ΠΟΛ.1159/19.7.1990 Μείωση προστίμων ΚΦΣ κατά το δικαστικό συμβιβασμό

Εγκ. 1034914/350/0015/Πολ. 1159/19.7.90

Σας κοινοποιούμε την 364/1990 ατομική γνωμοδότηση της Νομικής Διεύθυνσης - Τμήμα Φορολογικό του Υπουργείου μας, σχετικά με το αναφερόμενο θέμα, η οποία έγινε δεκτή από τον Υπουργό Οικονομικών.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση αυτή, κατά το δικαστικό συμβιβασμό, σύμφωνα με το Ν.Δ. 4600/66, δεν τίθενται κατώτατα όρια μείωσης των επιβληθέντων προστίμων του Κ.Φ.Σ.

ΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΑΡΙΘ. 364/90

Επί του ερωτήματός σας 3390/8.5.90, που αφορά αιτούμενο, από φορολογούμενο ιατρό, συμβιβασμό του Ν. Δ/τος 4600/1966 για πρόστιμα, επιβληθέντα με τις πράξεις σας 81-84/1988 λόγω μη έκδοσης αποδείξεων παροχής υπηρεσιών, με το οποίο, ενόψη και του προηγηθέντος γενικότερου ερωτήματός σας 881/5.1.1990, ζητείται γνώμη, αν για το συμβιβασμό αυτόν τίθενται κατώτατα όρια μείωσης των προστίμων, γνωρίζονται οι ακόλουθες απόψεις:

1. Στο άρθρο 1 του Ν. Δ/τος 4600/1966 ορίζεται, στην παρ. 1, ότι "εν διεξαγομένη επ' ακροατηρίου συζητήσει ενώπιον οιουδήποτε φορολογικού δικαστηρίου και κατά πάσαν στάσιν της δίκης, παρισταμένων αμφοτέρων των μερών, πας διάδικος δύναται να προτείνει την κατάργησιν της φορολογικής δίκης επί τη καταθέσει δηλώσεως στο γραμματέα... Η δήλωσις υπογραφόμενη και υπό του αποδειχθέντος την πρότασιν και θεωρουμένη υπό του διευθύνοντος την συζήτησιν, καταχωρίζεται ολόκληρος εις τα πρακτικά άτινα έχουν τ' αποτελέσματα αμετακλήτου αποφάσεως" στη δε παρ. 7, ότι "επί καταργήσεως της δίκης κατά το παρόν άρθρον, ο επιβληθείς πρόσθετος φόρος ή η προσαύξησις λόγω ανακριβείας της δηλώσεως ή παραλείψεως υποβολής δηλώσεως περιορίζεται εις το εν τρίτον του προβλεπομένου, υπό του νόμου, ποσοστού κυρίου φόρου, όπου δε η επιβολή αυτού προβλέπεται μεταξύ ανωτάτου και κατωτάτου ορίου, εις το ήμισυ του κατωτάτου ορίου". Ήδη δε, κατόπιν από τη δια του άρθρου 15 του Ν. 1828/1989 γενομένη, κατ' αντικατάσταση του άρθρου 53 του Ν. Δ/τος 3323/1955 νέα ρύθμιση των διαδικασιών διοικητικής επίλυσης της διαφοράς, που προβλέπει υπό τις ειδικότερες προϋποθέσεις της διάταξης αυτής, στάδιο διαδικασίας μετά παραπομπή από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή, αναλόγως προς την πηγή εισοδήματος και την κατηγορία τηρουμένων βιβλίων, απ' ευθείας επίλυση από ειδικές κατά το νόμο αυτόν επιτροπές, τροποποιήθηκαν δια της παρ. 2 του ρηθέντος άρθρ. 15 του Ν. 1828/1989 και οι διατάξεις για το δικαστικό ως άνω συμβιβασμό, με την προσθήκη στο άρθρ. 1 του Ν. Δ/τος 4600/1966 της παρ. που περιορίζει τη δυνατότητα τέτοιου συμβιβασμού μόνο στις περιπτώσεις, για τις οποίες έχει ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. δικαίωμα διοικητικής επίλυσης και εφόσον δεν έχει παραπεμφθεί η υπόθεση προς επίλυση στην ειρημένη επιτροπή και της αντικατάστασης της αναριθμηθείσης σε 8, παρ. 7 του νομοθ. διατάγματος αυτού, ως ακολούθως: "όταν καταργηθεί η δίκη, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, ο πρόσθετος φόρος ή η προσαύξηση λόγω ανακρίβειας της δήλωσης ή παράλειψης υποβολής δήλωσης που επιβλήθηκε, περιορίζεται στο ένα δεύτερο του ποσοστού επί του οφειλομένου κυρίου φόρου, που προβλέπονται από το νόμο και όπου η επιβολή αυτού προβλέπεται μεταξύ ανωτάτου και κατωτάτου ορίου, στο ένα δεύτερο του κατωτάτου ορίου".

