ΣτΕ 2418/2005 Επί καταβολής φόρου, χωρίς να υφίσταται αντίστοιχη φορολογική υποχρέωση, η παραγραφή της αξίωσης προς επιστροφή του αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού είναι τριετής και αρχίζει επί τελών χαρτοσήμου, από το τέλος του οικονομικού έτους εντός του οποίου έγινε η βάσει δήλωσης καταβολή. Πότε το ζήτημα της παραγραφής εξετάζεται αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο. Δεν ετέθη υπόψη του δικαστηρίου ο χρόνος καταβολής των ενδίκων τελών. Απορρίπτεται η αναίρεση για πλημμελή αιτιολογία και παραβίαση ουσιαστικού δικαίου (επικυρώνει την αριθμ. 1071/2002 ΔΕφΠειρ).

Επί καταβολής φόρου, χωρίς να υφίσταται αντίστοιχη φορολογική υποχρέωση, η παραγραφή της αξίωσης προς επιστροφή του αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού είναι τριετής και αρχίζει επί τελών χαρτοσήμου, από το τέλος του οικονομικού έτους εντός του οποίου έγινε η βάσει δήλωσης καταβολή. Πότε το ζήτημα της παραγραφής εξετάζεται αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο. Δεν ετέθη υπόψη του δικαστηρίου ο χρόνος καταβολής των ενδίκων τελών. Απορρίπτεται η αναίρεση για πλημμελή αιτιολογία και παραβίαση ουσιαστικού δικαίου (επικυρώνει την αριθμ. 1071/2002 ΔΕφΠειρ).



Αριθμός 2418/2005

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Β΄

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 25 Μαΐου 2005 με την εξής σύνθεση : Ν. Σκλίας, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος και των αρχαιοτέρων του Συμβούλων, που είχε κώλυμα, Δ. Αλεξανδρής, Κ. Βιολάρης, Σύμβουλοι, Α. Σδράκα, Ε. Σταυρουλάκη, Πάρεδροι. Γραμματέας η Π. Μερτζανάκη.

Για να δικάσει την από 29 Νοεμβρίου 2002 αίτηση :

του Προϊσταμένου Δ.Ο.Υ. Φ.Α.Ε. Πειραιώς, ο οποίος παρέστη με τον Κων. Κατσούλα, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,

κατά της ανωνύμου εταιρείας με την επωνυμία "....................... .........", που εδρεύει στον Πειραιά (οδός ..........), η οποία δεν παρέστη.

Με την αίτηση αυτή ο αναιρεσείων Προϊστάμενος επιδιώκει να αναιρεθεί η 1071/2002 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της Εισηγήτριας, Παρέδρου Ε. Σταυρουλάκη.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον αντιπρόσωπο του αναιρεσείοντος Προϊσταμένου, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους αναιρέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι

Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α

Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο

1. Επειδή, για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως δεν απαιτείται η καταβολή τελών και παραβόλου.

2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται, παραδεκτώς, η αναίρεση της 1071/2002 αποφάσεως του Πενταμελούς Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς, με την οποία απερρίφθη έφεση του αναιρεσείοντος κατά της 2805/1998 αποφάσεως του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς. Με την τελευταία αυτή απόφαση, κατ? αποδοχή, εν μέρει, προσφυγής της αναιρεσίβλητης εταιρείας, είχε ακυρωθεί η 34/30.12.1996 πράξη του αναιρεσείοντος περί καταλογισμού εις βάρος της ως άνω εταιρείας τελών χαρτοσήμου οικονομικών ετών 1985 και 1986, 5.108.022 και 9.608.316 δραχμών, αντιστοίχως, με προσαυξήσεις σε ποσοστό 300% και 100%, αντιστοίχως, είχε αναγνωρισθεί ότι από τα δηλωθέντα ως υποκείμενα σε τέλη χαρτοσήμου έσοδα της εταιρείας απηλλάσσετο ποσό 9.785.496 και 16.538.621 δραχμών για τα προαναφερθέντα οικονομικά έτη, αντιστοίχως, κατ? αποδοχή της ανακλήσεως από την εταιρεία την οικείων δηλώσεων, και είχε διαταχθεί η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.

