Τροπολογία - Έκπτωση κατά προτεραιότητα χρεωστικής διαφοράς από ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου για τράπεζες, εταιρίες leasing και factoring

ΠΡΟΣΘΗΚΗ - ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ

ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΜΕ ΤΙΤΛΟ «Οργανισμός του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) και κατάσταση των λειτουργών και των υπαλλήλων του»

Με τις διατάξεις της υπόψη τροπολογίας, προβλέπονται τα ακόλουθα:

1.α. Προβλέπεται ότι η χρεωστική διαφορά από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, κατ' εφαρμογή προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, εκπίπτει κατά προτεραιότητα έναντι της χρεωστικής διαφοράς λόγω πιστωτικού κινδύνου, από τα ακαθάριστα έσοδα των οριζόμενων νομικών προσώπων [τράπεζες, εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης και εταιρείες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring)].

β. Παρέχεται η δυνατότητα μετακύλισης του μη συμψηφισθέντος ποσού χρεωστικής διαφοράς σε επόμενα φορολογικά έτη, για τα προαναφερόμενα νομικά πρόσωπα.

γ. Ορίζεται ρητά ότι η εν λόγω διάταξη εφαρμόζεται από 1.1.2021 και αφορά χρεωστικές διαφορές που έχουν προκύψει από 1.1.2016.

Αιτιολογική έκθεση

Με την προτεινόμενη διάταξη παρέχεται η δυνατότητα μεταφοράς τυχόν μη συμφηφισθέντων ποσών πιστωτικών ιδρυμάτων, προκειμένου να συμψηφισθούν σε έτος (σε κάθε περίπτωση, εντός της αντίστοιχης εικοσαετούς περιόδου απόσβεσης), στο οποίο θα υπάρχει επάρκεια κερδών, όπως τα κέρδη αυτά θα προκύπτουν από τη δήλωση του νομικού προσώπου (μετά από φορολογικές αναμορφώσεις) ή κατόπιν φορολογικού ελέγχου.

Γιατί αποτελεί πρόβλημα;

Η εν λόγω διάταξη είναι απαραίτητη για την εξομάλυνση τυχόν επιπτώσεων από την απομόχλευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Ποιους φορείς ή πληθυσμιακές ομάδες αφορά;

Η αξιολογούμενη ρύθμιση αφορά τα πιστωτικά ιδρύματα και έμμεσα όλους τους πολίτες και τα νομικά πρόσωπα που συναλλάσσονται με αυτά.

Η αναγκαιότητα της αξιολογούμενης ρύθμισης

Το ζήτημα έχει αντιμετωπιστεί με νομοθετική ρύθμιση στο παρελθόν;
ΝΑΙ
Εάν ΝΑΙ ποιο είναι το ισχύον νομικό πλαίσιο που ρυθμίζει το ζήτημα;
Το άρθρο 27 του ν. 4172/2013 (Α' 167)

Ποιοι είναι οι στόχοι της αξιολογούμενης ρύθμισης;

i) βραχυπρόθεσμοι:
Δυνατότητα μετακύλισης του μη συμφηφισθέντος ποσού χρεωστικής διαφοράς πιστωτικών ιδρυμάτων σε επόμενα φορολογικά έτη.

