Αρ. πρωτ.: Φ.60000/οικ.20548/1510/10.10.2011 Αρ. πρωτ.: Φ.60000/οικ.20548/1510/10.10.2011

Αθήνα, 10.10.2011               
Αρ.πρωτ.: Φ.60000/οικ.20548/1510

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝ. ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
Δ/νση Διακρατικής Κοιν. Ασφάλισης
Τμήμα Α΄: Ι.Μπουζαλάκου
Δ/νση: Σταδίου 29 – 101 10 ΑΘΗΝΑ
Τηλ.: 210-3368235, 210-3368338
Φαξ:210-3368167
                                                                          

Θέμα: Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 34, παράγραφος 1 εδ. 10 και 11 του ν.3996/2011 (ΦΕΚ. Α΄ 170): Χορήγηση του ΕΚΑΣ με κριτήριο τη μόνιμη διαμονή στη χώρα.
            
Με το άρθρο 34 παρ.1 εδ.10 του Ν.3996/2011(ΦΕΚ.170 Α) «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, Ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης» που προσφατα ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, επιχειρήθηκε ο εξορθολογισμός των κριτηρίων χορήγησης του ΕΚΑΣ προκειμένου να το λαμβάνουν οι χαμηλοσυνταξιούχοι που έχουν πραγματικά τις μεγαλύτερες ανάγκες, εντάσσοντας στο ποσό του ετήσιου ατομικού φορολογουμένου εισοδήματος του συνταξιούχου και στο ποσό του ετήσιου οικογενειακού φορολογουμένου εισοδήματος, όλα τα εισοδήματα, ανεξάρτητα αν είναι πραγματικά ή τεκμαρτά, αν απαλλάσσονται από φόρο ή αν φορολογούνται με ειδικό τρόπο.

Δεδομένης της οικονομικής κατάστασης της χώρας μας και λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΕΚΑΣ αποτελεί προνοιακή μη ανταποδοτικού χαρακτήρα παροχή που η δαπάνη της βαρύνει εξ ολοκλήρου τον Κρατικό προϋπολογισμό με κύριο σκοπό την ενίσχυση του εισοδήματος των χαμηλοσυνταξιούχων, με την παροαναφερόμενη  διάταξη του άρθρου 34 παρ.1 εδ.10 του Ν.3996/2011, προστέθηκε ως προϋπόθεση για τη χορήγησή του η μόνιμη διαμονή του συνταξιούχου στη χώρα μας.

Από το σύνολο των διατάξεων του άρθρου 34 του εν λόγω νόμου προκύπτει, ότι το ΕΚΑΣ εμπίπτει στο υλικό πεδίο εφαρμογής (άρθρο 3) του Κανονισμού (ΕΚ) 883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας, και για τους σκοπούς του συντονισμού, στο ειδικό καθεστώς που θεσπίζει ρητά το Κεφάλαιο 9 (“Ειδικές μη ανταποδοτικού τύπου παροχές σε χρήμα”), μοναδικό άρθρο 70 (“Γενική διάταξη”) αυτού.

Το προαναφερόμενο παράγωγο δίκαιο του Ευρωπαϊκού συντονισμού ορίζει ρητά τα ενωσιακά κριτήρια, δυνάμει των οποίων μία χρηματική παροχή, ως ειδική και μη ανταποδοτικού τύπου, είναι θεμιτό να μην εξάγεται αλλά να χορηγείται στο έδαφος του κράτους μέλους κατοικίας του ενδιαφερομένου προσώπου, σύμφωνα με την γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης.

Βάσει των ανωτέρω κριτηρίων, τα οποία έλαβε υπόψη του ο Έλληνας νομοθέτης, το ΕΚΑΣ προορίζεται να παρέχει συμπληρωματική κάλυψη έναντι των κινδύνων του γήρατος, της αναπηρίας και του θανάτου (αντίστοιχοι κοινωνικοασφαλιστικοί κλάδοι, που εμπίπτουν στο πεδίο του προαναφερθέντος Κανονισμού) και να εξασφαλίζει στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα, χαμηλοσυνταξιούχοι με την μεγαλύτερη οικονομική ένδεια, ένα ελάχιστο εισόδημα διαβίωσης σε σχέση με το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον της Ελλάδας, που είναι το ενδιαφερόμενο, στην προκειμένη περίπτωση, κράτος μέλος.

Επίσης, όσον αφορά στον μη ανταποδοτικό χαρακτήρα του ΕΚΑΣ ως μη ανταποδοτικού τύπου παροχής σε χρήμα, αυτή προκύπτει από το γεγονός, ότι η χρηματοδότησή του προέρχεται αποκλειστικά από τον Κρατικό Προϋπολογισμό (“από την υποχρεωτική φορολογία που προορίζεται να καλύψει τις γενικές δημόσιες δαπάνες”), ενώ οι όροι για την χορήγηση και τον υπολογισμό του ποσού του επιδόματος αυτού δεν εξαρτώνται από τυχόν εισφορές εκ μέρους των δικαιούχων ούτε από την συμπλήρωση χρονικών προϋποθέσεων (οποιωνδήποτε περιόδων ασφάλισης).

Τέλος, σε συνέχεια της ψήφισης του νόμου, η Ελληνική αντιπροσωπεία στην Διοικητική Επιτροπή (για τον Συντονισμό των Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλειας), προωθεί σ’ αυτήν σχετικό Υπόμνημα, ώστε το ΕΚΑΣ να καταχωρηθεί στο Παράρτημα Χ, του Κανονισμού 883/2004, στο οποίο περιλαμβάνονται τέτοιου τύπου παροχές, οι οποίες χορηγούνται αποκλειστικά στο κράτος μέλος κατοικίας των δικαιούχων, και σύμφωνα με τη νομοθεσία του, από τον φορέα του τόπου κατοικίας και σε βάρος του.

