Αποδείξεις με ηλεκτρονικά μέσα - Οι νέες διατάξεις με παραδείγματα

Σύνταξη - επιμέλεια

Επιστημονική ομάδα Taxheaven
 

Με το προσφάτως ψηφισθέν νομοσχέδιο επήλθαν σημαντικές αλλαγές στις διατάξεις αναφορικά με τις δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών με ηλεκτρονικά μέσα.

Πιο συγκεκριμένα οι ψηφισθείσες διατάξεις έχουν ως ακολούθως:

Ι. Με την προσθήκη νέας περίπτωση γ1 στην παρ. 6 του άρθρου 15 ορίζεται ότι από 1.1.2020 και εφεξής, στο εισόδημα (μισθωτής εργασίας, συντάξεων και επιχειρηματικής δραστηριότητας) επί του οποίου εφαρμόζεται ο συντελεστής 30% για την ανεύρεση του απαιτούμενου ποσού αποδείξεων που πρέπει να δαπανηθούν με ηλεκτρονικά μέσα, δεν προστίθενται (πέραν της εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α και του ποσού της διατροφής που δίδεται στον/στην διαζευγμένο/-η σύζυγο ή σε μέρος συμφώνου συμβίωσης ή/και εξαρτώμενο τέκνου) τα παρακάτω εισοδήματα:

α) Αποζημίωση απόλυσης και ασφάλισμα που καταβάλλεται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλίστρων
β) Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, καθώς και το επίδομα αναζήτησης εργασίας στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής (παρ. 5 του άρθρου 64 του ν. 4756/2020 [Α'235]).
γ) Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
δ) Η είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή οικονομικής ενίσχυσης, λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους.
ε) Έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και αποτελούν εισόδημα.

Η διάταξη αυτή δεν αφορά μόνο στο έτος 2020 αλλά και στα επόμενα φορολογικά έτη (βλ. παρ 2 του άρθρου 37 του ψηθισθέντος νομοσχεδίου).

ΙΙ. Με την παράγραφο 3 του άρθρου 37 του ψηθισθέντος νομοσχεδίου ειδικά για το φορολογικό έτος 2020, κατά παρέκκλιση της περ. β' της παρ. 6 του άρθρου 15 ισχύουν τα εξής:

Το απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα παραμένει στο 30% επί του εισοδήματος (στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται ορισμένες παροχές όπως αναφέρθηκε πιο πάνω) ωστόσο το ποσό του φόρου που θα επιβληθεί ως επιπλέον επιβάρυνση στο φόρο εισοδήματος των φορολογουμένων υπολογίζεται πλέον με δύο διαφορετικούς τρόπους.

 

1ος) Στην περίπτωση που το ποσό των δαπανών με ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι μεγαλύτερο (>) από το 20% του εισοδήματος, το «πέναλτι» είναι ίσο με τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού δαπανών, πολλαπλασιαζόμενη επί το συντελεστή 11%.
 

Παράδειγμα 1

(1600 > 1200) συνεπώς εφαρμόζεται η περίπτωση i

Στο παράδειγμα αυτό ο φορολογούμενος θα επιβαρυνθεί με 22,00 ευρώ έναντι 44,00 (βάσει της προϊσχύουσας διάταξης).

Παράδειγμα 2

 (2.500 > 2.400) συνεπώς εφαρμόζεται η περίπτωση i

Στο παράδειγμα αυτό ο φορολογούμενος θα επιβαρυνθεί με 121,00 ευρώ έναντι 242,00 ευρώ (βάσει της προϊσχύουσας διάταξης).

Παράδειγμα 3

Στο παράδειγμα αυτό ο φορολογούμενος θα επιβαρυνθεί με 126,28 ευρώ έναντι 252,56 (βάσει της προϊσχύουσας διάταξης).


2ος) Στην περίπτωση που το ποσό των δαπανών με ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι μικρότερο (<) από το 20% του εισοδήματος, το «πέναλτι» εξευρίσκεται από το άθροισμα δύο διαφορετικών υπολογισμών:
- του ποσού που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του είκοσι τοις εκατό (20%) του πραγματικού εισοδήματος και του δηλωθέντος ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%),
- και του ποσού που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου ποσού δαπανών και του είκοσι τοις εκατό (20%) του πραγματικού εισοδήματος πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή έντεκα τοις εκατό (11%).