Κατ' άρθρο ανάλυση αξιολογούμενης ρύθμισης

Στόχος του σχεδίου τροποποίησης είναι να διευκολύνει τις σημαντικές πρωτοβουλίες απομόχλευσης που αναλαμβάνουν τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα, στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), που συνεχίζει να αποτελεί πρωταρχική εποπτική προτεραιότητα. O στόχος αυτός επισημαίνεται και στη σχετική γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας της 29ης Ιουλίου 2021 σχετικά με τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων (CON/2021/25). Ειδικότερα, με την προτεινόμενη διάταξη παρέχεται η δυνατότητα μετακύλισης τυχόν μη συμψηφισθέντων ποσών χρεωστικής διαφοράς λόγω μη επάρκειας φορολογικών κερδών σε επόμενο φορολογικό έτος (σε κάθε περίπτωση, εντός της αντίστοιχης εικοσαετούς περιόδου απόσβεσης), στο οποίο θα υπάρχει επάρκεια φορολογικών κερδών. Σε περίπτωση που και τα φορολογικά κέρδη της εικοσαετούς περιόδου δεν επαρκούν για τον πλήρη συμψηφισμό των μεταφερόμενων αυτών ποσών, τυχόν υπόλοιπο τους λογίζεται ως φορολογική ζημιά κατά το εικοστό έτος της περιόδου και υπόκειται στον κανόνα μεταφοράς της παρ. 1 του άρθρου 27. Στην προτεινόμενη ρύθμιση θεσπίζεται η εξής σειρά προτεραιότητας: σε κάθε έτος συμψηφίζεται πρώτα η ετήσια απόσβεση της χρεωστικής διαφοράς από το PSi, στη συνέχεια η ετήσια απόσβεση της χρεωστικής διαφοράς από διαγραφές ή μεταβιβάσεις δανείων και πιστώσεων και μετά τυχόν μη συμψηφισθέντα σε προηγούμενα έτη υπόλοιπα της τελευταίας αυτής χρεωστικής διαφοράς, με τα προγενέστερα υπόλοιπα να προηγούνται των μεταγενέστερων. Ακολουθεί ο συμψηφισμός των μεταφερόμενων φορολογικών ζημιών. Επισημαίνεται ότι η προτεινόμενη διάταξη δεν επηρεάζει τον ρυθμό εποπτικής απόσβεσης της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης (ΑφΑ), ούτε αναδρομικά αλλά ούτε και μελλοντικά, ήτοι η ΑφΑ θα συνεχίσει να αποσβένεται σε σταθερή βάση (1/20 ετησίως), σε σχέση τόσο με προηγούμενες, όσο και με μελλοντικές διαθέσεις ΜΕΔ.

Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος της προτεινόμενης τροποποίησης είναι να αποφευχθεί μια σημαντική εφάπαξ απομείωση της ΑΦΑ, ως αποτέλεσμα της φορολογικής απόσβεσης των συσσωρευμένων ζημιών δανείων {που σχετίζονται με επιταχυνόμενες πωλήσεις ΜΕΔ} πριν από χα αρχικά σχέδια των τραπεζών. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί επιτρέποντας μια πιο ευέλικτη φορολογική χρήση των ζημιών από δάνεια εντός της περιόδου απόσβεσης των είκοσι ετών (δηλαδή «επιβράδυνση» της φορολογικής έκπτωσης), χωρίς αυτό να συνεπάγεται αντίστοιχη αναβολή της κανονιστικής απόσβεσης ΑΦΑ. Επιπροσθέτως, διευκρινίζεται ότι, η προτεινόμενη διάταξη εφαρμόζεται από 1ης,1.2021 και αφορά χρεωστικές διαφορές που έχουν προκύψει από 1ης.1.2016. Ωστόσο, τούτο δεν συνεπάγεται αναδρομική εφαρμογή από το 2016, αλλά σημαίνει ότι, από 1.1.2021 και μετά, οι υπολογισμοί για την εφαρμογή της προτεινόμενης διάταξης θα καλύπτουν και τα εναπομείναντα εικοστά των χρεωστικών διαφορών που αφορούν πωλήσεις/διαγραφές που έχουν προκύψει μεταξύ 2016 και 2020 και θα συνεχίσουν να αποσβένονται και μετά τις 1.1.2021. Συνεπώς, η προτεινόμενη τροποποίηση, σε καμία περίπτωση, δεν θα επιφέρει μεταβολές στις φορολογικές δηλώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων που αφορούν προηγούμενα έτη (πριν το 2021).

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 1

Μεταφορά ζημιών-Τροποποίηση του άρθρου 27 ν. 4172/2023

Μετά από την παρ. 3 του άρθρου 27 του ν. 4172/2013 (Α' 167), προστίθεται παρ. 3Α και το άρθρο 27 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 27 Μεταφορά ζημιών

1. Εάν με τον προσδιορισμό των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα το αποτέλεσμα είναι ζημία εντός του φορολογικού έτους, η ζημία αυτή μεταφέρεται για να συμψηφισθεί με τα επιχειρηματικά κέρδη διαδοχικά στα επόμενα πέντε (5) φορολογικά έτη. Η ζημία του προγενέστερου έτους συμψηφίζεται κατά προτεραιότητα έναντι της ζημίας μεταγενέστερου έτους.

