1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 10 του Ν.2459/1997 (ΦΕΚ 17 Α') "Κατάργηση φορολογικών απαλλαγών και άλλες διατάξεις", αντικαταστάθηκαν οι διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 12 του Ν.2238/1994, με τις οποίες ορίζονταν οι τόκοι που απαλλάσσονται από την αυτοτελή φορολόγηση με συντελεστή
15%.
2. Με τις νέες διατάξεις περιορίστηκαν οι εξαιρέσεις από την αυτοτελή φορολόγηση των τόκων. Ειδικότερα, με τις διατάξεις αυτές, που ισχύουν σύμφωνα με την περίπτωση β' του άρθρου 40 του Ν.2459/1997, για τους τόκους που προκύπτουν από την 1η Ιανουαρίου 1997 και μετά, εξαιρούνται από την αυτοτελή φορολογία και δεν γίνεται παρακράτηση φόρου εισοδήματος στους τόκους που προκύπτουν από:
α) Κατάθεση οποιασδήποτε μορφής μη μόνιμων κατοίκων Ελλάδας σε τράπεζες, που είναι στην Ελλάδα ή το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, εφόσον το ποσό των καταθέσεων αυτών είναι σε ξένο νόμισμα.
β) Εκούσιες καταθέσεις όψεως ή Ταμιευτηρίου μη μόνιμων κατοίκων Ελλάδας στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, εφόσον το ποσό αυτών είναι σε ξένο νόμισμα.
γ) Καταθέσεις στεγαστικού ταμιευτηρίου, με την προϋπόθεση ότι το προϊόν τους χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την εξασφάλιση στεγαστικού δανείου για την απόκτηση πρώτης κατοικίας του φορολογουμένου.
δ) Καταθέσεις σε δραχμές μετατρέψιμες σε συνάλλαγμα μη μονίμων κατοίκων Ελλάδας, στις οποίες όμως δεν περιλαμβάνονται οι τόκοι των καταθέσεων από ομόλογα ή από ομολογιακά δάνεια με ρήτρα ξένου νομίσματος (η προηγούμενη διάταξη ήταν η περίπτωση ε' της παραγράφου 7).
ε) Καταθέσεις τραπεζών και πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν με τη μορφή αμιγούς πιστωτικού συνεταιρισμού του Ν.1667/1986 (ΦΕΚ 196 Α') σε άλλες τράπεζες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι υποχρεωτικές ή μη καταθέσεις αυτών στην Τράπεζα της Ελλάδας, καθώς και από καταθέσεις του Ταχυδρομικού
Ταμιευτηρίου και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων στην Τράπεζα της Ελλάδος, όπως άλλωστε προβλεπόταν και από τις προϊσχύουσες διατάξεις της περίπτωσης στ' της παραγράφου 7.
στ) Ομόλογα ή ομολογιακά δάνεια γενικά, που έχουν εκδοθεί ή έχουν συναφθεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 1990, καθώς και οι τόκοι από ομολογιακά δάνεια σε συνάλλαγμα, που εκδίδονται από την Τράπεζα της Ελλάδος από την 1η Ιανουαρίου 1991 και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1996.
ζ) Καταθέσεις σε δραχμές που προέρχονται από εισαγωγή συναλλάγματος μη κατοίκων Ελλάδας.
η) Προθεσμιακές καταθέσεις σε ξένο νόμισμα, που έχουν συναφθεί από μόνιμους κατοίκους Ελλάδας μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1996 και για το χρονικό διάστημα μέχρι την πρώτη ανανέωσή τους μετά από αυτή την ημερομηνία.
3. Μετά τον περιορισμό των εξαιρέσεων, οι τόκοι που φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστή 15% είναι αυτοί που προκύπτουν από:
α) Καταθέσεις σε ξένο νόμισμα κατοίκων Ελλάδας σε τράπεζες που είναι στην Ελλάδα ή στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.
β) Καταθέσεις όψεως ή ταμιευτηρίου σε ξένο νόμισμα κατοίκων Ελλάδας στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
γ) Καταθέσεις στεγαστικού ταμιευτηρίου για εξασφάλιση στεγαστικών δανείων, με εξαίρεση τους τόκους καταθέσεων για την εξασφάλιση στεγαστικού δανείου προς απόκτηση πρώτης κατοικίας του φορολογούμενου.
