ΠΟΛ.1265/15.11.1994 Σημείωση τα οικεία βιβλία υποθηκών κατ εφαρμογή του άρθρου 13 του Ν.1957/1991"Περί μεταφοράς εμπραγμάτων ασφαλειών στο Δημόσιο ατελώς" και της μερικής υποκατάστασης του Δημοσίου, ως εγγυητή, στα (ενυπόθηκα) δικαιώματα των δανειστών (Τραπεζών), χωρίς να απαιτείται προς τούτο συναίνεση αυτών

Σε συνέχεια του υπ' αρ. 2052759/8912/8.8.1991 (ΠΟΛ 2010) εγγράφου μας, με το οποίο σας κοινοποιήσαμε τις διατάξεις του άρθρου 13 του Ν.1957/1991 (ΦΕΚ 114/19.7.1991 τ.Α') με τον ειδικότερο τίτλο ΥΜεταφορά εμπραγμάτων ασφαλειών στο Δημόσιο ατελώςΦ, σας κοινοποιούμε, όπως έχει και την υπ' αρ. 368/1994
γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. - Τμήμα Δ, που έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Οικονομικών και αναφέρεται στην εφαρμογή των διατάξεων αυτών.

Με τη γνωμοδότηση αυτή έγιναν δεκτά τα παρακάτω:

Από τις διατάξεις του άρθρου 13 του ν.1957/1991 προκύπτει ότι ο αρμόδιος υποθηκοφύλακας υποχρεούται να σημειώνει στα οικεία βιβλία υποθηκών, τη μεταβολή που επέρχεται σε κάθε περίπτωση υποκατάστασης του Δημοσίου, ως εγγυητή, στα ενυπόθηκα δικαιώματα των δανειστριών Τραπεζών έναντι των δανειοληπτών, δηλαδή
και στην περίπτωση μερικής υποκατάστασης αυτού, που συντρέχει όταν καταπίπτει μερικώς η εγγύηση, χωρίς τούτο να προσκρούει στην κατά το άρθρο 1281 ΑΚ αρχή του αδιαίρετου της υποθήκης.

Ετσι η ανωτέρω σημείωση επιβάλλεται και στην περίπτωση που γίνεται ληξιπρόθεσμη και απαιτητή μία ή περισσότερες δόσεις εγγυημένου από το Δημόσιο δανείου (ασφαλισμένου με υποθήκη υπέρ της δανείστριας Τράπεζας) και το Δημόσιο υποκαθίσταται μερικώς (ήτοι μόνο για τις δόσεις αυτές) στα ενυπόθηκα δικαιώματα
της Τράπεζας έναντι του δανειολήπτη.

Η υποκατάσταση αυτή επέρχεται αυτοδικαίως και σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο του ανωτέρω άρθρου, η μεταβολή απλώς σημειώνεται στα οικεία βιβλία υποθηκών, κατόπιν εγγράφου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. προς τον αρμόδιο υποθηκοφύλακα, στο οποίο επισυνάπτονται τα παραστατικά της κατάπτωσης της εγγύησης έγγραφα, χωρίς να απαιτείται προς τούτο συναίνεση της δανείστριας Τράπεζας, αφού δεν εγγράφεται νέα υποθήκη.

Κατόπιν τούτων οι δανείστριες Τράπεζες, όταν αποστέλλουν στις Δ.Ο.Υ. τίτλους είσπραξης προς βεβαίωση (σε βάρος των δανειοληπτών και υπέρ του Δημοσίου), που αφορούν ποσά προερχόμενα από μερική κατάπτωση της εγγύησης του Δημοσίου, θα πρέπει να αποστέλλουν συγχρόνως και τα αντίγραφα περιλήψεων των υποθηκών που έχουν εγγράψει υπέρ αυτών για τη διασφάλιση των δανείων (όπου αυτή υπάρχει), ανεξάρτητα εάν η υποθήκη διασφαλίζει εκτός από το προς βεβαίωση ποσό (μέρος της εγγύησης που κατέπεσε) και μέρος του δανείου, εγγυημένου από το Δημόσιο που παραμένει ανεξόφλητο σ' αυτές (Τράπεζες), προκειμένου να γίνεται η σχετική
σημείωση στην οικεία στήλη του βιβλίου υποθηκών, της αλλαγής του προσώπου του δικαιούχου της ασφαλιζόμενης με την υποθήκη απαίτησης κατά το μέρος της εγγύησης που κατέπεσε και ο εγγυητής - Δημόσιο, υποκαταστάθηκε στα ενυπόθηκα δικαιώματα της Τράπεζας έναντι του δανειολήπτη - οφειλέτη του Δημοσίου.

Αριθ. Γνωμ. 368/94

Ερώτημα

Εάν η κατ' άρθρο 13 του Ν.1957/1991 σημείωση, εις την οικεία στήλη του βιβλίου υποθηκών, της μερικής υποκαταστάσεως του Δημοσίου, ως εγγυητού, εις τα ενυπόθηκα δικαιώματα των Τραπεζών έναντι δανειοληπτών, προσκρούει εις την αρχή του αδιαιρέτου της υποθήκης και εάν απαιτείται δια την σημείωσιν αυτήν συναίνεσις της ενυποθήκου δανειστρίας Τραπέζης.

