«Τελικά τα μερίσματα έχουν ασφαλιστικές εισφορές; - Ένα επίμαχο ερώτημα»

Γιώργος Κελεπούρης
Λογιστής Φοροτεχνικός Ά Τάξης.
[email protected]

Το Υπουργείο εργασίας στο τέλος Δεκεμβρίου δημοσίευσε 2 αποφάσεις σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 39 του Ν 4387/2016 “Ενιαίο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης”.

Στις αποφάσεις αυτές αναλύονται μια σειρά έννοιες όπως: ποιοι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, το φορολογητέο εισόδημα υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, η ελάχιστη και ανώτερη βάση υπολογισμού των εισφορών κλπ.

Ιδιαίτερα οι διατάξεις του άρθρου 39 παράγραφο 2 του Ν. 4387/2016 προσδιορίζουν το καθαρό φορολογητέο εισόδημα το οποίο αποτελεί την βάση για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών.

Είναι ένα σημείο κλειδί για τον υπολογισμό των εισφορών των μη μισθωτών πάνω στο οποίο θα επιχειρήσουμε να πούμε κάποιες σκέψεις.

Το άρθρο αυτό και ιδιαίτερα η παράγραφο 2, μας λέει για το καθαρό φορολογητέο εισόδημα που προέρχεται από “την άσκηση δραστηριότητας”.

Από την άσκηση δραστηριότητας, είτε μέσω ατομικής επιχείρησης, είτε μέσω συμμετοχής σε κάποια προσωπική κυρίως εταιρεία (ΟΕ, ΕΕ...) όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η συγκεκριμένη διάταξη. Γιατί ακόμη και η συμμετοχή σε προσωπική εταιρεία ταυτίζεται με την άσκηση δραστηριότητας αφού σε αυτές η προσωπική εργασία είναι καθοριστικό στοιχείο.

Μένοντας λοιπόν στο έδαφος αυτής της διάταξης, αβίαστα μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι σε ασφαλιστικές εισφορές υπάγεται μόνο το εισόδημα που προκύπτει από την άσκηση δραστηριότητας.

Οπότε το ερώτημα που γεννάτε είναι: αν κάποιος συμμετέχει σε μια ΕΠΕ σαν εταίρος, ή σε μία ΙΚΕ σαν εταίρος ή Διαχειριστής, ή στο ΔΣ μιας Ανώνυμης εταιρείας και κατέχει ποσοστό 3% τουλάχιστον στο μετοχικό κεφάλαιο, το εισόδημα από αυτή την συμμετοχή ή την ιδιότητα υπάγεται σε ασφαλιστικές εισφορές;

Τα μερίσματα δηλ. που τυχόν θα πάρει έχουν ασφαλιστικές εισφορές;

Η Ιδιότητα που γεννάει υποχρέωση ασφάλισης και οι ασφαλιστικές εισφορές

Ας παρακολουθήσουμε την λογική της Αριθμ. οικ 61502/3399/30.12.2016 “Προσδιορισμός της βάσης υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών από 1.1.2017”.

Το άρθρο 1 στην παραπάνω απόφαση μας προσδιορίζει ποιοι είναι υπόχρεοι για ασφάλιση.

Το άρθρο 2 στην παραπάνω απόφαση μας προσδιορίζει ποια είναι η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Δηλαδή ποιο είναι το εισόδημα στο οποίο θα υπολογιστούν οι ασφαλιστικές εισφορές.

Στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 της απόφασης έχουμε τα εξής: «Ως καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα κατά την έννοια της ανωτέρω παραγράφου, νοείται το ποσό όπως αυτό κατ’ έτος διαμορφώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, όπως ισχύει κάθε φορά, και αντιστοιχεί στο φορολογητέο εισόδημα από τη δραστηριότητα ή την ιδιότητα που δημιουργεί υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση.»

