Απώλεια λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων) που οφείλονται αποδεδειγμένα σε ανωτέρα βία

Επισημάνσεις

8 Αύγουστος 2018
Taxheaven.gr


Στις συχνές ερωτήσεις που ανήρτησε η ΑΑΔΕ για την εξυπηρέτηση των πληγέντων από τις πυρκαγιές και συγκεκριμένα στην ερώτηση 15 αναφέρονται τα εξής:

15. Ε. Επιβάλλονται κυρώσεις του άρ. 54 του ν.4174/2013 σε περίπτωση που η απώλεια λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων) οφείλεται αποδεδειγμένα σε ανωτέρα βία, όπως οι πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018;

Οι φορολογούμενοι δύναται να ζητούν απαλλαγή από τόκους ή πρόστιμα σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας σύμφωνα με το άρ. 61 του ν.4174/2013 (ΦΕΚ Α΄170).

Λαμβάνοντας υπόψη την κείμενη νομοθεσία και νομολογία, ως περίπτωση ανωτέρας βίας γενικά θα μπορούσε να θεωρηθεί οποιοδήποτε ανυπαίτιο για το φορολογούμενο, έκτακτο ή εξαιρετικής φύσης γεγονός, το οποίο δεν αναμενόταν και δεν ήταν δυνατό να προληφθεί ή να αποτραπεί παρά την επίδειξη από πλευράς του κάθε δυνατής επιμέλειας και σύνεσης, ανεξάρτητα εάν το γεγονός είναι αντικειμενικό (φυσικές καταστροφές κλπ.) ή όχι.

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Αριθ. Δ6Α 1036682 ΕΞ 2014 Απόφαση ΓΓΔΕ (Β΄478 και 558), όπως ισχύει, το αίτημα της απαλλαγής απευθύνεται εγγράφως στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. που είναι αρμόδιος για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής, περιέχει τα στοιχεία και τον αριθμό φορολογικού μητρώου του φορολογούμενου και φέρει την υπογραφή του ή του νόμιμα από αυτόν εξουσιοδοτημένου προσώπου και περιγράφει όλα τα γεγονότα και περιλαμβάνει τα αποδεικτικά στοιχεία που αποδεικνύουν την ανωτέρα βία. Επί της απαλλαγής εκδίδεται εντός τριάντα (30) ημερών απόφαση του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. που είναι αρμόδια για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής «με εντολή Γενικού Γραμματέα», η οποία κοινοποιείται στον φορολογούμενο κατά το άρ. 5 του ν.4174/2013. Σε περίπτωση παρέλευσης της ανωτέρω προθεσμίας τεκμαίρεται ότι το σχετικό αίτημα έχει απορριφθεί.

Στις περιπτώσεις που η απώλεια λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων), φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, φορολογικών μνημών και αρχείων που δημιουργούν οι φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί, οφείλεται αποδεδειγμένα σε ανωτέρα βία, όπως οι πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018, δεν επιβάλλονται τα πρόστιμα της περ. ε’ της παρ. 2 του άρ. 54 του ως άνω νόμου. [ε) δύο χιλιάδες πεντακόσια (2.500) ευρώ1]

Δείτε εδώ τις συχνές ερωτήσεις - απαντήσεις της ΑΑΔΕ σχετικά με την εξυπηρέτηση πληγέντων από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018

----
Επιπλέον, με μια πρόσφατη απόφασή της η Δ.Ε.Δ., (2980/12/06/2018) ακύρωσε το πρόστιμο που επιβλήθηκε σε φορολογούμενο μετά την απώλεια ενός (1) στελέχους ΤΠ-ΔΑ, λόγω ανωτέρας βίας με τα ακόλουθα σκεπτικά:

Επειδή με τις διατάξεις του άρθρου 13 του ν. 4174/2013 (Κ.Φ.Δ.), όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4337/2015 (ΦΕΚ Α 129/17.10.2015), ορίζεται ότι:

"1. Κάθε πρόσωπο με εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα υποχρεούται να τηρεί αξιόπιστο λογιστικό σύστημα και κατάλληλα λογιστικά αρχεία σύμφωνα με τα λογιστικά πρότυπα που προβλέπονται στην ελληνική νομοθεσία, για τη σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και άλλων πληροφοριών σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία. Για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου, το λογιστικό σύστημα και τα λογιστικά αρχεία εξετάζονται ως ενιαίο σύνολο και όχι αποσπασματικά τα επιμέρους συστατικά τους, σε ό,τι αφορά την αξιοπιστία και την καταλληλότητά τους.

