ΣτΕ 122/2005

ΤΜΗΜΑ Β Το άρθρο 36 του κώδικα βιβλίων και στοιχείων δίδει την δυνατότητα στον προιστάμενο της ΔΟΥ να λαμβάνει γνώση , να ελέγχει τα βιβλία και στοιχεία του επιτηδευματία και να προβαίνει σε κατάσχεσή τους στην περίπτωση που διαπιστωθούν πλημμέλειες κατά την διαδικασία του φορολογικού ελέγχου . Ως ουσιώδης τύπος της διαδικασίας, προβλέπεται και η σύνταξη σχετικής έκθεσης κατάσχεσης των βιβλίων .



Σχόλια: Επιμέλεια: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Α. ΝΙΚΟΛΑΟΣ


19 Ιαν 2005

Taxheaven.gr
Σ.τ.Ε 122/19.01.05  Το άρθρο 36 του κώδικα βιβλίων και στοιχείων δίδει την δυνατότητα στον προιστάμενο της ΔΟΥ να λαμβάνει γνώση , να ελέγχει τα βιβλία και στοιχεία του επιτηδευματία και να προβαίνει σε κατάσχεσή τους στην περίπτωση που διαπιστωθούν πλημμέλειες κατά την διαδικασία του φορολογικού ελέγχου . Ως ουσιώδης τύπος της διαδικασίας, προβλέπεται και η σύνταξη σχετικής έκθεσης κατάσχεσης των βιβλίων .

Επιμέλεια

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Α. ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Αριθμός 122/2005
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Β΄


Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 26 Νοεμβρίου 2003, με την εξής σύνθεση: Η. Παπαγεωργίου, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Δ. Αλεξανδρής, Α. Γ. Βώρος, Σύμβουλοι, Ι. Γράβαρης, Σ. Βιτάλη, Πάρεδροι. Γραμματέας η Π. Στεργιοπούλου.


Για να δικάσει την από 12 Ιουνίου 2002 αίτηση:
του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Α΄ Αθηνών, ο οποίος παρέστη με τον Αθ. Τσιοκάνη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, κατά της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης με την επωνυμία "...........................", που εδρεύει στην Αθήνα, η οποία δεν παρέστη.
Με την αίτηση αυτή ο αναιρεσείων Προϊστάμενος επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ΄ αριθμ. 402/2002 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.


Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της Εισηγήτριας, Παρέδρου Σ. Βιτάλη.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον αντιπρόσωπο του αναιρεσείοντος Προϊσταμένου, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους αναιρέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι

Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο

1. Επειδή, για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως δεν απαιτείται κατά νόμον η καταβολή παραβόλου.
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται, παραδεκτώς, η αναίρεση της υπ΄ αριθμ. 402/2002 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών με την οποία απορρίφθηκε έφεση του Δημοσίου κατά της υπ΄ αριθμ. 173/1999 αποφάσεως του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Με την τελευταία αυτή απόφαση είχε γίνει δεκτή προσφυγή της αναιρεσίβλητης εταιρείας και είχε ακυρωθεί η υπ΄ αριθμ. 182/1996 πράξη του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Γ΄ Αθηνών, με την οποία είχε επιβληθεί στην εταιρεία αυτή πρόστιμο για παραβάσεις διατάξεων του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.) κατά τη διαχειριστική περίοδο του έτους 1994.

