ΠΟΛ.1172/20.6.1995 Κοινοποίηση της γνωμοδότησης αριθ. 435/1994

Αθήνα 20 Ιουνίου 1995
Αρ.Πρωτ.: 1112354//8738/0016

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ & Δ.Π.
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 16η (ΕΙΣΠΡ. ΔΗΜ. ΕΣΟΔΩΝ)
ΤΜΗΜΑ Α'

ΠΟΛ 1172

ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση της γνωμοδότησης αριθ.435/1994

1112354/8738/0016/ΠΟΛ.1172/20.6.1995

Σας κοινοποιούμε κατωτέρω, ως έχει, την αριθ. 435/1994 γνωμοδότηση του Δ' Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που έγινε δεκτή από τον Υφυπουργό Οικονομικών για να λάβετε γνώση και να ενεργείτε σύμφωνα μ' αυτή. Με τη γνωμοδότηση αυτή γίνεται δεκτό ότι στη διάταξη του άρθρου 58 του Π.Κ. εμπίπτουν μόνο οι από τα Δικαστήρια επιβαλλόμενες αμιγείς ποινές εις χρήμα οι οποίες έχουν καθαρά ποινικό χαρακτήρα και προβλέπονται από τα άρθρα 18 και 57 του Ποινικού Κώδικα.
Για να κριθεί αν η χρηματική ποινή είναι αμιγής πρέπει να αποβλέψουμε στη φύση του γεγονότος, για το οποίο επιβλήθηκε. Αν τούτο είναι εγκληματικό τότε πρόκειται περί ποινής. Επειδή όμως αυτό δεν είναι πάντοτε ευδιάκριτο η δικαιοδοσία η οποία επιβάλλει ή δύνται να επιβάλει την ποινή αλλά και ο σκοπός αυτής είναι τα ασφαλέστερα κριτήρια. Ετσι, αν τη χρηματική ποινή μπορεί να επιβάλει και η Διοίκηση ή αν η επιβαλλόμενη από τα Δικαστήρια έχει σκοπό την ανόρθωση μόνο αστικών συνεπειών ή και την ανόρθωση αστικών συνεπειών, τότε δεν
πρόκειται περί αμιγούς ποινής αλλά ποινής αστικής ή μικτής φύσεως. Η ποινή αυτή εκτελείται κατά των κληρονόμων ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαιώσεως αυτής που φέρει χαρακτήρα αποζημιώσεως και ο κληρονόμος διαδέχεται τον κληρονομούμενο ως προς τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις. (Α.Κ. 1710).

Αρ. Γνωμ.: 435/1994
Περίληψη Ερωτήματος: Αν η χρηματική ποινή, που επέβαλε ποινικό δικαστήριο σύμφωνα με το άρθρο μόνο του Α.Ν. 690/1945, εκτελείται σε βάρος των κληρονόμων.  Επί του ανωτέρω ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους εγνωμοδότησεν ως εξής:

Α. Στον ΑΝ 690 της 4/5 Δεκεμβρίου 1945 (ΦΕΚ Α 292) "Περί συμπληρώσεως και  τροποποιήσεως του α.ν. 28/44" περί εξουσιοδοτήσεως των Υπουργών Εργασίας και Οικονομικών, όπως προβαίνουν εις καθορισμόν μισθών και ημερομισθίων ορίζεται:
"Αρθρον μόνον. 1. Πας εργοδότης ή διευθυντής ή επιτετραμμένος ή επί οιωδήποτε τίτλω εκπρόσωπος οιασδήποτε επιχειρήσεως, εκμεταλλεύσεως ή εργασίας, μη καταβάλλων εμπροθέσμως εις τους παρ'αυτών αντί μισθού απασχολουμένους τας εις τούτους, ως εκ της σχέσεως εργασίας, οφειλομένας αποδοχάς ... τιμωρείται ... δια φυλακίσεως μέχρι τριών μηνών και χρηματικής ποινής, της οποίας το ποσόν δεν δύναται να ορίζεται κάτω του ενός τετάρτου ... 4. Αι κατά τας διατάξεις της παραγρ. 1 του παρόντος χρηματικαί ποιναί διατίθενται συμφώνως προς το άρθρ. 2 του ΒΔ της 24 Ιουλίου 1920 "περί πληρωμής ημερομισθίων. 5. ...". Εξ άλλου στο άρθρο 2 του από 24 Ιουλίου/21 Αυγούστου 1920 Β.Δ/γματος "περί κωδικοποιήσεως εις εν ενιαίον κείμενον των νόμων περί πληρωμής των ημερομισθίων των εργατών και περί των μισθών των υπηρετών και υπαλλήλων" ορίζεται: "Η πληρωμή των ημερομισθίων ... Τα κατά τας διατάξεις της προηγουμένης παραγράφου επιβαλλόμενα πρόστιμα κατατίθενται παρά την Εθνική Τραπέζη της Ελλάδος, εις έντοκον λογαριασμόν υπό τον τίτλον "ταμείον προνοίας υπέρ των εργατών". Δι' ειδικού νόμου θέλουσι κανονισθεί τα της διαθέσεως του κεφαλαίου τούτου...".
Τέλος, στο άρθρο 58 του Ποιν. Κώδικα ορίζεται: "Με το θάνατο του καταδικασμένου διαγράφονται οι χρηματικές ποινές και τα πρόστιμα σε καμμία περίπτωση δεν εκτελούνται εναντίον των κληρονόμων του".

