Άρθρα Η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου Α.Ε. που γίνεται με κεφαλαιοποίηση μερισμάτων, που δεν έχουν αναληφθεί από τους μετόχους, απαλλάσσεται του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου - ΣΟΛ ΑΕ

Αναδημοσίευση από το Ενημερωτικό Δελτίο Μαΐου 2020 της ΣΟΛ Α.Ε.
www.solcrowe.gr

Η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου Α.Ε. που γίνεται με κεφαλαιοποίηση μερισμάτων, που δεν έχουν αναληφθεί από τους μετόχους, απαλλάσσεται του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου

ΕΡΩΤΗΜΑ

Ανώνυμη εταιρεία προέβη στη χρήση 2019 σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 4548/2018, με κεφαλαιοποίηση χρέους της εταιρείας προς τους μετόχους της, από οφειλόμενα μερίσματα των χρήσεων 2016 και 2017.

Οφείλεται φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου για την εν λόγω κεφαλαιοποίηση των οφειλομένων μερισμάτων;

ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η Γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής σχετικά με το παραπάνω ερώτημα σας είναι η εξής:

- Στις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 20 του ν.4548/2018 «Καταβολή και πιστοποίηση της καταβολής του κεφαλαίου», ορίζονται τα εξής:

«4. Η καταβολή της εισφοράς μπορεί να λάβει χώρα και με συμψηφισμό χρέους της εταιρείας προς τον καταβάλλοντα την εισφορά, εφόσον τούτο έχει προβλεφθεί στην απόφαση για την αύξηση του κεφαλαίου. Ο συμψηφισμός πρέπει να συνοδεύεται από βεβαίωση ορκωτού ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτικής εταιρείας ότι το χρέος αυτό είναι, όπως προκύπτει από τα βιβλία της εταιρείας, υπαρκτό και ληξιπρόθεσμο και δεν εξαρτάται από αίρεση. Σε περίπτωση μη ληξιπρόθεσμου χρέους, πρέπει να αποτιμάται η παρούσα αξία του, σύμφωνα με το άρθρο 17. Τα παραπάνω εδάφια δεν εφαρμόζονται όταν γίνεται κεφαλαιοποίηση απαιτήσεων στο πλαίσιο σχεδίου εξυγίανσης ή αναδιοργάνωσης κατά τις διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα (ν. 3588/2007). Μονομερής συμψηφισμός απαγορεύεται. Η καταβολή μέσω συμψηφισμού και ο αριθμός των αναληφθεισών μετοχών μέσω αυτού υποβάλλονται σε δημοσιότητα.».

- Στις διατάξεις του Ν. 1676/1986 «Καθορισμός των συντελεστών του φόρου προστιθέμενης αξίας και ρύθμιση άλλων θεμάτων. [Φόρος Συγκέντρωσης Κεφαλαίων]», ορίζονται τα εξής:
«(…)

Άρθρο 17. Επιβολή φόρου -

Επιβάλλεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, φόρος με την ονομασία «φόρος στη συγκέντρωση κεφαλαίων», από:

α) εμπορικές εταιρείες και κοινοπραξίες επιτηδευματιών,

β) συνεταιριστικές οργανώσεις κάθε βαθμού, οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, νομικό πρόσωπο, ένωση προσώπων ή κοινωνία, εφ’ όσον ο σκοπός που επιδιώκουν τα πρόσωπα αυτά είναι κερδοσκοπικός,

γ) υποκατάστημα ξένης εταιρείας.

