10 αλλαγές στον Αγορανομικό Κώδικα

Εισήγηση Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, κ. Κωστή Χατζηδάκη

Δευτέρα, 10 Δεκεμβρίου 2012

Κυρίες και Κύριοι,

Σας καλωσορίζω στη Συνέντευξη Τύπου για το νέο Αγορανομικό Κώδικα και τις συναφείς διατάξεις, που αφορούν τη λειτουργία της αγοράς.

Όπως γνωρίζετε , ήδη από τον Αύγουστο , εμείς, στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών, έχουμε δώσει σαφή χρονοδιαγράμματα και στοχοδιαγράμματα που αναφέρονται σε όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων μας.

Στο πλαίσιο αυτό, πριν από ενάμιση μήνα περίπου, ο αρμόδιος Υφυπουργός, ο κ. Σκορδάς παρουσίασε τον πρώτο κύκλο παρεμβάσεων μας στην αγορά.

Εκεί εντάσσονται οι αλλαγές στους Κανόνες Διακίνησης/ Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών, οι νέες θεσμικές παρεμβάσεις όπως η ρύθμιση για τα πρότυπα καταστατικά, η αδειοδότηση επιχειρήσεων από τα επιμελητήρια, για το βρεφικό γάλα κ.α.

Και ασφαλώς, ο νέος Αγορανομικός Κώδικας, που σήμερα παρουσιάζουμε και δίδεται προς διαβούλευση.

Με λίγα λόγια: οι πρωτοβουλίες μας αποσκοπούν στο να εκσυγχρονίσουμε τη λειτουργία της αγοράς προς όφελος της εθνικής οικονομίας, των επιχειρήσεων και του καταναλωτή.

Όπως αρμόζει σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος.

Διότι κανείς δεν πρέπει να έχει αυταπάτες.

Η Ελλάδα πέρα από ένα τεράστιο δημόσιο χρέος αντιμετωπίζει και ένα μεγάλο έλλειμμα ανταγωνιστικότητας.

Έναν φοβερό όγκο γραφειοκρατίας, πολυνομίας, κρατισμού και στρεβλώσεων.

Η οικονομία πρέπει να απαλλαγεί επιτέλους από αυτό το βρόχο που την πνίγει.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι αλλαγές που σήμερα παρουσιάζουμε.

Είναι ακόμη ένα βήμα μπροστά.

Μπορεί κάποιοι να πουν: "Μα με τις αλλαγές στον Αγορανομικό Κώδικα θα σωθεί η χώρα;"

Απαντώ: Ναι και με αυτές!

Κανείς δεν έχει ένα μαγικό ραβδί για να τα αλλάξει όλα μονομιάς.

Η μάχη που κάνουμε, είναι μια μάχη που κερδίζεται μέρα με τη μέρα.

Βήμα- Βήμα σε όλα τα επίπεδα.

Από το πιο απλό ζήτημα, μέχρι το πιο σύνθετο.

Για να γίνω πιο σαφής:

Ξέρετε από πότε ισχύει ο παρών Αγορανομικός Κώδικας -έστω με τις επιμέρους αλλαγές; Από το 1946!

Έχει πάνω του τις υπογραφές του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού ως Αντιβασιλέα και του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη!

Πιθανώς για την εποχή του να ήταν άριστος. Μπορούμε, όμως, σήμερα να προχωρήσουμε με αυτόν;

Στην εποχή του ίντερνετ και των σύγχρονων logistics, δεν μπορείς να λειτουργήσεις με έναν νόμο που ρύθμιζε πώς θα φτιάχνεται το σταφιδόψωμο ή πώς θα περιορίζονται οι εξαγωγές για να μην υπάρχουν ελλείψεις.

Και κάτι ακόμη: με το να έχεις ένα τέτοιο, απαρχαιωμένο και άχρηστο πλαίσιο ή ένα μεγάλο όγκο από πολύ ασαφείς διατάξεις περί κυρώσεων, δημιουργούνται και άλλα προβλήματα.

Προβλήματα σχετικά αφενός με την αξία του νόμου και το κράτος δικαίου.

Γιατί ο καθένας, είτε είναι ελεγκτής είτε είναι ελεγχόμενος, μπορεί έτσι να εφαρμόζει το νόμο κατά το δοκούν.

Υπάρχουν δηλαδή περιθώρια για κάθε είδους αυθαιρεσίες και από τις δύο πλευρές.

Αυτή είναι μια νοοτροπία που ευθύνεται αρκετά για την κατάσταση που βιώνουμε σήμερα. Και πρέπει να τελειώσει.

