Αθήνα, 30/4/2018
Αρ. Πρωτ. οικ. 46287/650/Φ15.1/30-04-2018
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
ΙΙ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ
Δ/ΝΣΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ
Δ/ΝΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Ταχ. Διεύθυνση:Πλ. Κάνιγγος, Τ.Θ. 3437, Τ.Κ. 10200 Αθήνα
Πληροφορίες:Μ. Μανιατάκου, Ελ. Φέρτη, Σ. Αρμάου
Τηλέφωνο:210-3893803, 210-3893805, 210-3893802
Fax:210-3893905
E-mail:[email protected]; ferti [email protected]; [email protected]
ΘΕΜΑ: ΠΑΡΟΧΗ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (ν. 4442/2016 όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 4512/2018)
Με αφορμή τις πρόσφατες τροποποιήσεις του θεσμικού πλαισίου αδειοδότησης των μεταποιητικών και συναφών δραστηριοτήτων, και προς διευκόλυνση των Υπηρεσιών σας κατά την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, θέτουμε υπόψη σας τα εξής:
I. ΓΕΝΙΚΑ
Η διαδικασία αδειοδότησης των μεταποιητικών και συναφών δραστηριοτήτων, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Β' μέρους του ν. 3982/2011, έχει δύο (2) στάδια:
α) το στάδιο της εγκατάστασης (αφορά τον σχεδιασμό/πρόθεση άσκησης μιας δραστηριότητας) όπου τα «αδειοδοτικά σχήματα» που υπάρχουν είναι είτε η γνωστοποίηση εγκατάστασης είτε η έγκριση εγκατάστασης
β) το στάδιο της λειτουργίας (αφορά την υλοποίηση του σχεδιασμού/πρόθεσης), όπου τα «αδειοδοτικά σχήματα» που υπάρχουν είναι είτε η γνωστοποίηση λειτουργίας είτε η ενημέρωση για τη λειτουργία είτε η υπεύθυνη δήλωση λειτουργίας είτε η άδεια λειτουργίας. Σημειώνεται πως στο μέλλον (δηλαδή μετά την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης) και στο στάδιο της λειτουργίας τα διαθέσιμα «αδειοδοτικά σχήματα» θα είναι είτε η γνωστοποίηση λειτουργίας είτε η έγκριση λειτουργίας, όπως συμβαίνει ήδη στο στάδιο της εγκατάστασης.
ΣΤΑΔΙΟ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Αφορά ΚΑΘΕ μεταποιητική και συναφή δραστηριότητα ν. 3982/2011, ανεξαρτήτως της μορφής/διαδικασίας αδειοδότησης στο στάδιο λειτουργίας.
Δεν εκδίδεται έγκριση εγκατάστασης ούτε υποβάλλεται γνωστοποίηση εγκατάστασης στην περίπτωση εγκατάστασης σε οργανωμένους χώρους (άρ. 20 παρ. 1 ν. 3982/2011).
II. ΕΓΚΡΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
i. ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΕΠΕΦΕΡΕ Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Το βασικό περιεχόμενο (κεντρικά σημεία) του σταδίου εγκατάστασης είναι ο προσδιορισμός του είδους της δραστηριότητας, η κατάταξη αυτής σε βαθμό όχλησης και η κρίση για τη συμβατότητα με τις χρήσεις γης της περιοχής όπου προτίθεται να εγκατασταθεί. Εξάλλου πέραν των ανωτέρω στοιχείων η κρίση για τη δυνατότητα εγκατάστασης σε συγκεκριμένο σημείο προϋποθέτει συνδυασμένη εφαρμογή πλήθους διατάξεων (που συχνά αναφέρονται εν συντομία ως «βιομηχανική νομοθεσία»), οι οποίες επηρεάζουν τη δυνατότητα ίδρυσης μιας δραστηριότητας σε μια περιοχή/σημείο (π.χ. ν. 3325/2005, ν. 4178/2013, διατάξεις περί αποστάσεων από άλλες δραστηριότητες ή σημεία όπως ο ν. 4056/2012 για τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, η ΚΥΑ 3329/1989 περί εκρηκτικών κ.ά.) Η μελέτη όλων των ανωτέρω είναι απαραίτητη, διότι μπορεί μια δραστηριότητα που καταρχήν επιτρέπεται (από τις χρήσεις γης) να εγκατασταθεί σε μια περιοχή, να πρέπει να τηρήσει συγκεκριμένες αποστάσεις από άλλες δραστηριότητες ή περιοχές, άρα τελικά να εμποδίζεται να ιδρυθεί.
Εργαλείο για την αντιμετώπιση όλων των ανωτέρω ζητημάτων αποτελούσε η άδεια εγκατάστασης, η οποία μετονομάζεται σε «έγκριση εγκατάστασης». Παράλληλα εισάγεται η έννοια της «γνωστοποίησης εγκατάστασης» για τις δραστηριότητες του άρ. 19 παρ. 1 ν. 3982/2011. Η γνωστοποίηση εγκατάστασης επελέγη έναντι της έγκρισης ειδικά για δραστηριότητες όπως τα εργαστήρια, δεδομένου ότι η εγκατάστασή τους επιτρέπεται σε πάρα πολλές περιοχές, συνεπώς ο κίνδυνος να εγκατασταθούν σε περιοχή όπου απαγορεύεται εκ των χρήσεων γης είναι σαφώς μικρότερος σε σχέση με τις λοιπές μονάδες. Εξ αυτού του λόγου κρίθηκε πως αρκεί η χρήση μιας ελαφρύτερης διαδικασίας σε σχέση με την έγκριση.