δ) Καταθέσεις σε δραχμές μετατρέψιμες σε συνάλλαγμα κατοίκων Ελλάδας.
ε) Ομόλογα που εκδίδονται από τις ελληνικές τράπεζες επενδύσεων και αγοράζονται από τράπεζες που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα.
στ) Εντοκους τίτλους που εκδίδονται από τους δήμους και τις κοινότητες (Εισηγητική Εκθεση Ν.2459/1997).
Διευκρινίζουμε ότι οι τράπεζες, προκειμένου να προβούν στην παρακράτηση φόρου με συντελεστή 15% στους τόκους καταθέσεων σε συνάλλαγμα των μόνιμων κατοίκων Ελλάδας, θα λαμβάνουν υπόψη τους την τιμή FIXING που ισχύει την ημέρα που οι τόκοι γίνονται απαιτητοί, δηλαδή την ημέρα λογισμού των τόκων.
4. Περαιτέρω, όπως ρητά προβλέπεται στις προαναφερθείσες διατάξεις, για τους τόκους καταθέσεων των μη μόνιμων κατοίκων Ελλάδας, η απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος ισχύει εφόσον:
α) Το κεφάλαιο των καταθέσεων είναι σε συνάλλαγμα.
β) Το κεφάλαιο των καταθέσεων είναι σε δραχμές που έχουν προέλθει από δραχμοποιημένο συνάλλαγμα και ο καταθέτης έχει εφοδιασθεί με ΒΑΣ.
Στην περίπτωση αυτή θα φυλλάσσεται στο φάκελο του πελάτη αντίγραφο της σχετικής βεβαίωσης.
Με βάση τα ανωτέρω οι τόκοι από:
- Καταθέσεις μη κατοίκων σε δραχμές, που δεν προέρχονται από εισαγωγή και δραχμοποίηση συναλλάγματος, δεν απαλλάσσονται της φορολογίας.
- Καταθέσεις μη κατοίκων σε δραχμές από ενοίκια που δικαιούνται από ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα, φορολογούνται.
- Καταθέσεις σε δραχμές μη κατοίκων που προέρχονται από το τίμημα παραχώρησης οποιουδήποτε δικαιώματος στην Ελλάδα, φορολογούνται.
- Καταθέσεις σε δραχμές μη κατοίκων, οι οποίες τροφοδοτούνται με δραχμές από το εισόδημα κτηθέντων περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα - μετοχές κ.τ.λ.) στην Ελλάδα και τα οποία στοιχεία αποκτήθηκαν με εισαγωγή συναλλάγματος, φορολογούνται.
5. Οσον αφορά τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, από τα οποία θα αποδεικνύεται ότι ο καταθέτης είναι μη κάτοικος Ελλάδας, σας γνωρίζουμε τα εξής: Η Ενωση Ελληνικών Τραπεζών, με το αριθμ. 1175/10.10.1995 έγγραφό της, μας γνώρισε ότι τα καταστήματα των διαφόρων τραπεζών, κατά το άνοιγμα λογαριασμού καταθέσεων σε δραχμές από μη κατοίκους Ελλάδας, ζητούν, για διασφάλιση εφαρμογής της συναλλαγματικής και φορολογικής νομοθεσίας, να υποβάλουν τα ακόλουθα δικαιολογητικά, ανάλογα αν είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα:
α) Εφόσον πρόκειται για φυσικά πρόσωπα, βεβαίωση αρμόδιων αρχών (π.χ. Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Αστυνομικών, Φορολογικών ή Ελληνικών Προξενικών Αρχών κ.τ.λ.) της χώρας εγκατάστασης του καταθέτη, από την οποία να προκύπτει η ιδιότητά του ως κατοίκου της, η οποία πρέπει να φέρει επισημείωση (Apostille) από τις κατά νόμο αρμόδιες αρχές.
β) Εφόσον πρόκειται για νομικά πρόσωπα, η ιδιότητά τους ως μη κατοίκων Ελλάδας πιστοποιείται είτε από το εταιρικό ή το καταστατικό τους, είτε από άλλα στοιχεία τα οποία προσδιορίζουν την έδρα, όπως βεβαιώσεις αρμόδιων αρχών (π.χ. φορολογικές αρχές, επιμελητήρια κ.τ.λ.).
