ΑΜΚΑ ανηλίκων: Διευκρινίσεις για την απόδοση σε ειδικές κατηγορίες

Στο πλαίσιο της σχετικής εγκυκλίου Φ.80320/46498/8241/2021 και με γνώμονα την αντιμετώπιση δυσχερειών που έχουν προκύψει στην απόδοση ΑΜΚΑ σε ανηλίκους που διαβιούν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας (Μο.Π.Π.), δομές φιλοξενίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ή έχουν τοποθετηθεί σε ανάδοχη ή υποψήφια θετή οικογένεια, με την εγκύκλιο Φ.80320/51002/2023 του Υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων παρέχονται οι παρακάτω οδηγίες.

Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 153 του ν. 3655/2008, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 74 του ν. 4826/2021: «3. Δικαιούχοι Α.Μ.Κ.Α. είναι: (α) οι Έλληνες πολίτες, (β) οι πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και (γ) πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι παραμένουν νόμιμα στην Ελλάδα και έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο ασφαλιστικό σύστημα της Χώρας. Δικαιούχοι είναι και οι ανήλικοι των ανωτέρω κατηγοριών, εφόσον παραμένουν νόμιμα και κατοικούν στη Χώρα.»

Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 12 του ν.4538/2018: «3. Οι ανάδοχοι γονείς δικαιούνται τις ίδιες άδειες που αφορούν στη φροντίδα και ανατροφή του ανηλίκου, με τους φυσικούς γονείς, καθ' όλη τη διάρκεια της αναδοχής. Ο ανήλικος που τοποθετείται σε ανάδοχο γονέα και για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναδοχή, καλύπτεται ιατροφαρμακευτικά από τον ασφαλιστικό φορέα του αναδόχου γονέα. Σε περίπτωση έλλειψης ασφάλισης αυτού, ο ανήλικος καλύπτεται υγειονομικά, σύμφωνα με τις διατάξεις που αφορούν στην υγειονομική κάλυψη ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Η μονάδα παιδικής προστασίας και φροντίδας, στην οποία διαβίωνε ο ανήλικος πριν την τοποθέτησή του σε αναδοχή, δύναται να παρέχει φάρμακα, υγειονομικό υλικό και λοιπές παροχές, αναγκαίες για την καλή σωματική και ψυχική υγεία του ανηλίκου που βρίσκεται σε αναδοχή, όπως αυτό αποδεικνύεται από σχετική ιατρική γνωμάτευση δημόσιου νοσοκομείου, οι οποίες δεν καλύπτονται από τον ασφαλιστικό φορέα του ανάδοχου γονέα. Η εγγραφή στον ασφαλιστικό φορέα μετά από αίτηση του ανάδοχου γονέα αρχίζει για τη μεν περίπτωση των αναδοχών με οριστική δικαστική απόφαση ή με εισαγγελική διάταξη από την ημέρα έκδοσης αυτής, για δε τις περιπτώσεις αναδοχών με τη σύναψη σύμβασης από την ημερομηνία έκδοσης βεβαίωσης του φορέα εποπτείας προς τον ασφαλιστικό φορέα, όπου αναγράφεται η ημερομηνία έναρξης της αναδοχής. Στις περιπτώσεις του άρθρου 18 του παρόντος η εγγραφή στον ασφαλιστικό φορέα αρχίζει με την έκδοση της δικαστικής απόφασης ή της διάταξης του ανακριτή ή του εισαγγελέα ή την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Σε περιπτώσεις άρσης της αναδοχής, αυτό ανακοινώνεται αυθημερόν από τον φορέα εποπτείας στον ασφαλιστικό φορέα του πρώην ανάδοχου γονέα.»

Σύμφωνα με την περ. β της παρ. 2 του άρθρου 22 του ν.4529/2018 «2. Ως μέλη οικογένειας των ανωτέρω ασφαλιζομένων προσώπων και συνταξιούχων λόγω αναπηρίας ή γήρατος ή θανάτου ή δικαιούχων εξωιδρυματικού επιδόματος θεωρούνται:[...] β) Τα άγαμα τέκνα (νόμιμα ή τέκνα που έχουν νομιμοποιηθεί, αναγνωρισθεί ή υιοθετηθεί, ή οι προγονοί), τα φυσικά τέκνα ασφαλισμένης ή συνταξιούχου λόγω αναπηρίας ή γήρατος ή θανάτου και τα ανάδοχα τέκνα, την πραγματική φροντίδα ή επιμέλεια των οποίων κατέχει με δικαστική απόφαση ή σύμβαση ο/η ανάδοχος ασφαλισμένος/η, μέχρι τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους και εάν είναι άνεργα ή προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί ή διδακτορικοί φοιτητές σε αναγνωρισμένες ανώτερες ή ανώτατες σχολές στην Ελλάδα ή στην αλλοδαπή, καθώς και σε αναγνωρισμένα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), Κέντρα/Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης ή στο «Μεταλυκειακό έτος-τάξη μαθητείας» μέχρι τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους ή στην περίπτωση που συνεχίζουν τις σπουδές τους για δύο (2) έτη μετά τη λήξη των σπουδών τους, εφόσον είναι άνεργα, όχι όμως πέραν από τη συμπλήρωση του 26ου έτους της ηλικίας τους. Τα ανωτέρω τέκνα συνεχίζουν να θεωρούνται μέλη οικογένειας των θανόντων άμεσα ασφαλισμένων ή συνταξιούχων, με τις ανωτέρω προϋποθέσεις, εφόσον δεν δικαιωθούν συντάξεως.»