2. Η χρεωστική διαφορά που προκύπτει σε βάρος των νομικών προσώπων των περιπτώσεων α', γ' και δ' του άρθρου 45 από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, κατ' εφαρμογή προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα σε τριάντα (30) ισόποσες ετήσιες δόσεις, αρχής γενόμενης από τη χρήση μέσα στην οποία πραγματοποιείται η ανταλλαγή των τίτλων και ανεξάρτητα από το χρόνο διακράτησης των ομολόγων. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, ως χρεωστική διαφορά λαμβάνεται η διαφορά μεταξύ της ονομαστικής αξίας των τίτλων που εκδόθηκαν σε ανταλλαγή και του κόστους απόκτησης των αρχικών τίτλων. Ειδικά, σε περίπτωση που μετά την απόκτηση των αρχικών τίτλων προέκυψε ζημία από την αποτίμηση τους η οποία δεν έχει συμψηφιστεί με αποθεματικό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 38 του ν. 2238/1994, όπως ισχύει κατά τη δημοσίευση του Κ.Φ.Ε. λαμβάνεται το αρχικό κόστος απόκτησης.

3.α. Η χρεωστική διαφορά λόγω πιστωτικού κινδύνου η οποία προκύπτει για τα νομικά πρόσωπα που αναφέρονται στις παραγράφους 5, 6 και 7 του άρθρου 26 του παρόντος και τα οποία εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος ή, κατά περίπτωση, τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό, από:

αα) τη διαγραφή χρεών οφειλετών τους,
i) κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 61 του ν. 4307/2014 (Α'246),
ii) κατά τις διατάξεις του ν. 3869/2010 (Α' 130),
iii) ή ως αποτέλεσμα οριστικής διαγραφής ή συμφωνίας ρύθμισης χρεών των οφειλετών δανείων ή πιστώσεων,

ββ) τη μεταβίβαση, δηλαδή την πώληση ή την εισφορά δανείων ή πιστώσεων κατά τις διατάξεις του ν. 4354/2015 (Α' 176) ή του ν. 3156/2003 (Α' 157) ή τη μεταβίβασή τους σε χρηματοδοτικό ή πιστωτικό ίδρυμα ή σε άλλη εταιρεία ή νομική οντότητα εφόσον τη διαχείριση τους πραγματοποιεί πιστωτικό ίδρυμα κατά τις διατάξεις του ν. 4261/2014 (Α' 107) ή Εταιρεία Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις του ν. 4354/2015, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδά τους σε είκοσι (20) ισόποσες ετήσιες δόσεις, αρχής γενομένης από τη χρήση στην οποία πραγματοποιήθηκε η διαγραφή του χρέους ή η μεταβίβαση του δανείου ή της πίστωσης, αντιστοίχως, ανεξάρτητα από τον χρόνο λογιστικής από αναγνώριση των οικείων περιουσιακών στοιχείων. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, η χρεωστική διαφορά ισούται με το συνολικό ποσό της διαγραφής μείον τους μη εγγεγραμμένους τόκους, οι οποίοι και δεν εγγράφονται ή, αντιστοίχως, με το ποσό της ζημίας στην περίπτωση μεταβίβασης δανείων ή πιστώσεων.

β. Τυχόν λογιστικές διαγραφές δανείων ή πιστώσεων των νομικών προσώπων των παραγράφων 5, 6 και 7 του άρθρου 26, οι οποίες αφορούν διαγραφές χρέους ή μεταβιβάσεις κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση α', που δεν έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος του εκάστοτε φορολογικού έτους της λογιστικής διαγραφής, δεν επηρεάζουν το φορολογικό αποτέλεσμα του έτους αυτού έως την επέλευση των γεγονότων της περίπτωσης α', οπότε και μετατρέπονται σε χρεωστικές διαφορές, εφαρμοζομένης της περίπτωσης α" της παρούσας παραγράφου.

