ΠΟΛ.1246/8.11.1994 Ονομαστικοποίηση μετοχών των Α.Ε.

Σε συνέχεια της 1110021/10743/Β0012/ΠΟΛ.1222/30.9.1994 διαταγής μας, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 2214/1994 και παρασχέθηκαν οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους και με αφορμή την υποβολή ερωτημάτων, σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής αυτών των διατάξεων, σας
παρέχουμε συμπληρωματικά τις ακόλουθες διευκρινίσεις:

Α. Κτίρια υπό ανέγερση
Η αξία των υπολογαριασμών του λογαριασμού 15.01 Υκτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων - τεχνικά έργα υπό εκτέλεσηΦ του ΕΓΛΣ, η οποία εμφανίζεται στα βιβλία των υπόχρεων ημεδαπών ανώνυμων εταιριών κατά την 11η Μαϊου 1994 και η οποία αφορά αστικά ακίνητα υπό εκτέλεση, εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή τους κατά την ημερομηνία αυτή, δεν λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 24 του ν. 2214/1994. Στην αντίθετη όμως περίπτωση, δηλαδή όταν έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή τους κατά την πιο πάνω ημερομηνία, λαμβάνεται υπόψη, έστω και αν δεν έχει μεταφερθεί στους οικείους υπολογαριασμούς του λογαριασμού 11 Υκτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων - τεχνικά έργαΦ, του ΕΓΛΣ.

Β. Κατασκευή κτιρίων σε οικόπεδα τρίτων
Η αξία ακινήτων που κατασκευάσθηκαν επί οικοπέδων ιδιοκτησίας τρίτων δεν λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 24 του ν. 2214/1994, καθόσον τα εν λόγω ακίνητα δεν ανήκουν στην κυριότητα των επιχειρήσεων που κατασκεύασαν αυτά, αλλά στον κύριο του εδάφους.

Γ. Αγορά ή πώληση αστικών ακινήτων από 11/5/1994 έως 11/11/1994 Με την προαναφερθείσα διαταγή μας, διευκρινίστηκε ότι, κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου, ως κρίσιμος χρόνος, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η αξία των αστικών ακινήτων ανώνυμης εταιρίας είναι μεγαλύτερη του εξήντα τοις εκατό (60%) του
κεφαλαίου και των κάθε φύσης αποθεματικών, λαμβάνεται η ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι η 11.5.1994. Συνεπώς, εφόσον στο διάστημα των έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εντός του οποίου συντρέχει η υποχρέωση της εμπρόθεσμης μετατροπής ανώνυμων μετοχών σε ονομαστικές, η ανώνυμη εταιρία προβεί σε πράξεις αγοράς νέων ή πώλησης υφιστάμενων κατά την 11.5.1994 αστικών ακινήτων, με αποτέλεσμα να μεταβάλλεται από το χρόνο της διενέργειας των
πράξεων αυτών η υφιστάμενη κατά την 11.5.1994 σχέση αξιών αστικών ακινήτων και κεφαλαίων, οι από τις πράξεις αυτές αξίες (αγοράς ή πώλησης αστικών ακινήτων) δεν λαμβάνονται υπόψη κατά την εφαρμογή των προαναφερόμενων διατάξεων του νόμου.

Επομένως, σε κάθε περίπτωση ανεξάρτητα αν από την ανώνυμη εταιρία πραγματοποιήθηκαν αγορές ή πωλήσεις αστικών ακινήτων στο διάστημα από 12.5.1994 έως 11.11.1994 κρίσιμος χρόνος για τη διαπίστωση της κατά τα πιο πάνω από το νόμο οριζόμενης σχέσης, εξακολουθεί να είναι η ημερομηνία της 11.5.1994.