Άρθρο 18 Φορολογούμενες πράξεις του ν.1676/1986

1. Αποτελούν συγκέντρωση κεφαλαίων και υπάγονται στο φόρο οι κατωτέρω πράξεις:

α) η σύσταση των προσώπων, που προβλέπονται από το άρθρο 17 και η αύξηση του κεφαλαίου τους, που γίνεται με την εισφορά περιουσιακών στοιχείων οποιουδήποτε είδους,

β) η μετατροπή προσώπου, που δεν εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 17, σε πρόσωπο του άρθρου αυτού, καθώς και η συγχώνευση προσώπου που δεν εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 17 με πρόσωπο του άρθρου αυτού,

γ) η αύξηση του ενεργητικού των προσώπων του άρθρου 17, που γίνεται με την εισφορά περιουσιακών στοιχείων οποιουδήποτε είδους, όχι για συμμετοχή στο εταιρικό κεφάλαιο ή την εταιρική περιουσία, αλλά για χορήγηση δικαιωμάτων ίδιας φύσης με εκείνα που έχουν οι εταίροι, όπως το δικαίωμα ψήφου ή το δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη ή στο προϊόν της εκκαθάρισης,

δ) η αύξηση του ενεργητικού των προσώπων του άρθρου 17, που γίνεται με την παροχή υπηρεσιών από μέλος αυτών, οι οποίες δεν αυξάνουν το κεφάλαιο, αλλά διαφοροποιούν τα δικαιώματα ή αυξάνουν την αξία των μεριδίων,

ε) το δάνειο, που συνάπτει πρόσωπο του άρθρου 17, εφ’ όσον ο δανειστής έχει δικαίωμα σε ποσοστό στα εταιρικά κέρδη,

στ) το δάνειο, που συνάπτει πρόσωπο του άρθρου 17 με εταίρο τη σύζυγο ή τέκνο εταίρου, καθώς και το δάνειο, που συνάπτει με τρίτο πρόσωπο, εάν για το δάνειο τούτο έχει εγγυηθεί κάποιος εταίρος, με την προϋπόθεση ότι τα δάνεια αυτά έχουν το ίδιο αποτέλεσμα που έχει και η αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου,

ζ) η διάθεση παγίων κεφαλαίων ή κεφαλαίων κίνησης σε υποκατάστημα στην Ελλάδα από ξένη εταιρεία, στην οποία τούτο ανήκει.

(…)

Άρθρο 22 Απαλλαγές και εξαιρέσεις από το φόρο

(…)

«2. Εξαιρούνται από το φόρο:

α) οι πράξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 18 που αφορούν πρόσωπα του άρθρου 17, τα οποία:

αα) παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, ιδίως δημόσιων μεταφορών, ύδατος, αερίου ή ηλεκτρικού ρεύματος και τηλεπικοινωνιών, με την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον το μισό του κεφαλαίου τους ανήκει στο κράτος ή οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή

ββ) επιδιώκουν, σύμφωνα με το καταστατικό και στην πραγματικότητα, αποκλειστικά και άμεσα, σκοπούς μορφωτικούς, φιλανθρωπικούς, αλληλοβοήθειας και εκπαιδευτικούς,

β) η αύξηση του κεφαλαίου των προσώπων του άρθρου 17, που γίνεται με κεφαλαιοποίηση κερδών, αποθεματικών ή προβλέψεων,

γ) η αύξηση του κεφαλαίου των προσώπων του άρθρου 17, που γίνεται με μετρητά, όταν το προϊόν της αύξησης πρόκειται να διατεθεί αποκλειστικά για δαπάνες Επιστημονικής και Τεχνολογικής Έρευνας, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 22Α του ν. 4172/2013, όπως ισχύει.».

- Στην ΠΟΛ.1056/1989 με θέμα «Αύξηση κεφαλαίου με κεφαλαιοποίηση κερδών» αναφέρονται τα εξής:

«….1. Σύμφωνα με τη διάταξη της περίπτωσης β' της παραγράφου 2 του άρθρου 22 του ν.1676/1986 (ΦΕΚ 204 Α), εξαιρείται από το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων η αύξηση του κεφαλαίου των προσώπων του άρθρου 17 του νόμου αυτού, που γίνεται με κεφαλαιοποίηση κερδών, αποθεματικών ή προβλέψεων.

