ΠΟΛ.1168/13.8.1999

Κοινοποίηση της υπ αριθ. 375/1999 Γνωμοδότησης της Ολομέλειας του Ν.Σ.Κ. - Σπουδαστής με οικονομική αυτοτέλεια δικαιούται την απαλλαγή ΦΜΑ λόγω αγοράς πρώτης κατοικίας

13 Αύγ 1999

Taxheaven.gr
 Αθήνα, 13 Αυγούστου 1999
Αρ.Πρωτ: 1061478/247/Β0013

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝ.Δ./ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΠΟΛ.: 1168
ΤΜΗΜΑ Β'

ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση αριθ. 375/99 γνωμοδότησης της Ολομέλειας του Ν.Σ.Κ.

Σας κοινοποιούμε την υπ' αριθ. 375/1999 Γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που έγινε δεκτή από τον Υπουργό των Οικονομικών ως προς τη γνώμη της πλειοψηφίας και παρακαλούμε για την εφαρμογή της.

Σύμφωνα με την ανωτέρω Γνωμοδότηση, τα έχοντα οικονομική αυτοτέλεια σπουδάζοντα τέκνα (ηλικίας 18 έως 25 ετών) δεν συγκαταλέγονται μεταξύ των προστατευομένων μελών της οικογένειας του αγοραστή και δικαιούνται ιδίας απαλλαγής πρώτης κατοικίας του Ν.1078/1980.
Οικονομικά ανεξάρτητος, κατά την ίδια Γνωμοδότηση, θεωρείται ο σπουδαστής ο οποίος πραγματοποιεί εισόδημα από οποιαδήποτε πηγή, ανεξάρτητα αν εργάζεται ή όχι, τουλάχιστον ανώτερο του υπό του Φορολογικού Νόμου προβλεπομένου ως αφορολόγητου.



Αρ. Γνωμ.: 375/1999
Περίληψη ερωτήματος: Αν εργαζόμενος φοιτητής που έχει δική του οικονομική αυτοτέλεια μπορεί να τύχει απαλλαγής πρώτης κατοικίας αυτοτελώς, έστω και αν οι γονείς του δεν έχουν ακίνητο που πληροί τις στεγαστικές τους ανάγκες ή ήδη έτυχαν απαλλαγής.

Ι. Κρίσιμες διατάξεις
Στο άρθρο 1, παρ. 1 του Ν.1078/1980 (όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 13 του άρθρου 10 του Ν.2386/1996, ΦΕΚ 43/Α'/7.3.1996) ορίζονται τα ακόλουθα:

"Συμβάσεις αγοράς εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα ακινήτου από Φυσικό Πρόσωπο, έγγαμο, απαλλάσσονται από το φόρο μεταβίβασης, εφόσον ο αγοραστής ή η σύζυγος ή οποιοδήποτε από τα τέκνα αυτού που δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του ή το 25ο, προκειμένου περί τέκνων που σπουδάζουν σε
αναγνωρισμένες Σχολές της ημεδαπής ή αλλοδαπής, δεν έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε άλλη οικία ή διαμέρισμα που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς τους ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας επί οικοπέδου οικοδομησίμου ή επί ιδανικού μεριδίου οικοπέδου, στο οποίο αντιστοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληροί τις στεγαστικές τους ανάγκες, που βρίσκονται σε πόλη με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων ή σε τουριστικές περιοχές".
Στην παρ. 2 ορίζονται, πλην άλλων, τα ακόλουθα:
"Η απαλλαγή που προβλέπεται από την προηγούμενη παράγραφο παρέχεται:
α) ...............
β) ...............
γ) ...............
Η αξία αυτή για τον έγγαμο προσαυξάνεται κατά ... για καθένα από τα παιδιά του...".
Ωσαύτως, στην {start}παρ. 14 του άρθρου 1 του Ν.1078/1980 (η οποία προστέθηκε με το άρθρο 15, παρ. 18 του Ν.1473/1984) ορίζονται τα ακόλουθα:

"Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και κατά την αγορά πρώτης κατοικίας από ενήλικους άγαμους, με εξαίρεση τα σπουδάζοντα τέκνα των προσώπων του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του ιδίου άρθρου. Στην περίπτωση αυτή, η απαλλαγή παρέχεται για ποσό αγοραίας αξίας οικίας ή διαμερίσματος μέχρι...".

ΙΙ. Οπως προκύπτει από το γράμμα και το πνεύμα των ως άνω επίμαχων διατάξεων, η φορολογική ελάφρυνση της οικογένειας, ως θεσμού τελούντος υπό την προστασία του Κράτους, απετέλεσε την κυρίαρχη αιτία θέσπισης των παραπάνω διατάξεων, αφού σκοπός όλων ανεξαιρέτως των φορολογικών αυτών ρυθμίσεων είναι η διευκόλυνση της αποκτήσεως "πρώτης κατοικίας", ιδίως από τις οικονομικά μεσαίες και ασθενέστερες τάξεις του πληθυσμού προς κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της οικογένειας (βλ. Εισηγητική Εκθεση του Ν.1078/1980 και Σ.τ.Ε.1741/1991, 2211/1991).
Προσέτι, παρεσχέθη φορολογικό κίνητρο και στους άγαμους ενήλικες (σε περιορισμένο ποσοστό), δεδομένου ότι αυτοί έχουν μικρότερες στεγαστικές ανάγκες (βλ. αιτιολογική Εκθεση του Ν.1473/1984).

