Αύξηση 4% στις συντάξεις και 6% στις εισφορές του ΤΕΒΕ

Η έκπτωση των ασφαλιστικών εισφορών των μη μισθωτών είναι ένα θέμα που μας απασχόλησε αρκετά τα τελευταία χρόνια. Ευτυχώς μετά από μία τριετία κατά την διάρκεια της οποίας είδαμε να αλλάζει όλο το ασφαλιστικό σύστημα αλλά και η οδηγίες της φορολογικής διοίκησης, φαίνεται ότι σιγά σιγά βαδίζουμε προς μια κανονικότητα για ένα θέμα που μετατράπηκε σε μείζον με τις αστοχίες και τους λάθος χειρισμούς από τα αρμόδια υπουργεία ενώ θα μπορούσε από την αρχή να αντιμετωπιστεί πολύ πιο απλά.

Σύμφωνα λοιπόν με τις τελευταίες οδηγίες της φορολογικής διοίκησης (ΠΟΛ.1219/2018)  και πάντα με τις προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 22 του ΚΦΕ, εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα των μη μισθωτών, οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται από 1.1 μέχρι 31.12 του τρέχοντος φορολογικού έτους. Η καταβολή των εισφορών αυτών μπορεί να αφορά εισφορές τρέχοντος ή παλαιοτέρων ετών, περιλαμβανομένων και αυτών που έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση.
Δεν εξετάζεται όπως στις χρήσεις πριν το 2018 αν η πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών είναι εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη, με βάση τις προθεσμίες της ασφαλιστικής νομοθεσίας.
Η ταμειακή καταβολή ασφαλιστικών εισφορών σε φορολογικό έτος μεταγενέστερο από το έτος που αφορούν, συνεπεία της εκκαθάρισης, επηρεάζει τα φορολογικά αποτελέσματα του έτους μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα η καταβολή.

Συνοπτικά για το 2019 και για τις εισφορές των μη μισθωτών μπορείτε να δείτε τι εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα  και τι όχι.

Παράδειγμα 1

Παράδειγμα 2

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να εκπέσει από το φορολογητέο εισόδημα το ίδιο ποσό δύο φόρες και σε διαφορετικά έτη.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να θυμίσω τι ίσχυε για το φορολογικό έτος 2018 το οποίο ήταν και το πρώτο έτος για το οποίο τέθηκε σε ισχύ η απόφαση ΠΟΛ.1219/2018

 
Η διαφορετική αντιμετώπιση των ποσών που συμψηφίζει ο ΕΦΚΑ για το φορολογικό έτος 2018 και φορολογικό έτος 2019.

Η διαφοροποίηση του φορολογικού έτους 2018 με το έτος 2019 εμφανίζεται στο θέμα της έκπτωσης του ποσού το οποίο  ο ΕΦΚΑ συμψήφισε με την εκκαθάριση του 2018. Το υπερβάλλον ποσό αυτό που ο ασφαλισμένος είχε καταβάλλει το 2017 και επέλεξε με την εκκαθάριση του ΕΦΚΑ να το συμψηφίσει με εισφορές του 2018 (τον Μάιο του 2019), έπρεπε λογικά να εκπέσει και αυτό από τα ακαθάριστα έξοδα του 2018 εφόσον αυτό δεν το είχε εκπέσει το φορολογικό έτος 2017, έτος  που ίσχυε διαφορετική φορολογική διάταξη.

Στο φορολογικό 2019 όμως δεν μπορούμε να εκπέσουμε το ποσό των εισφορών που τυχόν επιλέξει ο ασφαλισμένος να συμψηφίσει μετά την εκκαθάριση του ΕΦΚΑ (η οποία θα γίνει εντός του 2020) καθώς το έχουμε ήδη συμπεριλάβει στον υπολογισμό μας εφόσον θα εκπέσουμε το ποσό που πραγματικά καταβάλλαμε μέσα στο 2019. 

