ΠΟΛ.1229/28.8.2000 ΠΟΛ.1229/28.8.2000

Αθήνα, 28 Αυγούστου 2000
Αριθμ.Πρωτ.: 1074572/1511/Α0012

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
Δ/ΝΣΗ ΦΟΡ. ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ (Δ12)
ΤΜΗΜΑ Α΄
Πληροφορίες: κ. Χ. Χαρτώνα
Τηλέφωνα: 3375315

ΠΟΛ.: 1229

ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση γνωμοδότησης ΝΣΚ που αφορά επιστροφή στο Φορολογούμενο αποδείξεων δαπανών νοσηλείας.

1074572/1511/Α0012/ΠΟΛ.1229/28.8.2000

1. Σχετικά με το ανωτέρω θέμα, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, με την υπ' αριθ. 402/2000 Γνωμοδότησή του, έκανε δεκτό, κατά μειοψηφία, ότι ο φορολογούμενος μπορεί και μετά την εκκαθάριση της δήλωσής του, εφόσον το επιθυμεί, να ανακαλέσει - τροποποιήσει εν μέρει τη δήλωσή του, καθόσον αφορά στο κονδύλιο των αφαιρούμενων δαπανών νοσηλείας, με την προϋπόθεση, όμως, ότι έτσι επαυξάνεται η φορολογητέα ύλη της δήλωσής του και δεν υπάρχει περίπτωση τεκμαρτού προσδιορισμού του εισοδήματός του, οπότε, μετά τη νέα εκκαθάριση, τα δικαιολογητικά των δαπανών νοσηλείας παύουν ν' αποτελούν στοιχεία του φορολογικού του φακέλου και, συνεπώς, μπορούν να του επιστραφούν, εφόσον τα ζητήσει.

2. Τη Γνωμοδότηση αυτή, που έγινε δεκτή από τον Υφυπουργό Οικονομικών κατά τη γνώμη της μειοψηφίας, σας κοινοποιούμε για την εφαρμογή της στις σχετικές περιπτώσεις.

Αρ. Γνωμ.: 402/2000 Περίληψη ερωτήματος:

Ερωτάται εάν επιτρέπεται να επιστρέφονται στους φορολογούμενους τα πρωτότυπα δικαιολογητικά δαπανών νοσηλείας που συνυπέβαλαν με τη δήλωσή τους φορολογίας εισοδήματος, τα ποσά των οποίων έχουν ληφθεί υπόψη για την εκκαθάριση και τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, μετά την υποβολή σχετικής αίτησης που συνοδεύεται από ανακλητική ή γενικά τροποποιητική δήλωση του φορολογούμενου ως προς το κονδύλιο αυτό. Επί του ως άνω εγγράφου ερωτήματος, το Γ' Τμήμα του ΝΣΚ εγνωμοδότησε ως ακολούθως:

I. Σύμφωνα με το διδόμενο από την ερωτώσα Υπηρεσία ιστορικό, ιδιωτικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις, στις οποίες είναι ασφαλισμένοι - φορολογούμενοι, αρνούνται, κατ' αρχάς, να καλύψουν τα έξοδα ιατρικής περίθαλψης των ασφαλισμένων τους, με αποτέλεσμα αυτοί να συνυποβάλουν με τη δήλωσή τους τα πρωτότυπα δικαιολογητικά, προκειμένου τα ποσά αυτών να εκπέσουν από τα εισοδήματά τους. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα οι εταιρίες ειδοποιούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, τους ασφαλισμένους ότι θα τους καταβάλουν τα έξοδα νοσηλείας, αρκεί να προσκομίσουν σ' αυτές τις πρωτότυπες αποδείξεις, οπότε οι ασφαλισμένοι αναγκάζονται να ζητούν τις αποδείξεις από τις ΔΟΥ, ανακαλώντας, κατ' ανάγκην, εν μέρει και κατά το κονδύλιο αυτό, τη δήλωσή τους. Βάσει δε αυτών των περιστατικών, γεννήθηκε το ερώτημα στην Υπηρεσία εάν επιτρέπεται να επιστραφούν τα στοιχεία αυτά του φορολογικού φακέλου στους αιτούντες, λαμβανομένης υπόψη και της εκκαθάρισης των σχετικών δηλώσεων.