2. Τα λογιστικά αρχεία, φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί, φορολογικές μνήμες και αρχεία που δημιουργούν οι φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί πρέπει να διαφυλάσσονται κατ' ελάχιστον:

α) για διάστημα πέντε (5) ετών από τη λήξη του αντίστοιχου φορολογικού έτους εντός του οποίου υπάρχει η υπάρχει η υποχρέωση υποβολής δήλωσης ή

β) εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 36 του Κώδικα, έως ότου παραγραφεί το δικαίωμα έκδοσης από τη Φορολογική Διοίκηση πράξης προσδιορισμού του φόρου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο αυτή ή

γ) έως ότου τελεσιδικήσει η απαίτηση της Φορολογικής Διοίκησης σε συνέχεια διενέργειας φορολογικού ελέγχου ή έως ότου αποσβεστεί ολοσχερώς η απαίτηση λόγω εξόφλησης".

Επειδή με τις διατάξεις του άρθρου 54 του Κ.Φ.Δ., όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 παρ.3 ν.4337/2015 (ΦΕΚ Α 129/17.10.2015), προβλέπονται τα εξής: "1. Για καθεμία από τις παρακάτω παραβάσεις επιβάλλεται πρόστιμο στον φορολογούμενο ή οποιοδήποτε πρόσωπο, εφόσον υπέχει αντίστοιχη υποχρέωση από τον Κώδικα ή τη φορολογική νομοθεσία που αναφέρεται στο πεδίο εφαρμογής του: [ ... ] η. δεν συμμορφώνεται με τις κατά το άρθρο 13 υποχρεώσεις του [ ] 2. Τα πρόστιμα για τις παραβάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 καθορίζονται ως εξής: [ ] ε) δύο χιλιάδες πεντακόσια (2.500) ευρώ, στις περιπτώσεις ε·, ζ, η· και ιδ' της παραγράφου 1".

Επειδή το άρθρο 61 του Κ.Φ.Δ. ορίζει ότι: «1. Ο φορολογούμενος δύναται να ζητά απαλλαγή από τόκους ή πρόστιμα σε περίπτωση ανωτέρας βίας. Απαλλαγή δεν χορηγείται, αν δεν έχουν εξοφληθεί, πριν από το αίτημα απαλλαγής, όλοι οι φόροι για τους οποίους επιβλήθηκαν τα πρόστιμα. Απαλλαγή δεν χορηγείται για τόκους και πρόστιμα που επιβάλλονται για ανακριβή δήλωση, καθώς και για τα πρόστιμα που επιβάλλονται για παραβάσεις φοροδιαφυγής. 2. Το αίτημα απαλλαγής απευθύνεται στον Γενικό Γραμματέα και: α) υποβάλλεται εγγράφως, β) περιέχει τα στοιχεία και τον αριθμό φορολογικού μητρώου του φορολογουμένου, γ) φέρει την υπογραφή του φορολογουμένου ή νόμιμα εξουσιοδοτημένου προσώπου, και δ) περιγράφει όλα τα γεγονότα και περιλαμβάνει τα αποδεικτικά στοιχεία που αποδεικνύουν την ανωτέρα βία.3. Ο Γενικός Γραμματέας αποφαίνεται επί του αιτήματος εντός τριάντα (30) ημερών και κοινοποιεί την απόφαση στον φορολογούμενο. Αν δεν ληφθεί απόφαση εντός της ανωτέρω περιόδου, το αίτημα θεωρείται ότι έχει απορριφθεί».

Επειδή, η παρ. 13 της ΠΟΛ.1252/2015 ορίζει ότι: «Με τις διατάξεις του άρθρου 61 παρέχεται η δυνατότητα στον φορολογούμενο να ζητά απαλλαγή από τόκους και πρόστιμα λόγω ανωτέρας βίας, υπό την προϋπόθεση της εξόφλησης πριν την υποβολή του αιτήματος όλων των φόρων για τους οποίους επιβλήθηκαν τα πρόστιμα. Απαλλαγή μπορεί να χορηγηθεί για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις καθώς και για τόκους ή πρόστιμα που έχουν επιβληθεί λόγω παράλειψης υποβολής δήλωσης. Δεν χορηγείται απαλλαγή για τόκους και πρόστιμα που επιβάλλονται για ανακριβή δήλωση ή για παραβάσεις φοροδιαφυγής.

