Από κόσκινο οι ισολογισμοί εισηγμένων

Φρένο στους διάτρητους ισολογισμούς εισηγμένων εταιρειών επιχειρεί να βάλει το υπουργείο Οικονομίας, θέτοντας στο μικροσκόπιο τους ισολογισμούς 35 εισηγμένων εταιρειών που βρίθουν σημαντικών παρατηρήσεων και επιφυλάξεων ορκωτών ελεγκτών, συνεπεία της πρώτης εφαρμογής των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων. Στόχος η προφύλαξη του επενδυτικού κοινού από παραπλανητικούς ισολογισμούς και η αποφυγή μελλοντικών «κανονιών» που θα διαταράξουν το εύθραυστο κλίμα εμπιστοσύνης που τείνει να εδραιωθεί το τελευταίο διάστημα στην κεφαλαιαγορά.
Το έργο της έρευνας των τελευταίων λογιστικών καταστάσεων έχει αναλάβει η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ) η οποία ουσιαστικά θα παίξει τον ρόλο του ελεγκτή των... ελεγκτών, με απώτερο στόχο να διασφαλίσει την ορθή πορεία απεικόνισης των πραγματικών στοιχείων από τα λογιστήρια των εταιρειών μέχρι τους ορκωτούς ελεγκτές.

Ηδη, όπως τονίζει στο «Κ» ο πρόεδρος της ΕΛΤΕ, κ. Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος, έχουν «στοχοποιηθεί» προς έλεγχο οι 35 εισηγμένες εταιρείες, ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα θα ανακοινωθούν ποιες ελεγκτικές εταιρείες θα αναλάβουν τον έλεγχο. Σημειώνεται ότι, πέραν των εισηγμένων εταιρειών, η ΕΛΤΕ μπορεί για τον ίδιο λόγο να ελέγξει δειγματοληπτικά ύστερα από κλήρωση και τις λογιστικές καταστάσεις ενός τμήματος από τις μη εισηγμένες. Αυτό, πάντως, δεν έχει καμία σχέση με την εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (ΔΛΠ) και με το ενδεχόμενο θεσμοθέτησης υποχρεωτικής εφαρμογής τους από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Κατηγορηματικός, ο πρόεδρος της ΕΛΤΕ ξεκαθαρίζει ότι δεν ετέθη ποτέ θέμα υποχρεωτικής εφαρμογής του μέτρου από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες προαιρετικά μπορούν να αποφασίσουν μόνες τους τον τρόπο σύνταξης των λογιστικών τους καταστάσεων.

Οι θυγατρικές στην δαγκάνα των ΔΛΠ
Αντίθετα, στον αστερισμό των ΔΛΠ θα πρέπει αναγκαστικά να ενταχθούν όλες ανεξαιρέτως οι θυγατρικές των εισηγμένων και των μεγάλων ομίλων, προκειμένου να είναι εφικτή η σύνταξη ενοποιημένων ισολογισμών. Ακριβώς αυτό άλλωστε προβλέπει και η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση, μέσω της οποίας επέρχεται εναρμόνιση του Νόμου Ν. 2190/1920 με την Οδηγία της ΕΕ (2003/51/ΕΕ). Αφορά, συγκεκριμένα, καθαρά τεχνικά λογιστικά θέματα που δεν έχουν καμία σχέση με την καθολική εφαρμογή των ΔΛΠ στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Ούτως ή άλλως, η σπουδή της ΕΕ για υιοθέτηση των ΔΛΠ από τις ευρωπαϊκές μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν αγγίζει τις ελληνικές, καθώς όταν η Επιτροπή κάνει λόγο για ΜμΕ, εννοεί τις εταιρείες με προσωπικό άνω των 100 ατόμων. Στην Ελλάδα, όμως, η συντριπτική πλειονότητα των ΜμΕ είναι οικογενειακές επιχειρήσεις με πολύ λιγότερους υπαλλήλους. Αυτοί, παρ ότι δεν υποχρεούνται να υιοθετήσουν τα ΔΛΠ, έχουν στην κυριολεξία τρομοκρατηθεί από πιέσεις λογιστικών «νονών» που προσφέρονται έναντι αδράς αμοιβής να συμμορφώσουν τις λογιστικές τους καταστάσεις, λέγοντάς τους ότι πρόκειται για υποχρέωσή τους απέναντι στο κράτος και τυχόν παράλειψή τους επισύρει κυρώσεις.

Ευκολότερη η χρηματοδότηση με τα ΔΛΠ
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι ενδεχόμενη εφαρμογή των ΔΛΠ από τις μικρομεσαίες θα τους προσέφερε σημαντικά πλεονεκτήματα, καθώς οι επιχειρήσεις που θα υιοθετήσουν τα Πρότυπα θα έχουν αυξημένη φερεγγυότητα και πιστοληπτική ικανότητα έναντι όλων των υπολοίπων που θα παραμείνουν πιστές στα όποια πεπαλαιωμένα ελληνικά ή άλλα λογιστικά πρότυπα ακολουθούν σήμερα. Το κέρδος θα είναι ακόμη μεγαλύτερο για τις επιχειρήσεις που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό, δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό ή επιθυμούν να χρηματοδοτηθούν από τράπεζα του εξωτερικού, λόγω ακριβώς της άμεσης συγκρισιμότητας των στοιχείων τους. Το πρόβλημα το έχει διαπιστώσει σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων, που όταν απευθύνθηκαν για δάνειο σε πιστωτικό ίδρυμα του εξωτερικού, αναγκάστηκαν μόνο για την εξέταση του φακέλου να προσλάβουν ειδικό γραφείο για να προσαρμόσουν τα λογιστικά τους στις απαιτήσεις της τράπεζας, καταβάλλοντας ένα κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο ποσό. Εξαιτίας αυτού του λόγου άλλωστε δικαιολογούνται και οι πιέσεις που ακούν τα χρηματοδοτικά ιδρύματα να επεκταθεί η εφαρμογή των ΔΛΠ σε όλες τις επιχειρήσεις.
Μπορεί πράγματι τα ΔΛΠ να αυξάνουν το οικονομικό κόστος των μικρομεσαίων, πλην όμως ανοίγουν και τον δρόμο για ευρείες εξαγορές και συγχωνεύσεις μέσω χρηματιστηρίων.

