Προστασία θέσεων εργασίας και εργαζομένων - Ευρ. Επιτροπή: Ζωτικής σημασίας το SURE για τις επιπτώσεις της πανδημίας και τη στήριξη της ανάκαμψης

Το 2020, το μέσο SURE της Επιτροπής, ύψους σχεδόν 100 δισ. EUR, το οποίο σχεδιάστηκε για την προστασία των θέσεων εργασίας και των εισοδημάτων που επλήγησαν από την πανδημία COVID-19, στήριξε περίπου 31,5 εκατομμύρια μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους και περισσότερες από 2,5 εκατομμύρια επιχειρήσεις. Το SURE παρότρυνε αποτελεσματικά τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ευρέα και φιλόδοξα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα σε εθνικό επίπεδο, τα οποία έδωσαν στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να διατηρήσουν τους εργαζομένους και τις δεξιότητες, ενώ στήριξαν τους αυτοαπασχολούμενους.

Η σημερινή τελική εξαμηνιαία έκθεση σχετικά με την εφαρμογή και τον αντίκτυπο του μέσου SURE δείχνει ότι ήταν ζωτικής σημασίας τόσο για τον μετριασμό των επιπτώσεων της πανδημίας το 2020 όσο και για τη διευκόλυνση της ταχείας οικονομικής ανάκαμψης το 2021, η οποία ήταν ταχύτερη από ό,τι σε προηγούμενες κρίσεις. Το SURE, το ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2022.

Συνολικά, εκταμιεύτηκε χρηματοδοτική συνδρομή SURE ύψους 98,4 δισ. EUR σε 19 κράτη μέλη (Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρο, Εσθονία, Ελλάδα, Ισπανία, Κροατία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Λετονία, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία και Τσεχία), ποσό που αγγίζει το μέγιστο κονδύλιο SURE, δηλαδή τα 100 δισ. EUR. Αυτό περιλάμβανε πρόσθετη συμπληρωματική χρηματοδοτική συνδρομή ύψους 5 δισ. EUR που χορηγήθηκε σε οκτώ κράτη μέλη το φθινόπωρο του 2022. Η προσεκτική παρακολούθηση συνεχίστηκε κατά τους πρώτους μήνες του 2023 προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το σύνολο της χρηματοδοτικής συνδρομής SURE απορροφήθηκε, γεγονός που έχει πλέον επιβεβαιωθεί.

Για τη χρηματοδότηση του μέσου, η Επιτροπή εξέδωσε κοινωνικά ομόλογα εξ ονόματος της ΕΕ, γεγονός που την καθιστά τη μεγαλύτερη εκδότρια κοινωνικών ομολόγων στον κόσμο.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά: «Το SURE είναι η ΕΕ στην καλύτερη έκφανσή της. Το πρόγραμμα βοήθησε να σωθούν εκατομμύρια θέσεις εργασίας κατά την πανδημία COVID-19 και, γεγονός εξίσου σημαντικό, στήριξε τις επιχειρήσεις της ΕΕ ώστε να διατηρήσουν το εργατικό δυναμικό τους. Το SURE άνοιξε τον δρόμο για το σχέδιο ανάκαμψής μας, NextGenerationEU, το οποίο δημιούργησε νέες προοπτικές όσον αφορά μια αποτελεσματική, ενιαία, ευρωπαϊκή οικονομική απάντηση στην κρίση.»

Τα κυριότερα πορίσματα της έκθεσης είναι τα εξής:

Το 2020:

- Τα μέτρα στήριξης της εθνικής πολιτικής προστάτευσαν αποτελεσματικά περίπου 1,5 εκατομμύριο άτομα από την ανεργία· σύμφωνα με νέες ενδεικτικές προσομοιώσεις που παρέχονται στην εν λόγω έκθεση, το μεγαλύτερο μέρος αυτού του θετικού αποτελέσματος οφειλόταν στα χρηματοδοτούμενα από το SURE συστήματα.
- Το SURE στήριξε σχεδόν το ένα τρίτο της συνολικής απασχόλησης (περίπου 31,5 εκατομμύρια μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους) και πάνω από το ένα τέταρτο των επιχειρήσεων (περισσότερες από 2,5 εκατομμύρια επιχειρήσεις) στα 19 δικαιούχα κράτη μέλη.
- Οι ΜΜΕ ήταν οι κύριοι δικαιούχοι της στήριξης του SURE.
- Οι τομείς που έλαβαν τη μεγαλύτερη στήριξη ήταν οι υπηρεσίες που απαιτούν στενή επαφή (υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης, χονδρικό και λιανικό εμπόριο), και η μεταποίηση.

Το 2021:

- Το SURE εξακολούθησε να προστατεύει την απασχόληση, ιδίως κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021, όταν η πανδημία συνέχισε να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις, στηρίζοντας περίπου 9 εκατομμύρια άτομα (15 % της συνολικής απασχόλησης) και περισσότερες από 900 000 επιχειρήσεις (15 % των επιχειρήσεων) στα 15 δικαιούχα κράτη μέλη που χρησιμοποίησαν το SURE το 2021.