Δ. Μεταβίβαση ανώνυμων μετοχών από 11/5/1994 έως 11/11/1994 Επίσης, με την προαναφερθείσα διαταγή μας διευκρινίσθηκε ότι, σε περίπτωση που πρόκειται να μεταβιβασθούν ήδη υπάρχουσες, κατά την 11η Μαϊου 1994, ονομαστικές μετοχές ανώνυμης εταιρίας, από την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου αυτού (11.5.1994), για την οποία υφίστατο η κατά τα πιο πάνω οριζόμενη προϋπόθεση (επενδεδυμένα κεφάλαια κατά ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και άνω σε αστικά ακίνητα), οι συμβαλλόμενοι υποχρεούνται να καταβάλουν φόρο μεταβιβάσεως με συντελεστή πέντε τοις εκατό (5%), που θα υπολογισθεί στην αξία που έχουν οι μετοχές κατά το χρόνο που μεταβιβάζονται.

Η ανωτέρω υποχρέωση για καταβολή φόρου μεταβίβασης πέντε τοις εκατό (5%) υφίσταται και στην περίπτωση που μεταβιβάζονται μετοχές από το χρόνο ολοκλήρωσης της διαδικασίας ονομαστικοποίησης των ανωνύμων μετοχών της ανώνυμης εταιρίας και μετά, σύμφωνα με τα οριζόμενα από τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου
της παραγράφου 3 του άρθρου 24 του ν. 2214/1994.

Με βάση τα ανωτέρω, έπεται ότι, κατά τη μεταβίβαση ανώνυμων μετοχών από μετόχους ανώνυμης εταιρίας η οποία εμπίπτει στην πιο πάνω προϋπόθεση του νόμου, που πραγματοποιείται από την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτών του νόμου, ήτοι από 11/5/1994 μέχρι και του χρόνου ολοκλήρωσης της διαδικασίας
ονομαστικοποίησης των ανώνυμων μετοχών, δηλαδή εντός του χρονικού διαστήματος που οι μετοχές αυτές είναι ανώνυμες, δεν συντρέχει υποχρέωση καταβολής φόρου μεταβίβασης πέντε τοις εκατό (5%).

Τονίζεται ότι τυχόν μεταβιβάσεις ανώνυμων μετοχών που γίνονται εντός του χρονικού αυτού διαστήματος από τους μετόχους που παρευρίσκοντο στην τελευταία τακτική γενική συνέλευση των μετόχων σε άλλα πρόσωπα και ιδίως συγγενικά, θα αποτελέσουν αντικείμενο ελέγχου των αρμοδίων φοροτεχνικών οργάνων, προκειμένου
να διαπιστωθεί αν στις οικονομικές αυτές συναλλαγές έχουν εφαρμογή άλλες σχετικές διατάξεις νόμων (π.χ. άτυπη δωρεά κ.τ.λ.).

Ε. Εννοια αστικών ακινήτων
Με την προαναφερθείσα διαταγή μας έγινε δεκτό, ότι ως αστικά ακίνητα νοούνται τα ακίνητα που δεν είναι αγροτικά, έστω και αν βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλης, κωμόπολης, κοινότητας ή οικισμού, ως αγροτικά δε ακίνητα νοούνται τα ακίνητα τα οποία εκμεταλλεύονται για συλλογή καρπών. Περαιτέρω, με την ίδια διαταγή μας
έγινε δεκτό, ότι ως αξία των αστικών ακινήτων λαμβάνεται, κατά περίπτωση, η αξία κτήσης τους ή το κόστος ιδιοκατασκευής τους ή αναπροσαρμοσμένη αξία τους κατ' εφαρμογή ειδικού νόμου, πλέον των δαπανών προσθηκών και βελτιώσεων και δεν λαμβάνονται υπόψη οι αποσβέσεις που έχουν διενεργηθεί.