2. Κατά την εφαρμογή της ανωτέρω απαλλακτικής διάταξης δημιουργήθηκε αμφισβήτηση εάν στη διάταξη αυτή εμπίπτει ή όχι:

α) η αύξηση του κεφαλαίου ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας ή εταιρείας περιορισμένης ευθύνης, που γίνεται με κεφαλαιοποίηση των μη αναληφθέντων από τους εταίρους κερδών, τα οποία έχουν αχθεί σε πίστωση των προσωπικών λογαριασμών των εταίρων,

β) η αύξηση κεφαλαίου ανώνυμης εταιρείας, που γίνεται με κεφαλαιοποίηση των μερισμάτων, το οποία δεν έχουν αναληφθεί από τους μετόχους, αλλά έχουν αχθεί σε πίστωση των προσωπικών λογαριασμών των μετόχων.

3. Σχετικά με το ανωτέρω θέμα, η Συνέλευση των Προϊσταμένων των Νομικών Διευθύνσεων, με τη γνωμοδότηση της 768/1988, που έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό των Οικονομικών, γνωμοδότησε, ότι η αύξηση κεφαλαίου των εταιρειών (Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., Α.Ε.) στις προαναφερόμενες περιπτώσεις εμπίπτει στην έννοια της παραπάνω απαλλακτικής διάταξης του άρθρου 22 παρ. 2β' του ν.1676/1986 και επομένως για την κεφαλαι-οποίηση αυτή δεν οφείλεται φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων. Και τούτο γιατί, σκοπός της απαλλακτικής αυτής διάταξης είναι τα χρηματικά ποσά, που προκύπτουν από τη δραστηριότητα των εταιρειών, να μην περιέλθουν τελικά σε ρευστό χρήμα στις ιδιωτικές οικονομίες των εταίρων ή των μετόχων, στους οποίους αυτά είναι διανεμητέα και ανήκουν κατά νόμο, αλλά να παραμείνουν υπό μορφή αύξησης κεφαλαίου στις εταιρείες αυτές, για να ενισχύσουν την περαιτέρω δράση τους. Δηλαδή, για την εφαρμογή της ανωτέρω απαλλακτικής διάταξης σημασία έχει το γεγονός, ότι τα ποσά των κερδών δεν έχουν αναληφθεί προηγουμένως από τους εταίρους ή μετόχους, αλλά κατά το χρόνο, που άγονται σε αύξηση του κεφαλαίου της εταιρείας, αυτά βρίσκονται ακόμη στα χέρια αυτής.».

Από τα παραπάνω αναφερόμενα προκύπτουν τα εξής:

- Με βάση τις διατάξεις της παρ. 2β, του άρθρου 22 του ν.1676/1986, η κεφαλαιοποίηση κερδών απαλλάσσεται από το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου. H συγκεκριμένη απαλλαγή υφίσταται και στις περιπτώσεις που η κεφαλαιοποίηση γίνεται με διανεμηθέντα κέρδη τα οποία μέχρι τη στιγμή της κεφαλαιοποίησής τους, δεν έχουν αναληφθεί από τους δικαιούχους μετόχους. Σημασία για την απαλλαγή αυτή έχει το γεγονός ότι τα ποσά των κερδών δεν έχουν αναληφθεί από τους μετόχους, αλλά κατά τον χρόνο που χρησιμοποιούνται για την αύξηση του κεφαλαίου της εταιρείας, βρίσκονται ακόμη στα λογιστικά της βιβλία.

-Συνεπώς, η αύξηση του κεφαλαίου ανώνυμης εταιρείας, που πραγματοποιείται βάσει του άρθρου 20 του Ν.4548/2018, με συμψηφισμό υποχρέωσης της εταιρείας προς τους μετόχους (μερίσματα πληρωτέα παρελθουσών χρήσεων), ήτοι με κεφαλαιοποίηση των μερισμάτων που δεν έχουν αναληφθεί από τους δικαιούχους μετόχους αλλά έχουν πιστωθεί σε προσωπικούς λογαριασμούς αυτών, δεν υπόκειται σε φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου.



Νομοθεσία – Νομολογία
- Άρθρο 20 ν.4548/2018
- Άρθρο 17, 18 & 22 του ν.1676/1986
- ΠΟΛ.1056/1989