II. Με το άρθρο 12, παρ. 1 του Ν.1828/1989, με το οποίο αντικαταστάθηκε το άρθρο 11 του Ν.Δ.3323/1955 και μετά από προηγηθείσα νομολογιακή καθιέρωση (Σ.τ.Ε.1024/1972, 2639/1975, 3510/1976, 108/1980, 642/1986, ΔΦΝ 1986, σελ. 1268, 2806/1989 ΔιΔικ 1990, σελ. 933 κ.ά.), αναγνωρίστηκε ρητά από τον ουσιαστικό φορολογικό νομοθέτη, στο πλαίσιο της φορολογίας εισοδήματος, ο θεσμός της ανάκλησης της φορολογικής δήλωσης, ο οποίος υιοθετήθηκε ήδη και από τον κωδικοποιητικό Ν.2238/1994, στο άρθρο 61, παρ. 4. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή: "Η δήλωση αποτελεί δεσμευτικό τίτλο για τον φορολογούμενο. Μπορεί όμως, για λόγους συγγνωστής πλάνης, να την ανακαλέσει εν όλω ή εν μέρει φέροντας και το βάρος της απόδειξης των πραγματικών περιστατικών που τη συνιστούν.

Η ανάκληση γίνεται με την υποβολή δήλωσης μέσα στο οικείο οικονομικό έτος στον προϊστάμενο της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας, με την οποία ανακαλείται φορολογητέα ύλη ή τεκμαρτή και πραγματική δαπάνη ή οποιοδήποτε προσδιοριστικό της δαπάνης στοιχείο, προκειμένου να καθοριστεί το εισόδημα με βάση τα τεκμήρια". Αν και οι όροι και οι προϋποθέσεις ανάκλησης της φορολογικής δήλωσης που χρησιμοποιήθηκαν στην ως άνω διάταξη είναι αυστηρότεροι σε σχέση με εκείνους τους οποίους είχε διαπλάσει η νομολογία, η δικαιολογία της ρύθμισης παρέμεινε η αυτή και συνίσταται στην αναγνώριση του δικαιώματος εκείνου που υπέβαλε τη φορολογική δήλωση και δεσμεύτηκε, να αποδεσμευτεί απ' αυτήν εν όλω ή εν μέρει, λόγω νομικού ή πραγματικού σφάλματος, εξαιτίας του οποίου δηλώθηκε ύλη ανύπαρκτη ή περισσότερη από εκείνη που οφείλεται ή μη υποκείμενη σε φόρο. Αλλωστε, η ανάγκη αναγνώρισης δικαιώματος στον φορολογούμενο μείωσης, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, της φορολογητέας ύλης της δήλωσής του και διαμόρφωσης του νομικού πλαισίου της προκύπτουσας φορολογικής διαφοράς.

Εξάλλου, από τις διατάξεις της περ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.2238/1994, όπως η περίπτωση αυτή αναριθμήθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν.2753/1999, προβλέπεται η αφαίρεση από το συνολικό εισόδημα του φορολογούμενου του συνολικού ετήσιου ποσού των δηλουμένων εξόδων ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης του ίδιου και των λοιπών προσώπων που συνοικούν μαζί του και τον βαρύνουν. Σύμφωνα δε με τις διατάξεις της παρ. 8 του ίδιου άρθρου, με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών, οι οποίες δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την αναγνώριση της συνδρομής των προϋποθέσεων για τον υπολογισμό των αφορολόγητων ποσών και εκπτώσεων που ορίζονται στο άρθρο αυτό.

Στο άρθρο δε 13 της κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου αυτού εκδοθείσης υπ' αριθ. 1012856/Α0012/ΠΟΛ.1025/3.2.1999 (ΦΕΚ 129/Β') απόφασης του Υπουργού Οικονομικών, ορίζεται ότι τα δικαιολογητικά πρέπει να υποβάλλονται σε πρωτότυπα. Ενόψει των ανωτέρω, κατά την άποψη της πλειοψηφίας που απαρτίσθηκε από τους Χ. Τσεκούρα, Αντιπρόεδρο ΝΣΚ και τους Νομικούς Συμβούλους Α. Τζεφεράκο, Β. Ασημακόπουλο, Κ. Καποτά και Ι. Σακελλαρίου, δεν μπορεί να δοθούν τα πρωτότυπα δικαιολογητικά νοσηλείας τα επιστηρίζοντα την φορολογική εγγραφή, διότι δεν συντρέχει νόμιμη περίπτωση ανάκλησης της δήλωσης, καθόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση η ανάκληση δεν οφείλεται σε συγγνωστή νομική ή πραγματική πλάνη, αλλά σε μεταβολή των παραγωγικών αιτίων της βούλησης του φορολογούμενου, βάσει μάλιστα γεγονότων μεταγενέστερων της δήλωσης, συνδεόμενων με όψιμη στάθμιση του συμφέροντος αυτού, λόγω της ασφαλιστικής του κάλυψης.