Υστερα από τα παραπάνω, από το λογαριασμό 10 Υεδαφικές εκτάσεις του ΕΓΛΣ, ως αστικά ακίνητα θεωρούνται τα γήπεδα - οικόπεδα, ορυχεία, μεταλλεία και λατομεία, τα οποία ανήκουν στην κυριότητα των υπόχρεων ημεδαπών ανώνυμων εταιριών και ως αξία αυτών, για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 24 του ν. 2214/1994, λαμβάνεται αυτή που εμφανίζεται στα τηρούμενα βιβλία τους την 11.5.1994. Οσον αφορά τις λοιπές εδαφικές εκτάσεις που περιλαμβάνονται στο λογαριασμό 10, ήτοι αγροί, φυτείες και δασικές εκτάσεις, δεδομένου ότι όπως
αναφέρθηκε και πιο πάνω αγροτικά ακίνητα είναι αυτά που εκμεταλλεύονται για συλλογή καρπών, προκύπτει ότι στις περιπτώσεις που οι εδαφικές αυτές εκτάσεις πραγματικά καλλιεργούνται είτε από την ίδια την ανώνυμη εταιρία είτε εκμισθώνονται σε τρίτους και έχουν αποφέρει αποδεδειγμένα εισόδημα στα προηγούμενα έτη, θεωρούνται οι εδαφικές αυτές εκτάσεις αγροτικά ακίνητα και κατά συνέπεια η αξία αυτών δεν θα ληφθεί υπόψη για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 24 του ν. 2214/1994.

Περαιτέρω, από το λογαριασμό 11 κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων - τεχνικά έργα του ΕΓΛΣ ως αστικά ακίνητα θεωρούνται τα κτίρια, τα οποία ανήκουν στην κυριότητα των υπόχρεων ημεδαπών ανώνυμων εταιριών και ως αξία αυτών, για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 24 του ν. 2214/1994, λαμβάνεται το κόστος ανέγερσής τους, όπως αυτό εμφανίζεται στα τηρούμενα βιβλία τους την 11.5.1994.

Αντίθετα, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν και αφορούν είτε την εκτέλεση τεχνικών έργων με τα οποία τροποποιήθηκε το φυσικό περιβάλλον με σκοπό την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων των υπόχρεων ημεδαπών ανώνυμων εταιριών (π.χ. δρόμοι, πλατείες, λιμάνια, φράγματα κ.λπ.), είτε την εκτέλεση τεχνικών έργων
που εξυπηρετούν τις μεταφορές τους ή άλλους σκοπούς, εφόσον οι δαπάνες αυτές
παρακολουθούνται στους προβλεπόμενους από το ΕΓΛΣ λογαριασμούς, δεν προσαυξάνουν το κόστος κατασκευής των κτιρίων και κατά συνέπεια οι δαπάνες αυτές δεν λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 24 του ν. 2214/1994.

ΣΤ. Μικτές επιχειρήσεις
Σε περίπτωση που υφιστάμενη κατά την 11.5.1994 ξενοδοχειακή ημεδαπή ανώνυμη εταιρία διατηρούσε κατά την ημερομηνία αυτή και άλλο κλάδο εκμετάλλευσης (εμπορικό, βιομηχανικό, τουριστικό κλάδο κ.λπ.), τότε δεν ισχύει, κατ' αρχήν, γι' αυτήν η εξαίρεση από την υποχρέωση ονομαστικοποίησης των ανώνυμων μετοχών της.
Περαιτέρω, προκειμένου να κριθεί αν υφίσταται η προβλεπόμενη σχέση μεταξύ της αξίας των αστικών ακινήτων και των κεφαλαίων και αποθεματικών της, πρέπει να ληφθούν και να συγκριθούν μεταξύ τους η αξία των αστικών ακινήτων της που ανήκουν στον άλλο κλάδο εκμετάλλευσης και το σύνολο των κεφαλαίων και των αποθεματικών που έχει η ανώνυμη εταιρία. Για την εφαρμογή των παραπάνω, ως κλάδος εκμετάλλευσης νοείται και η εκμίσθωση αυτοτελών χώρων (καταστήματα, γραφεία κ.λπ.) οι οποίοι χώροι δεν χρησιμοποιούνται για την άσκηση της
ξενοδοχειακής εκμετάλλευσης.