Οι νόμοι στη δημοκρατία πρέπει να τηρούνται ως έχουν.

Αφετέρου, σε κάθε περίπτωση, τελικός ζημιωμένος, από την ασάφεια και την αυθαιρεσία, είναι η ίδια η αγορά και ο καταναλωτής. Και συγκεκριμένα: η τσέπη και η υγεία του καταναλωτή.

Επί του πρακτέου, λοιπόν:

Ο Αγορανομικός Κώδικας, όπως πιθανώς γνωρίζετε, είναι ο νόμος-πλαίσιο που δίνει την εξουσιοδότηση στον Υπουργό να εκδίδει Αγορανομικές Διατάξεις.

Ο Κώδικας δεν προσφέρεται για να ρυθμίζει διεξοδικά τα επιμέρους θέματα. Αυτό το κάνουν οι Διατάξεις.

Στον Κώδικα επίσης περιλαμβάνεται το σύστημα των κυρώσεων, σύμφωνα με οποίο τιμωρείται η παράβαση της κατά περίπτωση Διάταξης.

Οι αλλαγές που επιφέρουμε σήμερα, δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα σε όλο το εύρος των ρυθμίσεων του Κώδικα, ιδιαίτερα δε σε ό,τι αφορά στις κυρώσεις και τους ελέγχους.

Στόχοι μας, επομένως, είναι:

• ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες

• η αυστηροποίηση των ποινών για τους παραβάτες και η αντικειμενικοποίηση των προστίμων προκειμένου να μην υπάρχουν περιθώρια για "συναλλαγές ", για διαφθορά δηλαδή

• η αντιμετώπιση παθογενειών στην αγορά καυσίμων σε σχέση με την καταδολίευση των καταναλωτών και τη νοθεία. Κλείνουμε τα παράθυρα που επέτρεπαν στους επιτήδειους να συνεχίζουν την παραπλάνηση των καταναλωτών.

• η απελευθέρωση της αγοράς με βάση τα ισχύοντα στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και η προστασία του υγιούς ανταγωνισμού. Προς όφελος των επιχειρήσεων που λειτουργούν νόμιμα και της οικονομίας

• και φυσικά η προστασία του καταναλωτή: τόσο της υγείας του όσο και των οικονομικών του συμφερόντων

Με βάση αυτούς τους στόχους εισάγουμε -μεταξύ άλλων- τις εξής αλλαγές:
Η πρώτη δομική αλλαγή είναι πώς θεσμοθετείται η κωδικοποίηση των σχετικών διατάξεων ανά πενταετία.
Κάθε πέντε χρόνια, δηλαδή, θα κωδικοποιούνται οι αγορανομικές διατάξεις για να ανταποκρίνονται στις εκάστοτε ανάγκες.
Έτσι ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια , ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Δεύτερον, καταργούνται απαρχαιωμένες διατάξεις που ανάγονται στην μεταπολεμική περίοδο και εξυπηρετούσαν άλλες ανάγκες επάρκειας αγαθών και προστασίας του καταναλωτικού κοινού.

Σε αυτές εντάσσεται π.χ. η εξουσία που δινόταν στον Υπουργό να απαγορεύει τις εξαγωγές.

Ή το να ρυθμίζει ο Υπουργός, τον τρόπο και τόπο πώλησης ειδών βιοτικής ανάγκης και τις συμβατικές σχέσεις των μερών σε όλα τα στάδια εμπορίας / διακίνησης των προϊόντων.

Τρίτον, ενοποιείται η διαδικασία ελέγχων και επιβολής κυρώσεων, σε σχέση με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του Υπουργείου Ανάπτυξης.
Καθώς μέχρι τώρα υπήρχαν πολλαπλά νομοθετήματα που προέβλεπαν ελέγχους και κυρώσεις.
Όπως π.χ. ο Ν. 3668/2008.
Έτσι, λοιπόν, επιτυγχάνουμε ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο για την αγορανομική νομοθεσία.
Για να αποφεύγονται εφεξής οι συγχύσεις που προκαλούνταν.

Τέταρτον, αυστηροποιούνται και αντικειμενικοποιούνται τόσον οι ποινικές κυρώσεις όσον και τα διοικητικά πρόστιμα. 

Με σαφή προσδιορισμό, ώστε τόσο τα ελεγκτικά όργανα όσο και οι επαγγελματίες να γνωρίζουν ακριβώς τους κανόνες του παιχνιδιού. Για να υπάρξει διαφάνεια.

