ΑΠΟΦΑΣΗ Σ.τ.Ε. 1527/2007 ΑΠΟΦΑΣΗ Σ.τ.Ε. 1527/2007

Επί συστάσεως οριζοντίου ιδιοκτησίας μεταξύ του εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτητών οικοπέδου, επί του οποίου είχε ανεγερθεί πολυκατοικία, ώστε ο καθένας να λαμβάνει την αποκλειστική κυριότητα ορισμένων ορόφων ή διαμερισμάτων, συντρέχει περίπτωση διανομής ακινήτων, η οποία υπόκειται σε φόρο μεταβίβασης. Οταν οι συνιδιοκτήτες αναθέτουν σε εργολάβο την κατασκευή πολυκατοικίας έναντι αντιπαροχής και μεταβιβάζονται στο τελευταίο ποσοστό εξ αδιαιρέτου του ενιαίου οικοπέδου, δεν επιβάλλεται φόρος διανομής στα κτίσματα που περιέρχονται στους συνιδιοκτήτες. Αν στο οικόπεδο περιλαμβάνεται προϋπάρχον κτίσμα, το οποίο πρόκειται να αποτελέσει μέρος των κτισμάτνω που τελικά θα περιέλθουν στους συνιδιοκτήτες έναντι αντιπαροχής, οφείλεται φόρος διανομής γι΄ αυτό το κτίσμα. Παραπομπή της υπόθεσης στην επταμελή σύνθεση.



Αριθμός 1527/2007

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Β΄

 

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 29 Μαρτίου 2006, με την εξής σύνθεση: Δ. Κωστόπουλος, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος και των αρχαιοτέρων του Συμβούλων, που είχαν κώλυμα, Αικ. Συγγούνα, Α.-Γ. Βώρος, Σύμβουλοι, Σπ. Χρυσικοπούλου, Αγ. Σδράκα, Πάρεδροι. Γραμματέας η Π. Στεργιοπούλου.

Για να δικάσει την από 4 Ιουλίου 2001 αίτηση: του Προϊσταμένου Δ.Ο.Υ. Αγρινίου, ο οποίος παρέστη με τον Παναγιώτη Πανάγο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, κατά του ..... ...... ......, κατοίκου Ψυχικού Αθηνών (.............), ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Ευθύμιο Ζήση (Α.Μ. 8812), που τον διόρισε με πληρεξούσιο.

Με την αίτηση αυτή ο αναιρεσείων Προϊστάμενος επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ'αριθ. 588/2000 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πατρών.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της Εισηγήτριας, Συμβούλου Αικ. Συγγούνα.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον αντιπρόσωπο του αναιρεσείοντος Προϊσταμένου, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους αναιρέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον πληρεξούσιο του αναιρεσίβλητου, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι

 

Α φ ο ύ  μ ε λ έ τ η σ ε  τ α  σ χ ε τ ι κ ά  έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε  κ α τ ά  τ ο  Ν ό μ ο

 

1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την οποία δεν απαιτείται κατά το νόμο να καταβληθούν τέλη και παράβολο, ζητείται παραδεκτώς η αναίρεση της αποφάσεως 588/2000 του Διοικητικού Εφετείου Πατρών. Με την απόφαση αυτή έγινε δεκτή έφεση του αναιρεσιβλήτου, εξαφανίσθηκε η απόφαση 261/1997 του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αγρινίου και στη συνέχεια έγινε δεκτή η προσφυγή του αναιρεσιβλήτου και η ανάκληση της υπ'αριθ. 1167/8.8.1995 δήλωσής του φόρου μεταβιβάσεως ακινήτων, βάσει της οποίας του είχε επιβληθεί φόρος 3.345.257 δραχμών.

