ΓΣΕΒΕΕ: Το 35% των νοικοκυριών έχει συσσωρευμένες οφειλές - Ένας στους τρείς φοβάται για το σπίτι του

Η συγκεκριμένη έρευνα εντάσσεται στις ειδικές και έκτακτες έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (συνεργασία με την εταιρία MARC AE). Έγινε σε δείγμα 1200 νοικοκυριών στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας την περίοδο του Δεκεμβρίου. Στόχος, η καταγραφή των επιπτώσεων της φορολόγησης ακινήτων στα νοικοκυριά σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα, τις φορολογικές και άλλες υποχρεώσεις.

Τα ποιοτικά και ποσοτικά ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώνουν τη βαθιά ανησυχία των νοικοκυριών για την τύχη της προσωπικής και οικογενειακής τους περιουσίας εξαιτίας τόσο της υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης όσο και της αδυναμίας αποπληρωμής των δανείων (στεγαστικών, επιχειρηματικών ή άλλων).

Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την επεξεργασία των στοιχείων της έρευνας είναι:

• Το 35% των νοικοκυριών έχει συσσωρευμένες οφειλές, στις οποίες εκτιμάται ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί το επόμενο έτος. Οι νέες φορολογικές επιβαρύνσεις θα επιτείνουν την οικονομική αδυναμία των νοικοκυριών και αναμένεται να αυξήσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές.

• Επιβεβαιώνεται το υψηλό ποσοστό κατοχής ακίνητης περιουσίας από τα ελληνικά νοικοκυριά. Το 86,7% του πληθυσμού κατέχει κάποιο ακίνητο. Στα νοικοκυριά που έχουν άνεργους το ποσοστό αυτό δε διαφέρει σημαντικά (84,9%). Αυτό σημαίνει ότι η κατοχή ιδιοκτησιακών τίτλων ακίνητης περιουσίας αποτελεί σε μεγάλο βαθμό ύστατο καταφύγιο και υποκατάστατο προστασίας έναντι του κινδύνου ακραίας φτώχειας και αποκλεισμού, ελλείψει μάλιστα στοιχειωδών δομών και παροχών κοινωνικής προστασίας. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται και από το υψηλό ποσοστό κινδύνου φτώχειας που διατρέχει τα ελληνικά νοικοκυριά (άνω του 30%) πρόσφατης έρευνας της Eurostat. Άρα δεν θα πρέπει η κατοχή κάποιου ακινήτου να εκλαμβάνεται συλλήβδην ως ικανότητα παραγωγής προσόδου.
• Το 28,1% των νοικοκυριών που διαμένει σε ιδιόκτητο σπίτι έχει στεγαστικό δάνειο. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 1εκ. νοικοκυριά έχουν δανειακά βάρη στο ακίνητο που διαμένουν.
• Από τα 1 εκ. νοικοκυριά που έχουν στεγαστικό δάνειο, 168,000 νοικοκυριά (16,8%) έχει καθυστερημένες οφειλές σε μόνιμη βάση και 220.000 νοικοκυριά (22 %) τα αποπληρώνει μεν αλλά με συχνές καθυστερήσεις δε. Τούτο επιβεβαιώνεται και από τα πρόσφατα στοιχεία της ΤτΕ όπου καταγράφεται μια αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε ποσοστό πάνω από 30%. Αν λάβουμε υπόψη και τα επιχειρηματικά δάνεια τα οποία έχουν εμπράγματες διασφαλίσεις (με προσημείωση προσωπικής περιουσίας), τότε το πρόβλημα γίνεται οξύτερο.
• 1 στα 3 νοικοκυριά φοβάται ότι θα χάσει το σπίτι του εξ αιτίας τόσο των συσσωρευμένων υποχρεώσεων όσο και των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων (δανειακών, φορολογικών και άλλων). Η ανασφάλεια αυτή δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο αποεπένδυσης και κατάρρευσης των αξιών των ακινήτων.
• Φέτος, πάνω από το 45% των νοικοκυριών κλήθηκε να πληρώσει φόρο ακινήτων πάνω από 500 ευρώ. Αν συνυπολογίσουμε την υπερφορολόγηση των εισοδημάτων και τη μεγάλη μείωση των εισοδημάτων συνάγεται ότι 1 στα 2 νοικοκυριά επιβαρύνθηκε με φόρο κατοχής ακινήτου αξίας τουλάχιστον ενός μισθού.
• Η συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών θεωρεί ότι ο φόρος ακινήτων θα πρέπει να είναι μηδενικός για τους ανέργους και για την αναξιοποίητη περιουσία (κλειστά μαγαζιά και κατοικίες), ενώ θα πρέπει να είναι μικρότερος για ακίνητα με δανειακά βάρη και για τις επιχειρήσεις που τα χρησιμοποιούν στην παραγωγική διαδικασία.

Πίνακας 1 - Κατοχή ακίνητης περιουσίας

Πίνακας 2 - Ποσοστό νοικοκυριών με στεγαστικό δάνειο (όσοι ιδιοκατοικούν)

Πίνακας 3 - Καταβολή δόσεων στεγαστικού δανείου

Πίνακας 4 - Δείκτης ανησυχίας απώλειας ακινήτου

Πίνακας 5 - Φόροι που καταβλήθηκαν το 2013 για ακίνητη περιουσία

Πίνακας 6 - Φορολογική δικαιοσύνη

Η έρευνα έχει καταδείξει τη μεγάλη ανησυχία των ελληνικών νοικοκυριών σχετικά με τη δυνατότητα διατήρησης της κατοικίας τους. Στη σημερινή οικονομική συγκυρία   ούτε η πολιτική των πλειστηριασμών, ούτε εκείνη της υψηλής φορολόγησης θα επιλύσουν το πρόβλημα του υψηλού δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Αντίθετα, θα το επιδεινώσουν.