Β. Στην περίπτωση του ερωτήματος, με την υπ'αριθμ. 1331/1988 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Λιβαδιάς καταδικάσθηκε ο Πέτρος Κεφαλόπουλος σε φυλάκιση τριών μηνών και χρηματική ποινή ενός εκατομμυρίου δραχμών, για παράβαση του ΑΝ 690/45 (μη καταβολή αποδοχών σε μισθωτό), το δε ποσό της
χρηματικής ποινής βεβαιώθηκε στην ΔΟΥ Λιβαδειάς, με το υπ' αριθμ. 196/12.3.1990 τριπλότυπο βεβαιώσεως.

Γ. Εχει γίνει δεκτό (βλ. Γνωμ. ΝΣΚ 682/1952) ότι το άρθρο 58 Π.Κ. ως χρηματική ποινή ή πρόστιμο εννοεί τις ποινές εις χρήμα περί των οποίων προβλέπουν τα άρθρα 18 και 57 του Π.Κ., ήτοι τις αμιγείς ποινές εις χρήμα, οι οποίες έχουν καθαρά ποινικό χαρακτήρα. Επιβάλλεται να γίνει η ειδίκευση αυτή για να γίνει διάκριση από άλλες χρηματικές ποινές και πρόστιμα οι οποίες είτε έχουν καθαρά αστικό χαρακτήρα είτε μικτό, ποινής δηλαδή και αποζημιώσεως ή επανορθώσεως της προσγενομένης ζημίας είτε στο Δημόσιο είτε στον ιδιώτη (βλ. αγόρευση Κ. Κόλλια, Ποιν. Χρον. 1951 σελ. 185, ΑΠ 85/1951 Ποιν. Χρον. 1951 σελ. 184). Για να κριθεί αν μια χρηματική ποινή είναι αμιγής χρηματική ποινή πρέπει να αποβλέψουμε στη φύση του γεγονότος, για το οποίο απειλείται. Αν τούτο είναι εγκληματικό, τότε πρόκειται περί ποινής. Τούτο, όμως, δεν είναι πάντοτε ευδιάκριτο. Η δικαιοδοσία η οποία επιβάλλει ή δύναται να επιβάλλει την ποινή, αλλά και ο σκοπός αυτής, είναι ασφαλέστερα κριτήρια. Ετσι, αν την χρηματική ποινή μπορεί να επιβάλλει και η Διοίκηση ή αν η επιβαλλόμενη από τα Δικαστήρια έχει σκοπό την ανόρθωση μόνο αστικών συνεπειών ή και την ανόρθωση αστικών συνεπειών, τότε δεν πρόκειται περί αμιγούς ποινής.
Επομένως, με βάση τα ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτό ότι στην διάταξη του άρθρου 58 Π.Κ. εμπίπτουν μόνο οι από τα Δικαστήρια επιβαλλόμενες αμιγείς ποινές εις χρήμα. Εάν, όμως, πρόκειται περί χρηματικών ποινών αστικής ή μικτής φύσεως υπό την εκτεθείσαν έννοιαν, αυτές εκτελούνται κατά των κληρονόμων, ανεξαρτήτως χρόνου βεβαιώσεώς των, αφού φέρουν χαρακτήρα αποζημιώσεως και ο κληρονόμος διαδέχεται τον κληρονομούμενον, ως προς τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις (βλ. ΑΚ 1710).

Δ. Εν προκειμένω, η κατά τον ΑΝ 690/1945 επιβαλλόμενη από το ποινικό δικαστήριο χρηματική ποινή που προβλέπεται σωρευτικά με στερητική της ελευθερίας ποινή φυλακίσεως, έχει αμιγώς ποινικό χαρακτήρα, διότι αποβλέπει στην επιβολή κύρωσης για ορισμένο ποινικώς ενδιαφέρον αποτέλεσμα και όχι στην επανόρθωση
συγκεκριμένης ζημίας. Κατόπιν των ανωτέρω, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους έχει τη γνώμη ότι η εις βάρος του Π. Κεφαλόπουλου επιβληθείσα με την υπ' αριθμ. 1331/1988 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Λιβαδειάς χρηματική ποινή για παράβαση του ΑΝ 690/1945 δεν εκτελείται κατά των κληρονόμων του.