Παρουσίαση του Νομοσχεδίου για τη Φοροδιαφυγή

Παρουσίαση του Νομοσχεδίου για τη Φοροδιαφυγή

Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών

Καλό μεσημέρι σε όλους. Παρουσιάζουμε σήμερα το Σχέδιο Νόμου για την Αντιμετώπιση της Φοροδιαφυγής, το οποίο δίνεται για διαβούλευση στους κοινωνικούς φορείς και θα κατατεθεί στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα.


Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και η φορολογική δικαιοσύνη ήταν από την πρώτη στιγμή προτεραιότητα και παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Διότι, η φοροδιαφυγή, αποτελεί ένα φαινόμενο που οδηγεί σε σοβαρές κοινωνικές αδικίες. Αποτελεί δε και σοβαρότατο έγκλημα, όταν για παράδειγμα εισπράττεται ο ΦΠΑ από τους καταναλωτές και δεν αποδίδεται στο Κράτος. Αυτό ισοδυναμεί με φοροκλοπή εις βάρος του καταναλωτή και του κοινωνικού κράτους. Δεν νοείται οι πολίτες να μην αποδίδουν τους φόρους που τους αναλογούν, διότι αυτά τα χρήματα επιστρέφονται στο κοινωνικό σύνολο. Επιστρέφονται σε όλους και ιδιαίτερα σε αυτούς που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Είναι, λοιπόν, η φοροδιαφυγή η πιο αντικοινωνική συμπεριφορά. Οφείλουμε όλοι να κατανοήσουμε ότι τα δημόσια αγαθά απαιτούν πόρους. Κάθε φορά που ένας πολίτης δεν ζητάει απόδειξη κάτι θα λείψει. Ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο. Κάποιο επίδομα προς κάποιον που έχει ανάγκη δεν θα μπορέσει να αυξηθεί. Δεν θα μπορούσαν να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές, όπως έγινε τη τελευταία 3ετία. Πάνω σε αυτό το πλαίσιο του αμοιβαίου σεβασμού και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης κτίζουμε την προσπάθεια για την αλλαγή νοοτροπίας στις σχέσεις Κράτους-Πολίτη.


Με το Σχέδιο Νόμου για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα. Αντιμετωπίζουμε με πράξεις και όχι με λόγια, όπως στο παρελθόν, τη φοροδιαφυγή. Η πολιτική μας κινείται σε τρεις παράλληλους άξονες:


--Πρώτον, την αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών και των φορολογικών οργάνων απέναντι στη φοροδιαφυγή

--Δεύτερον, την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και αντικειμενικότητας των φορολογικών ελέγχων

--Τρίτον, την παροχή κινήτρων στους φορολογούμενους για τη λήψη φορολογικών στοιχείων.


Τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή προορίζονται για την περαιτέρω ενίσχυση των δαπανών για τη Υγεία, την Παιδεία και την Αντιμετώπιση της Φτώχειας. Τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή έχουν συγκεκριμένο κοινωνικό αντίκρισμα μέσα από στοχευμένες πολιτικές.

Προχωρήσαμε μέχρι σήμερα σε σημαντικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Συγκεκριμένα:


1. Χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά τις διασταυρώσεις στοιχείων μέσω της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής τους.

2. Αναμορφώσαμε και συμπληρώσαμε τους Μοναδιαίους Συντελεστές Καθαρού κέδρους.

3.Κατηγοριοποιήσαμε τις εκπιπτόμενες δαπάνες των επιχειρήσεων που αναγνωρίζονται υποχρεωτικά κατά τον έλεγχο από τους φορολογικούς ελεγκτές και προχωρήσαμε στην καταγραφή των μη εκπιπτόμενων δαπανών.

4.Καθιερώσαμε αντικειμενικό τρόπο για την επιλογή των υποθέσεων και τη διενέργεια των τακτικών ελέγχων.

5.Εφαρμόσαμε τον ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα, καθορίζοντας αντικειμενικά τον τρόπο εφαρμογής του.

6.Απλοποιήσαμε και εκσυγχρονίσαμε τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και τον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα.

7.Ορίσαμε ως πρόεδρο για τις Επιτροπές επίλυσης διοικητικών διαφορών, πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

8.Αναβαθμίσαμε το Τaxis και δημιουργήσαμε νέες εφαρμογές του Τaxisnet.

9.Εκσυγχρονίζουμε το Ολοκληρωμένο Σύστημα Πληροφορικής Τελωνείων.

10.Προετοιμάζεται η λειτουργία του Elenxis, που είναι το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα των Ελεγκτικών Υπηρεσιών.