2. Με τις παραπάνω διατάξεις θεσπίζεται ειδική διαδικασία επίλυσης των φορολογικών διαφορών κάθε είδους -συμπεριλαμβανομένων και των εκ προστίμων του Κ.Φ.Σ., του νόμου μη διακρίνοντος- όταν είναι εκκρεμείς στα Δικαστήρια. Ο συμβιβασμός αυτός, συντελούμενος μετά από γραπτή πρόταση, στο ακροατήριο του Δικαστηρίου (ΣτΕ 886/1983), ολοκληρούμενος δε με τη σύνταξη πρακτικού, το οποίο επέχει θέση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης και περατώνει τη δίκη (βλ. ατομ. γνωμοδ. ιδίου 583/1989), διέπεται αποκλειστικά από τις διατάξεις του άρθρ. 1 του Ν. Δ/τος 4600/1966, -όπως εκάστοτε ισχύει- και είναι διάφορος από την αναφερόμενη στο ερώτημα, διοικητική επίλυση διαφορών εκ προστίμων του Κ.Φ.Σ., διεπομένη από το άρθρο 47 παρ. 3 εδάφ. στ' του Π. Δ/τος 99/1977 σε συνδυασμό με το άρθρο 53 του Ν. Δ/τος 3323/1955 -όπως αντικαταστάθηκε ήδη με το άρθρο15 παρ. 1 του Ν. 1828/1989 που εφαρμόζεται πριν από την παραπομπή της διαφοράς στα Δικαστήρια. Σε αμφότερες όμως τις διαδικασίες αυτές, ήτοι τόσο κατά την προδιαληφθείσα διάταξη της τελευταίας παραγράφου του άρθρου 1 του Ν. Δ/τος 4600/1966 (υπό την αρχική και την ως άνω αντικατασταθείσα διατύπωσή της), όσο και στην παραπεμπομένη από το άρθρο 47 παρ. 3 εδαφ. στ' του Π. Δ/τος 99/77 (ΚΦΣ) διάταξη του άρθρου 53 του Ν. Δ/τος 3323/1955 κατώτατα όρια μείωσης τάσσονται μόνο για επιβληθέντες προσθέτους φόρους και προσαυξήσεις λόγω ανακρίβειας δηλώσεων ή παράλειψης δηλώσεων, όχι δε και για το διακανονισμό επιβληθέντων προστίμων του Κ.Φ.Σ.

3. Η επέκταση της εφαρμογής των κατωτάτων ορίων στους συμβιβασμούς προστίμων του Κ.Φ.Σ. δεν είναι, ως εκ τούτου, δυνατή, ως μη στηριζομένη στο γράμμα των εφαρμοστέων διατάξεων, καθόσο, κατά γενικότερα παραδεδεγμένη αρχή του φορολογικού δικαίου, δεν είναι επιτρεπτή η κατ' αναλογία ή η διασταλτική ερμηνεία των φορολογικών νόμων, των οποίων η έννοια πρέπει να αναζητείται στενώς από το κείμενο, κατά γραμματική και λογική μόνο ερμηνεία αυτού (πρβλ. Μ. Κυπραίου, Φορολ. Δίκαιο, σελ. 201, 343 κ.α. και παγία νομολογία ΣτΕ επί διαφόρων φορολογικών θεμάτων, όπως 211/63 για δασμολ. κατάταξη, 3207-8/64 για απαλλαγή, 316/1966 για την κατά γράμμα ερμηνεία κ.α.). Αλλά και ανεξαρτήτως τούτου, δεν θα ήταν δυνατό ούτε και στη Ratio Legis να στηριχθεί αναλογία, καθόσο τα κατώτατα όρια μειώσεων των προαναφερθεισών διατάξεων -και ειδικότερα, για τον προκείμενο συμβιβασμό των διατάξεων της τελευταίας παραγράφου του άρθρου 1 του Ν. Δ/τος 4600/1966- αφορούν καθορισμένες από το νόμο παρακολουθηματικές συνέπειες καθυστερήσεων, ανακριβειών ή παραλείψεων, σχετιζομένων με τη δια συμβιβασμού ρυθμιζομένη κύρια διαφορά, μη δυνάμενες να ταυτιστούν με τα πρόστιμα Κ.Φ.Σ., τα οποία έχουν αυτοτελή χαρακτήρα.

4. Ενισχυτικό δε της ως άνω ερμηνείας είναι και το γεγονός, ότι όπου ο νόμος θέλησε να επιβάλλει περαιτέρω περιοριστικά κατώτατα όρια για το διακανονισμό και άλλων θεμάτων, όπως στη διοικητική επίλυση διαφορών για ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων, στις παρ. 4 και 5 του άρθρου 53 του Ν. Δ/τος 3323/1955, όπως αντικαταστάθηκε η διάταξη αυτή από το άρθρο 15 παρ. 1 του Ν. 1828/1989, σαφώς και ρητώς όρισε τούτο, μη αναφερθείς και πάλι στη ρύθμιση των προστίμων του Κ.Φ.Σ. -επί των οποίων, άλλωστε και ως προς τη διοικητική επίλυση των διαφορών βάσει του άρθρου 61 παρ. 1 του Π. Δ/τος 129/1989 και 47 παρ. 3 εδαφ. στ' του Π. Δ/τος 99/1977 σε συνδυασμό με την ως άνω διάταξη του Ν. Δ/τος 3323/1955, γίνεται δεκτό, με την ατομ. γνωμοδ. Νομ. Συμβ. Β. Παπαχρήστου 556/1989 Νομ. Δ/νσης Υπ. Οικ., ότι δεν ισχύουν περιορισμοί κατωτάτων ορίων.

5. Ενόψη των ανωτέρω προσήκει στο ερώτημα η απάντηση, ότι για τον προτεινόμενο δικαστικό, κατά το Ν.Δ. 4600/1966, συμβιβασμό δεν τίθενται από το νόμο κατώτατα όρια μείωσης των επιβληθέντων προστίμων.

6. Η παρούσα γνωμοδότηση ισχύει επί αποδοχής της από τον κ. Υπουργό Οικονομικών.

Ο Νομικός Σύμβουλος Διοικήσεως 

Π. ΚΑΜΑΡΙΝΕΑΣ