Με υπουργικές αποφάσεις που θα εκδοθούν βάσει αυτού του νόμου, θα καθορισθούν σαφή κριτήρια για την επιβολή προστίμων.

Και ειδικότερα, χωρίς το εύρος που σήμερα υπάρχει και άφηνε περιθώρια για τυχόν "συναλλαγές", δηλαδή για διαφθορά.

Πέμπτον, δίδεται η δυνατότητα σφράγισης των εγκαταστάσεων και δέσμευσης των προϊόντων, με σαφέστερο νομικό προσδιορισμό.

Έκτον, τιμωρούνται αυστηρότερα τόσο η διακίνηση/ εμπορία επικίνδυνων για την υγεία τροφίμων όσο και η κατ’ επάγγελμα εμπορία και εγκατάσταση καταδολιευτικών μέσων στις αντλίες καυσίμων.

Εδώ θέλω να σας αναφέρω δύο παραδείγματα για να καταλάβετε ακριβώς τί κάνουμε σε σχέση με τις ποινές και τις κυρώσεις:

Παράδειγμα Πρώτο: 

Ως αυτουργοί για τα ποινικά αδικήματα που προβλέπονται , διώκονται οι νόμιμοι εκπρόσωποι, αλλά πλέον ΚΑΙ οι εν τοις πράγμασι ασκούντες την διοίκηση και διαχείριση της επιχείρησης.

Δηλαδή καταργείται το κενό του νόμου, που επέτρεπε σε επιτηδείους να εμφανίζουν άλλα πρόσωπα, συνήθως υπερήλικα, ως νόμιμους εκπρόσωπους, ενώ οι ίδιοι οι επιτήδειοι ήταν εν τοις πράγμασι ασκούντες τη διοίκηση.

Τώρα διώκονται και οι δυο.

Και ένα δεύτερο παράδειγμα, για τα καύσιμα:

Εάν σε ένα βενζινάδικο βρεθεί «πειραγμένη» η αντλία, μέχρι σήμερα η κύρωση ήταν πρόστιμο έως 30.000 ευρώ. Η διατύπωση του νόμου άφηνε περιθώρια για "συναλλαγή".

Οι νέες κυρώσεις προβλέπουν πως: όποιος είναι υπεύθυνος για την αντλία, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών.

Τα μέσα καταδολίευσης ή αλλοίωσης κατάσχονται και επιβάλλεται και διοικητικό πρόστιμο ύψους τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ -ακριβές πρόστιμο, όχι: ‘έως’- για κάθε πειραγμένη αντλία.

Παράλληλα, αφαιρείται οριστικά η άδεια λειτουργίας της εν λόγω επιχείρησης.

Και δεν επιτρέπεται η χορήγηση νέας άδειας λειτουργίας στο ίδιο σημείο, για ομοειδή ή παρόμοια επιχείρηση, όχι μόνο στον παραβάτη αλλά και στους συγγενείς του μέχρι δευτέρου βαθμού.

Διότι γνωρίζετε ότι η μεταβίβαση της άδειας σε συγγενείς ήταν μια πρακτική, που εφήρμοζαν συχνά ορισμένοι από τους επαγγελματίες οι οποίοι συλλαμβάνονταν να κλέβουν τους καταναλωτές. Με τη νέα ρύθμιση κλείνουμε ,λοιπόν, αυτό το παραθυράκι.

Έβδομο μέτρο και σχετικό με το προηγούμενο παράδειγμα: θεσπίζεται για πρώτη φορά η δυνατότητα ελέγχων των πρατηρίων υγρών καυσίμων με το λεγόμενο «κρυφό αυτοκίνητο».

Όγδοον, δίνεται πλέον η δυνατότητα της καταβολής του ημίσεως του επιβληθέντος προστίμου με παράλληλη παραίτηση από κάθε ένδικο μέσο.

Με δεδομένο : 
πρώτον, πως οι προσφυγές των παραβατών στη Δικαιοσύνη δημιουργούσαν μακροχρόνιες δικαστικές διαμάχες και

δεύτερον, πως με τις προβλεπόμενες Υπουργικές Αποφάσεις , αυξάνεται το ύψος των προστίμων,

υιοθετείται και εδώ μια πρακτική η οποία ήδη ακολουθείται από το Ελληνικό Δημόσιο και σε άλλες περιπτώσεις επιβολής προστίμων για παραβάσεις του ΚΟΚ.