11.Προχωρήσαμε σε σημαντικές μειώσεις των φόρων για επιχειρήσεις και νοικοκυριά, που και αυτές λειτουργούν ως αντικίνητρο για τη φοροδιαφυγή. Όπως γνωρίζετε, με την πρώτη φάση της φορολογικής μεταρρύθμισης, που ολοκληρώνεται εφέτος, μειώθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές για τις επιχειρήσεις από το 35% στο 25% και για τις υπόλοιπες από το 25% στο 20%. Με τη δεύτερη φάση της φορολογικής μεταρρύθμισης, που άρχισε εφέτος, μειώνονται σταδιακά έως το 2009 οι φορολογικοί συντελεστές για τα νοικοκυριά. Διευρύνονται τα φορολογικά κλιμάκια και αυξάνεται το αφορολόγητο όριο στα 12.000 ευρώ.

12.Αναδιοργανώσαμε και αναβαθμίσαμε τον ρόλο της Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων.


Το Σχέδιο Νόμου για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, που δίνεται σήμερα για δημόσια διαβούλευση, περιλαμβάνει 18 άρθρα:

Με τα άρθρα 1 – 3, προβλέπεται η σύσταση, η συγκρότηση και ο τρόπος λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου για την Αντιμετώπιση της Φοροδιαφυγής. Στο Εθνικό Συμβούλιο θα συμμετέχουν και εκπρόσωποι κοινωνικών φορέων, όπως έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής και τα πολιτικά κόμματα που εκπροσωπούνται στη Βουλή. Σκοπός θα είναι η υποβολή εισηγήσεων για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, την υπόδειξη διατάξεων που δημιουργούν σύγχυση ή είναι επιδεκτικές ερμηνειών, την κατάργηση ή απλοποίηση διαδικασιών. Το Εθνικό Συμβούλιο θα προχωρά σε ορισμένα χρονικά διαστήματα στην επαναξιολόγηση στοιχείων του φορολογικού συστήματος.

Με το άρθρο 4, προβλέπονται κίνητρα για την εθελοντική συμμόρφωση των φορολογουμένων. Αυτά θα ισχύουν στην περίπτωση που οι φορολογούμενοι δηλώσουν οι ίδιοι τις παραβάσεις τους ή τις ενέργειές τους για τις οποίες δεν είναι απόλυτα βέβαιοι ότι είναι σύννομες, εντός 10 ημερών από την ενημέρωσή τους ότι επίκειται έλεγχος. Στην περίπτωση αυτή, μειώνονται κατά 50% οι πρόσθετοι φόροι που προβλέπονται σε εκπρόθεσμες δηλώσεις και κατά 80% τα προβλεπόμενα πρόστιμα για τις φορολογικές παραβάσεις που σχετίζονται άμεσα με τις υποβαλλόμενες δηλώσεις.

Με το άρθρο 5, προβλέπονται ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους νέους επιτηδευματίες, όσον αφορά τις τρεις πρώτες διαχειριστικές περιόδους από την έναρξη της δραστηριότητάς τους. Στην περίπτωση αυτή, ο ρόλος των φορολογικών ελεγκτών θα είναι πρωτίστως συμβουλευτικός. Δεν θα επιβάλλονται τα προβλεπόμενα πρόστιμα του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και δεν θα χαρακτηρίζονται τα βιβλία τους ανεπαρκή. Επίσης, δεν θα επιβάλλονται πρόσθετοι φόροι για ανακριβείς δηλώσεις εισοδήματος, εκτός των περιπτώσεων όπου είναι σαφές ότι υπάρχει δόλος (π.χ. όταν υπάρχουν πλαστά στοιχεία). Οι ευνοϊκές ρυθμίσεις δεν θα ισχύουν και στις περιπτώσεις, κατά τις οποίες έχει προηγηθεί αποδεδειγμένα υπόδειξη προς τον επιτηδευματία από φορολογικό έλεγχο ή φορολογική αρχή.

Με τα άρθρα 6 και 7, παρέχονται κίνητρα στους φορολογούμενους για τη συνεργασία τους στην αποκάλυψη φαινομένων παραβατικής συμπεριφοράς σε φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις. Ο επιτηδευματίας ή άλλος φορολογούμενος, από τον οποίο ζητήθηκε δωροδοκία, απαλλάσσεται από τα πρόστιμα, τις προσαυξήσεις και τις ποινικές κυρώσεις για τις παραβάσεις εκείνες που θα συγκαλύπτονταν. Επίσης, δεν θα διενεργείται τακτικός φορολογικός έλεγχος στον φορολογούμενο που έκανε την καταγγελία για την τρέχουσα κατά το χρόνο της δωροδοκίας χρήση καθώς και για τις επόμενες συνεχόμενες δύο χρήσεις.