γ. Το συνολικό ποσό της ανωτέρω χρεωστικής διαφοράς της περίπτωσης α', καθώς και της προσωρινής διαφοράς της περίπτωσης β" της παρούσας παραγράφου δεν θα υπερβαίνει το ποσό των αναφερομένων στην περίπτωση γ' της παραγράφου 2 του άρθρου 27Α, συσσωρευμένων προβλέψεων και λοιπών εν γένει ζημιών λόγω πιστωτικού κινδύνου, οι οποίες έχουν λογιστεί έως τις 30 Ιουνίου 2015. Η απόσβεση της ανωτέρω χρεωστικής διαφοράς καταχωρείται σε χρέωση των αποτελεσμάτων της οικείας χρήσης. Σε περίπτωση που τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα έχουν σχηματίσει και εκπέσει από τα ακαθάριστα έσοδά τους, για το χρέος που διαγράφεται ή μεταβιβάζεται, πρόσθετη ειδική πρόβλεψη, η εν λόγω πρόβλεψη αντιλογίζεται σε πίστωση των αποτελεσμάτων του φορολογικού έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η διαγραφή ή η μεταβίβαση του δανείου ή της πίστωσης και αποτελεί για αυτά φορολογητέο κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα.

Οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου εφαρμόζονται από 1.1.2016.

3Α. Για τα νομικά πρόσωπα των παρ. 5, 6 και 7 του άρθρου 26, η χρεωστική διαφορά της παρ. 2 εκπίπτει κατά προτεραιότητα έναντι της χρεωστικής διαφοράς της παρ. 3. Το ποσό της ετήσιας έκπτωσης της χρεωστικής διαφοράς της παρ. 3 περιορίζεται στο ποσό των κερδών που προσδιορίζονται με βάση τις διατάξεις του παρόντος πριν από την έκπτωση αυτών των χρεωστικών διαφορών και μετά την έκπτωση της χρεωστικής διαφοράς της παρ. 2. Το υπολειπόμενο ποσό ετήσιας έκπτωσης που δεν συμψηφίστηκε, μεταφέρεται προς έκπτωση σε επόμενα φορολογικά έτη της χρονικής περιόδου που προβλέπεται στην παρ. 3, στα οποία θα απομένει υπόλοιπο κερδών μετά την ετήσια έκπτωση των χρεωστικών διαφορών των παρ. 2 και 3 που αντιστοιχούν στα έτη αυτά. Στη σειρά έκπτωσης των μεταφερόμενων ποσών προηγούνται τα παλαιότερα υπόλοιπα χρεωστικής διαφοράς έναντι των νεότερων. Αν στο τέλος της εικοσαετούς περιόδου απόσβεσης απομένουν υπόλοιπα που δεν έχουν συμψηφιστεί, αυτά αποτελούν ζημία που υπόκειται στον κανόνα της πενταετούς μεταφοράς της παρ. 1,
Η παρούσα εφαρμόζονται από 1η.1.2021 και αφορά χρεωστικές διαφορές της παρ. 3 που έχουν προκύψει από την 1η.1.2016.

4. Ζημίες που προκύπτουν στην αλλοδαπή από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας μέσω μόνιμης εγκατάστασης δεν δύνανται να χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό των κερδών του ίδιου φορολογικού έτους ούτε να συμψηφιστούν με μελλοντικά κέρδη, με εξαίρεση τις ζημιές από επιχειρηματική δραστηριότητα μέσω μόνιμης εγκατάστασης που προκύπτουν σε άλλη χώρα ΕΕ/ΕΟΧ, με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας, βάσει της οποίας τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν απαλλάσσονται.

5. Σε περίπτωση που μεταβληθεί η άμεση ή έμμεση συμμετοχή ή τα δικαιώματα ψήφου σε ένα νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα άνω του ποσοστού τριάντα τρία τοις εκατό (33%) εντός ενός φορολογικού έτους και παράλληλα γίνει, μέσα στο ίδιο ή/και το επόμενο φορολογικό έτος από αυτό που συντελέσθηκε η μεταβολή της συμμετοχής ή των δικαιωμάτων ψήφου, αλλαγή της δραστηριότητας της εταιρείας στην οποία αποκτάται η συμμετοχή ή τα δικαιώματα ψήφου, σε ποσοστό άνω του πενήντα τοις εκατό (50%) του κύκλου εργασιών της σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο φορολογικό έτος από τη μεταβολή της συμμετοχής ή των δικαιωμάτων ψήφου, οι διατάξεις της παραγράφου 1 δεν έχουν εφαρμογή.».