Επί του ερωτήματος αυτού, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, εγνωμοδότησε ως ακολούθως:

Ι. Δια του άρθρου 13 του Ν.1957/1991 ΥΔιαρρυθμίσεις στον ενιαίο ειδικό φόρο κατανάλωσης των πετρελαιοειδών προϊόντων και άλλες διατάξειςΦ, και υπό τον ειδικώτερον τίτλον ΥΜεταφορά εμπραγμάτων ασφαλειών στο Δημόσιο ατελώςΦ, ορίζονται τα εξής: ΥΣε κάθε περίπτωση υποκατάστασης του Δημοσίου, ως εγγυητή, στα δικαιώματα του δανειστή, ο τηρών δημόσια βιβλία υποχρεούται να σημειώσει, ατελώς και χωρίς οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων, στα βιβλία που τηρεί, τις μεταβολές που προέρχονται από την υποκατάσταση αυτή, τυχόν δε υφιστάμενες προσημειώσεις τρέπονται αυτοδίκαια σε υποθήκες. Οι παραπάνω μεταβολές, κατά το μέρος και το ποσό για το οποίο έχει παρασχεθεί η εγγύηση, σημειώνονται στα βιβλία ατελώς, κατόπιν εγγράφου της αρμοδίας δημόσιας ή άλλης υπηρεσίας, στο οποίο επισυνάπτονται τα παραστατικά έγγραφα της κατάπτωσης της εγγύησηςΦ.

Εκ των, ως άνω, διατάξεων προκύπτει ότι καθιερούται υποχρέωσις του αρμοδίου φύλακα μεταγραφών Υνα σημειώσειΦ, εις τα παρ' αυτού τηρούμενα βιβλία, την μεταβολήν, η οποία προέρχεται Υσε κάθε περίπτωσηΦ υποκαταστάσεως του δημοσίου, ως εγγυητού, εις τα δικαιώματα του δανειστού, δηλαδή και εις την περίπτωσιν
μερικής υποκαταστάσεως, συντρέχουσα όταν καταπίπτει η εγγύησις μερικώς, ήτοι δια το αντίστοιχον μέρος της, εξ οιουδήποτε νομίμου λόγου καθισταμένης, εν μέρει, ληξιπροθέσμου και απαιτητής απαιτήσεως, υπέρ της οποίας παρεσχέθη. Ούτω και εις την περίπτωσιν καθ' ην γίνεται ληξιπρόθεσμη και απαιτητή μία, ή τινες δόσεις, εγγυημένου υπό του Δημοσίου δανείου, το Δημόσιο υποκαθίσταται εις τα δικαιώματα του δανειστού ήτοι και ως ενυποθήκου δανειστού, μόνον δια τας δόσεις αυτάς, ενώ εξακολουθεί υφιστάμενη η εγγύησις του δια τας λοιπάς, μη ληξιπροθεσμοις δόσεις, τούτου συνάδοντος προς τους κανόνας του άρθρου 851 Αστικού Κώδικος καθ' ον ο εγγυητής ευθύνεται δια την εκάστοτε έκτασιν της κυρίας οφειλής και του άρθρου 858 ιδίου Κώδικος καθ' ον ο εγγυητής, καθ' ο μέρος (...εφ'όσον...) ικανοποίησε τον δανειστήν και έχει δικαίωμα αναγωγής κατά του πρωτοφειλέτου, υποκαθίσταται αυτοδικαίως εις τα δικαιώματα του δανειστού. Εξάλλου, δια του άρθρου 1281 ΥΑστικού Κώδικος, ορίζοντος ότι Υη υποθήκη είναι δικαίωμα αδιαίρετονΦ, καθιερούται το αδιαίρετο της υποθηκικής ευθύνης και υπεγγυότητος, με την έννοια ότι το δικαίωμα της εμπραγμάτου ασφαλείας καταλαμβάνει ολόκληρο το βεβαρημένο πράγμα και ασφαλίζει ολόκληρη την απαίτησιν, δια την εξασφάλισιν της οποίας συνέστη, ώστε, είτε το πράγμα είτε η απαίτησις τεμαχισθεί τυχόν, έκαστον των τεμαχίων του μεν πράγματος ασφαλίζει
την όλην απαίτησιν, της δε απαιτήσεως ασφαλίζεται δι'όλου του πράγματος (ορ. Σταθόπουλο - Γεωργιάδη Αστ. Κωδ. άρθρο 1281).

Ως ΥτεμαχισμόςΦ της απαιτήσεως δέον να θεωρηθεί και ο κατά τα ανωτέρω, επερχόμενος, δια της μερικής ικανοποιήσεως του δανειστού υπό του εγγυητού, ούτω τούτου υποκατασταθέντος, κατά το ικανοποιηθέν μέρος της δι' υποθήκης ασφαλιζομένης απαιτήσεως, εις τα και δια της αυτής υποθήκης ασφαλιζόμενα δικαιώματα του μερικώς ικανοποιηθέντος δανειστού.

Η υποκατάστασις αύτη επέρχεται αυτοδικαίως, δι' ο και κατά την διάταξιν του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 13 Ν.1957/1991, η μεταβολή απλώς σημειούται εις τα οικεία βιβλία υποθηκών, κατόπιν εγγράφου της αρμόδιας ΔΟΥ προς τον αρμόδιο υποθηκοφύλακα, εις το οποίο επισυνάπτονται τα παραστατικά της καταπτώσεως της εγγυήσεως έγγραφα. Ητοι δεν εγγράφεται νέα υποθήκη υπέρ του Δημοσίου ώστε να απαιτείται συναίνεσις οιαδήποτε της, εν προκειμένω, δανειστρίας τραπέζης.

ΙΙ. ...Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, η απάντησις εις το ερώτημα είναι αρνητική.