Νένα Π. Διονυσοπούλου, Δικηγόρος

[1.α] Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ (τεύχος Β’ 2443/20-6-2019) η με αριθμό 67343 ΕΞ 2019 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, η οποία ρυθμίζει τα ειδικότερα θέματα που αφορούν τη διαδικασία καταχώρησης στο Κεντρικό Μητρώο Δικαιούχων του άρθρου 20 και 21 του ν. 4557/2018 με ημερομηνία πιλοτικής έναρξης λειτουργίας την 20η Ιουλίου 2019.

Κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 8 της απόφασης, ο χρόνος και η σειρά (πρώτης) καταχώρισης ορίζεται ειδικότερα κι εξαρτάται από το είδος – κατηγορία του νομικού προσώπου ή οντότητας.

[1.β] Η υποχρέωση καταλαμβάνει όλες τις εταιρικές και άλλες οντότητες που έχουν έδρα στην Ελλάδα ή ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα που φορολογείται στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2 της απόφασης ως υπόχρεοι καταχώρησης στο ΚΜΠΔ νοούνται:
 

[1.γ] Τα ως άνω εξαντλητικά απαριθμούμενα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες οφείλουν:

-είτε δια των νόμιμων εκπροσώπων τους,

-είτε δια των ειδικώς εξουσιοδοτημένων προσώπων με απόφαση του αρμόδιου εταιρικού καταστατικού οργάνου,

να καταχωρίσουν τις αναλυτικά αναφερόμενες στο άρθρο 4 πληροφορίες οι οποίες αφορούν τόσο το ίδιο το νομικό πρόσωπο ή οντότητα, όσο και τους νόμιμους αντιπροσώπους και πραγματικούς δικαιούχους αυτών.

Την αυτή υποχρέωση έχουν εφεξής και όλα τα νεοϊδρυθέντα νομικά πρόσωπα και οντότητες, τα οποία σε αποκλειστική προθεσμία 60 ημερών από τη σύστασή τους οφείλουν να συμμορφώνονται με τις απορρέουσες από το άρθρο 20 του Ν 4557/2018 υποχρεώσεις.

Η αυτή αποκλειστική εξηκονθήμερη προθεσμία ισχύει και για κάθε πιθανή αλλαγή των δηλουμένων στοιχείων των πραγματικών δικαιούχων.

[1.δ] Η μη συμμόρφωση με την παραπάνω περιγραφόμενη υποχρέωση συνεπάγεται:

- τη δέσμευση χορήγησης αποδεικτικού έκδοσης φορολογικής ενημερότητας των υπόχρεων νομικών προσώπων και οντοτήτων.

- την με απόφαση της Αρχής επιβολή προστίμου δέκα χιλιάδων ευρώ (€10.000), το οποίο αποτελεί έσοδο του Κρατικού Προϋπολογισμού και εισπράττεται, σύμφωνα με το ν.δ. 356/1974 «Περί Κώδικος Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων».

Η αρμόδια Αρχή σωρευτικά με το πρόστιμο θέτει ΚΑΙ προθεσμία για τη συμμόρφωσή του νομικού προσώπου ή οντότητας. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ή υποτροπής, το πρόστιμο διπλασιάζεται.

[1.ε] Το δικαίωμα πρόσβασης, απεριόριστο για τις αρμόδιες Αρχές και περιορισμένο για τα πρόσωπα που εκ του Νόμου ασκούν μέτρα δέουσας επιμέλειας, στα στοιχεία που αναγράφονται στο ΚΜΠΔ περιγράφεται αναλυτικά στο άρθρο 6 της απόφασης.

[2.α] Εύκολα θα μπορούσε κανείς να σκεφθεί πως οι απορρέουσες από το Ν 4557/2018 υποχρεώσεις ολοκληρώνονται με τα όσα παραπάνω περιληπτικά αναφέρθηκαν.