Εδώ νομίζω ότι βρισκόμαστε στο ποιο επίμαχο σημείο το οποίο μπορεί να μας βοηθήσει να απαντήσουμε στο εάν τα μερίσματα έχουν ή όχι ασφαλιστικές εισφορές.

Η διάταξη αυτή εντοπίζει το εισόδημα, τόσο από την δραστηριότητα όσο και από την ιδιότητα. Η λέξη ιδιότητα δίνει μια άλλη διάσταση στο Νόμο.

Η δραστηριότητα είναι εύκολο να ερμηνευτεί και καταλαβαίνουμε τι εννοεί.

Εννοεί την δραστηριότητα διαμέσου μιας ατομικής επιχείρησης ή διαμέσου την συμμετοχή σε μια προσωπική εταιρεία (Ο.Ε, ΕΕ..)

Η λέξη όμως ιδιότητα δηλώνει: ότι αν προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης από κάποια ιδιότητα, π.χ εταίρος ΕΠΕ, διαχειριστής ΙΚΕ, μονοπρόσωπος εταίρος ΙΚΕ, τότε το εισόδημα αυτής της ιδιότητας έχει ασφαλιστικές εισφορές.

Παράδειγμα 1ο :

Ο Α είναι εταίρος σε μια Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε).
Στην περίπτωση αυτή ο Α έχει υποχρέωση να καταβάλει σε κάθε περίπτωση τις ελάχιστες εισφορές επί του ποσού των 586,08 ευρώ, ακόμη και σε περίπτωση ζημιών.
Επειδή όμως είναι υπόχρεος σε ασφάλιση από την ιδιότητα του εταίρου, βλέπε άρθρο 1 παράγραφος 6 της αριθμ. οικ 61502/3399/30.12.2016 τότε το εισόδημα που τυχόν προκύπτει από αυτή την ιδιότητα του εταίρου δηλαδή το μέρισμα που τυχόν ο Α πάρει θα έχει ασφαλιστικές εισφορές.

Παράδειγμα 2ο:

O B είναι μόνο Διαχειριστής μιας ΙΚΕ. Δηλαδή η μοναδική σχέση του με την ΙΚΕ είναι ότι του έχει ανατεθεί η διαχείριση, και δεν έχει κανένα εταιρικό μερίδιο.
Ο Β έχει υποχρέωση ασφάλισης από την ιδιότητα του διαχειριστή. Οπότε έχει καταρχήν την υποχρέωση να καταβάλει τις ελάχιστες ασφαλιστές εισφορές στα 586,08 ευρώ και αν έχει εισόδημα σαν διαχειριστής ας πούμε 8.000,00 ευρώ να καταβάλει στο εισόδημα αυτό ασφαλιστές εισφορές. Εννοείται ότι στην περίπτωση αυτή θα καταβάλλει μόνο στα 8.000,00 ευρώ γιατί έτσι καλύπτει το ελάχιστο που είναι 7.032,96 ευρώ.

Παράδειγμα 3ο:

Ο Γ είναι εταίρος και διαχειριστής σε μία μονοπρόσωπη ΙΚΕ.
Συνεπώς έχει υποχρέωση ασφάλισης λόγο της ιδιότητας σαν διαχειριστής, άρθρο 39 παραγ. 7 περίπτ. δ, και λόγο της ιδιότητας σαν μοναδικός εταίρος, άρθρο 39 παραγρ. 7 περιπτ. ε.
Στην περίπτωση αυτή θα έχει εισφορές στο εισόδημα σαν διαχειριστής και σαν εταίρος αν έχει τέτοια εισοδήματα. Αν δεν έχει τέτοιο εισόδημα θα έχει μόνο την ελάχιστη εισφορά.

