ΔΕΕ - Η απαλλαγή από τον ΦΠΑ μπορεί να μη χορηγηθεί σε εταιρία η οποία πώλησε προϊόντα προοριζόμενα για άλλο κράτος μέλος, αν η εταιρία αυτή δεν αποδείξει ότι επρόκειτο για ενδοκοινοτική συναλλαγή

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Υπηρεσία Τύπου και Πληροφόρησης
Απόφαση στην υπόθεση C-273/11

Mecsek-Gabona Kft κατά Nemzeti Adó- és Vámhivatal Dél-dunántúli Regionális Adó Főigazgatósága

Η απαλλαγή από τον ΦΠΑ μπορεί να μη χορηγηθεί σε εταιρία η οποία πώλησε προϊόντα προοριζόμενα για άλλο κράτος μέλος, αν η εταιρία αυτή δεν αποδείξει ότι επρόκειτο για ενδοκοινοτική συναλλαγή

Αντιθέτως, αν η εταιρία αυτή προσκομίσει την απόδειξη αυτή και έχει ενεργήσει καλοπίστως, δεν μπορεί να στερηθεί την απαλλαγή αυτή με την αιτιολογία ότι ο αγοραστής δεν μετέφερε τα προϊόντα εκτός του κράτους αποστολής

Σύμφωνα με την οδηγία «ΦΠΑ»1, η πώληση, εντός κράτους μέλους, προϊόντων τα οποία αποστέλλονται ή μεταφέρονται σε άλλο κράτος μέλος, για λογαριασμό αγοραστή ο οποίος υπόκειται στον ΦΠΑ εντός κράτους μέλους διαφορετικού από το κράτος αναχωρήσεως της αποστολής ή της μεταφοράς των αγαθών, απαλλάσσεται από τον ΦΠΑ εντός του πρώτου κράτους. Στην περίπτωση αυτή, ο αγοραστής είναι εκείνος που οφείλει να καταβάλει τον ΦΠΑ εντός του κράτους προορισμού των προϊόντων.

Η Mecsek-Gabona είναι ουγγρική εταιρία με κύρια δραστηριότητα το χονδρεμπόριο δημητριακών, καπνού, σπόρων και ζωοτροφών. Τον Αύγουστο του 2009 πώλησε σε ιταλική εταιρία –η οποία διέθετε τότε αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ– 1 000 τόνους ελαιοκράμβης, οι οποίοι, σύμφωνα με τη σύμβαση πωλήσεως, έπρεπε να μεταφερθούν από τον αγοραστή προς άλλο κράτος μέλος. Το εμπόρευμα παραδόθηκε στον αγοραστή στις εγκαταστάσεις της Mecsek-Gabona στην Ουγγαρία, η δε ιταλική εταιρία απέστειλε στον πωλητή, από την ταχυδρομική της διεύθυνση στην Ιταλία, διάφορα έγγραφα μεταφοράς CMR2, που αποδείκνυαν ότι η ελαιοκράμβη είχε μεταφερθεί εκτός ουγγρικού εδάφους.

Η Mecsek-Gabona εξέδωσε δύο τιμολόγια για τη συναλλαγή αυτή. Θεωρώντας ότι επρόκειτο για ενδοκοινοτική συναλλαγή απαλλασσόμενη από τον ΦΠΑ στην Ουγγαρία, δεν χρέωσε ΦΠΑ στον αγοραστή και δεν τον κατέβαλε στην ουγγρική φορολογική αρχή.