2. Με τις διατάξεις της παραγράφου 1, εδάφιο 11, του άρθρου 34 του νόμου 3996/2011, αποσαφηνίζεται η έννοια της ελάχιστης παροχής για τους σκοπούς του άρθρου 58, “Χορήγηση συμπληρώματος”, του Κανονισμού 883/2004.

Ειδικότερα, στο ανωτέρω άρθρο (πρώην άρθρο 50 του Κανονισμού (ΕΚ) 1408/71), ο δικαιούχος παροχών σε ένα κράτος μέλος με συνυπολογισμό χρόνου ασφάλισης που έχει διανυθεί σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). εφόσον κατοικεί στο έδαφός του και έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 300 ημέρες ασφάλισης (άρθρο 57, “Περίοδοι ασφάλισης ή κατοικίας κατώτερες του έτους”, Καν. 883//2004) δεν μπορεί να λάβει παροχή μικρότερη από την ελάχιστη παροχή που προβλέπει η νομοθεσία του συγκεκριμένου κράτους, για περίοδο ασφάλισης ή κατοικίας ίση με το σύνολο των περιόδων, οι οποίες έχουν ληφθεί υπόψη για την εκκαθάριση της παροχής (βάσει των διατάξεων του Κεφαλαίου που εφαρμόζεται στις συνταξιοδοτικές παροχές – Κεφάλαιο 5 “Συντάξεις γήρατος και επιζώντων” του ιδίου Κανονισμού).

Έτσι, εάν το ποσό της σύνταξης που προκύπτει από τον συνυπολογισμό των περιόδων ασφάλισης είναι μικρότερο από την ελάχιστη παροχή, ο αρμόδιος φορέας αυτού του κράτους μέλους καταβάλλει στον ενδιαφερόμενο καθ’ όλο το διάστημα κατά το οποίο κατοικεί στο έδαφός του συμπληρωματικό ποσό ίσο με την διαφορά μεταξύ του συνόλου των παροχών που οφείλονται σύμφωνα με το σύνολο των περιόδων ασφάλισης και του ποσού της ελάχιστης παροχής.

Προς άρση των δυσμενών οικονομικών επιπτώσεων στο Ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα, που είχε η διασταλτική ερμηνεία των κειμένων διατάξεων, με την οποία για την εφαρμογή του ανωτέρω άρθρου του Κανονισμού 883/2004 (κυρίως του αντίστοιχου στα πλαίσια του Κανονισμού 1408/71) γινόταν αναγωγή στο εκάστοτε από κάθε ασφαλιστικό Οργανισμό καταβαλλόμενο κατώτατο όριο, η ελάχιστη παροχή, με την έννοια της βασικής σύνταξης, εισήχθη στην Ελληνική νομοθεσία πρόσφατα με το άρθρο 2 του νόμου 3863/2010 και καθιερώνεται για όλους τους ασφαλισμένους των Οργανισμών κύριας ασφάλισης, πλην ΟΓΑ.

Μετά την οριοθέτηση κατά τα ως άνω της ελάχιστης παροχής και προκειμένου να εναρμονίζεται η Ελληνική με την Ενωσιακή προσέγγιση της έννοιας σύμφωνα με το άρθρο 58, Καν. 883/2004, καθορίζεται με ρητή διάταξη ότι, ελάχιστη παροχή κατά την έννοια του άρθρου 58 του Κανονισμού αυτού είναι η βασική σύνταξη του άρθρου 2 του νόμου 3863/2010.

Επομένως, εφόσον από τα ποσά της σύνταξης (ή των συντάξεων) που δικαιούται το ενδιαφερόμενο πρόσωπο, βάσει της συνολικής ασφαλιστικής του σταδιοδρομίας στην Ε.Ε./ΕΟΧ, προκύπτει ποσό μικρότερο των 360,00 Ευρώ (όπως τούτο αναπροσαρμόζεται κάθε φορά), ο αρμόδιος Ελληνικός φορέας καταβάλλει στο εν λόγω πρόσωπο συμπληρωματικό ποσό ίσο με την διαφορά. Απαραίτητη, βεβαίως, προϋπόθεση είναι η μόνιμη διαμονή του δικαιούχου στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16, του π.δ/τος 106/07 (κατ’ εφαρμογή του άρθρου 19 της Οδηγίας 2004/38/ΕΚ) σε συνδυασμό με τις ειδικές ρυθμίσεις του άρθρου 11, “Στοιχεία για τον προσδιορισμό της κατοικίας”, του Κανονισμού (εφαρμογής) (ΕΚ) 987/2009.

Διευκρινίζεται ότι, οι ανωτέρω διατάξεις ισχύουν από την δημοσίευση του νόμου, καταλαμβάνοντας όλες τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας.

Τέλος, επισημαίνεται ότι ο ΟΓΑ εξαιρείται από τις ανωτέρω διατάξεις γιατί σύμφωνα με τη νομοθεσία του δεν προβλέπεται σύστημα κατωτάτων ορίων ούτε ελαχίστης παροχής, οι δε διατάξεις του άρθρου 2 του ν.3863/2010 δεν ισχύουν στον εν λόγω Οργανισμό.     






Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