3. Επειδή, το ν.δ. 321/1969 («Περί Κώδικος Δημοσίου Λογιστικού», Α΄ 205) ορίζει στο άρθρο 91 παρ. 2 ότι «Ο χρόνος παραγραφής των χρηματικών αξιώσεων κατά του Δημοσίου δι? αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντα ποσά είναι τριών ετών . . .», στο άρθρο 93 ότι «Η παραγραφή άρχεται από του τέλους του οικονομικού έτους, καθ? ο εγεννήθη η αξίωσις και είναι δυνατή η δικαστική αυτής επιδίωξις» και στο άρθρο 96 εδ. γ΄ ότι «Η παραγραφή λαμβάνεται υπ? όψιν αυτεπαγγέλτως από τα δικαστήρια». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι, επί καταβολής φόρου, χωρίς να υφίσταται αντίστοιχη φορολογική υποχρέωση, η παραγραφή της αξιώσεως προς επιστροφή του αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού είναι τριετής και αρχίζει, επί τελών χαρτοσήμου, από το τέλος του οικονομικού έτους εντός του οποίου έγινε η βάσει δηλώσεως καταβολή (ΣτΕ 326, 3850/2000, 2518/1998, 124/1992, 1309, 3028/1981). Εξάλλου, θέμα προς αυτεπάγγελτη έρευνα από τα δικαστήρια της ουσίας του ζητήματος της παραγραφής χρηματικής αξιώσεως κατά του Δημοσίου προς επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών ανακύπτει μόνον, εφ? όσον τίθενται υπ? όψιν των δικαστηρίων αυτών τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία είναι κρίσιμα για τον προσδιορισμό του χρόνου ενάρξεως της παραγραφής, την πρόοδο και την συμπλήρωση του χρόνου αυτής (ΣτΕ 3850, 326/2000, 2518/1989).

4. Επειδή, κατά τα γενόμενα δεκτά με την αναιρεσιβαλλομένη απόφαση, η αναιρεσίβλητη εταιρεία, κατά τα επίδικα οικονομικά έτη 1985 και 1986, ασχολήθηκε με την παραγωγή και εμπορία απορρυπαντικών, καθαριστικών σε σκόνη και υγρή μορφή, σαπωνούχων σπόγγων, αρωματικών σαπουνιών, καλλυντικών, σαμπουάν, οδοντοπαστών και κρεμών ξυρίσματος, με τις σχετικές, δε, δηλώσεις τελών χαρτοσήμου, τις οποίες υπέβαλε ενώπιον της διαδίκου φορολογικής αρχής, κατέβαλε τα κατά την άποψή της οφειλόμενα τέλη χαρτοσήμου. Κατόπιν διενεργείας τακτικού ελέγχου, καταλογίσθηκαν, με την 34/30.12.1996 πράξη της φορολογικής αρχής, τέλη χαρτοσήμου 5.108.022 και 9.608.316 δραχμών για τα προαναφερθέντα οικονομικά έτη με τις ανάλογες προσαυξήσεις. Με την κατατεθείσα την 17.1.1997 προσφυγή της κατά της πράξεως αυτής η αναιρεσίβλητη αμφισβήτησε τα επιπλέον καταλογισθέντα τέλη, συγχρόνως, δε, προέβη σε μερική ανάκληση των δηλώσεών της και ζήτησε την επιστροφή, ως αχρεωστήτως καταβληθέντων, τελών αντιστοιχούντων σε ποσά δηλωθέντα λόγω νομικής πλάνης ως υποκείμενα σε τέλος χαρτοσήμου. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ακύρωσε την ως άνω καταλογιστική πράξη, έκανε δεκτή την ανάκληση των δηλώσεων, αναγνώρισε ότι απαλλάσσονται των επιδίκων τελών τα ποσά αυτά και διέταξε τη διενέργεια νέας εκκαθαρίσεως και την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων, στην πρωτόδικη, δε, απόφαση ρητώς αναφέρεται, όπως και στην ίδια την αναιρεσιβαλλομένη, όπως προαναφέρθηκε, ως χρονικό σημείο καταβολής την κατά την άποψη της αναιρεσίβλητης οφειλομένων τελών χαρτοσήμου, ο χρόνος υποβολής από αυτήν των σχετικών δηλώσεων ενώπιον της φορολογικής αρχής. Με την έφεσή του το Δημόσιο προέβαλε, μεταξύ άλλων, το πρώτον ότι η αξίωση της αναιρεσίβλητης περί επιστροφής των ως άνω αχρεωστήτως καταβληθέντων τελών, η οποία υπεβλήθη με την κατάθεση της προσφυγής της την 17.1.1997, στην οποία περιελήφθη αίτημα ανακλήσεως των σχετικών δηλώσεων, είχε υποπέσει σε παραγραφή, ως προς μεν το οικονομικό έτος 1985 από 1.1.1989, ως προς δε το οικονομικό έτος 1986 από 1.1.1990. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο απέρριψε το λόγο αυτό ως αόριστο, με τη σκέψη ότι δεν προσδιορίζεται ο χρόνος καταβολής των επιδίκων τελών.