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 74 του ν. 4826/2021: «2. Μέχρι την έκδοση της απόφασης της παρ. 5 του άρθρου 153 του ν. 3655/2008, διατηρείται το ισχύον πλαίσιο απόδοσης Α.Μ.Κ.Α..».

Συνεπώς, βάσει των ανωτέρω, σε ανηλίκους ανεξαρτήτως ιθαγένειας (ελληνικής, κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή Τρίτης Χώρας), εκτός των ανηλίκων που έχουν εκδώσει ή επίκειται να εκδώσουν Π.Α.Α.Υ.Π.Α. με την πλήρη καταγραφή τους σύμφωνα με το άρθρο 59 του ν. 4939/2022, και οι οποίοι:
(1) διαβιούν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας (Μο.Π.Π.) ή
(2) διαβιούν σε δομές φιλοξενίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ή
(3) έχουν τοποθετηθεί σε ανάδοχη ή υποψήφια θετή οικογένεια, απαιτούνται τα εξής δικαιολογητικά για την έκδοση Α.Μ.Κ.Α.:
(α) η πράξη τοποθέτησης σε Μο.Π.Π. ή σε δομή φιλοξενίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ή σε ανάδοχη ή υποψήφια θετή οικογένεια. Η πράξη τοποθέτησης μπορεί να λαμβάνει τη μορφή εισαγγελικής διάταξης ή εισαγγελικής εντολής/παραγγελίας φιλοξενίας ή τοποθέτησης σε Μο.Π.Π., δικαστικής απόφασης, βεβαίωσης, σύμβασης, πράξης τοποθέτησης των υπηρεσιών του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ή επίσημο έγγραφο αντίστοιχου περιεχομένου ή σχετική πράξη αντίστοιχου περιεχομένου και
(β) η βεβαίωση καταχώρισης του ανηλίκου στο Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων ή στο Εθνικό Μητρώο Εγκεκριμένων Αναδοχών ή/και Υιοθεσιών ή στο Μητρώο Ασυνόδευτων Ανηλίκων.

Δεδομένου ότι σε πολλές περιπτώσεις ελλείπουν τα τυπικά ταυτοποιητικά έγγραφα από τα οποία προκύπτουν και τα απογραφικά στοιχεία του ανηλίκου (βλ. δελτίο ταυτότητας, διαβατήριο σε ισχύ, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, ληξιαρχική πράξη γέννησης, κλπ.) γίνονται δεκτά και αρκούν για την έκδοση ΑΜΚΑ τα ανωτέρω δικαιολογητικά, από τα οποία προκύπτουν τα ταυτοποιητικά στοιχεία. Κατά την απογραφή στο Μητρώο του ΑΜΚΑ-ΕΜΑΕΣ τα στοιχεία αποτυπώνονται όπως αναγράφονται στην πράξη τοποθέτησης ή τη βεβαίωση καταχώρισης στα εθνικά μητρώα.

Σημειώνεται, ότι δεδομένης της ανηλικότητας των ανωτέρω δικαιούχων, τη διαδικασία έκδοσης ΑΜΚΑ επιμελείται εκπρόσωπος του ανηλίκου, ο οποίος φέρει σχετικό έγγραφο που αποδεικνύει την ιδιότητα του εκπροσώπου. Ενδεικτικά σημειώνουμε ότι τέτοια έγγραφα εκπροσώπησης αποτελούν: η πράξη διορισμού (π.χ. δικαστική απόφαση επιτροπείας) ή εξουσιοδότηση αυτού από την αρμόδια αρχή ή το φορέα προστασίας του ανηλίκου (π.χ. εξουσιοδότηση από τη ΜοΠΠ σε υπάλληλο του φορέα) ή η ίδια η πράξη τοποθέτησης σε ανάδοχη ή υποψήφια θετή οικογένεια, καθώς και οι πράξεις που αναφέρονται στο ανωτέρω σημείο (α) από τις οποίες δύνανται να προκύψουν τα στοιχεία του εκπροσώπου.

Δείτε την εγκύκλιο στο αρχείο του κόμβου