Περιεχόμενο
Η άδεια εγκατάστασης, ως είχε μέχρι την έκδοση του ν. 4512/2018, περιλάμβανε τόσο στοιχεία χωροθέτησης όσο και τεχνικά στοιχεία. Η έγκριση εγκατάστασης είναι απαλλαγμένη πλέον από λεπτομερή τεχνικά στοιχεία, κρίνει μόνο τη δυνατότητα εγκατάστασης σε συγκεκριμένο σημείο, όπως είναι εύλογο, αφού εκδίδεται κατά το άυλο ακόμα στάδιο σχεδιασμού της επένδυσης. Η μεταρρύθμιση βασίστηκε στη σκέψη να δίδεται τάχιστα και χωρίς σημαντικό κόστος απάντηση στο αν μια δραστηριότητα μπορεί να εγκατασταθεί σε συγκεκριμένο σημείο, έτσι ώστε ο επενδυτής εν συνεχεία με ασφάλεια πια να δαπανήσει χρόνο και χρήμα για την εκπόνηση των απαραίτητων για την υλοποίηση της μονάδας μελετών (π.χ. σχεδιαγράμματα δόμησης). Η άδεια εγκατάστασης, ως είχε μέχρι την έκδοση του ν. 4512/2018, αφορούσε δραστηριότητα συγκεκριμένης εγκατεστημένης ισχύος/δυναμικότητας/ αποθηκευτικής ικανότητας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το στάδιο της άδειας εγκατάστασης αφορά προθέσεις του επενδυτή, οι οποίες στην πορεία προς την υλοποίηση μπορεί να αλλάζουν, κρίθηκε σκόπιμο στο εξής να εκδίδεται μεν με αναφορά σε συγκεκριμένη εγκατεστημένη ισχύ/δυναμικότητα/αποθηκευτική ικανότητα, αλλά να ενσωματώνει τη δυνατότητα μηχανολογικών εκσυγχρονισμών της δραστηριότητας μέχρι το ανώτατο όριο του βαθμού όχλησης στον οποίο κατατάσσεται. Με αυτήν την αλλαγή, όσο η έγκριση εγκατάστασης είναι σε ισχύ, διευκολύνονται συνεχείς μηχανολογικοί εκσυγχρονισμοί (εντός των ορίων του βαθμού όχλησης) χωρίς έκδοση διοικητικών πράξεων εκ νέου.
Αυτές είναι οι καινοτομίες που ουσιαστικά αλλάζουν τη φιλοσοφία της άδειας (έγκρισης πλέον) εγκατάστασης.
Δικαιολογητικά
Επίσης μεγάλη αλλαγή (η οποία αποτυπώνεται στα απαιτούμενα για την έκδοση της έγκρισης εγκατάστασης δικαιολογητικά) αποτελεί το ότι πλέον η έγκριση αποτυπώνει μόνο τη δυνατότητα εγκατάστασης σε συγκεκριμένο σημείο και όχι τον έλεγχο τυχόν τεχνικών όρων υπό τους οποίους θα λειτουργήσει η δραστηριότητα. Αυτή η αλλαγή θα βοηθήσει τους ενδιαφερομένους να λάβουν σε σύντομο χρονικό διάστημα την έγκριση από τη Διοίκηση όσον αφορά την εγκατάσταση σε συγκεκριμένο σημείο, ώστε σε δεύτερο χρόνο να προβούν στην εκπόνηση των απαραίτητων τεχνικών μελετών κ.λπ. Η ως άνω αλλαγή αποτυπώνεται σε ρυθμίσεις [κυρίως στην ΥΑ οικ. 5540/71/Φ15/2018 (Β'60) που τροποποίησε την ΥΑ οικ. 483/35/Φ.15/17.1.2012 (Β'158)] που στόχο έχουν τη «μετακίνηση» δικαιολογητικών που απαιτούνταν στο στάδιο της εγκατάστασης εφεξής στο στάδιο της λειτουργίας.
Το νέο περιεχόμενο της έγκρισης εγκατάστασης περιορίζεται σε στοιχεία που είναι αναγκαία για τον καθορισμό της δραστηριότητας, την κατάταξη σε όχληση και την κρίση για τη δυνατότητα εγκατάστασης σε συγκεκριμένη θέση (βλ. άρ. 48Β ν. 4442/2016).
Υπό αυτήν τη λογική κρίθηκε σκόπιμο να μην προσκομίζεται η ΑΕΠΟ στο στάδιο της εγκατάστασης (παρά μόνο όταν δεν υπάρχουν καθορισμένες χρήσεις γης), αλλά στο στάδιο της λειτουργίας.