Διαφορά λογιστικής και φορολογικής βάσης.
Συμπλήρωση πίνακα Ε

Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 17 του ν. 4308/2014 («Γενικές αρχές σύνταξης χρηματοοικονομικών καταστάσεων»): «Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις συντάσσονται με σαφήνεια, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις παραδοχές του δεδουλευμένου και της συνέχισης της δραστηριότητας…».

Περαιτέρω, σύμφωνα με την παράγραφο 3.4 («Λοιπές επεξηγήσεις») του άρθρου 3 της ΠΟΛ.1003/31-12-2014 («Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4308/2014, περί των «Ελληνικών Λογιστικών προτύπων, συναφείς ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις»): «...η τήρηση τόσο του απλογραφικού όσο και του διπλογραφικού συστήματος γίνεται σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με τη θεμελιώδη αρχή του δεδουλευμένου κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 17 του παρόντος νόμου. Δηλαδή, αναγνωρίζονται και καταχωρούνται οι επιπτώσεις των συναλλαγών και γεγονότων όταν προκύπτουν και όχι όταν διακανονίζονται ταμειακά.».

Ακολούθως, βάσει της παραγράφου 3.5.1 του άρθρου 3 της ως άνω Πολ. «Το λογιστικό σύστημα της οντότητας απαιτείται να παρακολουθεί τόσο τη λογιστική αξία όσο και τη φορολογική βάση, εφόσον διαφέρουν, των στοιχείων των εσόδων, εξόδων, περιουσιακών στοιχείων, υποχρεώσεων και καθαρής θέσης, κατά περίπτωση. Η υποχρέωση αυτή είναι αυτονόητη προϋπόθεση για την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων της οντότητας…».

Οι ασφαλιστικές εισφορές των μη μισθωτών, καταχωρίζονται στα λογιστικά βιβλία βάσει της αρχής του δεδουλευμένου.
Στο απλογραφικό λογιστικό σύστημα καταχωρίζονται (λογιστικοποιούνται) οι πρωτογενείς πράξεις και όχι ο τρόπος διακανονισμού τους (δηλαδή οι δευτερογενείς συναλλαγές, εισπράξεις-πληρωμές).
Συνεπώς, οι ασφαλιστικές εισφορές καταχωρίζονται στα βιβλία κατά τους μήνες και το έτος που αφορούν (αρχή δεδουλευμένου, λογιστική βάση)  [Σχετική και η ΣΛΟΤ 338/2020], κατά συνέπεια είναι πολύ πιθανό σε πολλές περιπτώσεις να παρουσιαστεί η ανάγκη συμπλήρωσης του πίνακα Ε του εντύπου Ε3 (διαφορά λογιστικής - φορολογικής βάσης)

Παράδειγμα

Ας δούμε ένα παράδειγμα ξεκινώντας από το φορολογικό έτος 2018

2018 - Φορολογική βάση
Ατομική επιχείρηση κατέβαλε το 2018 ασφαλιστικές εισφορές  12*300 = 3.600. Από τα ακαθάριστα έσοδα εξέπεσε το ποσό των 3.300 ευρώ καθώς η καταβολή του Ιανουαρίου 2018 αφορούσε εισφορές περιόδου Δεκεμβρίου 2017, οι οποίες σύμφωνα με τις παλαιές οδηγίες του Υπ.Οικονομικών είχαν εκπέσει φορολογικά το έτος 2017.
 

2018- Λογιστική Βάση
Μετά την εκκαθάριση του ΕΦΚΑ προέκυψε ότι για το 2018 αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές ύψους 3.600 (300 *12)

Το Ε3 έπρεπε να είχε συμπληρωθεί  για το φορολογικό έτος 2018 ως εξής :

Για το φορολογικό έτος 2019

2019 - Φορολογική βάση
Η ίδια ατομική επιχείρηση κατέβαλε το 2019 ασφαλιστικές εισφορές  12*300 = 3.600. Από τα ακαθάριστα έσοδα θα εκπέσει το ποσό των 3.600 ευρώ καθώς η καταβολή του Ιανουαρίου 2019 αφορά μεν εισφορές  περιόδου Δεκεμβρίου 2018, ωστόσο το ποσό κατεβλήθη μέσα στον Ιανουάριο του 2019 και σύμφωνα με την ΠΟΛ.1219/2018 θα εκπέσει στο έτος καταβολής.