3. Επειδή, στο άρθρο 36 του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Π.Δ. 186/1992, Α΄ 84) ορίζονται τα εξής: "1. Ο Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. και ο υπάλληλος που ορίζεται από αυτόν δικαιούται, οποιαδήποτε εργάσιμη για τον υπόχρεο ώρα, να λαμβάνει γνώση, να ελέγχει και να θεωρεί όλα τα βιβλία και στοιχεία που ορίζονται από τον Κώδικα αυτό ή άλλους νόμους, καθώς και αυτά που τηρούνται προαιρετικά από τον υπόχρεο και να λαμβάνει γνώση οποιουδήποτε άλλου βιβλίου, εγγράφου ή στοιχείου και κάθε περιουσιακού στοιχείου που βρίσκεται στην επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία ή στο κατάστημα κάθε άλλου υπόχρεου...2...3. Αν κατά τη διάρκεια του φορολογικού ελέγχου η ύπαρξη βιβλίων, εγγράφων και λοιπών στοιχείων που σχετίζονται με τον έλεγχο, από τα οποία είναι ενδεχόμενο να προκύπτει απόκρυψη φορολογητέας ύλης, κατάσχονται από τον υπάλληλο που ενεργεί το φορολογικό έλεγχο και παραδίδονται στον αρμόδιο προϊστάμενο Δ.Ο.Υ., ο οποίος εφόσον με βάση αυτά ενεργεί φορολογική εγγραφή, τα διαφυλάσσει μέχρι την τελεσιδικία αυτής. Για τις κατασχέσεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των τριών τελευταίων εδαφίων της επόμενης παραγράφου. 4. Ο Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. ή ο αρμόδιος Επιθεωρητής, στις περιπτώσεις που υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι στην επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία ή στο κατάστημα οποιουδήποτε άλλου υπόχρεου αποκρύπτονται βιβλία, έγγραφα, εμπορεύματα ή άλλα στοιχεία, τα οποία ασκούν επιρροή στον ακριβή προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης, μπορεί, με έγγραφό του να ζητήσει από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών και αν δεν υπάρχει αυτός από τον Ειρηνοδίκη της περιφέρειας, που υπάγεται η επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία ή το κατάστημα άλλου υπόχρεου, τη συνδρομή ανακριτικού υπαλλήλου για την έρευνα προς ανεύρεση των βιβλίων ή εγγράφων ή εμπορευμάτων ή άλλων στοιχείων, με τη σύμπραξη φοροτεχνικών υπαλλήλων, που ορίζονται από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή τον αρμόδιο Επιθεωρητή. Η έρευνα ενεργείται σε οποιαδήποτε για τον υπόχρεο εργάσιμη ώρα. Τα βιβλία, έγγραφα και λοιπά στοιχεία που βρίσκονται, κατάσχονται και παραδίδονται στον αρμόδιο προϊστάμενο Δ.Ο.Υ., ο οποίος, εφόσον με βάση αυτά ενεργεί φορολογική εγγραφή, τα φυλάσσει μέχρι την τελεσιδικία αυτής. Για την έρευνα και την κατάσχεση συντάσσεται έκθεση, η οποία υπογράφεται από αυτούς που διενεργούν την κατάσχεση και τον επιτηδευματία. Αντίγραφο της έκθεσης επιδίδεται στον υπόχρεο, ο οποίος δικαιούται να λάβει αντίγραφα ή φωτοτυπίες των κατασχεθέντων βιβλίων, εγγράφων και λοιπών στοιχείων με δαπάνες του. 5. Στις περιπτώσεις των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου αυτού επιτρέπεται η κατάσχεση και των βιβλίων και στοιχείων που τηρούνται με βάση τις διατάξεις του Κώδικα αυτού... 10. Τα δικαιώματα του αρμοδίου προϊσταμένου Δ.Ο.Υ., που ορίζονται από τις διατάξεις των παραγράφων 1, 3, 6 και 7 του άρθρου αυτού, ενασκούνται παράλληλα και από τους Γενικούς Διευθυντές Φορολογίας και Δημόσιας Περιουσίας και Επιθεώρησης και Ελέγχων, καθώς και από τους Προϊσταμένους της ΥΠ.Ε.Δ.Α.".


4. Επειδή, όπως συνάγεται από τις ως άνω διατάξεις, στην περίπτωση κατά την οποία τα όργανα που διενεργούν φορολογικό έλεγχο προβαίνουν στην προβλεπόμενη από τις διατάξεις αυτές - και, ειδικότερα, στην κατά την παράγραφο 3 του ανωτέρω άρθρου 36 - "κατάσχεση", δηλαδή στην αναγκαστική αφαίρεση από την επαγγελματική εγκατάσταση επιτηδευματία βιβλίων, εγγράφων ή άλλων εν γένει στοιχείων, από όπου "είναι ενδεχόμενο να προκύπτει απόκρυψη φορολογητέας ύλης", απαιτείται, ως ουσιώδης τύπος της όλης διαδικασίας (και, συνεπώς, ως προϋπόθεση της νομιμότητας της επακολουθούσης τυχόν και στηριζόμενης στα εν λόγω στοιχεία καταλογιστικής πράξεως της φορολογικής αρχής) η σύνταξη, κατά τους όρους του νόμου, σχετικής εκθέσεως κατασχέσεως και η επίδοσή της στον επιτηδευματία. Εξ άλλου, κατά την έννοια των ίδιων διατάξεων, η εν λόγω έκθεση πρέπει, για να είναι έγκυρη, να εμπεριέχει το ρητό χαρακτηρισμό της ως "εκθέσεως κατασχέσεως", γιατί μόνο με τον τρόπο αυτό δηλώνεται επαρκώς (όπως απαιτείται για τη διασφάλιση των σχετικών δικαιωμάτων του υποχρέου) το νόημα της συγκεκριμένης αφαίρεσης στοιχείων, ότι διενεργείται δηλαδή αναγκαστικά λόγω υπονοιών αποκρύψεως φορολογητέας ύλης, με τις εντεύθεν δυσμενείς για τον επιτηδευματία ενδεχόμενες συνέπειες (ΣτΕ 2976/2002 επταμ.).

5. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, το διοικητικό εφετείο δέχθηκε ότι από τα στοιχεία της δικογραφίας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η από 28.3.1996 έκθεση ελέγχου αρμοδίων υπαλλήλων της ΥΠ.Ε.Δ.Α. Αθηνών, προκύπτουν τα εξής: "Με την ... ένδικη καταλογιστική πράξη επιβλήθηκε σε βάρος της εφεσίβλητης εταιρείας, η οποία τήρησε κατά την κρίσιμη διαχειριστική περίοδο βιβλία και στοιχεία Γ΄ Κατηγορίας του Κ.Β.Σ. και είχε αντικείμενο εργασιών τις διαφημίσεις, πρόστιμο συνολικού ποσού 5.580.000 δραχμών, γιατί, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 2 (παρ. 1), 18 (παρ. 2) και 30 (παρ. 4) του Κ.Β.Σ., έλαβε και καταχώρησε στο Γενικό Ημερολόγιο Κ.Β.Σ. ένα πλαστό και εικονικό τιμολόγιο πώλησης - δελτίο αποστολής με αρ. 67/28.11.1994 που φέρει ως εκδότρια την ανύπαρκτη επιχείρηση ".............". Η καταλογιστική αυτή πράξη εκδόθηκε μετά από τον έλεγχο και την επεξεργασία των στοιχείων που παρέλαβαν με την 825/18.5.1995 απόδειξη παραλαβής τα αρμόδια όργανα της ΥΠ.Ε.Δ.Α. από την επιχείρηση της εφεσίβλητης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 36 (παρ. 3, 4 και 5) του π.δ. 186/1992. Τα στοιχεία που κατασχέθηκαν και αναφέρονται στην εν λόγω απόδειξη παραλαβής, η οποία προσκομίσθηκε σε εκτέλεση της 5430/1998 προδικαστικής απόφασης του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου είναι τα εξής: 1) 59/28.4.1993 τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών έκδοσης ............. 2) 115/20.12.1993 τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών έκδοσης "Εφαρμογές Η/Υ ΕΠΕ" 3) 119/20.7.1994 τιμολόγιο πώλησης - δελτίο αποστολής έκδοσης ............. 4) 31/1/12.1993, 38/10.12.1993, τιμολόγια πώλησης 156/29.4.1994 και 220/22.1.1992 τιμολόγια παροχής υπηρεσιών έκδοσης "............." 5) 48/15.12.1993, 62/8.2.1994, τιμολόγια παροχής υπηρεσιών 135/3.6.1994 και 167/28.10.1994 τιμολόγια πώλησης - δελτία αποστολής έκδοσης ............. 6) 174/18.12.1993, 186/31.1.1994, 215/20.3.1994, 235/23.5.1995, 254/ 9.6.1994, 262/29.6.1994, 275/31.8.1994, 285/30.9.1994, 301/31.10.1994 και 351/27.12.1994 τιμολόγια παροχής υπηρεσιών έκδοσης της "............." 7) 80/23.12.1993, 82/30.12.1993 και 67/28.11.1994 τιμολόγια πώλησης- δελτία αποστολής έκδοσης του .............. Με την πρωτόδικη απόφαση ακυρώθηκε η ένδικη καταλογιστική πράξη, με την αιτιολογία ότι, εφόσον τα μνημονευθέντα παραπάνω φορολογικά στοιχεία είχαν παραληφθεί από τα ελεγκτικά όργανα της φορολογικής αρχής με την διαδικασία του άρθρου 36 (παρ. 3 και 4) του Κ.Β.