Άρθρα
Ενδοομιλικές Συναλλαγές – Συνοπτικός Πίνακας - Aτέλειες και Aσάφειες
23 Απρ 2015
Taxheaven.gr
Του Γιώργου Ασημάκη, επιστημονικού συνεργάτη της Grand Value A.E.
www.grandvalue.gr
Μία εβδομάδα απομένει μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής του Συνοπτικού Πίνακα Πληροφοριών Τεκμηρίωσης Τιμών Ενδοομιλικών Συναλλαγών. Η εικόνα της σχετικής υπηρεσίας είναι η ακόλουθη:
Μία προφανή πρώτη παρατήρηση είναι ότι η σχετική σελίδα χρήζει ανανέωσης. Σε μία εποχή που η πληροφόρηση διαχέεται με ποικίλους τρόπους, δεν μπορεί μεν να ισχυριστεί κανείς ότι δεν έχει πρόσβαση στο ισχύον νομικό πλαίσιο σε ότι αφορά τις ενδοομιλικές συναλλαγές, από την άλλη δε, χωρίς καμία σκωπτική διάθεση, θεωρούμε ότι θα έπρεπε εδώ και καιρό να έχουν γίνει οι απαιτούμενες αλλαγές στη σχετική ιστοσελίδα, καθώς η νομοθεσία έχει αλλάξει από το καλοκαίρι του 2013.
Επίσης, η σχετική εφαρμογή της Γενικής Γραμματείας, βάσει των οποίων συντάσσονται οι εν λόγω πίνακες χρήζει κι αυτή ανανέωσης. Υπάρχουν σημεία στην εφαρμογή που οφείλουν να αλλάξουν έστω και για τυπικούς λόγους, καθώς δεν μπορεί να γίνεται αναφορά στο άρθρο 39Α του 2238/1994 που έχει καταργηθεί και πρέπει να αντικατασταθεί με το άρθρο 21 του 4174/2013.
Υπάρχουν όμως και κάποια ουσιώδη σημεία τα οποία οφείλει η διοίκηση να αποσαφηνίσει. Κατ’ αρχήν πάλι ως προς τη δομή του συνοπτικού, στα στοιχεία της επιχείρησης στην πρώτη σελίδα της εφαρμογής, ζητείται να συμπληρωθεί αριθμητικώς ο αριθμός των συνδεδεμένων επιχειρήσεων. Είναι ένα πολύ λεπτό σημείο στο οποίο πρέπει να δοθούν ρητώς ερμηνείες, καθώς ο νέος ΚΦΕ κάνει αναφορά σε συνδεδεμένα πρόσωπα κι οντότητες. Είναι προφανές ότι περιλαμβάνονται στην έννοια αυτή κι οι ατομικές επιχειρήσεις, κάτι για το οποίο άλλωστε έχει πάρει θέση σχετικά και το Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ., το οποίο βέβαια δύναται απλώς να γνωμοδοτεί ως ελεγκτικός μηχανισμός. Αυτό όμως που δεν είναι προφανές και διαρρέει στην «αγορά» με άτυπες πληροφορίες, είναι ότι στην έννοια των συνδεδεμένων προσώπων ενδέχεται υπό προϋποθέσεις να περιλαμβάνονται και φυσικά πρόσωπα. Χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση είναι όταν ένα φυσικό πρόσωπο Α είναι ιδιοκτήτης ενός ακινήτου το οποίο μισθώνει για παράδειγμα σε μία εταιρεία που κατέχει πάνω από το 33% του κεφαλαίου ή το αντίστροφο. Ερμηνείες που δίνονται, δυστυχώς προφορικές, είναι ότι καθώς η έννοια των προσώπων είναι μία ευρύτατη έννοια, τότε και η περίπτωση που προαναφέραμε οφείλει να τεκμηριωθεί από την πλευρά της εταιρείας και να συμπεριληφθεί σε φάκελο, χωρίς να γεννάται υποχρέωση σύνταξης φακέλου και για το φυσικό πρόσωπο. Εφόσον κάτι τέτοιο ισχύει, δημιουργούνται τα εξής θέματα-ερωτήματα:
1. Πώς μπορεί η έννοια των συνδεδεμένων προσώπων κατά την έννοια της περίπτωσης ζ' του άρθρου 2 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, να θεωρείται ότι περιλαμβάνει υπό προϋποθέσεις και συναλλαγές με φυσικά πρόσωπα (όπως στο παράδειγμα) σε ό,τι αφορά το άρθρο 50 του 4172/2013, ενώ ο ίδιος ορισμός που χρησιμοποιείται στο άρθρο 21 του 4174/2013 δεν δημιουργεί υποχρέωση τεκμηρίωσης για τα φυσικά πρόσωπα. Αν η μη υποχρέωση τεκμηρίωσης για τα φυσικά πρόσωπα είτε συνεπάγεται είτε είναι αυτονόητη, η υποχρέωση τεκμηρίωσης των συναλλαγών αυτών από την πλευρά των επιχειρήσεων δεν προκύπτει ξεκάθαρα από τον νόμο και πρέπει να αποσαφηνιστεί τι τελικά ισχύει.
2. Επανερχόμενοι στον συνοπτικό πίνακα, η έννοια των συνδεδεμένων επιχειρήσεων πρέπει να αντικατασταθεί με αυτή των συνδεδεμένων προσώπων και συνδεδεμένων οντοτήτων. Προφανώς θα πρέπει να αποσαφηνιστεί το προηγούμενο ερώτημα για να γνωρίζουν οι επιχειρήσεις τι πρέπει να συμπληρώνουν.