Παράδειγμα 1

(1.000 < 1.200) συνεπώς εφαρμόζεται η περίπτωση ii

Τελικό ποσό επιβάρυνσης => 66+44= 110 (έναντι 176,00 βάσει της προϊσχύουσας διάταξης).

Παράδειγμα 2
 

(1.000 < 2.200) συνεπώς εφαρμόζεται η περίπτωση ii

Τελικό ποσό επιβάρυνσης => 264+121= 385 ευρώ (έναντι 506 ευρώ βάσει της προϊσχύουσας διάταξης).

Τονίζουμε επίσης ότι όπως αναφέρει και η σχετική διάταξη, σε κάθε περίπτωση, η προσαύξηση του φόρου δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%).


Οι ανωτέρω περιπτώσεις μπορούν να περιγραφούν συνοπτικά (προσοχή, δεν αναφέρονται έτσι στη διάταξη που ψηφίστηκε) ως ακολούθως, μετά από μελέτη πληθώρας παραδειγμάτων :

α) Σε περίπτωση που το δηλωθέν ποσό για ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι υψηλότερο του 20% του εισοδήματος, το «πέναλτι» ισούται με το γινόμενο του του ποσού που δε θα καλυφθεί επί του συντελεστή 11% (30% επί του εισοδήματος).

β) Σε περίπτωση που το δηλωθέν ποσό με ηλεκτρονικές συναλλαγές υπολείπεται του 20% του πραγματικού εισοδήματος, το «πέναλτι» των αποδείξεων ισούται με το γινόμενο του ποσού που δεν θα καλυφθεί επί του συντελεστή 22%, μείον το 1,10% επί του εισοδήματος (επί του οποίου υπολογίζεται το απαιτούμενο ποσοστό δαπανών 30%).

ΙΙΙ. Πέραν των ανωτέρω τρόπων υπολογισμού του φόρου με τους οποίους θα επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι, στην ίδια διάταξη της παραγράφου 3 προβλέπεται ότι το «πέναλτι» αυτό δε θα ισχύσει (Ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή της κλίμακας της παρ. 1 παραμένει αμετάβλητος και δεν προσαυξάνεται...) στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) Για τους πληττόμενους της πανδημίας  φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα*.
β) Για τα φυσικά πρόσωπα των οποίων η σύμβαση εργασίας ανεστάλη*.
γ) Για τα φυσικά πρόσωπα των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης ανεστάλη κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε διαστήματος εντός του 2020.
δ) Για τα φυσικά πρόσωπα τα οποία εντάχθηκαν στον μηχανισμό ενίσχυσης «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος εντός του 2020.
στ) Για τα φυσικά πρόσωπα τα οποία είναι ιδιοκτήτες ακινήτων, που έλαβαν μειωμένο μίσθωμα εντός του 2020, για το οποίο έχει υποβληθεί έστω και μία εγκεκριμένη δήλωση COVID.
ζ) Για φορολογούμενους που είχαν συμπληρώσει το εξηκοστό (60ό) έτος της ηλικίας τους στις 31 Δεκεμβρίου 2019.

* Πληττόμενους για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του έτους 2020.

Ουσιαστικά με τη διάταξη αυτή εξαιρείται από την προσαύξηση του φόρου ένα πολύ μεγάλο μέρος φορολογούμενων οι οποίο έχουν πληγεί λόγω της εξάπλωσης της πανδημίας COVID-19.

Τα ανωτέρω σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού και τις εξαιρέσεις από το «πέναλτι» ισχύουν και για όσους αποκτούν εισόδημα από ακίνητη περιουσία και φορολογούνται με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 40 του ΚΦΕ.


Υπενθυμίζουμε για το 2020 ισχύει ταυτόχρονα και η παράγραφος γ' του άρθρου 6 σχετικά με την εξαίρεση από το μέτρο της συλλογής αποδείξεων με ηλεκτρονικά μέσα, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

(i) Φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το εβδομηκοστό (70ο) έτος της ηλικίας τους.
(ii) Άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω.
(iii) Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
(iv) Οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
(v) Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
(vi) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
(vii) Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
(viii) Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους. Ως τουριστικοί τόποι ορίζονται όσοι περιλαμβάνονται στο π.δ. 899/1976, όπως τροποποιήθηκε με το π.δ. 664/1977.
(ix) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
(x) Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των έξι (6) μηνών).
(xi) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
(xii) Οι φυλακισμένοι.