Στο σημείο αυτό σημειώνεται πως εκ παραδρομής η ΑΕΠΟ δεν έχει συμπεριληφθεί ρητά μεταξύ των δικαιολογητικών της άδειας λειτουργίας [βλ. άρ. 6 ΥΑ οικ. 483/35/Φ.15/17.1.2012 (Β'158), όπως τροποποιήθηκε με το άρ. 1 παρ. 3-4 ΥΑ οικ. 5540/71/Φ15/2018 (Β'60)]. Η εκ παραδρομής παράλειψη συνάγεται και από το ότι στο Παράρτημα ΙΙ(Β) της ΥΑ οικ. 483/35/Φ.15/17.1.2012 (Β'158), όπως επικαιροποιήθηκε με το άρ. 1 παρ. 6 ΥΑ οικ. 5540/71/Φ15/2018 (Β'60), η ΑΕΠΟ ή οι ΠΠΔ προβλέπονται ως δικαιολογητικό για την άδεια λειτουργίας. Συμπερασματικά σημειώνεται πως η ΑΕΠΟ ή οι ΠΠΔ αποτελούν απαραίτητο δικαιολογητικό του σταδίου λειτουργίας πλέον (στην περίπτωση άδειας λειτουργίας και Υπεύθυνης Δήλωσης λειτουργίας προσκομίζεται στην Αδειοδοτούσα Αρχή, ενώ στην περίπτωση ενημέρωσης και γνωστοποίησης λειτουργίας δεν προσκομίζεται, αλλά τηρείται στον τόπο εγκατάστασης, διαθέσιμο σε κάθε έλεγχο από την Αδειοδοτούσα ή λοιπές αρμόδιες αρχές). Εξυπακούεται πως ο φορέας της δραστηριότητας, σύμφωνα με την περιβαλλοντική νομοθεσία, οφείλει να μεριμνήσει για τη λήψη της ΑΕΠΟ πριν τις εργασίες εγκατάστασης της δραστηριότητας.
Με το ίδιο σκεπτικό και προς διευκόλυνση των ενδιαφερομένων που στο στάδιο της εγκατάστασης δεν γνωρίζουν κάθε λεπτομέρεια ως προς την τοποθέτηση των μηχανημάτων στον χώρο, κρίθηκε σκόπιμο να μην προσκομίζεται ως δικαιολογητικό της έγκρισης εγκατάστασης μελέτη εγκατάστασης, αλλά να δίνονται πληροφορίες (μέσω του Ερωτηματολογίου) ως προς τον τύπο των μηχανημάτων και την ακολουθούμενη παραγωγική διαδικασία (στοιχεία που ο ενδιαφερόμενος μπορεί να γνωρίζει ήδη από το στάδιο της εγκατάστασης) και στο στάδιο της λειτουργίας πλέον να προσκομίζει κάτοψη με τη θέση των μηχανημάτων.
Διάρκεια
Δεδομένου ότι μέχρι σήμερα η άδεια εγκατάστασης χορηγείτο για συγκεκριμένη εγκατεστημένη ισχύ κ.λπ., από τη στιγμή που η δραστηριότητα λειτουργούσε (άρα από τη στιγμή που η πρόθεση -που αποτυπώθηκε στην άδεια εγκατάστασης με συγκεκριμένο τρόπο- υλοποιούνταν), η άδεια εγκατάστασης έχανε τρόπον τινά τη χρησιμότητά της, διότι ουσιαστικά η λειτουργία «απορροφούσε» το στάδιο της εγκατάστασης. Με τη νέα ρύθμιση πλέον (η έγκριση εγκατάστασης αφορά ολόκληρο τον βαθμό όχλησης), η υλοποίηση που λαμβάνει χώρα με τη λειτουργία δεν απορροφά όλη τη χρησιμότητα της έγκρισης εγκατάστασης, αντιθέτως αυτή εξακολουθεί να διαθέτει υπόλοιπο περιεχόμενο προς υλοποίηση (το οποίο είναι η εγκατεστημένη ισχύς κ.λπ. που απομένει μέχρι το όριο του βαθμού όχλησης, για τον οποίο εκδόθηκε η έγκριση). Αυτό οδηγεί στο εξής αποτέλεσμα: ενώ πριν από τις τροποποιήσεις που επέφερε ο ν. 4512/2018 η διάρκεια της άδειας αφορούσε μόνο το χρονικό περιθώριο που δίδεται στον επενδυτή για να κατασκευάσει μονάδα/εγκαταστήσει μηχανήματα και να ξεκινήσει να λειτουργεί, το νέο περιεχόμενο της έγκρισης (ν. 4512/2018-ολόκληρος ο βαθμός όχλησης) οδηγεί στην ανάγκη αύξησης της διάρκειάς της ώστε να καταλαμβάνει και λειτουργούσες μονάδες.
Συγκεκριμένα εφόσον η δραστηριότητα ξεκινήσει να λειτουργεί πριν την παρέλευση των χρονικών ορίων της παραγράφου 6 του ν. 3982/2011 (5έτη+5έτη), η διάρκεια της εκδοθείσας έγκρισης εγκατάστασης διαμορφώνεται αυτοδικαίως μέχρι τη συμπλήρωση 10ετίας ή 20ετίας (ανάλογα με την περιοχή εγκατάστασης), με έναρξη και στις δύο περιπτώσεις την ημερομηνία χορήγησης της έγκρισης.
Αυτό σημαίνει ότι προκειμένου να έχει το ωφέλημα της έγκρισης μεγαλύτερης διάρκειας, ο επενδυτής σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εκκινήσει τη λειτουργία της μονάδας του το αργότερο μέσα σε 5 έτη από την ημερομηνία έκδοσης της έγκρισης εγκατάστασης (ή μέσα σε 10 έτη εφόσον αιτηθεί και λάβει παράταση) (βλ. και άρ. 20 παρ. 6Α ν. 3982/2011 και αιτιολογική του νόμου 4512/2018).