6. Εν όψει των ανωτέρω και προκειμένου να εξασφαλιστεί η μη παρακράτηση φόρου 15% στους τόκους των περιπτώσεων α', β', δ' και ζ' της παραγράφου 7 του άρθρου 12 του Ν.2238/1994, γίνεται δεκτό με την παρούσα ότι, τα δικαιολογητικά από τα οποία θα προκύπτει ότι οι δικαιούχοι των πιο πάνω τόκων δεν είναι μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδας, θα είναι αυτά που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο. Κατά συνέπεια, αν τα διαλαμβανόμενα δικαιολογητικά υπάρχουν ήδη στις διάφορες τράπεζες, αυτές υποχρεούνται για τους τόκους που προκύπτουν μέσα στο έτος 1997 να μην προβαίνουν σε παρακράτηση φόρου 15%. Σε αντίθετη περίπτωση, θα γίνεται κανονικά η παρακράτηση μέχρι να προσκομισθούν αυτά. Οταν προσκομιστούν τα δικαιολογητικά από τους δικαιούχους στις τράπεζες ή στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ή στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, αυτές θα τους επιστρέψουν τον παρακρατηθέντα φόρο.
Στη συνέχεια, οι τράπεζες κ.τ.λ. θα συμψηφίσουν τα ποσά φόρου που επέστρεψαν με τα ποσά που οφείλουν να αποδώσουν στο Δημόσιο, εφαρμόζοντας ανάλογα όσα έχουν γίνει δεκτά με την 1050810/893/Α0012/ΠΟΛ.1124/4.6.1991 διαταγή μας. Για τα επόμενα έτη και προκειμένου ο καταθέτης να τύχει της απαλλαγής, υποχρεούται να προσκομίζει, μέχρι το τέλος του μηνός Μαρτίου κάθε έτους, τα προαναφερθέντα
δικαιολογητικά στην τράπεζα ή Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ή Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, κατά περίπτωση. Τα δικαιολογητικά αυτά πρέπει να είναι θεωρημένα από την αρμόδια ελληνική προξενική αρχή και νόμιμα μεταφρασμένα.
7. Διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση κοινού λογαριασμού, για να μη γίνεται παρακράτηση φόρου εισοδήματος 15%, πρέπει όλοι οι συνδικαιούχοι να είναι μη μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδας και να προσκομίζουν όλοι τα ανωτέρω δικαιολογητικά.
8. Εξάλλου, με τις διατάξεις του άρθρου 25 του Ν.27/1975, μεταξύ των άλλων ορίζεται ότι, γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών επιχειρήσεων οποιουδήποτε τύπου ή μορφής, ασχολούμενα αποκλειστικά με τη διαχείριση, εκμετάλλευση, ναύλωση, ασφάλιση, διακανονισμό αβαριών, μεσιτεία αγοραπωλησιών ή ναυπηγήσεων ή
ναυλώσεων ή ασφαλίσεων πλοίων με ελληνική ή ξένη σημαία πάνω από πεντακόσιους (500) κόρους ολικής χωρητικότητας, εξαιρουμένων των επιβατηγών ακτοπλοϊκών πλοίων και των εμπορικών πλοίων που εκτελούν εσωτερικούς πλόες, δύνανται, υποβάλλοντας σχετική αίτηση στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, να εγκαθίστανται στην Ελλάδα, κατόπιν άδειας που χορηγείται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εμπορικής Ναυτιλίας, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τα παραπάνω γραφεία ή υποκαταστήματα απολαμβάνουν των προβλεπομένων στην παράγραφο 3 αυτού του άρθρου διευκολύνσεων και απαλλαγών, εφόσον καλύπτουν με εισαγωγή συναλλάγματος μη υποχρεωτικά εκχωρητέου:
α) τις ετήσιες δαπάνες λειτουργίας τους στην Ελλάδα με ισόποσο τουλάχιστον πενήντα χιλιάδων (50.000) δολλαρίων ΗΠΑ και β) όλες γενικά τις πληρωμές στην Ελλάδα για λογαριασμό τους ή για λογαριασμό τρίτων. Η ως άνω κοινή απόφαση, με την οποία παρέχεται η άδεια εγκατάστασης, έχει πενταετή ισχύ και δεν δύναται να ανακληθεί προ της παρόδου του χρόνου τούτου, αρχομένου από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή μετά τη λήξη της πενταετίας ανανεώνεται αυτοδίκαια για ίσο χρονικό διάστημα, χωρίς να απαιτείται έκδοση νέας απόφασης, εφόσον κατά το χρόνο λήξης της εξακολουθούν να ισχύουν οι γενικοί και ειδικοί όροι που ισχύουν κατά το χρόνο έκδοσης της αρχικής άδειας εγκατάστασης.