IV. Επίλογος

Δυστυχώς στις περιπτώσεις που το ποσό των δαπανών με ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι μικρότερο από το 20% του εισοδήματος, ο υπολογισμός του φόρου με τον οποίο θα επιβαρυνθεί ο φορολογούμενος είναι αρκετά σύνθετος και δύσκολος στην κατανόησή του. Η αρμόδια υπηρεσία της ΑΑΔΕ (Δ.ΗΛΕ.Δ.) βρίσκεται μπροστά σε ένα δύσκολο γρίφο σε ό,τι αφορά στην ενσωμάτωση της διάταξης στη διαδικασία εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων εάν συνυπολογίσουμε και τις λοιπές αλλαγές που πρέπει να ενσωματωθούν, και ειδικά αυτή που ορίζει ότι από το εισόδημα πρέπει να αφαιρεθεί η εισφορά αλληλεγγύης για τον τελικό προσδιορισμό του εισοδήματος επί του οποίου θα υπολογίζεται το απαιτούμενο ποσό (30%) των δαπανών που πρέπει να γίνουν με ηλεκτρονικά μέσα.

Μετά τον ορυμαγδό των εξελίξεων από τη διασπορά του κορωνοϊού, και των «απόνερων» της πανδημίας τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο (αν και βάσει των νέων διατάξεων το μεγαλύτερο ποσοστό των φορολογουμένων δεν θα επιβαρυνθεί λόγω απαλλαγής), φρονούμε πως, εξαιρετικά για το φορολογικό έτος 2020, το οικονομικό επιτελείο όφειλε να αποφασίσει να μην ισχύσει το «πέναλτι» των αποδείξεων για κανένα φορολογούμενο. Περαιτέρω, δεν πρέπει να λησμονούμε και τις έντονες αντιρρήσεις της επιστημονικής επιτροπής της Βουλής το 2019 σχετικά με το ποσοστό 30% των αποδείξεων (σ.σ. δείτε εδώ).

Τέλος υπενθυμίζουμε ότι τα δύο τελευταία έτη για τα οποία η ΑΑΔΕ έχει δημοσιοποιήσει στοιχεία (2017, 2018), η επιβάρυνση από τη μη συγκέντρωση των αποδείξεων ήταν συνολικά 35 εκ. ευρώ για το 2017 και 22,7 εκ. ευρώ για το 2018.

_________
Παράρτημα
Παραθέτουμε το σχετικό άρθρο 37 από το ψηφισθέν νομοσχέδιο 

• Άρθρο 37
  Απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής - Τροποποίηση της παρ. 6 του άρθρου 15 και προσθήκη παρ. 71 στο άρθρο 72 του ν. 4172/2013
  
  «γ1) Για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου δεν υπολογίζονται στο πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα, τα παρακάτω εισοδήματα με έκτακτο χαρακτήρα:
  ί) Τα εισοδήματα των παρ. 3 και 4.
  ii) Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, καθώς και το επίδομα αναζήτησης εργασίας στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής (παρ. 5 του άρθρου 64 του ν. 4756/2020 [Α'235]).
  iii) Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
  iν) Η είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή οικονομικής ενίσχυσης, λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους.
  ν) Έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και αποτελούν εισόδημα.
  
  2. Η παρ. 1 εφαρμόζεται για τα εισοδήματα που αποκτώνται και για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1ης.1.2020 και μετά.
  
  3. Στο άρθρο 72 του ν. 4172/2013 (Α' 167) προστίθεται νέα παρ. 71 ως εξής: «71. α. Ειδικά για το φορολογικό έτος 2020, κατά παρέκκλιση της περ. β' της παρ. 6 του άρθρου 15, εφαρμόζονται τα εξής:
  
  Το απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ορίζεται σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του πραγματικού εισοδήματος που προέρχεται από μισθωτή εργασία - συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα και μέχρι είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ δαπανών. Στον υπολογισμό του πραγματικού εισοδήματος δεν περιλαμβάνονται το ποσό της εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α και το ποσό της διατροφής που δίδεται στον/στην διαζευγμένο/-η σύζυγο ή σε μέρος συμφώνου συμβίωσης ή εξαρτώμενο τέκνο, εφόσον καταβάλλεται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
  