Ωστόσο, η ιταλική φορολογική αρχή διαπίστωσε ότι η αγοράστρια εταιρία δεν μπορούσε να εντοπιστεί και ότι ουδέποτε είχε καταβάλει ΦΠΑ στην Ιταλία. Κατά συνέπεια, τον Ιανουάριο του 2010, ο ιταλικός αριθμός φορολογικού μητρώου ΦΠΑ της εταιρίας αυτής διεγράφη από το μητρώο αναδρομικώς από 17ης Απριλίου 2009. Υπό τις περιστάσεις αυτές, η ουγγρική φορολογική αρχή θεώρησε ότι η ελαιοκράμβη που είχε πωλήσει η Mecsek-Gabona ουδέποτε είχε μεταφερθεί σε άλλο κράτος μέλος και ότι η επίμαχη συναλλαγή δεν αποτελούσε ενδοκοινοτική παράδοση αγαθών απαλλασσόμενη από τον ΦΠΑ. Για τον λόγο αυτόν, υποχρέωσε την ουγγρική εταιρία να καταβάλει τον σχετικό με τη συναλλαγή αυτή ΦΠΑ και της επέβαλε πρόστιμο καθώς και χρηματική ποινή λόγω καθυστερήσεως.

Η Mecsek-Gabona αμφισβήτησε τα επιχειρήματα της ουγγρικής διοικητικής αρχής ενώπιον του Baranya Megyei Bíróság (πρωτοδικείου της περιφέρειας Baranya, Ουγγαρία), το δε δικαστήριο αυτό ζήτησε από το Δικαστήριο να καθορίσει τις αποδείξεις που επαρκούν προς βεβαίωση του ότι έχει πραγματοποιηθεί παράδοση αγαθών με απαλλαγή από τον ΦΠΑ. Το ουγγρικό δικαστήριο ερωτά επίσης κατά πόσον ο πωλητής, όταν δεν αναλαμβάνει ο ίδιος τη μεταφορά, ευθύνεται για πταίσμα του αγοραστή αν δεν αποδεικνύεται ότι τα πωληθέντα προϊόντα έφθασαν στο κράτος μέλος προορισμού.
Με τη σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο υπενθυμίζει, καταρχάς, τις τρεις προϋποθέσεις της απαλλαγής μιας ενδοκοινοτικής παραδόσεως αγαθού από τον ΦΠΑ. Πρώτον, απαιτείται να υπάρχει μεταβίβαση του δικαιώματος κυριότητας επί του αγαθού αυτού στον αγοραστή. Δεύτερον, ο πωλητής οφείλει να αποδείξει ότι το αγαθό αυτό απεστάλη ή μεταφέρθηκε προς άλλο κράτος μέλος. Τρίτον, κατόπιν της εν λόγω αποστολής ή μεταφοράς, το εν λόγω αγαθό πρέπει να έχει απομακρυνθεί υλικώς από το έδαφος του κράτους μέλους αποστολής.

Εν προκειμένω, δεδομένου ότι η πρώτη προϋπόθεση πληρούται, το Δικαστήριο εξετάζει τις υποχρεώσεις που υπέχει ο αγοραστής όσον αφορά την απόδειξη της αποστολής ή της μεταφοράς των αγαθών προς άλλο κράτος μέλος. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι, ελλείψει συγκεκριμένης διατάξεως στην οδηγία «ΦΠΑ» όσον αφορά τα αποδεικτικά στοιχεία που είναι ικανά να αποδείξουν το υποστατό μιας ενδοκοινοτικής συναλλαγής, στα κράτη μέλη εναπόκειται να τα καθορίσουν τηρώντας τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, όπως οι αρχές της ασφάλειας δικαίου και της αναλογικότητας. Συναφώς, το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι οι σχετικές με την απόδειξη υποχρεώσεις πρέπει συνεπώς να καθορίζονται από το εθνικό δίκαιο και τη συνήθη πρακτική που ακολουθείται για παρόμοιες συναλλαγές. Ωστόσο, ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να απαιτήσει από τον υποκείμενο στον φόρο να προσκομίσει απτή απόδειξη περί του ότι το εμπόρευμα εγκατέλειψε υλικώς το έδαφος αυτού του κράτους μέλους.
Το Δικαστήριο διαπιστώνει επίσης ότι, στο πλαίσιο ενδοκοινοτικής παραδόσεως, η οδηγία «ΦΠΑ» επιτρέπει στα κράτη μέλη να μην αναγνωρίσουν στον πωλητή το δικαίωμα απαλλαγής από τον ΦΠΑ, οσάκις ο πωλητής αυτός δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από πλευράς αποδείξεως.

