Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς: Ποιες συναλλαγές είναι «ύποπτες»

TO MΑΡΤΙΟ ΤΟΥ 2007 τίθεται σε ισχύ η πρόσφατη απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς σχετικά με την «Πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας».

Η εν λόγω απόφαση αφορά ένα ιδιαίτερα ευρύ φάσμα εταιρειών (ΑΕΠΕΥ, ΑΕΕΔ, ΑΕΔΑΚ, ΑΕΕΧ, ΑΕΕΠ) καθώς και τα διευθυντικά στελέχη, τους υπαλλήλους και γενικά όλα τα φυσικά πρόσωπα που παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες για λογαριασμό των εταιρειών αυτών ενώ στις διατάξεις της περιλαμβάνει όλες τις υποχρεώσεις που οι παραπάνω εταιρείες θα έχουν προκειμένου να εντοπίσουν μία ύποπτη συναλλαγή.

Ως «ύποπτη συναλλαγή» θεωρείται εν γένει εκείνη που είναι ασυμβίβαστη με τις γνωστές και νόμιμες εργασίες του πελάτη ή τις προσωπικές του δραστηριότητες ή με το συνηθισμένο κύκλο εργασιών του συγκεκριμένου λογαριασμού. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι εταιρείες οφείλουν να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα σε περιπτώσεις που υπάρχει το ενδεχόμενο νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Σύμφωνα με το σχετικό κείμενο, οι εταιρείες οφείλουν να εφαρμόζουν τα μέτρα «δέουσας επιμέλειας» ως προς τον πελάτη:

α) πριν συνάψουν ή τροποποιήσουν επιχειρηματικές σχέσεις και ιδίως πριν καταρτίσουν ή τροποποιήσουν σύμβαση για την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών

β) όταν διενεργούν συναλλαγές που ανέρχονται σε ποσό ίσο ή μεγαλύτερο των 15.000 ευρώ, ανεξάρτητα από το αν η συναλλαγή διενεργείται με μία μόνη πράξη ή με περισσότερες μεταξύ των οποίων φαίνεται να υπάρχει κάποια σχέση

γ) όταν υπάρχει υπόνοια νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες ή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ανεξάρτητα από κάθε παρέκκλιση, εξαίρεση ή κατώτατο όριο ποσού

δ) όταν υπάρχουν αμφιβολίες για την ακρίβεια ή την καταλληλότητα των δεδομένων που έχουν συγκεντρωθεί στο παρελθόν για την εξακρίβωση της ταυτότητας του πελάτη.

Επιπλέον, οι εταιρείες απαγορεύεται να τηρούν λογαριασμούς που δεν αναφέρουν το όνομα του πελάτη που είναι δικαιούχος του λογαριασμού (ανώνυμους λογαριασμούς).

Τα μέτρα «δέουσας επιμέλειας» ως προς τον πελάτη περιλαμβάνουν τουλάχιστον:

* Την εξακρίβωση και τον έλεγχο της ταυτότητας αυτού, από αξιόπιστη και ανεξάρτητη πηγή.

* Την εξακρίβωση, εφόσον συντρέχει περίπτωση, της ταυτότητας του πραγματικού δικαιούχου και τη λήψη ευλόγων μέτρων αναλόγως του βαθμού κινδύνου για τον έλεγχο της ταυτότητάς τους ώστε να διασφαλίζεται ότι οι εταιρείες γνωρίζουν τον πραγματικό δικαιούχο όσον αφορά στα νομικά πρόσωπα και τα εμπιστεύματα, τη λήψη ευλόγων μέτρων αναλόγως του βαθμού κινδύνου για να γίνει κατανοητή η διάρθρωση της κυριότητας και του ελέγχου του πελάτη.