Με το άρθρο 8, προβλέπονται γενναίες εκπτώσεις από το φορολογητέο εισόδημα των πολιτών, εάν ζητούν και παίρνουν αποδείξεις για μια σειρά από δαπάνες που κάνουν. Ειδικότερα, θα εκπίπτει το 40% του συνολικού ετήσιου ποσού δαπανών του φορολογουμένου, της συζύγου του και των παιδιών τους. Το ποσό των εκπιπτόμενων δαπανών δεν μπορεί να υπερβεί τις 8.000 ευρώ και αφορά στις εξής δαπάνες:

α) δαπάνες δεξιώσεων γάμων και βαπτίσεων, καθώς και δαπάνες σε ταβέρνες και εστιατόρια, με εξαίρεση τα εστιατόρια ταχείας εξυπηρέτησης και αυτά που είναι μέσα σε ξενοδοχεία,
β) δαπάνη που καταβάλλεται σε μεσίτες ακινήτων, ωδεία, σχολές χορού και ρυθμικής, σχολές πολεμικών τεχνών, γυμναστήρια, κολυμβητήρια, ινστιτούτα ή κέντρα αδυνατίσματος και αισθητικής, κομμωτήρια, διαιτολόγους, διατροφολόγους, ομοιοπαθητικούς, λογοθεραπευτές και μασέρ,
γ) δαπάνη που καταβάλλεται για παροχή υπηρεσιών επισκευής κλιματισμού (ψύξης – θέρμανσης) και εξαερισμού,
δ) δαπάνη που καταβάλλεται για παροχή υπηρεσιών σε υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, ελαιοχρωματιστές και λοιπά επαγγέλματα που αφορούν επισκευή και συντήρηση οικοδομών.

Το ποσό των δαπανών αυτών υπολογίζεται αθροιστικά και για τους δύο συζύγους και εκπίπτει από το συνολικό τους εισόδημα, εφόσον έχει περιληφθεί στην αρχική δήλωση. Μερίζεται δε μεταξύ των συζύγων ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος τού καθενός που φορολογείται με τις γενικές διατάξεις, όπως αυτό δηλώθηκε με την αρχική εμπρόθεσμη δήλωση.

Επίσης, εκπίπτει ήδη έως το 40% του εισοδήματος από ακίνητα για ασφάλιστρα κατά του κινδύνου της πυρκαγιάς ή άλλων κινδύνων, για δικαστικές δαπάνες, για αμοιβή δικηγόρου για δίκες σε διαφορές απόδοσης μισθίου ή καθορισμού μισθώματος και στη συνέχεια για δαπάνες επισκευής και συντήρησης για όλες γενικά τις οικοδομές.

Σε περίπτωση που καταβάλλονται σε υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, ελαιοχρωματιστές και λοιπά επαγγέλματα που αφορούν επισκευή και συντήρηση οικοδομών δαπάνες για παροχή υπηρεσιών, οι οποίες υπερβαίνουν το ποσό που αντιστοιχεί στο 40% του εισοδήματος από ακίνητα, το επιπλέον ποσό προστίθεται στο συνολικό ποσό των 8.000 ευρώ

Στις αποδείξεις λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών θα αναγράφεται και το ονοματεπώνυμο του αγοραστή, όταν αφορούν πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών εκπιπτόμενη από τη φορολογία εισοδήματος. Όταν οι αποδείξεις αυτές εκδίδονται με τη χρήση φορολογικής ταμειακής μηχανής, το ονοματεπώνυμο του αγοραστή θα αναγράφεται στο πίσω μέρος των αποδείξεων, στο οποίο θα μπαίνει η υπογραφή και η σφραγίδα του πωλητή επιτηδευματία.

Με το άρθρο 9, κωδικοποιούνται σε ενιαίο κείμενο οι υπουργικές αποφάσεις με τις εκπιπτόμενες και μη εκπιπτόμενες δαπάνες και θα διανέμεται σχετικό φυλλάδιο. Θα απευθύνουμε πρόσκληση σε κοινωνικούς εταίρους για τον εμπλουτισμό του καταλόγου αυτού.

Με το άρθρο 10, δημιουργείται ομάδα επιστημονικής τεκμηρίωσης (Μονάδα Φορολογικής Πολιτικής), που θα είναι θεσμικά κατοχυρωμένη (με στελέχη αυξημένων προσόντων, επιστημονικό αντικείμενο και εκπροσώπηση σε ομάδες εργασίας του ΟΟΣΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κλπ).