Ένατον, αλλάζουμε άρδην το καθεστώς των εκπτώσεων και των προσφορών.
Με την εξαίρεση της αγοράς αυτοκινήτου, επιτρέπεται η πώληση εμπορευμάτων με μειωμένες τιμές τέσσερις πλέον φορές το χρόνο.
Επίσης, αλλάζουν οι κανόνες για την αναγραφή παλαιών και νέων τιμών των προϊόντων, κατά την περίοδο των εκπτώσεων και των προσφορών, για να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια.
Δέκατον , μεταρρυθμίζουμε το πλαίσιο λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές.

Επιτρέπουμε πλέον -προαιρετικά, ασφαλώς- τη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές, σε πολύ πιο διευρυμένο αριθμό ημερών, απ' ότι συνέβαινε μέχρι σήμερα.

Με αυτόν τον τρόπο κάνουμε μια βαθιά τομή.

Η Ελλάδα εναρμονίζεται με τα κρατούντα σε όλες σχεδόν τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δίνεται η δυνατότητα σε καταναλωτές είτε είναι Έλληνες είτε είναι τουρίστες, να κάνουν τις αγορές τους σε περισσότερες ημέρες και περισσότερες ώρες.

Προσπαθώντας παράλληλα να κρατήσουμε μία ισορροπία μεταξύ των μεγάλων και μικρότερων επιχειρήσεων.

Με αυτόν τον τρόπο, επιπλέον, επιχειρούμε να ξαναζωντανέψουμε τα κέντρα των πόλεων.

Η Ελλάδα είναι βεβαίως σε μεγάλη ύφεση, αλλά αυτός δεν είναι λόγος να περιορίσουμε περαιτέρω τις ώρες λειτουργίας των καταστημάτων ούτε να ακολουθήσουμε συσταλτικές πολιτικές.

Αντιθέτως, πρέπει από τώρα να θέσουμε το πλαίσιο που θα συντελέσει στην ανάκαμψη και σταδιακά, την ανάπτυξη.

Δημιουργώντας , παράλληλα, τις προϋποθέσεις για την αύξηση των θέσεων εργασίας.

Σημειώνω, τέλος, πως το εργασιακό καθεστώς των υπαλλήλων στις επιχειρήσεις αυτές, δεν επηρεάζεται, κατά κανέναν τρόπο.

Ο αρμόδιος Υφυπουργός, ο κ. Σκορδάς θα αναφερθεί στη συνέχεια αναλυτικά και στα δύο τελευταία θέματα, των εκπτώσεων/ προσφορών και των Κυριακών.
Διότι είναι θέματα που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την αγορά και τους καταναλωτές και πρέπει να γίνουμε απολύτως σαφείς.

Αυτές είναι ορισμένες από τις αλλαγές, λοιπόν, που εισάγουμε με το νέο πλαίσιο.

Και θέλω να σημειώσετε πως καταλήξαμε σε αυτές, αξιοποιώντας παράλληλα τις διεθνείς πρακτικές.

Λαμβάνοντας υπόψη παράλληλα τον τουριστικό χαρακτήρα της χώρας και την ανάγκη αναζωογόνησης του εμπορίου.

Δεν αυτοσχεδιάσαμε ούτε κάναμε του κεφαλιού μας.

Σκοπός μας είναι αυτό το πλαίσιο που δίνουμε σήμερα σε διαβούλευση, να είναι πλήρες, λειτουργικό και αποτελεσματικό.

Δεν θέλουμε να κάνουμε μπαλώματα, δεν θέλουμε να δίνουμε παράταση ζωής σε χρόνιες παθογένειες.

Θέλουμε να δώσουμε λύσεις και άμεσα, απτά αποτελέσματα.

Και αυτό δεν το κάνουμε μονάχα επειδή αποτελεί μνημονιακή μας υποχρέωση.

Το κάνουμε κυρίως, γιατί η χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει άλλο έτσι.

Η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, από την αρχή αυτής της προσπάθειας έχουν θέσει το πλαίσιο:

Η Ελλάδα πρέπει να γίνει ανταγωνιστική, εξωστρεφής, φιλική στις επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα.

Και να τελειώνουμε με τις παθογένειες του κρατισμού, της γραφειοκρατίας και της πολυνομίας.

Με τις χρόνιες στρεβλώσεις και παθογένειες που πλήττουν την αγορά και τον καταναλωτή.

Η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει μπροστά.
Σήμερα, δίνουμε μια μάχη σε όλα τα επίπεδα.
Και τη δίνουμε με αποφασιστικότητα, ταχύτητα και απτά αποτελέσματα.
Τη μάχη αυτή οφείλουμε να την κερδίσουμε. Γιατί είναι η μάχη για την Ελλάδα, τα σπίτια και τις οικογένειές μας. Σας ευχαριστώ.