ΙΙΙ. Ενόψει των ρυθμίσεων των ως άνω διατάξεων και προς άρση αμφισβητήσεων, εν σχέσει με το ζήτημα ποία πρόσωπα θεωρούνται ως μέλη της οικογενείας, προκειμένου να παρασχεθούν οι ως άνω φορολογικές απαλλαγές, όταν στο αυτό πρόσωπο συντρέχει η ιδιότητα του ενήλικα (18 έως 25 ετών) φοιτητού και εν ταυτώ η ιδιότητα του εργαζομένου και κτώμενου εισοδήματος προσώπου, τίθενται τα ως άνω ερωτήματα, επί των οποίων δύο εξεφράσθησαν γνώμες από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.

Α. Κατά την πλειοψηφήσασα γνώμη των Αντιπροέδρων Ρίζου Αντωνακόπουλου και Ευστράτιου Βολάνη, ως και των Νομικών Συμβούλων Νικ. Πούλου, Χριστοδούλου Φραγκούλη, Δημ. Γριμάνη, Κων. Ντούση, Χρ. Τσεκούρα, Νικ. Κατσίμπα, Ιωάν. Πετρόπουλου, Γ. Κατράνη, Δημ. Παπαγεωργόπουλου, Ευαγγέλου Τριτά, Ιωάν. Μάσβουλα, Σωτ. Παπαγεωργακόπουλου, Δημ. Αναστασόπουλου, Κρίτωνος Μανωλή και Βλάσιου Βούκαλη (ψήφοι 17), με την οποία συνετάγη και ο άνευ ψήφου Πάρεδρος εισηγητής.

Από τις προπαρατιθέμενες διατάξεις σαφώς προκύπτει ότι ως οικογένεια, τις στεγαστικές ανάγκες της οποίας σκοπούν να εξυπηρετήσουν, κατ' αρχήν, οι από τις διατάξεις αυτές χορηγούμενες φορολογικές απαλλαγές, είναι η συγκειμένη εκ του ζεύγους των συζύγων μετά των εξ αυτών εξαρτωμένων και υπό την γονική μέριμνα τούτων τελούντων ανηλίκων τέκνων των, πέραν δε τούτων, ως μέλη της οικογενείας αυτής περιλαμβάνει ο νομοθέτης και τα ενήλικα, ηλικίας 18 έως 25 ετών, τέκνα, εφ' όσον σπουδάζουν. Τούτο δε διότι και κατά το στάδιο των σπουδών των τα τέκνα αυτά εξακολουθούν, εν όψει των κρατουσών στη χώρα κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, να εξαρτώνται οικονομικώς από τους γονείς τους και, κατά κανόνα, να συνοικούν μετ' αυτών και να τους βαρύνουν.
Του κανόνος, όμως, τούτου δεν έπεται ότι δεν υφίστανται και εξαιρέσεις, καθ' όσον είναι δυνατόν νέοι της ως άνω ενδιαφερούσης εν προκειμένω ηλικίας, καίτοι έχοντες την ιδιότητα του σπουδαστή, δεν αποκλείεται να κτώνται εισοδήματα είτε εκ περιουσιακών στοιχείων ανηκόντων εις τούτους, είτε εκ της παραγωγικής εισοδήματος οικονομικής δράσεως αυτών (ως στην προκαλέσασα το παρόν ερώτημα περίπτωση της 20ετούς φοιτητρίας - υπαλλήλου Τραπέζης).
Εις την περίπτωση αυτή, καίτοι ο νόμος, κατά το γράμμα αυτού, δεν διακρίνει θεωρώντας τους μέχρι το 25ο έτος σπουδαστές ως μέλη της γονικής οικογενείας, παρά ταύτα και κατά την αληθή βούληση του νομοθέτου, η αναζήτηση της οποίας υφ' οιανδήποτε στενή ή γραμματική ερμηνεία είναι πάντοτε επιβεβλημένη προς άρση οιωνδήποτε τυχόν κατά την εφαρμογή του Νόμου ανισοτήτων, μη δυναμένων ν' αποφευχθούν υφ' οιανδήποτε αντικειμενική ρύθμιση, αλλά και προς εμπέδωση φορολογικής συνειδήσεως στους φορολογουμένους εκ της δικαίας και ίσης εκάστου φορολογικής μεταχειρίσεως, πρέπει να γίνει δεκτόν ότι ο σπουδαστής ο έχων ηλικία 18 έως 25 ετών δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των μελών της δικαιουμένης των ως άνω φορολογικών απαλλαγών οικογενείας, αλλ' έχει ίδιον, ανεξάρτητον αυτής δικαίωμα φορολογικής απαλλαγής δια την απόκτηση πρώτης κατοικίας, όταν, ως εκ των εξ οιασδήποτε πηγής εισοδημάτων του, καθίσταται οικονομικώς ανεξάρτητος της
γονικής του οικογενείας, πραγματοποιών εισόδημα τουλάχιστον ανώτερον του υπό του Φορολογικού Νόμου ως αφορολόγητου προβλεπομένου, που αποτελεί και την ελάχιστη αναγκαία δαπάνη διαβιώσεως αυτού.