Τα παραπάνω εφαρμόζονται αναλόγως και για τις ξενοδοχειακές ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες που συνιστώνται μετά την 11.5.1994 και διατηρούν και άλλο κλάδο εκμετάλλευσης, καθώς και για τις ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες που υφίσταντο κατά την 11.5.1994 ή συνιστώνται μετά από αυτή την ημερομηνία και ασχολούνται με την ανέγερση και πώληση οικοδομών και έχουν και άλλους κλάδους εκμετάλλευσης.

Ζ. Ειδικές περιπτώσεις
Με τις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του ν.2214/1994 προβλέπεται η εξαίρεση από την υποχρέωση ονομαστικοποίησης των μετοχών τους, μεταξύ άλλων, των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την ανέγερση και πώληση οικοδομών.

Για να ισχύσει η εξαίρεσή τους από την υποχρέωση αυτή, απαιτείται κατά τον κρίσιμο χρόνο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 24 του ν. 2214/1994 (11.5.1994), οι πιο πάνω επιχειρήσεις, κατά περίπτωση, να ασχολούνται πράγματι με την εκμετάλλευση ξενοδοχείου (με την έννοια που περιγράφεται στην προγενέστερη διαταγή μας) ή με την ανέγερση και πώληση οικοδομών. Είναι προφανές, ότι η παραπάνω απαίτηση δεν εκπληρώνεται, στην περίπτωση που η ημεδαπή ανώνυμη εταιρία, της οποία σκοπός είναι η εκμετάλλευση ξενοδοχείου ή ανέγερση και πώληση οικοδομών, εμφανίζεται κατά την 11.5.1994 να έχει στην κυριότητά της ένα ή περισσότερα αστικά ακίνητα (οικόπεδα), χωρίς όμως να έχει προβεί μέχρι του χρόνου αυτού σε δαπάνες για την ανέγερση του ξενοδοχείου ή να έχει ανεγείρει επί αυτών οικοδομές, κατά περίπτωση. Κατά συνέπεια, σ' αυτή την
περίπτωση η ημεδαπή ανώνυμη εταιρία, εφόσον μέρος ή το σύνολο των μετοχών της είναι ανώνυμες και περαιτέρω υφίσταται η προβλεπόμενη σχέση μεταξύ της αξίας των αστικών ακινήτων της και των κεφαλαίων και αποθεματικών της, υποχρεούται να ονομαστικοποιήσει τις ανώνυμες μετοχές της, όπως ορίζεται με τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 2214/1994.

Η. Υποχρέωση διατήρησης των μετοχών ως ονομαστικών
Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του ν. 2214/1994 καθιερώνεται η υποχρέωση ονομαστικοποίησης του συνόλου των μετοχών των ημεδαπών ανώνυμων εταιριών που ορίζονται από τις διατάξεις αυτές του νόμου. Ειδικότερα, με τις διατάξεις των δύο πρώτων εδαφίων των παραγράφων 2 και 3 αντιστοίχως του άρθρου αυτού προβλέπεται ότι, οι πιο πάνω ανώνυμες εταιρίες υποχρεούνται μέσα σε προθεσμία έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως να μετατρέψουν αυτές σε ονομαστικές. Η ίδια αυτή υποχρέωση επιβάλλεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 3 του άρθρου αυτού και στην περίπτωση που η αξία των αστικών ακινήτων ανώνυμης εταιρίας υπερβεί το εξήντα τοις εκατό (60%) των κεφαλαίων και των αποθεματικών σε κάποια διαχειριστική περίοδο.

Περαιτέρω, από τις διατάξεις του άρθρου αυτού δεν ορίζονται λοιπές προϋποθέσεις ή άλλα κριτήρια, με βάση τα οποία να παρέχεται μεταγενέστερα του χρόνου ονομαστικοποίησης των μετοχών των πιο πάνω ανωνύμων εταιριών η δυνατότητα να μετατρέψουν αυτές σε ανώνυμες.