Λαμβάνοντας υπόψη την κείμενη νομοθεσία και νομολογία, ως περίπτωση ανωτέρας βίας γενικά θα μπορούσε να θεωρηθεί οποιοδήποτε ανυπαίτιο για το φορολογούμενο, έκτακτο ή εξαιρετικής φύσης γεγονός, το οποίο δεν αναμενόταν και δεν ήταν δυνατό να προληφθεί ή να αποτραπεί παρά την επίδειξη από πλευράς του κάθε δυνατής επιμέλειας και σύνεσης, ανεξάρτητα εάν το γεγονός είναι αντικειμενικό (φυσικές καταστροφές κλπ.) ή όχι. Τα γεγονότα αυτά, εφόσον αποδεικνύονται με τα στοιχεία που υποβάλλει ο φορολογούμενος, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 61, εκτιμώνται από το αρμόδιο όργανο, το οποίο χορηγεί την απαλλαγή κατά την κρίση του.

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στην αριθμ. Δ6Α 1036682 ΕΞ 2014 Απόφαση ΓΓΔΕ (8,478 και 558), όπως ισχύει, το αίτημα της απαλλαγής απευθύνεται εγγράφως στον Προϊστάμενο της Δ. Ο. Υ. που είναι αρμόδιος για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής, περιέχει τα στοιχεία και τον αριθμό φορολογικού μητρώου του φορολογούμενου και φέρει την υπογραφή του ή του νόμιμα από αυτόν εξουσιοδοτημένου προσώπου και περιγράφει όλα τα γεγονότα και περιλαμβάνει τα αποδεικτικά στοιχεία που αποδεικνύουν την ανωτέρα βία. Επί της απαλλαγής εκδίδεται εντός τριάντα (30) ημερών απόφαση του Προϊσταμένου της Δ. Ο. Υ. που είναι αρμόδια για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής «με εντολή Γενικού Γραμματέα», η οποία κοινοποιείται στο φορολογούμενο κατά το άρθρο 5. Σε περίπτωση παρέλευσης της ανωτέρω προθεσμίας τεκμαίρεται ότι το σχετικό αίτημα έχει απορριφθεί. Επισημαίνεται, τέλος, ότι αίτημα απαλλαγής λόγω ανωτέρας βίας μπορεί να υποβληθεί και για τόκους εκπρόθεσμης καταβολής που έχουν υπολογιστεί επί προστίμου»

Επειδή, με τις διατάξεις του άρθρου 5§4 του ν. 2523/1997 οριζόταν ότι: «Πράξεις ή παραλείψεις, που συνιστούν παράβαση των διατάξεων αυτών ανάγονται σε περισσότερες της μιας διαχειριστικές περιόδους κρίνονται αυτοτελώς, και εκδίδεται χωριστή, κατά διαχειριστική περίοδο, απόφαση επιβολής προστίμου. Οι παραβάσεις μη διαφύλαξης των βιβλίων, των στοιχείων και λοιπών δικαιολογητικών εγγραφών ή μη επίδειξης αυτών ανάγονται στο χρόνο που διαπιστώνονται ή πιστοποιούνται και εάν ο χρόνος αυτός είναι μετά τη διαχειριστική περίοδο που έπαυσε να υφίσταται το πρόσωπο, χρόνος αναγωγής των παραβάσεων λογίζεται η τελευταία διαχειριστική περίοδος αυτού. Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξάρτητα από τα έτη στα οποία αναφέρονται και αφορούν τα βιβλία, τα στοιχεία των διατάξεων του άρθρου 30 του Π.Δ. 186/1992»