2019 - Λογιστική Βάση
Εάν μετά την εκκαθάριση του ΕΦΚΑ προκύψει ότι για το 2019 οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές είναι 3.600 (300 *12), τότε η φορολογική με την λογιστική βάση συμπίπτει και δεν θα συμπληρωθεί ο πίνακας Ε (3.600 λογιστική βάση -  3.600 φορολογική βάση).

Εάν ωστόσο με την εκκαθάριση του ΕΦΚΑ προκύψει ότι οι αναλογούσες εισφορές του 2019 είναι 3.000 (250*12), τότε η επιχείρηση θα έχει διαφορά φορολογικής και λογιστικής βάσης και ο πίνακας Ε θα συμπληρωθεί ως εξής:

Λογιστική βάση : 3.000
Φορολογική βάση : 3.600

Συνεχίζοντας το ίδιο παράδειγμα  υποθέτουμε ότι μετά την εκκαθάριση ο ΕΦΚΑ ζητάει από τον ασφαλισμένο να επιλέξει ή την επιστροφή ή τον συμψηφισμό του επιπλέον ποσού (π.χ. 600 ευρώ) που έχει καταβάλλει και αφορά τις εισφορές του 2019.

Σε αυτή την περίπτωση διακρίνουμε δύο περιπτώσεις  :

α) Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος επιλέξει τον συμψηφισμό με εισφορές του 2020, δεν θα έχουμε καμία διαφοροποίηση στην φορολογική όσο και στην λογιστική αντιμετώπιση για το 2019.
Το υπερβάλλον ποσό των 600 ευρώ θα εκπέσει κανονικά μέσω των καταβολών που έχουν γίνει το 2019 και συνεπώς δεν θα εκπέσει περαιτέρω και το 2020.

β) Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος θα ζητήσει επιστροφή του ποσού αυτού, τότε ο ασφαλισμένος θα πρέπει να εκπέσει από τα φορολογικά του έσοδα το ποσό των 3.000 (3.600-600) για το φορολογικό έτος 2019, καθώς σε αυτή την περίπτωση θεωρείται ότι έχει ουσιαστικά έχουν μειωθεί οι καταβολές που έχουν γίνει το 2019.

Εφόσον η διαδικασία αυτή (εκκαθάρισης ΕΦΚΑ και επιλογή επιστροφής πιστωτικού ποσού) λάβει χώρα μετά την υποβολή της δήλωσης του 2019, τότε θα πρέπει να υποβληθεί τροποποιητική δήλωση για να εκπέσει φορολογικά ο ασφαλισμένος. το ποσό των 3.000 ευρώ, αντί του ποσού των 3.600 ευρώ. 

Καταβολές ποσών που έχουν γίνει μέσα στο 2018 και αφορούν εισφορές 2019 και εισφορές 2020.

Στην περίπτωση που το 2018 είχαν καταβληθεί μεγαλύτερες εισφορές οι οποίες κάλυπταν τόσο τις ασφαλιστικές του 2019 όσο και μέρος ή το σύνολο εισφορών του 2020, ενώ ταυτόχρονα ο ασφαλισμένος επέλεξε τον συμψηφισμό αυτών με μελλοντικές εισφορές, κατά την άποψή μου και σύμφωνα πάντα με τις νέες οδηγίες της ΠΟΛ.1219/2018, αυτά τα επιπλέον ποσά έπρεπε να εκπέσουν εξολοκλήρου από τα ακαθάριστα έσοδα των μη μισθωτών το φορολογικό  έτους 2018 όπου και καταβλήθηκαν.
Είναι ευνόητο ότι σε αυτή την περίπτωση ο ασφαλισμένος δεν κατέβαλε καμία εισφορά για το 2019 αλλά δεν θα καταβάλλει και μέρος ή το σύνολο για το 2020. Συνεπώς εφόσον δεν θα υπάρξουν καταβολές για το 2019 και το 2020, δεν θα εκπέσει κανένα ποσό ασφαλιστικών εισφορών από τα ακαθάριστα έσοδα.