Εκ των ανωτέρω συνάγεται πως υπάρχουν δύο έννοιες ως προς τη διάρκεια της έγκρισης εγκατάστασης. Η προβλεπόμενη στην παράγραφο 6 του άρθρου 20 ν. 3982/2011, η οποία αφορά μονάδα υπό κατασκευή και είναι το χρονικό διάστημα που χορηγείται στον επενδυτή προς υλοποίηση/κατασκευή/έναρξη λειτουργίας της μονάδας και η προβλεπόμενη στην υποπαράγραφο 6Α του άρθρου 20 ν. 3982/2011, η οποία προστέθηκε δυνάμει του ν. 4512/2018, η οποία αφορά τις μονάδες όταν καθίστανται πλέον λειτουργούσες και χορηγείται προκειμένου να γίνονται χωρίς έκδοση νέας διοικητικής πράξης μηχανολογικοί εκσυγχρονισμοί μέχρι το ανώτατο όριο του βαθμού όχλησης της δραστηριότητας.
Η σύγκριση άδειας εγκατάστασης-έγκρισης εγκατάστασης αποτυπώνεται συνοπτικά στον κατωτέρω πίνακα:
1Εννοείται πως εφόσον από την περιβαλλοντική νομοθεσία απαιτείται τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων αυτή θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τη νομοθεσία.
2Βλ. το δικαιολογητικό που σήμερα απαιτείται από την ΥΑ 483/35/Φ.15/17.1.2012 (Β΄158) ως «γνώμη υπηρεσιών στην περίπτωση Β3 (9) του ερωτηματολογίου». Π.χ. ΕΟΦ, ΑΔΜΗΕ.
3Τοπογραφικό σε κατάλληλη κλίμακα, ώστε να αποτυπώνονται εγκαταστάσεις/υποδομές που γειτνιάζουν με τον χώρο (βλ. άρ. 3 ΥΑ οικ. 483/35/Φ.15/17.1.2012 - Β’ 158, ως ισχύει).
4Η διάρκεια παραλλάσσει με κριτήριο το αν η περιοχή έχει ή όχι καθορισμένες χρήσεις γης.
Παράδειγμα με έμφαση στο περιεχόμενο της έγκρισης εγκατάστασης
Εκ του γεγονότος πως κεντρικό σημείο της έγκρισης εγκατάστασης είναι η κατάταξη σε βαθμό όχλησης συνάγονται τα εξής: μέχρι την κατασκευή/ολοκλήρωση της εγκατάστασης ο φορέας της δραστηριότητας μπορεί να κάνει τυχόν αλλαγές σε σχέση με τα αιτηθέντα στην αίτηση έγκρισης εγκατάστασης, διότι κατά την υλοποίηση ενδέχεται να αλλάζουν κάπως τα αρχικά πλάνα. Η συγκεκριμενοποίηση της εγκατεστημένης ισχύος κ.λπ. θα γίνει όταν στο στάδιο της λειτουργίας ο φορέας θα πάρει άδεια λειτουργίας ή θα υποβάλλει Υπεύθυνη Δήλωση ή γνωστοποίηση ή ενημέρωση. Με άλλα λόγια μέχρι την παρέλευση της προθεσμίας προς κατασκευή (5+5 έτη), η δραστηριότητα μπορεί να εγκαθιστά σταδιακά τον παραγωγικό της εξοπλισμό μέχρι το όριο της όχλησης στην οποία ανήκει και, εφόσον ξεκινά να λειτουργεί τμηματικά, να κάνει τις αντίστοιχες γνωστοποιήσεις ή να λαμβάνει την απαιτούμενη άδεια λειτουργίας κ.λπ. που ανταποκρίνονται στη δραστηριότητα με τον εξοπλισμό που κάθε φορά τίθεται σε λειτουργία, χωρίς να απαιτείται τροποποίηση της έγκρισης εγκατάστασης.
Σημειώνονται ωστόσο δύο περιορισμοί:
α) σε περίπτωση που τελικά τα νέα δεδομένα που προκύπτουν κατά το στάδιο κατασκευής κατατάσσουν τη δραστηριότητα σε υψηλότερο βαθμό όχλησης, ο φορέας θα πρέπει να έχει λάβει εγκαίρως νέα έγκριση εγκατάστασης, διότι η χορηγηθείσα για τη χαμηλότερη όχληση δεν του δίνει δικαίωμα μετάπτωσης σε υψηλότερη όχληση.
β) Στην περίπτωση που στο τέλος των 5 αρχικών ετών της έγκρισης εγκατάστασης ή και των 5 ετών μετά από παράταση (αν αιτήθηκε και έλαβε παράταση, προφανώς) προκύψει πως η λειτουργούσα πια δραστηριότητα ανήκει σε χαμηλότερη όχληση σε σχέση με το αίτημα και την εκδοθείσα έγκριση εγκατάστασης, η Αδειοδοτούσα Αρχή τροποποιεί την έγκριση εγκατάστασης, ώστε αυτή να αποτυπώνει τον βαθμό όχλησης στον οποίο πράγματι ανήκει η δραστηριότητα (άρ. 20 παρ. 6Β ν. 3982/2011). Αυτό αποτελεί αυτονόητη συνέπεια του ότι η έγκριση εγκατάστασης ενσωματώνει βασικά τον προσδιορισμό του είδους της δραστηριότητας, την κατάταξη αυτής σε βαθμό όχλησης και την κρίση περί της δυνατότητας εγκατάστασης σε συγκεκριμένο σημείο μιας περιοχής.
Παράδειγμα:
Δραστηριότητα «επεξεργασία και συντήρηση κρέατος».
Μέχρι 5 ΜΤ /ημέρα ανήκει στη χαμηλή όχληση, 5-200 ΜΤ ανήκει στη μέση όχληση και πάνω από 200 ΜΤ ανήκει στην υψηλή όχληση.