Εν προκειμένω, το ουγγρικό δικαστήριο οφείλει να εξετάσει κατά πόσον η Mecsek-Gabona εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις που υπείχε, από πλευράς αποδείξεως, βάσει του ουγγρικού δικαίου και της συνήθους πρακτικής.
Στη συνέχεια, το Δικαστήριο παρατηρεί ότι, στην περίπτωση κατά την οποία ο αγοραστής έχει την εξουσία διαθέσεως του επίμαχου αγαθού ως κύριος εντός του κράτους μέλους παραδόσεως και αναλαμβάνει την υποχρέωση να μεταφέρει το αγαθό αυτό προς το κράτος μέλος προορισμού, η απόδειξη την οποία ο πωλητής είναι σε θέση να υποβάλει στις φορολογικές αρχές εξαρτάται ουσιαστικά από τα στοιχεία που του αποστέλλει προς τον σκοπό αυτόν ο αγοραστής. Υπό τις περιστάσεις αυτές, το Δικαστήριο απαντά ότι, εφόσον ο πωλητής έχει εκπληρώσει τις απορρέουσες από το εθνικό δίκαιο και τη συνήθη πρακτική υποχρεώσεις του όσον αφορά την απόδειξη, δεν μπορεί να υποχρεωθεί να καταβάλει ΦΠΑ εντός του κράτους μέλους παραδόσεως όταν ο αγοραστής δεν εκπλήρωσε τη συμβατική υποχρέωση της αποστολής ή μεταφοράς του αγαθού εκτός του κράτους αυτού. Πράγματι, στην περίπτωση αυτή, ο αγοραστής είναι εκείνος που οφείλει να καταβάλει τον ΦΠΑ εντός του κράτους μέλους παραδόσεως.
Ωστόσο, το Δικαστήριο παρατηρεί ότι δεν μπορεί να αναγνωριστεί δικαίωμα απαλλαγής από τον ΦΠΑ για ενδοκοινοτική συναλλαγή στον πωλητή όταν αυτός γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει ότι η συναλλαγή που πραγματοποίησε αποτελούσε μέρος απάτης την οποία είχε διαπράξει ο αγοραστής και δεν έλαβε όλα τα μέτρα που μπορούσε ευλόγως να λάβει ώστε να αποφύγει την απάτη αυτή.

Τέλος, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η Mecsek-Gabona δεν μπορεί να στερηθεί το δικαίωμα απαλλαγής από τον ΦΠΑ με μόνη αιτιολογία ότι ο ιταλικός αριθμός φορολογικού μητρώου ΦΠΑ του αγοραστή διαγράφηκε από το μητρώο των υποκειμένων στον φόρο αναδρομικώς. Συγκεκριμένα, τυχόν παρατυπία επηρεάζουσα το μητρώο αυτό, η τήρηση του οποίου εμπίπτει στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών, δεν μπορεί να καταλογιστεί σε υποκείμενο στον φόρο ο οποίος βασίστηκε στα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο εν λόγω μητρώο. www.curia.europa.eu


1 Οδηγία 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΕΕ L 347, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2010/88/ΕΕ του Συμβουλίου, της 7ης Δεκεμβρίου 2010 (ΕΕ L 326, σ. 1).
2 Έγγραφα αποστολής τα οποία καταρτίζονται βάσει της Συμβάσεως περί του συμβολαίου για τη διεθνή οδική μεταφορά εμπορευμάτων, που υπογράφηκε στη Γενεύη στις 19 Μαΐου 1956.