9. Επίσης, με τις διατάξεις του Α.Ν.89/1967, όπως συμπληρώθηκαν με το Α.Ν.378/1968 και τροποποιήθηκαν μεταγενέστερα, μεταξύ των άλλων ορίζεται ότι, αλλοδαπές εμποροβιομηχανικές εταιρίες, υπό οποιοδήποτε τύπο ή μορφή, που λειτουργούν νόμιμα στην έδρα τους και ασχολούνται αποκλειστικά με την εκτέλεση εμπορικών εργασιών των οποίων το αντικείμενο βρίσκεται εκτός της Ελλάδας, δύνανται να εγκαθίστανται στην Ελλάδα κατόπιν ειδικής άδειας, που παρέχεται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας. Στη σχετική αίτηση οι ως άνω εταιρίες πρέπει επιπλέον να δηλώσουν αν είναι διατεθειμένες να καταθέσουν τραπεζική εγγύηση αναγνωρισμένης τράπεζας του εσωτερικού ή του εξωτερικού, η οποία θα καταπίπτει υπέρ του δημοσίου σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του αναγκαστικού αυτού νόμου εκ μέρους του προσωπικού της. Οι ως άνω εταιρίες που τυγχάνουν την εν λόγω άδεια εγκατάστασης, απολαμβάνουν χωρίς άλλη διατύπωση των προβλεπομένων δασμολογικών, φορολογικών και λοιπών διευκολύνσεων, υπό την προϋπόθεση ότι ασχολούνται αποκλειστικά με την εκτέλεση εμπορικών εργασιών το αντικείμενο των οποίων βρίσκεται εκτός της Ελλάδας.
10. Από τις διατάξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 7 της παρούσας, συνάγεται ότι αναγκαία προϋπόθεση, για να λάβουν αλλοδαπές επιχειρήσεις άδεια εγκατάστασης γραφείου ή υποκαταστήματός τους στην Ελλάδα, κατά τα οριζόμενα από τις διατάξεις του άρθρου 25 του Ν.27/1975 και να απολαμβάνουν των προβλεπομένων από αυτές τις διατάξεις διευκολύνσεων και απαλλαγών, είναι να εισάγουν κάθε έτος στην Ελλάδα συνάλλαγμα ύψους τουλάχιστον πενήντα χιλιάδων (50.000) δολλαρίων ΗΠΑ. Αποκλειστικός σκοπός δε του εισαγόμενου τούτου συναλλάγματος είναι η χρησιμοποίησή του αφενός για την κάλυψη των ετήσιων δαπανών λειτουργίας του εγκαθιστάμενου στην Ελλάδα γραφείου ή υποκαταστήματός τους και αφετέρου για την κάλυψη όλων γενικά των πληρωμών που οι αλλοδαπές επιχειρήσεις πραγματοποιούν στην Ελλάδα για λογαριασμό τους ή για λογαριασμό τρίτων. Η παραπάνω προϋπόθεση τίθεται, με βάση ρητό όρο της σχετικής παρεχόμενης άδειας εγκατάστασης, για τους ίδιους λόγους και για τις άλλες αλλοδαπές επιχειρήσεις, οι οποίες επιθυμούν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα κατά τα οριζόμενα από τις διατάξεις των Α.Ν.89/1967 και 378/1968.
11. Εν όψει των παραπάνω, δηλαδή της αναγκαστικής εισαγωγής από τις ως άνω αλλοδαπές επιχειρήσεις συναλλάγματος προοριζομένου αποκλειστικά για την κάλυψη των δαπανών που πραγματοποιούν τα γραφεία ή τα υποκαταστήματά τους που εγκαθίστανται στην Ελλάδα προσωρινώς, γίνεται δεκτό ότι οι τόκοι καταθέσεων σε
συνάλλαγμα των εγκατεστημένων στην Ελλάδα προσωρινώς γραφείων ή υποκαταστημάτων αλλοδαπών επιχειρήσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.27/1975, Α.Ν.89/1967 και Α.Ν.378/1968, όπως αυτοί ισχύουν, εξαιρούνται της αυτοτελούς φορολόγησης με συντελεστή 15%.