  Στην περίπτωση που το δηλωθέν ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής υπολείπεται του απαιτούμενου ποσού δαπανών, ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή της κλίμακας της παρ. 1 προσαυξάνεται σύμφωνα με τις ακόλουθες περιπτώσεις:
  
  (i) Σε περίπτωση που το δηλωθέν ποσό με ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι υψηλότερο του 20% του πραγματικού εισοδήματος που προέρχεται από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα, ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή της κλίμακας της παρ. 1 προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή έντεκα τοις εκατό (11%).
  
  ii) Σε περίπτωση που το δηλωθέν ποσό με ηλεκτρονικές συναλλαγές υπολείπεται του 20% του πραγματικού εισοδήματος που προέρχεται από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα, ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή της κλίμακας της παρ. 1 προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του είκοσι τοις εκατό (20%) του πραγματικού εισοδήματος που προέρχεται από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα και του δηλωθέντος ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%) και, επιπροσθέτως, κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου ποσού δαπανών και του είκοσι τοις εκατό (20%) του πραγματικού εισοδήματος που προέρχεται από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή έντεκα τοις εκατό (11%). Σε κάθε περίπτωση, η προσαύξηση του φόρου δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%).
  
  Ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή της κλίμακας της παρ. 1 παραμένει αμετάβλητος και δεν προσαυξάνεται για τις ακόλουθες περιπτώσεις:
  
  i) Για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία, σύμφωνα με τις κανονιστικές πράξεις που εκδόθηκαν για τον προσδιορισμό των πληττόμενων επιχειρήσεων από την εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID -19, θεωρήθηκε ως πληττόμενη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του έτους 2020.
  
  ii) Για τα φυσικά πρόσωπα των οποίων η σύμβαση εργασίας ανεστάλη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του έτους 2020 λόγω των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID -19, σύμφωνα με το άρθρο δέκατο τρίτο της από 14.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α' 64), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 3 του ν. 4682/2020 (Α' 76), το άρθρο 11 της από 20.3.3020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α' 68), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4683/2020 (Α' 83) και το άρθρο 68 του ν. 4756/2020 (Α' 235),
  
  iii) Για τα φυσικά πρόσωπα των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης ανεστάλη κατά τη διάρκεια οποιοσδήποτε διαστήματος εντός του 2020 με βάση το άρθρο εξηκοστό τρίτο της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α' 75), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4684/2020 (Α' 86), όπως αυτό τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την από 1.5.2020 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (Α' 90), η οποία κυρώθηκε με τον ν. 4690/2020 (Α' 104),
  
  iv) Για τα φυσικά πρόσωπα τα οποία εντάχθηκαν στον μηχανισμό ενίσχυσης «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος εντός του 2020, σύμφωνα με το άρθρο 31 του ν. 4690/2020 και το άρθρο 123 του ν. 4714/2020 (ΑΊ48), όπως τα πρόσωπα αυτά θα αποσταλούν στη Φορολογική Διοίκηση από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων,
  
  v) Για τα φυσικά πρόσωπα τα οποία είναι ιδιοκτήτες ακινήτων, που έλαβαν μειωμένο μίσθωμα εντός του 2020, για το οποίο έχει υποβληθεί έστω και μία εγκεκριμένη δήλωση COVID -19, κατόπιν σχετικής επεξεργασίας από την ΑΑΔΕ, σύμφωνα με το άρθρο δεύτερο της από 20.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4683/2020, όπως διαμορφώθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 33 του ν. 4753/2020 (Α1 227) και την παρ. 2 του άρθρου 13 του ν. 4690/2020 (Α' 104), όπως ισχύουν μετά και την τροποποίησή τους με το άρθρο 54 του ν. 4758/2020 (Α' 242),
  
  vi) Για φορολογούμενους που είχαν συμπληρώσει το εξηκοστό (60ό) έτος της ηλικίας τους στις 31 Δεκεμβρίου 2019.»
  
  β. Τα οριζόμενα στην περ. α' εφαρμόζονται αναλόγως για τα εισοδήματα από ακίνητη περιουσία που φορολογούνται σύμφωνα με την κλίμακα της παρ. 4 του άρθρου 40.