Αίτημα του φορέα για έγκριση εγκατάστασης μονάδας 50 ΜΤ.
Μέχρι την εκπνοή των προθεσμιών του άρ. 20 παρ. 6 ν. 3982/2011, η δραστηριότητα μπορεί σταδιακά να εγκαθιστά τον εξοπλισμό της και, αν ξεκινά να λειτουργεί τμηματικά, να υποβάλλει την αντίστοιχη γνωστοποίηση. Δεν απαιτείται τροποποίηση έγκρισης εγκατάστασης, εφόσον ο φορέας δεν προτίθεται να υπερβεί τη δυναμικότητα των 200 ΜΤ/ημέρα.
i) Κατά την ολοκλήρωση της κατασκευής εντός των προθεσμιών του άρ. 20 παρ. 6 ν. 3982/2011, προκύπτει πως τελικά η μονάδα θα λειτουργήσει με δυναμικότητα 120 ΜΤ.
Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, ούτε απαιτείται τροποποίηση ή έκδοση νέας έγκρισης, διότι η τελευταία χορηγήθηκε μεν για 50 ΜΤ, αλλά με τη δυνατότητα αύξησης μέχρι 200 ΜΤ. Άρα ο φορέας απλά θα ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του νόμου αναφορικά με το στάδιο λειτουργίας (δηλαδή θα υποβάλλει γνωστοποίηση λειτουργίας και έτσι θα συγκεκριμενοποιήσει τη γνώση της Αδειοδοτούσας Αρχής περί της δυναμικότητας).
ii) Κατά την ολοκλήρωση της κατασκευής εντός των προθεσμιών του άρ. 20 παρ. 6 ν. 3982/2011, προκύπτει πως τελικά η μονάδα λειτουργεί με δυναμικότητα 2 ΜΤ.
Η έγκριση εγκατάστασης που είχε χορηγηθεί για μονάδα μέσης όχλησης τροποποιείται ώστε να αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση, δηλαδή μονάδα δυναμικότητας 2 ΜΤ, χαμηλής όχλησης, με δυνατότητα μηχανολογικού εκσυγχρονισμού άνευ νέας διοικητικής πράξης μέχρι το όριο της χαμηλής όχλησης (5 ΜΤ).
Αυτό προβλέφθηκε προς αποφυγή καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων δεδομένης της σύνδεσης της έγκρισης εγκατάστασης με τη χωροθέτηση των δραστηριοτήτων.
iii) Κατά την ολοκλήρωση της κατασκευής η μονάδα λειτουργεί τελικά με δυναμικότητα 220 ΜΤ. Η μονάδα με την έγκριση εγκατάστασης που διέθετε μπορούσε να φτάσει μέχρι 200 ΜΤ. Για δραστηριότητα 220 ΜΤ όφειλε να έχει λάβει νέα έγκριση εγκατάστασης.
ii. ΠΑΡΑΒΟΛΑ
Έγκριση εγκατάστασης:
με δεδομένο πως σύμφωνα με το άρ. 48Β παρ. 2 ν. 4442/2016, όπως προστέθηκε με το άρ. 158 ν. 4512/2018, όπου στην κείμενη νομοθεσία περί αδειοδότησης μεταποιητικών και συναφών δραστηριοτήτων αναφέρεται η «άδεια εγκατάστασης» εφεξής νοείται η «έγκριση εγκατάστασης», το παράβολο που θα καταβάλλεται για την έγκριση εγκατάστασης είναι το προβλεπόμενο στην ΚΥΑ οικ. 14684/914/Φ.15/17.12.2012 (Β' 3533).
Γνωστοποίηση εγκατάστασης:
για τη γνωστοποίηση εγκατάστασης δεν καταβάλλεται παράβολο. Στο υπόδειγμα της γνωστοποίησης εγκατάστασης (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII της ΥΑ οικ. 483/35/Φ.15/17.1.2012 - Β' 158), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, υπάρχει πεδίο «Αρ. παραβόλου» μόνο για να μην χρειαστεί σχετική τροποποίηση του υποδείγματος αν στο μέλλον θεσμοθετηθεί παράβολο.
iii. ΕΓΚΡΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ - ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΡΘΡΟΥ 20 παρ. 2 ν. 3982/2011
Με το νέο περιεχόμενο της έγκρισης εγκατάστασης και τις δυνατότητες που πλέον προσφέρει (μηχανολογικοί εκσυγχρονισμοί εντός του βαθμού όχλησης χωρίς νέα διοικητική πράξη), αναμένεται να μειωθούν ή ακόμα και να εκλείψουν εντελώς οι περιπτώσεις που ο φορέας της δραστηριότητας θα κάνει χρήση των δυνατοτήτων του άρ. 20 παρ. 2 ν. 3982/2011. Παρά ταύτα δεν κρίθηκε σκόπιμη η κατάργηση των σχετικών διατάξεων του άρ. 20 παρ. 2, διότι τελικά η επιλογή απόκειται στην κρίση του φορέα της δραστηριότητας. Μία περίπτωση που θα μπορούσε να προτιμηθεί το άρ. 20 παρ. 2 ν. 3982/2011 είναι η εξής: μια δραστηριότητα έχει ήδη φτάσει σχεδόν το ανώτατο όριο του βαθμού όχλησης στον οποίο κατατάσσεται και δεν προτίθεται ή δεν επιτρέπεται από τις χρήσεις γης της περιοχής η μετάπτωση σε ανώτερο βαθμό όχλησης. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί, κατά την κρίση του φορέα της δραστηριότητας, η επίκληση του άρ. 20 παρ. 2 ν. 3982/2011 να αποτελεί ευκολότερο τρόπο εκσυγχρονισμού σε σχέση με την έκδοση έγκρισης εγκατάστασης.