Κυρώσεις
Αν πάντως η εφαρμογή των ΔΛΠ είναι απολύτως προαιρετική για τις μικρομεσαίες, οι καταστάσεις των εισηγμένων θα βρίσκονται στο εξής υπό συνεχή και αυστηρότατη παρακολούθηση, με ορατό το κίνδυνο αυστηρών κυρώσεων στην περίπτωση παρατυπιών από ορκωτούς ελεγκτές. Το πρόβλημα είναι μεγάλο εάν ληφθεί υπόψη ότι πριν από τα ΔΛΠ υπήρχαν πολλές εταιρείες που εμφάνιζαν αρνητικές αποκλίσεις σε σχέση με τις δημοσιευθείσες λογιστικές καταστάσεις. Η εφαρμογή των ΔΛΠ απαιτεί ανάλογη συμμόρφωση με όσο το δυνατόν λιγότερες παρατηρήσεις των ορκωτών. Στην περίπτωση δε που η ΕΛΤΕ αποκαλύψει παρατυπία από ορκωτό, πέραν της τιμωρίας του από την ίδια, κυρώσεις από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αντιμετωπίζει και το διοικητικό συμβούλιο που είναι υπεύθυνο για την παράθεση των στοιχείων στον ελεγκτή. Ειδικά για τον ορκωτό ελεγκτή, οι κυρώσεις προβλέπουν προσωρινή αργία και επιβολή διοικητικού προστίμου έως 1 εκατ. ευρώ τόσο στον ίδιο όσο και στην ελεγκτική του εταιρεία.

ΔΛΠ και ΕΕ
Αξίζει να σημειωθεί ότι η υιοθέτηση των ΔΛΠ από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις απασχολεί ιδιαίτερα την ΕΕ με το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB) να οριοθετεί τον περασμένο Ιούνιο το πλαίσιο δημιουργίας του Διεθνούς Προτύπου Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης αποκλειστικά για τις ΜμΕ.
Ειδικότερα, το IASB αποφάσισε ότι κάθε χώρα θα έχει το δικαίωμα να ορίσει ποιες μη εισηγμένες, σε οργανωμένη κεφαλαιαγορά, επιχειρήσεις της επικράτειάς της δεν θα έχουν το δικαίωμα εφαρμογής του Προτύπου. Επιπλέον, αποφασίστηκε ότι κάθε δύο έτη το Συμβούλιο θα προβαίνει προγραμματισμένα στη σύνταξη και δημοσιοποίηση ενός συλλογικού εγγράφου δημόσιας διαβούλευσης με προτεινόμενες αναθεωρήσεις των Προτύπων για τις μικρομεσαίες που θα ενσωματώνουν τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης που θα έχουν στο μεταξύ δημιουργηθεί ή τροποποιηθεί. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι οι ΜμΕ που θα εφαρμόζουν το σχετικό πρότυπο θα έχουν στη διάθεσή τους άτυπη περίοδο χάριτος μέγιστης διάρκειας δύο ετών, για την εφαρμογή κάθε σχετικής μεταβολής.
Σε επανεξέταση, ωστόσο, βρίσκονται πέντε από τις σαράντα θεματικές ενότητες που περιλαμβάνει το προσχέδιο του επίσημου εγγράφου διαβούλευσης των προτύπων για τις μικρομεσαίες. Αυτές έχουν να κάνουν με χρηματοοικονομικά εργαλεία, προβλέψεις, ασφαλιστικές εισφορές-παροχές, φορολογία και συγχωνεύσεις.

Συμπεράσματα
Τα μέχρι στιγμής συμπεράσματα από την πρώτη εφαρμογή των ΔΛΠ στην ελληνική πραγματικότητα δείχνουν αρκετά μεγάλο βαθμό προσαρμοστικότητας των επιχειρήσεων, με αρκετές από αυτές να δείχνουν πλήρως προσαρμοσμένες και άλλες να βρίσκονται στο στάδιο της προσπάθειας. Παράλληλα, πολλές από τις εισηγμένες βγήκαν σημαντικά ωφελημένες από την υιοθέτηση των ΔΛΠ, αυξάνοντας σημαντικά τα ίδια κεφάλαιά τους. Θετικά προς αυτή την κατεύθυνση συνέβαλαν η δυνατότητα αναπροσαρμογής της αξίας των ακινήτων στις εμπορικές τιμές και η προσαρμογή των αποσβέσεων. Από την άλλη πλευρά, όμως, αρνητικά επέδρασαν οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις και η αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων και προβλέψεων για ενδεχόμενους φόρους εισοδήματος.
Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι η εφαρμογή του νέου θεσμού οδήγησε αναγκαστικά σε αλλαγή νοοτροπίας που επιβάλλει πλέον πραγματικές απεικονίσεις με περισσότερο ευέλικτες μεθόδους μακριά από τις τυπολατρικές διατάξεις του ΚΒΣ και τις πάσης φύσεως ακαμψίες που προέρχονταν από τη νομοθεσία του 1920! 
 
Πηγή Κέρδος