Φοροδοξίες: Γνωρίζετε ότι... Ηλεκτρονικό χρήμα και πληρωμές

• Η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών αναμένεται να έχει θετική επίπτωση στα φορολογικά έσοδα. Μέχρι την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων οι συναλλαγές με «πλαστικό χρήμα» δεν υπερέβαιναν τα 6 δισ. τον χρόνο, ενώ οι συναλλαγές με μετρητά υπολογίζονταν περί τα 75 δισ. τον χρόνο.

• Οι απώλειες στην είσπραξη του ΦΠΑ από το Δημόσιο εκτιμώνται μεταξύ 9 και 10 δισ. τον χρόνο, και σημαντικό μέρος τους οφείλεται στην περιορισμένη διείσδυση των εναλλακτικών μέσων πληρωμής.

• Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, οι οποίες αυξήθηκαν αναγκαστικά μετά την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, μπορούν γενικότερα να αποτελέσουν ένα από τα δυναμικότερα εργαλεία της κυβέρνησης για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Ενα σημαντικό πλεονέκτημά τους έναντι των μετρητών είναι πως τα ίχνη της συναλλαγής δεν χάνονται, ενώ σε συνδυασμό με ένα μηχανισμό διασταύρωσης πληροφοριών μπορούν να διευκολύνουν τους ελέγχους της φορολογικής διοίκησης, μειώνοντας παράλληλα το κόστος και τον χρόνο του ανθρώπινου δυναμικού που αναλώνεται σε αυτούς. Επιπλέον η προέλευση των χρημάτων ενός τραπεζικού λογαριασμού είναι αυτονόητο ότι ελέγχεται εύκολα, σε αντίθεση με τα μετρητά.

• Σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση της Capgemini, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές κερδίζουν κάθε χρόνο έδαφος σε σχέση με αυτές σε μετρητά, με τη Φινλανδία να κατέχει την πρώτη θέση, τις ΗΠΑ τη δεύτερη, την Ολλανδία την τρίτη και την Αυστραλία την τέταρτη. Αλλά και στη Μεγάλη Βρετανία, με βάση στοιχεία του Συμβουλίου Πληρωμών, φαίνεται ότι το 2015 για πρώτη φορά λιγότερο του 50% των συναλλαγών αναμένεται να γίνει με μετρητά.

• Πολλές φορολογικές διατάξεις βοηθούν στην επέκταση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής, όπως π.χ. η μη έκπτωση, για το νομικό πρόσωπο, μιας δαπάνης άνω των 500 ευρώ, αν αυτή δεν γίνει ηλεκτρονικά. Για τη διασφάλιση και τον έλεγχο των συναλλαγών απαγορεύεται ήδη από το 2010 να γίνονται με μετρητά πληρωμές πάνω από 3.000 ευρώ μεταξύ επιτηδευματιών, ενώ για τους ιδιώτες το όριο των αγορών (σε αγαθά ή υπηρεσίες) που επιτρέπεται με μετρητά δεν μπορεί να υπερβεί τα 1.500 ευρώ.

• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην προσπάθεια προώθησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών θα αναθεωρήσει την Ευρωπαϊκή Οδηγία Υπηρεσιών Πληρωμών (γνωστή ως PSD ΙΙ) με στόχο τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου περιβάλλοντος, το οποίο θα προστατεύει τους καταναλωτές που διενεργούν ηλεκτρονικές πληρωμές από απάτες.

• Οι τράπεζες θα παρακρατούν και θα αποδίδουν τον ΦΠΑ στο Δημόσιο για τις πληρωμές που υποχρεωτικά γίνονται ηλεκτρονικά, σύμφωνα με διάταξη του ν. 4334/2015 που δεν έχει ακόμα εφαρμοσθεί. Προβληματισμοί δημιουργούνται για την πρακτική εφαρμογή του εν λόγω μέτρου και τα προβλήματα ρευστότητας που μπορεί να προκύψουν για τις επιχειρήσεις, οι οποίες θα λαμβάνουν μόνο το καθαρό ποσό των τιμολογίων τους στους λογαριασμούς τους (μείον τον ΦΠΑ), ενώ την ίδια στιγμή θα καλούνται να πληρώσουν στους προμηθευτές τους τα τιμολόγια με ΦΠΑ. Ως εκ τούτου αναμένεται το μεγαλύτερο μέρος των δηλώσεων ΦΠΑ των επιχειρήσεων να είναι πιστωτικό, καθότι θα έχει ήδη αποδοθεί από τις τράπεζες ο ΦΠΑ που αντιστοιχεί στις πωλήσεις και θα πρέπει να επιστραφεί το σύνολο του ΦΠΑ των εκπιπτόμενων δαπανών. Αναμένεται η εκτελεστική απόφαση της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, προκειμένου τουλάχιστον να αμβλυνθούν τα παραπάνω προβλήματα.

• Αυστηροποιείται η ευρωπαϊκή νομοθεσία κατά του ξεπλύματος χρήματος. Η Οδηγία 2015/849 σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, αντικαθιστά τις προηγούμενες που είχαν ήδη ενσωματωθεί στην εσωτερική μας νομοθεσία (ν. 3691/2008) κάνοντας πιο αυστηρό το πλαίσιο εποπτείας για την αντιμετώπιση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Μεταξύ άλλων, η οδηγία ορίζει πως θα πρέπει να ελέγχονται από τις υπόχρεες οντότητες (π.χ. πιστωτικά ιδρύματα, ελεγκτές, φορολογικούς συμβούλους) οι πελάτες όταν πραγματοποιούν περιστασιακή συναλλαγή που αποτελεί μεταφορά χρηματικού ποσού άνω των 1.000 ευρώ. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία το αργότερο έως τις 26 Ιουνίου 2017.

• Μπορούν να παραιτηθούν οποτεδήποτε από το Διοικητικό Συμβούλιο μιας Α.Ε. τα μέλη του, ακόμα και με ένα ηλεκτρονικό μήνυμα προς την εταιρεία και τα υπόλοιπα μέλη του Δ.Σ. Τα έννομα αποτελέσματα της παραίτησης μέλους Δ.Σ. επέρχονται από τη γνωστοποίησή της στην εταιρεία, χωρίς να απαιτείται αποδοχή της παραίτησης (υπ’ αριθ. 359/2009 και 559/1960 Γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους). Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι για λόγους προστασίας των τρίτων επιβάλλεται η δημοσιότητα της παραίτησης των προσώπων που ασκούν διαχείριση ή εκπροσωπούν την Α.Ε., η μη τήρηση της δημοσιότητας δεν επιφέρει ακυρότητα της παραίτησης.

Πηγή: Grant Thornton