* Τη συλλογή πληροφοριών για το σκοπό και τον σχεδιαζόμενο χαρακτήρα της επιχειρηματικής σχέσης

* Την άσκηση συνεχούς εποπτείας όσον αφορά στην επιχειρηματική σχέση, με ενδελεχή εξέταση των συναλλαγών που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια αυτής της σχέσης, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι οι συναλλαγές που διενεργούνται συνάδουν με τις πληροφορίες που έχουν οι εταιρείες σχετικά με τον πελάτη, την επιχειρηματική του δραστηριότητα και το προφίλ του κινδύνου και - εφόσον απαιτείται - σχετικά με την προέλευση των κεφαλαίων.

Τα μέτρα αυτά αφορούν όλους τους δικαιούχους, σε περιπτώσεις κοινών λογαριασμών ενώ οι εταιρείες μπορούν να καθορίζουν ανάλογα με το βαθμό κινδύνου την έκταση των μέτρων δέουσας επιμέλειας και τη συχνότητα παρακολούθησης.

Πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα

Οταν οι εταιρείες προβαίνουν σε συναλλαγές ή συνάπτουν επιχειρηματικές σχέσεις με πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα (Politically Exposed Persons, δηλαδή φυσικά πρόσωπα στα οποία έχει ή είχε ανατεθεί δημόσιο λειτούργημα, καθώς και οι άμεσοι στενοί συγγενείς τους ή τα πρόσωπα που είναι γνωστά ως στενοί συνεργάτες αυτών), που διαμένουν σε τρίτη, εκτός Ε.Ε. χώρα, οφείλουν:

* Να διαθέτουν κατάλληλες διαδικασίες ανάλογα με το βαθμό κινδύνου για να καθορίζουν εάν ο πελάτης είναι πολιτικώς εκτεθειμένο πρόσωπο.

* Να απαιτούν την έγκριση από ανώτερα διοικητικά στελέχη της εταιρείας για τη σύναψη επιχειρηματικών σχέσεων με τους πελάτες αυτούς.

* Να λαμβάνουν επαρκή μέτρα για να καθορίσουν την προέλευση των κεφαλαίων τα οποία αφορά η επιχειρηματική σχέση ή η συναλλαγή και,

* Να διενεργούν αυξημένη και συνεχή παρακολούθηση της επιχειρηματικής σχέσης.

Νομικά Πρόσωπα

Οταν ο πελάτης είναι νομικό πρόσωπο, οι εταιρείες λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να διαπιστώσουν τον τρόπο λειτουργίας του νομικού προσώπου καθώς και ποιος ασκεί ουσιαστικά τον έλεγχο σε αυτό.

Οταν ο πελάτης είναι εταιρεία με ανώνυμες μετοχές, οι εταιρείες τουλάχιστον α) διαπιστώνουν την πραγματική ταυτότητα και την οικονομική κατάσταση των πραγματικών δικαιούχων της εταιρείας πριν το άνοιγμα του λογαριασμού β) αν υπάρξει αλλαγή στους πραγματικούς δικαιούχους εξετάζουν τη συνέχιση της πραγματικής σχέσης.

Εάν ο πελάτης είναι off shore εταιρεία, οι εταιρείες πέραν των παραπάνω μέτρων λαμβάνουν κατά τη σύναψη των επιχειρηματικών σχέσεων και ιδίως κατά την κατάρτιση της σύμβασης παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, δήλωση του πελάτη σχετικά με την ταυτότητα του πραγματικού δικαιούχου και τη σχέση που συνδέει τον πελάτη με τον πραγματικό δικαιούχο.

Υποπτες συναλλαγές

Ως ύποπτη συναλλαγή νοείται εν γένει εκείνη που μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι ασυμβίβαστη με τις γνωστές και νόμιμες εργασίες του πελάτη ή τις προσωπικές τους δραστηριότητες ή με το συνηθισμένο κύκλο εργασιών του συγκεκριμένου λογαριασμού.