Με αυτό το πνεύμα θα πρέπει να εφαρμόζονται η διάταξη της παραγράφου 11Α άρ. 17 ν. 3982/2011 (που προστέθηκε δυνάμει του άρ. 48Γ ν. 4442/2016), όπου προβλέπεται ότι απαιτείται έγκριση εγκατάστασης «...δ) σε κάθε περίπτωση επέκτασης/εκσυγχρονισμού δραστηριότητας μετά τη λήξη χορηγηθείσας έγκρισης εγκατάστασης», καθώς και η διάταξη του άρ. 20 παρ. 6Δ ν. 3982/2011 (που προστέθηκε δυνάμει του άρ. 48Γ ν. 4442/2016).
iv. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ (άρ. 48Ε ν. 4442/2016)
Η έγκριση εγκατάστασης σημαίνει για τον φορέα της δραστηριότητας μείωση διοικητικών βαρών και ουσιαστική μείωση χρόνου. Συνεπώς κρίθηκε σκόπιμο να δοθεί η δυνατότητα σε όσους έχουν ήδη άδεια εγκατάστασης σε ισχύ να υποβάλλουν αίτημα προκειμένου να υπαχθούν στο καθεστώς έγκρισης εγκατάστασης. Μάλιστα παρατείνεται αυτοδίκαια η διάρκεια ισχύος των σε ισχύ αδειών εγκατάστασης, ώστε να δοθεί χρόνος στους φορείς με άδεια εγκατάστασης να αποφασίσουν αν θα υπαχθούν ή όχι στο νέο καθεστώς της έγκρισης.
Λαμβάνοντας υπόψη τα σημαντικά οφέλη της έγκρισης (διαδοχικοί εκσυγχρονισμοί χωρίς διοικητική πράξη, προστασία έναντι αλλαγών χρήσης γης κ.λπ.) θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα πως όλοι οι έχοντες άδεια θα θέλουν να υπαχθούν σε έγκριση. Παρά ταύτα και επειδή μπορεί να υπάρχουν περιπτώσεις (έστω λίγες) που ο φορέας δεν επιθυμεί να υπαχθεί, προβλέφθηκε (άρ. 48Ε παρ. 2 ν. 4442/2016) πως οι άδειες εγκατάστασης σε ισχύ καταρχήν διατηρούν το περιεχόμενό τους (άρα δεν ενσωματώνουν το δικαίωμα εκσυγχρονισμών μέχρι το όριο της όχλησης, όπως θα συνέβαινε αν ήταν εγκρίσεις εγκατάστασης) έχοντας αυτοδικαίως μόνο το ωφέλημα αύξησης της διάρκειάς τους. Παράδειγμα περίπτωσης που ο φορέας δραστηριότητας δεν έχει λόγο να υπαχθεί στο καθεστώς της έγκρισης και του αρκεί η ληφθείσα άδεια έστω με το λιγότερο «ευέλικτο» (κάπως αυστηρότερο) περιεχόμενό της είναι η περίπτωση που η ληφθείσα άδεια εγκατάστασης αφορά δραστηριότητα εγκατεστημένης ισχύος που ανέρχεται ήδη στο ανώτατο όριο της όχλησης στην οποία ανήκει, άρα δεν υπάρχουν εξ ορισμού περιθώρια μηχανολογικού εκσυγχρονισμού.
Ακριβώς λόγω της ύπαρξης περιπτώσεων που το επιχειρηματικό σχέδιο έχει ολοκληρωθεί, αλλά και προς αποφυγή δυσχερειών στους υπολογισμούς της ισχύος της έγκρισης εγκατάστασης, προκρίθηκε να γίνεται η υπαγωγή στο νέο καθεστώς μόνο μετά από αίτημα του φορέα της δραστηριότητας. Άρα προβλέφθηκε η αυτοδίκαιη αύξηση της διάρκειας ισχύος των αδειών αναφορικά μόνο με τη διάρκεια μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής/εγκατάστασης (λήψη ενός εκ των ωφελημάτων της νέας μορφής της έγκρισης) και η υπαγωγή στο καθεστώς της έγκρισης ως προς τα λοιπά ωφελήματα μετά από αίτημα του φορέα.
Η παράγραφος 3 της μεταβατικής διάταξης αναφέρεται σε δραστηριότητες που διαθέτουν «άδεια εγκατάστασης». Εννοείται πως η ρύθμιση αφορά άδειες εγκατάστασης «σε ισχύ» κατά την έναρξη ισχύος του νόμου.
Στο εδάφιο β' της παραγράφου 3 της μεταβατικής διάταξης προβλέπεται πως «το αίτημα εξετάζεται με βάση τα στοιχεία που έχουν υποβληθεί από τον φορέα για την έκδοση της αρχικής άδειας εγκατάστασης...... Με δεδομένο ότι σκοπός της ρύθμισης είναι να μπορεί να υπαχθεί στο καθεστώς της έγκρισης εγκατάστασης κάθε φορέας που επιθυμεί τούτο με μόνη προϋπόθεση να διαθέτει άδεια εγκατάστασης σε ισχύ (και φυσικά να υποβάλει σχετικό αίτημα) και όχι να εμποδίζεται σε περίπτωση που έχει επέλθει κάποια αλλαγή π.χ. στα δεδομένα της περιοχής, η διάταξη εννοεί πως το αίτημα εξετάζεται με βάση τα ίδια δεδομένα και τις συνθήκες που ίσχυαν κατά τη χορήγηση της άδειας εγκατάστασης, όπως ακριβώς προβλέπεται στο άρ. 20 παρ. 6 ν. 3982/2011 περί παράτασης της έγκρισης εγκατάστασης.