Επίσης, σαφής ερμηνείες πρέπει να δοθούν για τις περιπτώσεις που ο συνοπτικός πίνακας κρίνεται ανακριβής ή ατελής. Σύμφωνα με το άρθρο 56 του 4174/2013 «2. Σε περίπτωση μη υποβολής ή ανακριβούς/ατελούς του Συνοπτικού Πίνακα Πληροφοριών ή μη διάθεσης του Φακέλου Τεκμηρίωσης της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του Κώδικα στη Φορολογική Διοίκηση επιβάλλεται πρόστιμο υπολογιζόμενο σε ποσοστό ένα εκατοστό (1/100) των δηλούμενων ακαθάριστων εσόδων, περιλαμβανομένης οποιασδήποτε διόρθωσης κερδών, του υπόχρεου φορολογούμενου. Το παραπάνω πρόστιμο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ και μεγαλύτερο των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ.»
Κατ’ αρχήν το πρόστιμο είναι μάλλον υπερβολικό. Ας εξειδικεύσουμε όμως κάποια προβλήματα για την επιβολή ενός τόσο υψηλού προστίμου.
1. Πρώτα από όλα η έννοια της δεσπόζουσας επιρροής, από την οποία προκύπτει σύνδεση προσώπων και οι δηλωτικές υποχρεώσεις που συνεπάγονται, όσο και να περιγραφεί δεν δύναται να προσδιοριστεί με τρόπο απολύτως αντικειμενικό.
2. Δεν μπορεί οποιοδήποτε σημείο του συνοπτικού πίνακα να κριθεί ως ατελές, καθώς κάποιες πληροφορίες που περιέχονται σε αυτόν δεν είναι μετρήσιμες και το στοιχείο του υποκειμενισμού είναι έντονο. Παραδείγματος χάριν ποιες είναι οι «Λειτουργίες και κίνδυνοι υποβάλλουσας επιχείρησης».
3. Οι μεθοδολογίες του ΟΟΣΑ ακολουθούν μια επιστημονική λογική και διαρκώς βελτιώνονται αλλά κι εξελίσσονται. Τα όρια ορισμένες φορές μεταξύ μεθοδολογιών είναι πολύ λεπτά εφόσον μάλιστα και παραλλαγές υπάρχουν και υπό προϋποθέσεις μικροαποκλίσεις από τον κανόνα επιτρέπονται. Για παράδειγμα, η επιλογή να χαρακτηριστεί η χρησιμοποιούμενη μεθοδολογία τεκμηρίωσης cost plus ή tnmm όταν ελέγχεις τα περιθώρια κέρδους όχι ανά συναλλαγή ούτε ως συνολική εμπορία προϊόντων αλλά ανά ομάδα προϊόντων, θα μπορούσε να θεωρηθεί λάθος δήλωση μεθόδου κι άρα ατέλεια;
4. Δεν λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα του ανθρώπινου λάθους π.χ. αναγραφή λάθους ποσού συναλλαγής (λάθος είναι να γραφεί 110.000 αντί για 2.500.000, αλλά λάθος είναι και ο αναγραμματισμός 110.000 αντί για 101.000, στη δεύτερη περίπτωση που είναι η πρόθεση και πρωτίστως που το αξιόποινο της πράξης, δεν είναι έννοιες που σε μία ευνομούμενη πολιτεία μπορούμε να αγνοούμε ελαφρά τη καρδία).
Η έννοια της τεκμηρίωσης των ενδοομιλικών συναλλαγών εισήχθη τη χρήση 2008 με νόμο και υπό τη δικαιοδοσία του υπουργείου ανάπτυξης, έκτοτε η σχετική νομοθεσία σε μόλις 7 χρόνια έχει μεταβληθεί ουσιωδώς 4 φορές και ο έλεγχος ανήκει στο υπουργείο οικονομικών. Ο συνοπτικός πίνακας υποβάλλεται από τη χρήση 2012 και είναι μόλις η τρίτη χρονιά υποβολής και μάλιστα πρώτη βάσει του νέου Κ.Φ.Ε.. Οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους περισσότερες ερμηνείες του νέου νόμου κι οδηγίες, καθώς κι ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να τις εφαρμόσουν σωστά, ενώ φτάσαμε μία βδομάδα πριν την καταληκτική. Εφόσον γίνουν οι απαραίτητες μεταβολές στο έντυπο και δοθούν άμεσα διευκρινίσεις, μία παράταση μέχρι την 30/6/2015 θα διευκόλυνε τις επιχειρήσεις να ανταπεξέλθουν, άλλωστε δεν γεννάτε φορολογική υποχρέωση με την υποβολή του συνοπτικού πίνακα. Ως προς τα πρόστιμα μάλλον το μέγιστο όριο των 100.000 σε μία πολύ μεγάλη επιχείρηση είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμο από ότι το κατώτατο των 10.000 σε μία μικρή εταιρεία, ενώ παράλληλα μία πολυεθνική μπορεί να διαθέσει δομές και χρήματα για ολοκληρωμένες κι επιστημονικά καταρτισμένες τεκμηριώσεις αποφεύγοντας ατέλειες. Τα πρόστιμα θα πρέπει να είναι εισπράξιμα και να στοχεύουν στην ουσία που είναι η φοροδιαφυγή μέσω του transfer pricing κι όχι στις ατέλειες ενός πίνακα, που το ίδιο το υπουργείο οικονομικών τον περασμένο Δεκέμβριο χαρακτήρισε ως πληροφοριακού χαρακτήρα δηλωτική υποχρέωση.
Taxheaven.gr