2. Επειδή, το άρθρο 1 παρ. 1 και 3 περ. ζ΄ του α.ν.1521/1950, όπως ο νόμος αυτός κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.1587/1950 (Α΄ 294) ορίζει ότι: «1. Εφ'εκάστης εξ επαχθούς αιτίας μεταβιβάσεως ακινήτου ή πραγματικού επί ακινήτου δικαιώματος επιβάλλεται φόρος επί της αξίας αυτών3. Εν τη εννοία του όρου μεταβίβασις, διά την εφαρμογήν του παρόντος νόμου, είναι: α)  ζ) η διανομή ακινήτων κ.λπ. μεταξύ των συγκυρίων των». Το άρθρο 4 παρ. 1 περ. Α του ίδιου ως άνω α. ν., όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε από το αρθρο 4 παρ.1 του ν.1078/1980 (φ. Α΄ 238), ορίζει ότι: «1. Ο φόρος μεταβιβάσεως επί της αξίας του ακινήτου υπολογίζεται: Α) Επί αυτουσίου διανομής ακινήτων μεταξύ συγκυρίων, βάσει των συντελεστών της περιπτώσεως Γ΄ της παρούσης παραγράφου, μειούμενος εις το τέταρτον». Περαιτέρω, το άρθρο 2 παρ. 5 του ν.3104/1954 (φ. Α΄ 313), με το οποίο ερμηνεύθηκε το άρθρο 4 παρ. 1 περ. Α του ως άνω α.ν., ορίζει ότι: «Η αληθής έννοια των διατάξεων του εδαφίου Α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του νόμου 1587/1950 είναι ότι, επί αυτουσίου διανομής ακινήτων, εις τον υπό της εν λόγω διατάξεως προβλεπόμενον φόρον υπόκεινται μόνον τα ατομικώς εξερχόμενα της κοινωνίας μερίδια. Εάν δια της διανομής δημιουργώνται πλείονες μερικώτεραι κοινωνίαι, δεν οφείλεται φόρος μεταβιβάσεως δια τα απαρτίζοντα τάς κοινωνίας ταύτας μερίδια». Εξάλλου, με το άρθρο 9 παρ. 1 του ν.1326/1983 (φ. Α΄ 19) προστέθηκαν στο τέλος της δεύτερης περιόδου του κεφαλαίου Α΄ της παρ. 1 του άρθρου 4 του ως άνω α.ν. τα ακόλουθα: «Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται ανάλογα και στην περίπτωση δημιουργίας περισσότερων της μίας μερικότερων κοινωνιών για τα μερίδια που απαρτίζουν τις κοινωνίες αυτές. Σε περαιτέρω αυτούσια διανομή των ακινήτων μεταξύ των συγκυρίων της μερικότερης κοινωνίας, από το φόρο, που αναλογεί στη νέα αυτή διανομή, εκπίπτεται ο φόροςπου καταβλήθηκε κατά τη δημιουργία της μερικότερης κοινωνίας». Τέλος το τρίτο εδάφιο της περ. Α΄ της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν.1587/1950, αντικαταστάθηκε με το άρθρο 15 παρ. 2 του ν.1473/1984 (φ. Α΄ 127) ως ακολούθως: «Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται ανάλογα και στην περίπτωση δημιουργίας μίας ή περισσοτέρων μερικότερων κοινωνιών για τα μερίδια που απαρτίζουν τις κοινωνίες αυτές».