Αναφορικά με τις διάρκειες που προβλέπονται στην 3η παράγραφο του άρθρου 48 Ε διευκρινίζονται τα εξής: η έγκριση εγκατάστασης που θα εκδοθεί ισχύει
α) αναφορικά με τις προθεσμίες του άρθρου 20 παρ. 6 ν. 3982/2011, μέχρι τη συμπλήρωση 5 ετών από την έκδοση της άδειας εγκατάστασης ή από τη χορήγηση παράτασης και
β) αναφορικά με τις προθεσμίες του άρθρου 20 παρ. 6Α ν. 3982/2011, μέχρι τη συμπλήρωση 20 ετών από την ημερομηνία χορήγησης της άδειας εγκατάστασης, εφόσον πρόκειται για εγκατάσταση εντός περιοχής με καθορισμένες χρήσεις γης και μέχρι τη συμπλήρωση 10 ετών από την ημερομηνία χορήγησης της άδειας εγκατάστασης, εφόσον πρόκειται για εγκατάσταση εκτός περιοχής με καθορισμένες χρήσεις γης.
v. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΘΕΜΑΤΑ
Α. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί περίπτωση που η δραστηριότητα για την οποία χορηγήθηκε έγκριση εγκατάστασης υπάγεται σε ΠΠΔ, αλλά μετά από εκσυγχρονισμό (για τον οποίο δεν απαιτείται νέα έγκριση εγκατάστασης) η δραστηριότητα υπόκειται σε υποχρέωση για λήψη ΑΕΠΟ, κρίνεται σκόπιμο να αναφέρεται στην έγκριση εγκατάστασης το όριο του κριτηρίου μέχρι του οποίου η δραστηριότητα κατατάσσεται στη Β' Κατηγορία και υπόκειται σε ΠΠΔ καθώς και όρος ότι σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου θα πρέπει ο φορέας να εφοδιαστεί με ΑΕΠΟ.
Βα. Όταν για τη δραστηριότητα απαιτείται ΑΕΠΟ που προσκομίζεται μεταξύ των δικαιολογητικών (μη καθορισμένες χρήσεις γης) και μετά τη χορήγηση της έγκρισης εγκατάστασης επέρχεται κάποια μεταβολή που απαιτεί επικαιροποίηση της ΑΕΠΟ, ο φορέας της δραστηριότητας οφείλει να επικαιροποιήσει την ΑΕΠΟ και γενικά να εφαρμόσει την περιβαλλοντική νομοθεσία και να προσκομίσει αυτήν στην Αδειοδοτούσα Αρχή.
Ββ. Όταν για τη δραστηριότητα απαιτείται ΑΕΠΟ χωρίς όμως να προσκομίζεται μεταξύ των δικαιολογητικών (καθορισμένες χρήσεις γης) και μετά τη χορήγηση της έγκρισης εγκατάστασης επέρχεται κάποια μεταβολή που απαιτεί επικαιροποίηση της ΑΕΠΟ, ο φορέας της δραστηριότητας οφείλει να επικαιροποιήσει την ΑΕΠΟ και γενικά να εφαρμόσει την περιβαλλοντική νομοθεσία, πλην όμως δεν οφείλει να προσκομίσει αυτήν στην Αδειοδοτούσα Αρχή.
Γ. Αναφορικά με την κτιριακή επέκταση δραστηριότητας που διαθέτει έγκριση εγκατάστασης σε ισχύ ισχύουν τα εξής:
α) στην περίπτωση που η κτιριακή επέκταση γίνεται εντός του γηπέδου της εγκατάστασης, αυτή (η κτιριακή επέκταση) δε συνιστά από μόνη της λόγο έκδοσης νέας έγκρισης εγκατάστασης, εκτός εάν συντρέχει μία εκ των περιπτώσεων β ή γ του άρ. 11 Α ν. 3982/2011.
Εξυπακούεται πως στην περίπτωση που δεν απαιτείται η έκδοση έγκρισης εγκατάστασης η θεώρηση των σχεδιαγραμμάτων θα γίνεται μετά από έλεγχο του επιτρεπτού ή μη της επέκτασης (χρήσεις γης).
β) στην περίπτωση που η κτιριακή επέκταση γίνεται σε όμορο γήπεδο, απαιτείται έγκριση εγκατάστασης.
Δ. Στην περίπτωση που δεν απαιτείται έγκριση εγκατάστασης η θεώρηση των σχεδιαγραμμάτων που τυχόν απαιτείται βάσει της πολεοδομικής νομοθεσίας θα γίνεται με τον τρόπο που και πριν τον ν. 4512/2018 γινόταν η θεώρηση σχεδιαγραμμάτων π.χ. των εργαστηρίων (π.χ. με διαβιβαστικό έγγραφο της υπηρεσίας στο οποίο θα αναφέρονται οι διατάξεις βάσει των οποίων δεν απαιτείται έγκριση εγκατάστασης). Πάντως και στις περιπτώσεις που απαιτείται έγκριση εγκατάστασης, η θεώρηση των σχεδιαγραμμάτων θα γίνεται χωρίς υποχρεωτική σύνδεση με τη διαδικασία έκδοσης της έγκρισης εγκατάστασης. Σε κάθε περίπτωση προϋπόθεση για τη θεώρηση είναι να δύναται να χορηγηθεί έγκριση εγκατάστασης. Το νόημα της διάταξης είναι πως αποσυνδέεται η θεώρηση από την αδειοδοτική διαδικασία μόνο προς αποφυγή καθυστερήσεων και όχι να θεωρούνται σχεδιαγράμματα για δραστηριότητες που δεν επιτρέπονται στην περιοχή εγκατάστασης.