Β. Κατά τη γνώμη της μειοψηφίας, απαρτισθείσα από τους Αριστομένη Κομισόπουλο (Πρόεδρο Ν.Σ.Κ.) και τους Νομικούς Συμβούλους Νικόλαο Γεράσιμο, Σπυρίδωνα Σκούτερη, Πασχάλη Κισσούδη, Δημήτριο Λάκκα, Γρηγόριο Κρόμπα, Αλέξανδρο Τζεφεράκο, Κων/νο Μπακάλη, Θεόδωρο Ρεντζεπέρη, Εμμανουήλ Λουδάρο, Νικόλαο Μαυρίκα, Χρήστο Θωμόπουλο, Χαρίκλεια Παλαιολόγου και Σπυρίδωνα Δελλαπόρτα (ψήφοι 14), στο ανωτέρω τεθέν ερώτημα προσήκει η ακόλουθη απάντηση:

Οι προεκτεθείσες πιο πάνω (υπό Ι) διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης ακινήτου αποτελούν προνόμιο υπέρ ορισμένων προσώπων, με σκοπό τη φορολογική ελάφρυνση της οικογένειας, ως θεσμού τελούντος υπό την προστασία του Κράτους, για την απόκτηση "πρώτης κατοικίας" προς κάλυψη των στεγαστικών αναγκών αυτής. Συγκαταλέγει δε ως μέλη της οικογένειας, για την εφαρμογή των προνομιακών αυτών διατάξεων, χωρίς επιφύλαξη τινά ή εξαίρεση και τα σπουδάζοντα σε αναγνωρισμένες Σχολές της ημεδαπής ή αλλοδαπής τέκνα που δεν έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους.
Στη συνέχεια δε, όταν με τις διατάξεις του άρθρου 15, παρ. 18 του Ν.1473/1984, ο νομοθέτης επεξέτεινε την εφαρμογή των παραπάνω προνομιακών διατάξεων και στους ενήλικους άγαμους και πάλι ρητώς εξαιρεί από την εφαρμογή των διατάξεων αυτών τα σπουδάζοντα τέκνα, τα οποία, μέχρι της συμπληρώσεως της ηλικίας των 25
ετών, θεωρεί ως μέλη της οικογένειας και ουδέν προνόμιο απαλλαγής από το Φ.Μ.Α. παρέχει εις αυτά, ατομικώς.
Επειδή οι ειδικές διατάξεις που εισάγουν εξαιρέσεις, κατά προνομιακό τρόπο, από γενικές φορολογικές ρυθμίσεις, όπως είναι και οι πιο πάνω διατάξεις που εισάγουν απαλλαγή από το Φ.Μ.Α., πρέπει να ερμηνεύονται και να εφαρμόζονται στενώς, μη επιτρεπομένης της επέκτασης αυτών αναλογικώς και σε κατηγορίες προσώπων που ρητά μάλιστα εξαιρούνται από την εφαρμογή αυτών, όπως είναι στην προκειμένη περίπτωση τα σπουδάζοντα τέκνα, που ρητά εξαιρούνται από την εφαρμογή των διατάξεων του ανωτέρω άρθρου 15, παρ. 18 του Ν.1473/1984, εκ μόνης της ιδιότητος αυτών ως σπουδαστών και μη επιτρεπομένης της εισαγωγής διακρίσεων
ή άλλων προϋποθέσεων πέραν εκείνων που διαλαμβάνουν οι εξαιρετικές ως άνω διατάξεις για την εφαρμογή τους (όπως εν προκειμένω μόνη η ιδιότητα του σπουδαστού), η απάντηση στα εν αρχή τεθέντα ερωτήματα πρέπει να είναι καθ' ολοκληρίαν αρνητική.

IV. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, κατά τη γνώμη της πλειοψηφίας, προσήκει η απάντηση ότι ο έχων οικονομική ανεξαρτησία εργαζόμενος φοιτητής δικαιούται αυτοτελώς απαλλαγής Φ.Μ.Α. πρώτης κατοικίας, κατά τα αναλυτικότερα ως άνω εκτιθέμενα, κατά δε τη γνώμη της μειοψηφίας προσήκει αρνητική απάντηση.


Taxheaven.gr