Παράδειγμα 4ο:

Ο Δ είναι μέλος Δ.Σ. Ανώνυμης εταιρείας και ταυτόχρονα είναι μέτοχος με ποσοστό 3% τουλάχιστον στο μετοχικό κεφάλαιο.
Ο Δ λόγο αυτής της ιδιότητας έχει υποχρέωση ασφάλισης.
Το εισόδημα που τυχόν θα έχει από την ιδιότητα σαν μέλος Δ.Σ. ή τα μερίσματα που μπορεί να πάρει από την διανομή κερδών υπάγονται σε ασφαλιστικές εισφορές.
Αν δεν υπάρχουν τέτοια εισοδήματα θα έχει την ελάχιστη εισφορά.

Η ιδιότητα που δεν γεννάει υποχρέωση ασφάλισης και οι ασφαλιστικές εισφορές.

Αν κάποια ιδιότητα δεν γεννάει υποχρέωση ασφάλισης τότε δεν υπάρχει και υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών από τα εισοδήματα που προκύπτουν από αυτή την ιδιότητα.

Παράδειγμα 5ο:

Σε μια ΙΚΕ με 3 μέλη ο Ε είναι απλός εταίρος χωρίς καμιά άλλη ιδιότητα,
δηλαδή δεν είναι διαχειριστής.
Στην περίπτωση αυτή ο Ε δεν είναι υπόχρεος ασφάλισης, γιατί στην συγκεκριμένη ΜΗ μονοπρόσωπη ΙΚΕ ασφαλίζεται μόνο ο διαχειριστής.
Επειδή λοιπόν, ο Ε είναι μόνο εταίρος δεν έχει υποχρέωση ασφάλισης και άρα ακόμη και να έχει εισοδήματα από μερίσματα αυτά δεν υπάγονται σε ασφαλιστικές εισφορές.

Η ελάχιστη εισφορά καταβάλλεται μόνο μια φορά.

Στο άρθρο 39 παράγραφο 1 και 7 του Ν 4387/2016 καθορίζονται οι υπόχρεοι σε ασφαλιστικές εισφορές.

Στην αριθμ. οικ 61502/3399/30.12.2016 “Προσδιορισμός της βάσης υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών από 1.1.2017” και ιδιαίτερα στο άρθρο 2 παραγρ. 10 έχουμε την περίπτωση της υποχρέωσης πολλαπλής ασφάλισης είτε λόγο δραστηριότητας είτε λόγο ιδιότητας.

Την βάση υπολογισμού των εισφορών αποτελεί η συνάθροιση όλων των εισοδημάτων με την επιφύλαξη να μην είναι μικρότερη από την ελάχιστη.

Παράδειγμα 6ο:

Μισθωτός με πλήρη απασχόληση ο οποίος συμμετέχει σαν διαχειριστής και μοναδικός εταίρος σε μονοπρόσωπη ΙΚΕ.
Επειδή σαν μισθωτός καλύπτει τις ελάχιστες εισφορές επί του ποσού των 586,08 ευρώ δεν χρειάζεται να καταβάλει ξανά κάποιο ελάχιστο αν τα εισοδήματα από την ΙΚΕ είναι μηδέν.
Αντιθέτως, αν έχει εισοδήματα από την ΙΚΕ είτε σαν διαχειριστής, είτε από μερίσματα θα καταβάλει επιπλέον εισφορές πάνω σε αυτά τα εισοδήματα.
Εννοείται ότι στην περίπτωση αυτή δεν θα έχει και το ελάχιστο αν τα εισοδήματα αυτά υπερβαίνουν το ποσό των 7.032,96 ευρώ που είναι το ελάχιστο.
Σε αυτή την περίπτωση αν ο μισθωτός είχε σχέση μερικής απασχόλησης και άρα δεν κατέβαλε τις ελάχιστες εισφορές επί του ποσού των 586,08 ευρώ, γιατί έχει μικρότερα εισοδήματα ακόμη και αν η ΙΚΕ είχε ζημιές, έπρεπε να καταβάλει τις ελάχιστες εισφορές, δηλαδή εισφορές επί του ποσού των 586,08 ευρώ.

Όλα αυτά με την επιφύλαξη της αποστολής των εισφορών που θα υπολογίσει και θα αποστείλει ο ΕΦΚΑ προσεχώς....