Το 2022:

- Υπήρξε σαφής σταδιακή κατάργηση των εθνικών μέτρων στήριξης. Στα τέσσερα κράτη μέλη που παρέτειναν τα εν λόγω μέτρα έως τις αρχές του 2022, συνεχίστηκε η στήριξη στο πλαίσιο του SURE για 350 000 άτομα και 40 000 επιχειρήσεις.

Μέχρι σήμερα:

- Όλες οι δημόσιες δαπάνες στο πλαίσιο του SURE έχουν πλέον δαπανηθεί.
- Σχεδόν το ήμισυ των συνολικών δαπανών διατέθηκε σε συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας, ενώ σχεδόν το ένα τρίτο διατέθηκε σε παρόμοια μέτρα για τους αυτοαπασχολούμενους. Τα συστήματα επιδότησης μισθού και άλλα παρόμοια μέτρα αντιστοιχούσαν στο 12 %, ενώ το υπόλοιπο 5 % δαπανήθηκε για μέτρα που σχετίζονται με την υγεία, τα οποία περιλάμβαναν προληπτικά μέτρα κατά της νόσου COVID-19, πρόσθετο κόστος εργασίας για την πρόσληψη και τη στήριξη εργαζομένων στον τομέα της υγείας, καθώς και για την αγορά εξοπλισμού υγειονομικής περίθαλψης και φαρμάκων, όπως εμβόλια.
- Τα κράτη μέλη έχουν εξοικονομήσει περίπου 9 δισ. ευρώ σε πληρωμές τόκων χρησιμοποιώντας το SURE, χάρη στην υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση της ΕΕ. Τούτο αυξάνει τις θετικές επιπτώσεις στα κοινωνικά και εργασιακά αποτελέσματα.

Ιστορικό

Το SURE είχε αποφασιστική σημασία για την ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ όσον αφορά την προστασία των θέσεων εργασίας και των εργαζομένων κατά την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού. Το SURE παρείχε χρηματοδοτική στήριξη με τη μορφή δανείων χορηγούμενων με ευνοϊκούς όρους από την ΕΕ προς τα κράτη μέλη για τη χρηματοδότηση τόσο εθνικών συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας και άλλων παρόμοιων μέτρων, ιδίως για τους αυτοαπασχολούμενους, όσο και μέτρων για την υγεία.

Η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τον κανονισμό SURE στις 2 Απριλίου 2020, στο πλαίσιο της αρχικής απόκρισης της ΕΕ στην πανδημία. Η πρόταση εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 19 Μαΐου 2020 ως ισχυρή ένδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και το μέσο κατέστη διαθέσιμο μετά την υπογραφή των συμφωνιών εγγύησης από όλα τα κράτη μέλη στις 22 Σεπτεμβρίου 2020. Η πρώτη εκταμίευση πραγματοποιήθηκε πέντε εβδομάδες αφότου κατέστη διαθέσιμο το SURE.

Το σύνολο της χρηματοδοτικής συνδρομής που χορηγήθηκε στο πλαίσιο του SURE έχει πλέον εκταμιευτεί και δαπανηθεί· δεν μπορεί να χορηγηθεί περαιτέρω χρηματοδοτική συνδρομή. Ως εκ τούτου, η σημερινή πέμπτη εξαμηνιαία έκθεση για το SURE αποτελεί επίσης την τελική έκθεση παρακολούθησης για το SURE. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την αποπληρωμή των δανείων έως ότου αποπληρωθούν όλα τα ανεξόφλητα δάνεια.

Η Επιτροπή εξέδωσε κοινωνικά ομόλογα για τη χρηματοδότηση του μέσου SURE και χρησιμοποίησε τα έσοδα για την παροχή δανείων στα δικαιούχα κράτη μέλη. Ο ρόλος του δανεισμού στο πλαίσιο του προγράμματος SURE υπήρξε καθοριστικός και κατέστησε την ΕΕ εκδότρια μεγάλης κλίμακας κρατικού τύπου. Η έκθεση για το SURE παρέχει επίσης τη σχετική αναφορά βάσει του πλαισίου κοινωνικών ομολόγων της ΕΕ. Περισσότερες πληροφορίες για τα εν λόγω ομόλογα, καθώς και πλήρης επισκόπηση των κεφαλαίων που συγκεντρώνονται στο πλαίσιο κάθε έκδοσης και των δικαιούχων κρατών μελών διατίθενται ηλεκτρονικά εδώ.

Για περισσότερες πληροφορίες

→ Πέμπτη εξαμηνιαία έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του SURE
→ Ιστότοπος τόπος SURE
→ Ενημερωτικό δελτίο για το SURE
→ Κανονισμός SURE
→ Ιστότοπος «Η ΕΕ ως δανειολήπτης»