3. Επειδή, από το συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων συνάγεται ότι, επί συστάσεως οριζοντίου ιδιοκτησίας μεταξύ των εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτητών οικοπέδου, επί του οποίου είχε ανεγερθεί πολυκατοικία, ούτως ώστε ο καθένας των παραπάνω συνιδιοκτητών να λαμβάνει, αντι της εξ αδιαιρέτου συγκυριότητάς του επί όλων των διαμερισμάτων της πολυκατοικίας, την αποκλειστική κυριότητα ορισμένων διαμερισμάτων ή ορόφων της ίδιας πολυκατοικίας, συντρέχει περίπτωση διανομής ακινήτων και συγκεκριμένα των διαμερισμάτων ή των ορόφων που εξέρχονται της συγκυριότητας, η δε διανομή αυτή υπόκειται στο φόρο που προβλέπεται από τις προεκτεθείσες διατάξεις (Σ.τ.Ε. 2663/1983). Επομένως, ο σχετικός φόρος προβλέπεται και επιβάλλεται μόνο στην περίπτωση που οι συνιδιοκτήτες οικοπεδούχοι ανεγείρουν από κοινού και με δικές τους δαπάνες πολυκατοικία, οπότε, μετά τη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, θα περιέλθει, σ'αυτούς, το σύνολο των ορόφων και διαμερισμάτων, αναλόγως του ποσοστού εξ αδιαιρέτου που είχε καθένας από αυτούς επί του οικοπέδου. Κατά συνέπεια, οσάκις αναθέτουν σε κατ'επάγγελμα εργολάβο την κατασκευή της πολυκατοικίας έναντι αντιπαροχής και μεταβιβάζονται στον τελευταίο, ως εργολαβικό αντάλλαγμα, ποσοστά εξ αδιαιρέτου του ενιαίου οικοπέδου των συνιδιοκτητών, δεν συντρέχουν οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις και δεν επιβάλλεται φόρος διανομής στα κτίσματα που, έναντι αντιπαροχής, περιέρχονται στους συνιδιοκτήτες, εφόσον αυτά είναι υποχρεωμένος να τα κατασκευάσει και να τα παραδώσει αποπερατωμένα ο εργολάβος βάσει του σχετικού εργολαβικού συμβολαίου. Περαιτέρω όμως, όταν στο οικόπεδο για το οποίο συνάπτεται η σύμβαση αντιπαροχής περιλαμβάνεται προϋπάρχουν κτίσμα, το οποίο προορίζεται να αποτελέσει μέρος των κτισμάτων που τελικώς θα περιέλθουν στους συνιδιοκτήτες έναντι αντιπαροχής, οφείλεται φόρος διανομής για την αξία του προϋπάρχοντος κτίσματος, αφού στην περίπτωση αυτή στη σχετική σύμβαση εμπεριέχεται και σύμβαση διανομής του κτίσματος αυτού.

4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το διοικητικό εφετείο δέχθηκε τα εξής: Με το 13914/4.8.1995 συμβόλαιο του Συμβ/φου Αγρινίου Σπ. Γκάτση, περί της ανταλλαγής εξ αδιαιρέτου ποσοστών οικοπέδων, ο εκκαλών ...... ....... του ....... και οι ........ ............ του ......., ..... ...... του ......., ..... ........ του ......... και ...... ..... του ........ κατέστησαν συγκύριοι, κατά ιδανικό μερίδιο ο καθένας, επι οικοπέδου στο 142ο οικοδομικό τετράγωνο του Αγρινίου, επιφάνειας 1.861, 84 Μ2, που σχηματίσθηκε με την πιο πάνω ανταλλαγή.