5. Επειδή, με τον πρώτο λόγο αναιρέσεως, ως προς τον οποίο και μόνον εισάγεται προς συζήτηση η κρινομένη αίτηση κατόπιν της 181/2003 γνωμοδοτήσεως του Β΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με την οποία κρίνεται ως βάσιμος μόνον ο λόγος αυτός, και σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 2 εδ. τελευταίο του ν. 2298/1995 (Στε 349/2000, 2518, 3795/1998), προβάλλεται ότι η ανωτέρω κρίση του δικάσαντος εφετείου εξεφέρθη κατ? εσφαλμένη ερμηνεία και πλημμελή εφαρμογή των εκτεθεισών στη σκέψη 3 της παρούσης διατάξεων του ν.δ. 321/1969 και με παράθεση πλημμελούς αιτιολογίας, εφ? όσον το δευτεροβάθμιο δικαστήριο όφειλε, ερευνώντας αυτεπαγγέλτως, ήτοι ανεξαρτήτως του κατ? έφεση προβληθέντος από τον αναιρεσείοντα σχετικού ισχυρισμού, το ζήτημα της επίδικης παραγραφής, να διακριβώσει το ίδιο το χρονικό σημείο καταβολής των επιδίκων τελών χαρτοσήμου, ως στοιχείο της νομίμου βάσεως της αποφάσεώς του.

Περαιτέρω, κατά τα προβαλλόμενα με τον ίδιο λόγο αναιρέσεως, ενόψει του ότι στην ίδια την πρωτόδικη απόφαση ρητώς αναφερόταν ως χρόνος καταβολής ο χρόνος υποβολής των σχετικών δηλώσεων ενώπιον της φορολογικής αρχής, δεν υφίστατο αοριστία του σχετικού λόγου εφέσεως του αναιρεσείοντος. Ο λόγος αυτός, ανεξαρτήτως της υποχρεώσεως ή μη του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου να ερευνήσει αυτεπαγγέλτως το ζήτημα της επίδικης παραγραφής, είναι, εν πάση περιπτώσει, απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι δεν είχε τεθεί υπ? όψιν των δικαστηρίων της ουσίας ο χρόνος καταβολής των ενδίκων τελών, ο οποίος αποτελεί το κρίσιμο πραγματικό γεγονός για τον προσδιορισμό του χρόνου ενάρξεως της τριετούς παραγραφής, στην πρωτόδικη, δε, απόφαση αναφέρεται σχετικώς, απλώς και μόνον ότι ο χρόνος αυτός συνέπιπτε με τον χρόνο υποβολής των (αρχικών) δηλώσεων από την αναιρεσίβλητη ενώπιον της διαδίκου φορολογικής αρχής, χωρίς ημερολογιακό προσδιορισμό του ως άνω χρονικού σημείου (ΣτΕ 326, 349, 3795, 3850/2000, 2943/1999, 2518/1998).

6. Επειδή, μη προβαλλομένου άλλου λόγου, η κρινομένη αίτηση είναι απορριπτέα.

Διά ταύτα

Απορρίπτει την αίτηση.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 28 Ιουνίου 2005

Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας

Ν. Σκλίας Π. Μερτζανάκη
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 20ής Ιουλίου 2005.

Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας

Ν. Σκλίας Π. Στεργιοπούλου