Αξίζει να σημειωθεί πως όταν γραφόταν η διάταξη περί θεώρησης «ανεξάρτητα από την έκδοση της έγκρισης» ο νομοθέτης είχε υπόψη τη συνήθη διαδικασία που λογικά στο εξής θα τηρείται: ο ενδιαφερόμενος πρώτα θα φροντίζει να λάβει την έγκριση εγκατάστασης (με απλή διαδικασία και με ελάχιστα πλέον δικαιολογητικά), ώστε να είναι σίγουρος για τη δυνατότητα εγκατάστασης και σε δεύτερο χρόνο θα απευθύνεται σε μελετητές κ.λπ. για εκπόνηση μελετών, σχεδιαγραμμάτων προς δόμηση κ.λπ. Άρα σπάνια θα τίθεται θέμα θεώρησης σχεδιαγραμμάτων πριν τη χορήγηση έγκρισης.
Ε. Οι εκκρεμείς αιτήσεις τροποποίησης άδειας εγκατάστασης, εφόσον αφορούν προσθήκη μηχανολογικού εξοπλισμού, θα διεκπεραιώνονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 48Ε παρ. 2 και 3 ν. 4512/2018, δηλαδή μια και στις εν λόγω περιπτώσεις υπάρχουν άδειες εγκατάστασης σε ισχύ, ο φορέας της δραστηριότητας δύναται να αποσύρει το αίτημα περί τροποποίησης υποβάλλοντας ταυτόχρονα αίτημα υπαγωγής στο νέο καθεστώς (έγκρισης εγκατάστασης).
ΣΤ. Οι εκκρεμείς αιτήσεις επέκτασης/εκσυγχρονισμού θα αντιμετωπιστούν ως εκκρεμείς αιτήσεις για χορήγηση άδειας εγκατάστασης, άρα θα διεκπεραιώνονται σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 48Ε παρ. 1 ν. 4512/2018.
Ζ. Υφιστάμενη μεταποιητική δραστηριότητα της οποίας η άδεια εγκατάστασης έχει λήξει και διαθέτει άδεια λειτουργίας σε ισχύ (ή υπεύθυνη δήλωση κ.λπ.), εφόσον προτίθεται να προβεί σε μηχανολογικό ή άλλο εκσυγχρονισμό θα υποβάλλει αίτηση για χορήγηση έγκρισης εγκατάστασης σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περίπτωση δεν αναφέρεται μεταξύ των περιπτώσεων έκδοσης έγκρισης εγκατάστασης στο άρθρο 17 παρ. 11Α ν. 3982/2011.
Η. Η νέα, μεγαλύτερη διάρκεια (5+5 έτη) αφορά α) τις εγκρίσεις που πρόκειται να χορηγηθούν με το νέο καθεστώς, δηλαδή αιτήματα φορέων που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4512/2018, που επέφερε τις αλλαγές στην άδεια εγκατάστασης και β) τις άδειες εγκατάστασης που χορηγήθηκαν με το παλαιό καθεστώς και ήταν σε ισχύ κατά την έκδοση του ν. 4512/2018, οι οποίες υπάγονται στις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 48 Ε παρ. 2 ν. 4512/2018 περί αυτοδίκαιης παράτασης της ισχύος των αδειών εγκατάστασης.
Η διαφορά μεταξύ των δύο περιπτώσεων έγκειται στο ότι στην α) περίπτωση η δραστηριότητα έχει τόσο το όφελος της μεγαλύτερης διάρκειας όσο και τα οφέλη του ευρύτερου περιεχομένου της έγκρισης εγκατάστασης, ενώ στην β) περίπτωση η δραστηριότητα έχει μόνο το όφελος της μεγαλύτερης διάρκειας, το δε περιεχόμενο της αδείας παραμένει ως είχε προ του ν. 4512/2018 και μόνο με σχετικό αίτημα του φορέα δύναται να διευρυνθεί το εν λόγω περιεχόμενο (άρθρο 48 Ε παρ. 3 ν. 4512/2018).
Θ. Οι δραστηριότητες του άρ. 19 παρ. 1 ν. 3982/2011 (π.χ. εργαστήρια) που ήδη λειτουργούσαν κατά την έκδοση του ν. 4512/2018, εφόσον επιθυμούν επέκταση/εκσυγχρονισμό, θα κάνουν μια αρχική γνωστοποίηση με τα στοιχεία της δραστηριότητας όπως αυτά θα διαμορφωθούν μετά την επέκταση/εκσυγχρονισμό με τη σημείωση ότι πρόκειται για ήδη λειτουργούσα δραστηριότητα και μνεία του εγγράφου βάσει του οποίου λειτουργούν νομίμως (π.χ. αρ.πρωτ. Υπεύθυνης Δήλωσης έναρξης λειτουργίας).
Ο προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Εφαρμογής Κανονισμών, Υποδομών και Ελέγχου
Ανδρέας Μουρτσιάδης