Σ., έπρεπε να είχε συνταχθεί και κοινοποιηθεί στην εφεσίβλητη σχετική έκθεση κατασχέσεως και όχι η ως άνω 825/18.5.1995 απλή απόδειξη παραλαβής". Με την έφεσή του το Δημόσιο είχε προβάλει "ότι δεν χρειαζόταν η σύνταξη έκθεσης κατασχέσεως, γιατί κατά την διενέργεια του σχετικού φορολογικού ελέγχου παραλήφθησαν αποκλειστικά και μόνο επίσημα φορολογικά στοιχεία και ως εκ τούτου, νομίμως συντάχθηκε για την παραλαβή τους σχετική απόδειξη παραλαβής, η οποία, άλλωστε, υπογράφεται και από τον νόμιμο εκπρόσωπο της εφεσίβλητης ............. και φέρει όλα τα στοιχεία εκθέσεως κατασχέσεως, υποκαθιστώσα, συνεπώς, νομίμως την εν λόγω έκθεση". Το διοικητικό εφετείο απέρριψε ως αβάσιμο τον ισχυρισμό αυτόν του Δημοσίου με την σκέψη ότι "εφόσον τα προαναφερθέντα φορολογικά στοιχεία, τα οποία μνημονεύονται στην ανωτέρω 825/18.5.1995 απόδειξη παραλαβής και μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και εκείνα στον έλεγχο του οποίου βασίσθηκε η επιβολή του επίδικου προστίμου σε βάρος της εφεσίβλητης (και ήδη αναιρεσίβλητης) (τηρούσας βιβλία τρίτης κατηγορίας του Κ.Β.Σ.), είχαν παραληφθεί από τα ελεγκτικά όργανα της φορολογικής αρχής προς περαιτέρω έλεγχο εκτός της επαγγελματικής εγκατάστασης της εφεσίβλητης, έπρεπε να είχε τηρηθεί η διαδικασία κατασχέσεως των εν λόγω φορολογικών στοιχείων, ως ουσιώδης τύπος για την έκδοση της ένδικης καταλογιστικής πράξης. Στην προκείμενη όμως περίπτωση, από το γεγονός ότι τα ως άνω φορολογικά στοιχεία παρελήφθησαν από τους ελεγκτές της ΥΠ.Ε.Δ.Α. με απλή απόδειξη παραλαβής, η οποία ανεξαρτήτως από το ειδικότερο περιεχόμενό της, δεν μπορεί, πάντως, να υποκαταστήσει την έκθεση κατασχέσεως, καθίσταται σαφές ότι η αφαίρεση των σχετικών φορολογικών στοιχείων από την επαγγελματική εγκατάσταση της εφεσίβλητης πραγματοποιήθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί η κατάσχεσή τους με την νόμιμη διαδικασία". Για τον λόγο αυτό με την προσβαλλομένη απόφαση κρίθηκε ότι "νόμιμα και ορθά ακυρώθηκε, με την πρωτόδικη απόφαση, η ένδικη καταλογιστική πράξη ως νομικώς πλημμελής, λόγω της μη τηρήσεως ουσιώδους τύπου της διαδικασίας εκδόσεώς της".

6. Επειδή, σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί στη σκέψη 4, το διοικητικό εφετείο ορθώς με την προσβαλλομένη απόφασή του ερμήνευσε και εφάρμοσε τις παρατεθείσες στην σκέψη 3 διατάξεις του άρθρου 36 του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (π.δ. 186/1992) και επαρκώς αιτιολόγησε την ως άνω κρίση του, διότι η ανωτέρω απόδειξη παραλαβής, ανεξάρτητα από το λοιπό περιεχόμενό της, δεν μπορούσε να θεωρηθεί ως έγκυρη, κατά τις διατάξεις αυτές, έκθεση κατασχέσεως για την αφαίρεση των φορολογικών στοιχείων που αναφέρονται σ΄ αυτήν, εφόσον δεν εμπεριείχε, πάντως το ρητό χαρακτηρισμό της ως "εκθέσεως κατασχέσεως". Συνεπώς, αβασίμως προβάλλονται τα αντίθετα με την κρινόμενη αίτηση η οποία πρέπει να απορριφθεί.

Δ ι ά τ α ύ τ α

Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 26 Νοεμβρίου 2003

και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 19ης Ιανουαρίου 2005.



Taxheaven.gr