5% για λίγα χρόνια και μετά θα μειωθούν. Αυτό είναι μια συζήτηση στην οποία το ΔΝΤ λέει ότι αν είναι πάνω από το 1,5%, που θεωρεί σωστό (Να είναι 1,5%), εμείς μπορεί να ζητήσουμε και περισσότερα μέτρα. Η απάντηση που έδωσα χθες στο ΔΝΤ είναι ότι πρέπει να έχει το θάρρος της γνώμης του αν πιστεύει ότι η Ελληνική οικονομία δεν πρέπει να πάρει άλλα μέτρα, δεν χρειάζεται μεγάλη ύφεση και ότι συμφωνεί με αυτά που είπε ο  Draghi, ο Moscovici, ο Obama και o Lew, που ήρθαν εδώ τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Τέτοια απομόνωση έχουμε να δούμε από το 1956 που η Grace Kelly παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Rainier και το 1981 που η Lady Diana παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Κάρολο! Τέτοια …απομόνωση της ελληνικής κυβέρνησης με έχει «σοκάρει»!
Εμείς λέμε ότι χρειάζεται να μειωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά λέμε και στο ΔΝΤ να μην πιέζει τον αδύναμο παίκτη. Να πιέσει τον παίκτη που δεν θέλει να δώσει τόσα πολλά για το χρέος.

Το τρίτο κομμάτι είναι το χρέος. Νομίζω ότι μέχρι τον Ιανουάριο θα έχουν δοθεί οι λεπτομέρειες.
Τότε, θα ξέρουμε τα τρία «κομμάτια». Θα ξέρουμε πόσα έχουν δώσει και θα μπορέσουμε όλοι και όλες να αξιολογήσουμε, ποιες είναι οι προοπτικές για την ελληνική οικονομία για την επόμενη περίοδο. Ευχαριστώ πάρα πολύ.