Με σχετική της εγκύκλιο, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δίνει ενδεικτικά παραδείγματα συναλλαγών ή συμπεριφορών που από τη φύση τους ενδεχομένως συνδέονται με πρόθεση νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και θα πρέπει να ενεργοποιούν τη σχετική διαδικασία:

* Αδικαιολόγητη καθυστέρηση του πελάτη ή του πληρεξούσιού τους να προσκομίσει τα νομιμοποιητικά και λοιπά έγγραφα που είναι απαραίτητα για το άνοιγμα επενδυτικού λογαριασμού, ή γενικότερα απροθυμία του να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες.

* Φήμες και ειδήσεις που αφορούν στον πελάτη ή συνδεδεμένα μ αυτόν πρόσωπα και τον συνδέουν με εγκληματικές και ποινικά κολάσιμες δραστηριότητες. Οι εταιρείες έχουν υποχρέωση άμεσης καταγγελίας όταν υπάρχουν δημοσιεύματα στον Τύπο σχετικά με εγκληματικές δραστηριότητες του πελάτη τους.

* Ανοιγμα επενδυτικού λογαριασμού στο όνομα πελάτη, φυσικού προσώπου, του οποίου η κατοικία ή ο τόπος εργασίας ή νομικού προσώπου του οποίου η έδρα δεν είναι στην περιοχή που εξυπηρετείται από την εταιρεία ή το συγκεκριμένο υποκατάστημα.

* Πελάτης αρνείται να δώσει επαρκείς πληροφορίες για την ταυτότητά τους, γεγονός που υπό κανονικές συνθήκες θα του εξασφαλίζει πιστώσεις, μειωμένες προμήθειες ή άλλες διευκολύνσεις.

* Κίνηση λογαριασμών με μεγάλα ποσά που τηρούνται στο όνομα εξωχώριων εταιρειών (offshore companies).

* Ενεργοποίηση αδρανών για μεγάλο διάστημα επενδυτικών λογαριασμών.

* Σημαντική και αιφνίδια αύξηση συναλλαγών σε σχέση με το επενδυτικό προφίλ του πελάτη.

* Πληρωμή μεγάλων ποσών σε μετρητά ή επιταγές.

* Αρνηση του πελάτη να έχει προσωπικές επαφές με την εταιρεία.

* Αίτημα του πελάτη για μεταφορά χρηματικών ποσών σε λογαριασμούς άλλων πελατών με τους οποίους δεν συνδέεται με επαγγελματικούς ή συγγενικούς δεσμούς.

* Επαναλαμβανόμενες όμοιες συναλλαγές για ποσά λίγο κάτω από το ελάχιστο όριο, για το οποίο απαιτείται αναγνώριση ταυτότητας του πελάτη.

* Συνεργασία του πελάτη με μεγάλο αριθμό ΕΠΕΥ.

* Η πίστωση του επενδυτικού λογαριασμού μέσω καταθέσεων από πολλά τραπεζικά υποκαταστήματα με ποσά λίγο κάτω από το ελάχιστο όριο, για το οποίο απαιτείται αναγνώριση ταυτότητας.

* Η πίστωση του επενδυτικού λογαριασμού μέσω καταθέσεων από υποκαταστήματα διαφορετικών τραπεζών.

Χρόνος εφαρμογής μέτρων δέουσας επιμέλειας

* Η εξακρίβωση της ταυτότητας του πελάτη και του πραγματικού δικαιούχου πραγματοποιείται πριν από τη σύναψη επιχειρηματικών σχέσεων και σε κάθε περίπτωση πριν από τη διενέργεια συναλλαγών.

* Οι εταιρείες, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν μπορούν να συμμορφωθούν προς τις διαδικασίες της δέουσας επιμέλειας οφείλουν να μην εκτελέσουν τη συναλλαγή, να διακόψουν την επιχειρηματική σχέση με τον πελάτη και να εξετάσουν τη δυνατότητα υποβολής αναφοράς στον αρμόδιο φορέα για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Πηγή Ναυτεμπορική