Συνεπώς, κατά την εφαρμογή των προαναφερομένων διατάξεων, μετά την ονομαστικοποίηση των μετοχών ανωνύμων εταιριών οι οποίες εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου αυτού, δεν δύνανται αυτές να μετατρέψουν τις ήδη ονομαστικές αυτών μετοχές σε ανώνυμες, από το λόγο ότι, μεταγενέστερα του χρόνου της ονομαστικοποίησής τους, σε κάποια διαχειριστική χρήση, έχει μεταβληθεί η σχέση της αξίας των αστικών ακινήτων κυριότητάς των προς το σύνολο των κεφαλαίων και των κάθε φύσης αποθεματικών τους κάτω του ποσοστού εξήντα τοις εκατό (60%), είτε λόγω πωλήσεως των ακινήτων τους είτε λόγω αυξήσεως του μετοχικού τους κεφαλαίου.

Θ. Διαδικαστικά θέματα ονομαστικοποίησης μετοχών
Με την προαναφερόμενη διαταγή μας διευκρινίστηκε ότι, μέχρι και την 11.11.1994 (λήξη εξάμηνης προθεσμίας από τη δημοσίευση του νόμου) θα πρέπει να έχει ληφθεί η σχετική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων για μετατροπή των μετοχών σε ονομαστικές και να έχει καταχωρηθεί η σχετική τροποποίηση του καταστατικού
στο Μητρώο Α.Ε. που τηρείται στην οικεία νομαρχία.

Λόγω του περιορισμένου χρόνου και του μεγάλου αριθμού ανώνυμων εταιριών που πρέπει να ονομαστικοποιήσουν τις μετοχές τους, η έκδοση και η καταχώρηση στο Μητρώο Α.Ε. της σχετικής εγκριτικής διοικητικής απόφασης για την ονομαστικοποίηση των μετοχών όλων των υπόχρεων ανώνυμων εταιριών μέχρι την 11.11.1994, καθίσταται εκ των πραγμάτων αδύνατη.

Εν όψει της αντικειμενικής αυτής δυσκολίας, γίνεται δεκτό ότι, για την εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 24 του ν. 2214/1994 θεωρείται ότι, η μετατροπή των ανώνυμων μετοχών σε ονομαστικές γίνεται εμπρόθεσμα, εφόσον μέχρι και τις 11.11.1994 έχει υποβληθεί, στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου
Εμπορίου, η σχετική αίτηση με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά (αντίγραφο πρακτικού γενικής συνέλευσης κ.λπ.) για την ονομαστικοποίηση των μετοχών, έστω και αν δεν πραγματοποιήθηκε μέχρι του χρόνου αυτού η προβλεπόμενη καταχώρηση στο Μητρώο Α.Ε.

Οσον αφορά τις ανώνυμες εταιρίες, των οποίων οι μετοχές είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 2214/1994, θα πρέπει να ακολουθήσουν την ακόλουθη διαδικασία:

α. Η υποβολή της αίτησης με τα σχετικά δικαιολογητικά, στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Εμπορίου, πρέπει να έχει γίνει εμπρόθεσμα, δηλαδή μέχρι και την 11 Νοεμβρίου 1994.

β. Η διαδικασία μετατροπής των ανωνύμων μετοχών σε ονομαστικές θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί για όλες τις εταιρίες μέχρι και την 16 Ιανουαρίου 1995. Το θέμα αυτό θα καλυφθεί νομοθετικά.

Η Α.Ε. Αποθετηρίων Τίτλων θα καταρτίσει πρόγραμμα που θα κοινοποιήσει στις υπόχρεες εταιρίες και θα ορίζει την ακριβή μετατροπή των μετοχών τους (που θα είναι η τελευταία ημερομηνία διαπραγμάτευσης των μετοχών τους ως ανώνυμες), έτσι ώστε να αποφευχθεί η συσσώρευσή τους έως τις 16 Ιανουαρίου 1995.