Με τα άρθρα 11 και 12, η ένταξη των υπαλλήλων στο σώμα των ελεγκτών θα γίνεται μετά από αξιολόγηση. Η θητεία σε αυτό θα είναι έως δύο τετραετίες και με ενδιάμεση αξιολόγηση στο τέλος της πρώτης τετραετίας.

Με το άρθρο 13, συστήνεται ειδικός μηχανισμός στην Κεντρική Υπηρεσία για την παρακολούθηση των χρεών στις ΔΟΥ και των εσόδων και χρεών στα Τελωνεία, τον υπολογισμό σχετικών δεικτών, κ.λπ.

Με το άρθρο 14, τίθενται περιορισμοί στην εργασία σε φορείς του ιδιωτικού τομέα συνταξιούχων υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, οι οποίοι κατά την τελευταία εξαετία πριν από τη συνταξιοδότησή τους είχαν διατελέσει σε ανώτερες υπηρεσιακές θέσεις. Ο περιορισμός ισχύει για ένα έτος από τη συνταξιοδότησή τους.
Με το άρθρο 15, καθιερώνεται η υποβολή ετήσιας έκθεση στη Βουλή με τον απολογισμό του ελεγκτικού έργου και τα δηλωθέντα εισοδήματα φορολογουμένων.

Με το άρθρο 16, θεσπίζεται ότι τα αποτελέσματα από τις διασταυρώσεις των στοιχείων που διενεργεί η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων θα αποστέλλονται απευθείας στους φορολογούμενους, με ταυτόχρονη κοινοποίηση στην αρμόδια ΔΟΥ. Με το ειδοποιητήριο θα καλούνται οι φορολογούμενοι, εάν συμφωνούν με το αποτέλεσμα της διασταύρωσης, να υποβάλλουν εντός 20 ημερών συμπληρωματική δήλωση. Παράλληλα, θα ενημερώνονται για τις προβλεπόμενες κυρώσεις. Εάν διαφωνούν, θα ενημερώνουν μέσα στην προθεσμία των 20 ημερών την αρμόδια Δ.Ο.Υ.

Με το άρθρο 17, συστηματοποιείται και διαχέεται σε όλο τον φοροελεγκτικό μηχανισμό η εμπειρία από τους ελέγχους. Οι ελεγκτικές υπηρεσίες υποχρεούνται να ενημερώνουν τη Διεύθυνση Ελέγχου για τους τρόπους και μεθόδους φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

Με το άρθρο 18, που είναι και το τελευταίο του Σχεδίου Νόμου, εκδίδεται φυλλάδιο με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που έχουν οι φορολογούμενοι και οι φορολογικοί ελεγκτές κατά τον έλεγχο, το σκοπό του και τις διαδικασίες που ακολουθούνται κατά τον έλεγχο και αυτές που έπονται, το ύψος των προβλεπόμενων ποινών, κλπ. Επιπλέον, θα καταχωρούνται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών απαντήσεις σε συνήθη ερωτήματα των φορολογουμένων για ζητήματα που άπτονται των φορολογικών ελέγχων, των ποινών κλπ.

Υπάρχουν τρεις ακόμη διατάξεις που θα δοθούν στη δημοσιότητα, αφού οριστικοποιηθούν. Οι διατάξεις αυτές αφορούν την υποχρεωτική διοικητική επίλυση της διαφοράς πριν την προσφυγή στα δικαστήρια, τον τρόπο ελέγχου των δηλώσεων «Πόθεν Έσχες» των εργαζομένων σε συγκεκριμένες υπηρεσίες του Υπουργείου και τη διαφοροποίηση του ύψους των ποινών σε περίπτωση υποτροπής (μια μορφή εφαρμογής point system).

Εκτός από τις διατάξεις του Σχεδίου Νόμου, προχωρούμε σε διοικητικά μέτρα για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του ελεγκτικού μηχανισμού. Ειδικότερα, θα διενεργούνται συχνότεροι έλεγχοι σε όσους έχουν εντοπισθεί ότι φοροδιαφεύγουν. Το μέτρο αυτό είναι κατασταλτικό αλλά πρωτίστως προληπτικό. Επίσης, καταρτίζονται δείκτες για την κατηγοριοποίηση των φορολογουμένων ανάλογα με την πιθανότητα φοροδιαφυγής και θα γίνονται διαφορετικής συχνότητας και ποιότητας φορολογικοί έλεγχοι για κάθε επιμέρους κατηγορία.