Το νόμισμα ωστόσο έχει ΔΥΟ όψεις καθώς τα εξαντλητικά αναφερόμενα στοιχεία και πληροφορίες που οι υπόχρεοι καλούνται να καταχωρίσουν στο ΚΜΠΔ οφείλουν ταυτόχρονα να τηρούν επί πενταετίας και ως έγχαρτο ή ψηφιακό, επαρκώς τεκμηριωμένο κι ακριβώς επικαιροποιημένο αρχείο στην έδρα του νομικού προσώπου ή οντότητας.

[2.β] Υπεύθυνος επεξεργασίας του έγχαρτου ή ψηφιακώς τηρουμένου αρχείου θεωρείται το υπόχρεο στην τήρησή αυτού νομικό πρόσωπο ή οντότητα. Σκοπός δε της εν λόγω επεξεργασίας είναι η εκπλήρωση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον.

Καίτοι από το λεκτικό του άρθρου 30 και 31 του ν. 4557/2018 δεν προκύπτει ότι στις αναφερόμενες σε αυτά υποχρεώσεις φύλαξης και προστασίας αρχείων προσωπικών δεδομένων εμπίπτουν οι υπόχρεοι των 20 και 21 του αυτού Νόμου, θεωρούμε πως οι γενικές αρχές και πρακτικές περί προστασίας προσωπικών δεδομένων δεν πρέπει να αγνοούνται.

Έτσι λοιπόν, το νομικό πρόσωπο ή οντότητα:

- οφείλει να εφαρμόζει κατάλληλες κι αποτελεσματικές τεχνικές κι οργανωτικά μέτρα για τη μόνιμη τήρηση, επεξεργασία και ασφαλή φύλαξη του αρχείου από απώλεια, διαρροή, αλλοίωση, διαβίβαση ή αθέμιτη επεξεργασία του.

- δεν χρειάζεται να ζητήσει και λάβει συναίνεση και δη έγγραφη από το υποκείμενο –  φυσικό πρόσωπο - των δεδομένων προκειμένου να επεξεργασθεί αυτά στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που απορρέουν από το ν. 4557/2018. Η ενημέρωση με γλώσσα απλή και κατανοητή είναι αρκετή.

- τα δεδομένα που κατά τα ανωτέρω συλλέγει δεν μπορεί να τα επεξεργασθεί για εμπορικούς σκοπούς χωρίς την προηγούμενη ενημέρωση (και ρητή εν προκειμένω συναίνεση) του υποκειμένου φυσικού προσώπου.

[3] ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ οφείλουμε να διευκρινίσουμε πως οι απορρέουσες από το άρθρο 20 του Ν 4557/2018 υποχρεώσεις συρρέουν πραγματικά με αυτές που προκύπτουν από τα οριζόμενα στο άρθρο 184 του Ν 4548/2018.

[3.α] Έτσι λοιπόν, στην υποχρεωτική ανακοίνωση στο Γ.Ε.Μ.Η. (καταλυτική ημερομηνία η 1-7-2019) η ανώνυμη εταιρία υποχρεούται να υποβάλλει σε δημοσιότητα την απόφαση του ΔΣ (δημοσίευση στο Γ.Ε.Μ.Η. και με άλλα πρόσφορα μέσα) σχετικά:

τόσο με τον τρόπο που πρέπει ν΄ ακολουθήσουν οι κ.κ. μέτοχοι ή άλλοι δικαιούχοι προκειμένου να αναγγείλουν στην εταιρεία τα επί των μετοχών δικαιώματά τους, ώστε να εγγραφούν στο βιβλίο μετόχων του άρθρου 41 και να εκδοθούν και να παραδοθούν οι νέοι τίτλοι,

όσο και για το γεγονός ότι ταυτόχρονα οι κ.κ. μέτοχοι ή άλλοι δικαιούχοι θα πρέπει να προσκομίσουν το σύνολο των αναφερόμενων στο άρθρο 4 της 67343 ΕΞ 2019 έγγραφων (ανάλογα με την ή τις περισσότερες ιδιότητες που κατά περίπτωση φέρουν) καθώς η εταιρία θα τηρήσει το προβλεπόμενο από το άρθρο 20 του Ν 4557/2018 υποχρεωτικό αρχείο.