Κατά την άποψη της μειοψηφίας, που απαρτίσθηκε από τους Νομικούς Συμβούλους Γρ. Κρόμπα, Βασ. Κοντόλαιμο και Παν. Κιούση, προς την οποία συντάχθηκε και εισηγητής, από τα προαναφερθέντα, σε συνδυασμό και με τη διάταξη του άρθρου 62, παρ. 1 εν τέλει του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν.2238/1994), σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται η υποβολή και εκπρόθεσμης αρχικής ή συμπληρωματικής δήλωσης, προκύπτει ότι ο φορολογικός νομοθέτης ορίζει μεν τις προϋποθέσεις ανάκλησης της φορολογικής δήλωσης, διαμορφώνοντας και το πλαίσιο δεδομένης φορολογικής διαφοράς περί την φορολογητέα ύλη, χωρίς όμως και να αποκλείει τη δυνατότητα ανάκλησης της δήλωσης που υποβλήθηκε προηγουμένως, εφόσον όμως και καθόσον δι' αυτής επαυξάνεται η δηλωθείσα φορολογητέα ύλη. Τούτο δε διότι τότε η ανάκληση εξομοιούται με συμπληρωματική δήλωση, για την οποία αποκλείεται, ελλείψει εννόμου συμφέροντος, άρνηση αποδοχής της εκ μέρους της Φορολογικής Αρχής. Τούτο συμβαίνει στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ανακαλεί δηλωθέν ποσό, το οποίο μειώνει τα εισοδήματά του, παραιτούμενος, κατ' ουσίαν, από δικαίωμα που του αναγνωρίζει ο φορολογικός νόμος (π.χ. για έκπτωση δαπάνες).

Συνεπώς, ναι μεν η εμπρόθεσμη και με νόμιμο περιεχόμενο υποβαλλόμενη από το φορολογούμενο δήλωση τον δεσμεύει ως προς τα δηλούμενα στοιχεία και αποτελεί νόμιμο τίτλο βεβαίωσης του αναλογούντος φόρου επί του δηλουμένου εισοδήματος και γενικά ως φορολογητέα ύλη, δύναται όμως αυτός και μετά την εκκαθάρισή της, εφόσον το επιθυμεί, διαχειριζόμενος το δικαίωμά του για έκπτωση ή μη των δαπανών του νοσηλείας, κατ' άρθρο 8, παρ. 1, περ. γ' του Ν.2238/1994, να ανακαλέσει - τροποποιήσει εν μέρει τη δήλωσή του, καθόσον αφορά στο κονδύλιο των αφαιρούμενων δαπανών νοσηλείας, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι έτσι επαυξάνεται η φορολογητέα ύλη της δήλωσής του και δεν υφίσταται περίπτωση τεκμαρτού προσδιορισμού του εισοδήματός του. Στην περίπτωση αυτή, μετά τη νέα εκκαθάριση, τα δικαιολογητικά των δαπανών νοσηλείας παύουν να αποτελούν στοιχεία του φορολογικού φακέλου του φορολογούμενου, αφού δεν αποδεικνύουν, ούτε δικαιολογούν εν γένει φορολογική εγγραφή, καθιστάμενα φορολογικώς αδιάφορα. Συνακολούθως, μπορούν να επιστραφούν στον φορολογούμενο, εφόσον ζητηθούν. III. Κατόπιν των ανωτέρω, το Γ' Τμήμα του ΝΣΚ έχει, κατά πλειοψηφία, τη γνώμη ότι επί του ερωτήματος αρμόζει αρνητική απάντηση.