Επειδή, εν προκειμένω, η προσφεύγουσα στο πλαίσιο διακοπής της επιχειρηματικής της δραστηριότητας, προσήλθε στη Δ.Ο.Υ. Ν. ΙΩΝΙΑΣ ΒΟΛΟΥ στις 20.11.2017 και υπέβαλε την υπ' αριθ. πρωτ /2017 υπεύθυνη δήλωση με την οποία δήλωσε την απώλεια του Α.Π.Θ. ............. ./2011 μπλοκ Τ.Π. - Δ.Α. σελ.1 - 50, προσκομίζοντας επιπλέον και βεβαίωση της Πυροσβεστικής, κατόπιν της υπ' αριθμ. πρωτ. 326 Φ. . /2017 αίτησής της στην Πυροσβεστική, όπου αναγράφονται τα εξής: "Ημ/νία πλημμύρας: 22-09-2015, Ώρα πλημμύρας: 21:30, [. .. ] Επωνυμία επιχείρησης: Κατάστημα πώλησης ημερήσιου τύπου - περιοδικών [. .. ] Περιγραφή πλημμυρισμένου χώρου: Ισόγειο, Αιτία πλημμύρας: Φυσικά φαινόμενα - Θεομηνίες, Ασφάλεια: Όχι,[. . .] Ζημιές: Από την πλημμύρα καταστράφηκαν ολοσχερώς ή υπέστησαν διαβροχή τα κάτωθι: Χαρτιά - Βιβλία.". Η εν λόγω βεβαίωση πρωτοκολλήθηκε στη Δ.Ο.Υ. Ν. ΙΩΝΙΑΣ ΒΟΛΟΥ ( ./2017) πριν τη σύνταξη της οικείας έκθεσης ελέγχου και έχει ληφθεί υπόψιν από τον έλεγχο. Με την υποβολή της υπό κρίση ενδικοφανούς προσφυγής, προσκόμισε και προγενέστερη βεβαίωση της Πυροσβεστικής με ακριβώς το ίδιο περιεχόμενο, κατόπιν της υπ' αριθμ. πρωτ. ..................... Φ ./2015 σχετικής αίτησής της στην Πυροσβεστική.

Επειδή, στην υπό κρίση έκθεση ελέγχου της Δ.Ο.Υ. ................ αναφέρεται ότι η ως άνω βεβαίωση της Πυροσβεστικής δεν εντάχθηκε από την Προϊσταμένη της Δ.Ο.Υ. στις διατάξεις της παρ.13 της ΠΟΛ.1252/2015 (άρθρ.61 ν. 4174/2013 «Απαλλαγή λόγω ανωτέρας βίας»), καθώς: i) από το περιεχόμενο της βεβαίωσης δεν προκύπτει ότι έγινε αυτοψία στο χώρο ούτε αναλυτική περιγραφή και απογραφή των φορολογικών βιβλίων και στοιχείων και ii) η αίτηση της προσφεύγουσας προς την Πυροσβεστική έγινε στις 22.11.2017, ήτοι πέραν των δύο (2) ετών από το συμβάν (22.9.2015).

Επειδή, βάσει των ανωτέρω, λαμβάνοντας υπόψιν
α) ότι το γεγονός ανωτέρας βίας που επικαλείται η προσφεύγουσα, ήτοι η πλημμύρα που έπληξε τη στις 22.09.2015 είναι πραγματικό και μάλιστα με την ΠΟΛ.1248/06.11.2015 είχε δοθεί και παράταση στην υποβολή φορολογικών δηλώσεων και καταβολής βεβαιωμένων οφειλών καθώς ο ................... είχε κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας,
β) ότι το κατάστημά της (πρακτορείο τύπου) ήταν ισόγειο και δεν θα μπορούσε να αποτραπεί η εν λόγω καταστροφή με την επίδειξη της δέουσας επιμέλειας από μέρους της προσφεύγουσας,
γ) η βεβαίωση της Πυροσβεστικής που της δόθηκε κατόπιν αίτησης που υπέβαλε τον Νοέμβριο του 2015 στην Πυροσβεστική αναφέρει ότι καταστράφηκαν ολοσχερώς χαρτιά και βιβλία χωρίς να απαριθμούνται αναλυτικά ή να βεβαιώνεται ότι μεταξύ αυτών ήταν και το υπό κρίση μπλοκ Τ.Π.-Δ.Α., όπου δεδομένων των συνθηκών η εν λόγω πιστοποίηση θα καθίστατο εξαιρετικά δυσχερής, και
δ) ότι δεν προκύπτει σαφής προθεσμία υποχρέωσης δήλωσης της εν λόγω απώλειας από την προσφεύγουσα στην αρμόδια φορολογική αρχή.