[3.β] Οδηγίες για το περιεχόμενο της απόφασης και της σχετικής ανακοίνωσης ως προς την ονομαστικοποίηση των μετοχών μπορείτε να βρείτε στο 8.4 του άρθρου του Κ. Νιφορόπουλου. Όλως επικουρικώς, αναφέρουμε πως:

- Η κυριότητα επί μετοχών που ελήφθησαν κατά τη σύσταση, αύξηση - μείωση κεφαλαίου – εισφορές σε είδος προκύπτουν από τις νόμιμα δημοσιευθείσες αποφάσεις του αρμοδίου οργάνου

- Το κληρονομικό δικαίωμα, ελλείψει (συμβολαιογραφικής) αποδοχής κληρονομίας, αποδεικνύεται από το λεκτικό δημοσιευθείσας διαθήκης ή κληρονομητηρίου (όπου υφίσταται).

Συνοδεύεται υποχρεωτικά από:

(α) τον «τίτλο» του θανόντος,

(β) τη ληξιαρχική πράξη θανάτου αυτού,

(γ) πιστοποιητικό πλησιέστερων συγγενών όταν δεν υφίσταται διαθήκη ή κληρονομητήριο,

(δ) πιστοποιητικά μη δημοσίευσης (έτερης) διαθήκης, μη αποποίησης και μη προσβολής κληρονομικού δικαιώματος από το αρμόδιο Ειρηνοδικείο για θανάτους που έλαβαν χώρα από 1/3/2013 έως και σήμερα ή από το αρμόδιο Πρωτοδικείο ΚΑΙ Ειρηνοδικείο για θανάτους προ της 1/3/2013.

(Σημειώνουμε δε πως για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων, οι αιτούντες τα παραπάνω πιστοποιητικά στις αρμόδιες γραμματείες των Δικαστηρίων οφείλουν να φέρουν μαζί τους έγγραφα από τα οποία να προκύπτει το έννομό τους συμφέρον).

- Εάν οι μετοχές ανήκουν σε νομική οντότητα, η τελευταία δια του νομίμου εκπροσώπου της οφείλει να προσκομίσει κάθε πρόσφορο έγγραφο (δλδ ισχύον κωδικοποιημένο Καταστατικό όπως έχει καταχωρηθεί και τηρείται στο ΓΕΜΗ, γενικό πιστοποιητικό, αμιγές πιστοποιητικό ιστορικότητας και πιστοποιητικό ισχύουσας εκπροσώπησης από το ΓΕΜΗ).

- Επί τίτλων που έχουν μεταβιβασθεί (και υπό την προϋπόθεση ότι οι μετοχές της εταιρίας, βάσει των διατάξεων του καταστατικού είναι ελεύθερα μεταβιβάσιμες), η κυριότητα αποδεικνύεται από την προσκόμιση – επίδειξη του συμβολαιογραφικού ή ιδιωτικού εγγράφου βεβαίας χρονολογίας αθροιστικά με την επίδειξη των τίτλων κατά τα οριζόμενα στο §54.1 του Ν 4557/2018.

(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στα ιδιωτικά συμφωνητικά μεταβίβασης τίτλων, δέον όπως αναγράφονται το είδος των τίτλων, η ονομαστική αξία τους, τα δικαιώματα που αντλούν οι κύριοι ή επικαρπωτές αυτών, η τυχόν ύπαρξη ενεχύρου επ΄ αυτών, ο τρόπος (ιστορικό) κτήσης των τίτλων από τον πωλητή και οι όροι εξόφλησης του συμφωνηθέντος τιμήματος.)