Ειδικότερα ο εκκαλών κατέστη συγκύριος του ενιαίου οικοπέδου κατά 649/1000 εξ αδιαιρέτου, ο δεύτερος κατά 221/1000, ο τρίτος κατά 69,50/1000, ο τέταρτος κατά 29,50/1000 και ο πέμπτος κατά 31/1000. Εξάλλου, στο εν λόγω οικόπεδο υφίστατο ημιτελές κτίσμα, στο στάδιο του σκελετού, αποτελούμενο από υπόγειο 904,63 Μ2, ισόγειο 653,51 Μ2 και πρώτο όροφο 496,31 Μ2. Με την με αριθ. 13961/23.8.1995 πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας του πιο πάνω Συμβ/φου, οι συνιδιοκτήτες προέβλεψαν κατ'αρχήν την κατασκευή επί του οικοπέδου τούτου δύο αυτοτελών πολυκατοικιών, στις οποίες συμπεριλαμβανόταν το προϋπάρχον κτίσμα, υπήγαγαν δε αυτές στο σύστημα της κατ'ορόφους ιδιοκτησίας, ώστε η κάθε διακεκριμένη ιδιοκτησία επί ορόφου ή διαμερίσματος ορόφου να αναλογεί σε ορισμένο ιδανικό μερίδιο επί του όλου οικοπέδου. Με το ίδιο συμβόλαιο οι συνιδιοκτήτες, αφού προηγουμένως μεταβίβασαν ως εργολαβικό αντάλλαγμα προς την κοινοπραξία με την επωνυμία «...................................», που ανέλαβε εργολαβικώς την κατασκευή των δύο πολυκατοικιών, 480/1000 εξ αδιαιρέτου του ενιαίου οικοπέδου ο εκκαλών, 76/1000 ο δεύτερος (Ν. ..............), 23,50/1000 ο τρίτος, 1,5/1000 ο τέταρτος και 3,8/1000 ο πέμπτος, κατένειμαν τους τις οροφοκτησίες που είχαν απομείνει στην κυριότητά τους, ώστε να περιέλθουν κατ'αποκλειστική κυριότητα στον καθένα τους ορισμένες οροφοκτησίες, με συνολικό ποσοστό επί του οικοπέδου 169/1000 στον εκκαλούντα, 145/1000 στον δεύτερο από αυτούς, 46/1000 στον τρίτο, 28/1000 στον τέταρτο και 27,2/1000 στον πέμπτο, ενώ από το προϋπάρχον κτίσμα περιήλθαν στον εκκαλούντα οι οροφοκτησίες που αντιστοιχούσαν στα 649/870 αυτού και το ................... οι οροφοκτησίες που αντιστοιχούσαν στα 221/870. Για τις διαφορές μεταξύ της ιδανικής και της αυτούσιας μερίδας των συνιδιοκτητών συμφωνήθηκε η καταβολή τιμήματος.» Με βάση τα πραγματικά αυτά περιστατικά το διοικητικό εφετείο έκρινε ότι: «εφόσον ο εκκαλών με τους λοιπούς συνιδιοκτήτες του ενιαίου οικοπέδου μεταβίβασαν με το 13961/23.8.1995 συμβόλαιο, με το οποίο είχαν συστήσει οριζόντια ιδιοκτησία, στην κοινοπραξία ................................ ως εργολαβικό αντάλλαγμα τα 584,8/1000 εξ αδιαιρέτου του ενιαίου οικοπέδου και η κοινοπραξία αυτή ανέλαβε με δαπάνες και επιμέλειά της την κατασκευή των δύο πιο πάνω πολυκατοικιών, οι οροφοκτησίες που περιήλθαν στον εκκαλούντα και λοιπούς οικοπεδούχους, ως αντιπαροχή, δεν υπόκεινται σε φόρο διανομής.» Η κρίση αυτή του διοικητικού εφετείου δεν είναι νόμιμη, αφού, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη, εφόσον στο ενιαίο οικόπεδο υπήρχε κτίσμα που αποτέλεσε μέρος των κτισμάτων που κατά τη σύμβαση περιέρχονται στους συνιδιοκτήτες, στη σύμβαση περιλαμβάνεται και σύμβαση διανομής του κτίσματος αυτού. Λόγω, όμως της σπουδαιότητας του ανωτέρω ζητήματος, το Τμήμα κρίνει ότι η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως αυτού, κατά το άρθρο 14 παρ. 5 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8).

Διά ταύτα

Παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή σύνθεση του Τμήματος και
Ορίζει εισηγητή τη Σύμβουλο Α. Συγγούνα.


Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 4 Απριλίου 2006
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας


Δ. Κωστόπουλος Π. Στεργιοπούλου
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 23ης Μαΐου 2007.
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας


Δ. Κωστόπουλος Α. Ζυγουρίτσα

Α.Σ.