ΠΟΛ.1093/20.3.1998 Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 15 και 16 του Ν.2579/1998 (ΦΕΚ 31/Α)"Φορολογικές διαρρυθμίσεις και άλλες διατάξεις"

Αθήνα 20 Μαρτίου 1998
Αρ.Πρωτ.: 1039213/260/0015

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 15η ΒΙΒΛΙΩΝ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
ΤΜΗΜΑΤΑ: Α' - Β'

ΠΟΛ.: 1093

ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 15 και 16 του ν. 2579/1998 (ΦΕΚ 31 Α') "Φορολογικές διαρρυθμίσεις και άλλες διατάξεις".

Σας κοινοποιούμε πιο κάτω, ορισμένες διατάξεις του Ν.2579/1998 "Φορολογικές διαρρυθμίσεις και άλλες διατάξεις", που δημοσιεύΘηκε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 31/Α'/17.2.1998).
Ειδικότερα, σας κοινοποιούμε τις διατάξεις των άρθρων 15 και 16 και παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους.

Αρθρο 15

Με το άρθρο 15 του παραπάνω νόμου τροποποιούνται, αντικαθίστανται και συμπληρώνονται ορισμένες διατάξεις που αναφέρονται στον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Π.Δ.186/1992), ως ακολούθως:

1. Με την παρ. 1 του άρθρου 15 αυξάνεται το όριο τήρησης βιβλίων Γ' κατηγορίας από 180.000.000 σε 250.000.000 δρχ.

2. Επίσης, με την παρ. 2 του άρθρου 15 αυξάνονται τα όρια τήρησης του βιβλίου αποθήκης ως εξής:

α) Το όριο τήρησης του βιβλίου αποθήκης που ορίζεται από την παρ. 1 του άρθρου 8 του ΚΒΣ, για τους πωλούντες εμπορεύματα χονδρικά ή κατά κύριο λόγο χονδρικά, αυξάνεται από 370.000.000 δρχ. σε 500.000.000 δρχ.

β) Τα όρια τήρησης του βιβλίου αποθήκης που ορίζονται από την παρ. 2 του άρθρου 8, για τους πωλούντες εμπορεύματα λιανικά ή κατά κύριο λόγο λιανικά, αυξάνονται από 550.000.000 δρχ. σε 700.000.000 δρχ. και από 650.000.000 δρχ. σε 800.000.000 δρχ., για την υποχρέωση τήρησης βιβλίου αποθήκης κατά την εισαγωγή και εξαγωγή αντίστοιχα.

γ) Το όριο τήρησης του βιβλίου αποθήκης που ορίζεται από τις παρ. 4 και 5 του άρθρου 8, για τους ενεργούντες επεξεργασία για ίδιο λογαριασμό ή για λογαριασμό τρίτων ή για ίδιο λογαριασμό και για λογαριασμό τρίτων, αυξάνεται από 370.000.000 δρχ. σε 500.000.000 δρχ.

δ) Το όριο τήρησης του βιβλίου αποθήκης που ορίζεται από την παρ. 6 του άρθρου 8, για τους αποκλειστικά εξαγωγείς ή τους κατά κύριο λόγο εξαγωγείς αγαθών (άνω του 80%), αυξάνεται από 650.000.000 δρχ. σε 900.000.000 δρχ.

Συνέχιση τήρησης βιβλίων Γ' κατηγορίας τεχνικών επιχειρήσεων μετά την αύξηση του ορίου από 180.000.000 δρχ. σε 250.000.000 δρχ.

Ως γνωστό, οι επιχειρήσεις κατασκευής δημόσιων έργων εντάσσονται στην Γ' κατηγορία, εφόσον ο προϋπολογισμός του έργου που αναλαμβάνουν να εκτελέσουν ξεπερνά το όριο τήρησης βιβλίων Γ' κατηγορίας και ως εκ τούτου δεν εντάσσονται με βάση τα ακαθάριστα έσοδά τους κατά την έναρξη της διαχειριστικής περιόδου,
όπως προβλέπουν οι γενικές διατάξεις.
Ενόψει των ανωτέρω, οι επιχειρήσεις που είχαν αναλάβει δημόσια έργα αξίας άνω των 180.000.000 δρχ. και τηρούν βιβλία Γ' κατηγορίας για τα έργα αυτά, θα συνεχίσουν την τήρηση των βιβλίων αυτών μέχρι να τελειώσει το έργο, ανεξάρτητα από το γεγονός της αύξησης του ορίου σε 250.000.000 δρχ. σε μεταγενέστερο χρόνο (από 1.1.1998).

Παράδειγμα

Τεχνική Επιχείρηση που ανέλαβε δημόσιο έργο αξίας 200.000.000 δρχ. την 1.10.1997 και τηρεί βιβλία Γ' κατηγορίας, θα συνεχίσει την τήρηση αυτών και μετά την 1.1.1998, ανεξάρτητα από το γεγονός της αύξησης του ορίου σε 250.000.000 δρχ.

3. Το όριο που ορίζεται από την παρ. 3 του άρθρου 29 του ΚΒΣ, για την υπογραφή ισολογισμού, αυξάνεται από 180.000.000 δρχ. σε 250.000.000 δρχ.

Χρόνος έναρξης ισχύος των νέων ορίων

Σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. δ' του άρθρου 32 του ιδίου νόμου, τα νέα όρια ισχύουν: α) για τους έχοντες διαχειριστική περίοδο που λήγει στις 31/12, από 1.1.1998, δηλαδή την 1.1.1998 οι επιτηδευματίες κρίνονται για τις υποχρεώσεις τήρησης βιβλίων με τα νέα όρια και με βάση τα ακαθάριστα έσοδα της χρήσης 1/1 - 31.12.1997, β) για τους έχοντες διαφορετικό χρόνο λήξης διαχειριστικής περιόδου, από τη διαχειριστική περίοδο που αρχίζει μετά την 31.12.1997. Ετσι, για παράδειγμα, σε επιτηδευματία με χρόνο λήξης διαχειριστικής περιόδου την 30/6, τα νέα όρια ισχύουν από 1.7.1998 και καταλαμβάνουν τα ακαθάριστα έσοδα της χρήσης 1.7.1997 - 30.6.1998.

4. Με τις διατάξεις της παρ. 4 αντικαθίσταται η περ. α' της παρ. 5 του άρθρου 10 και ορίζεται ρητά πλέον ότι, τα πρόσωπα που αναφέρονται σ' αυτήν (εκμεταλλευτής ξενοδοχείου, ξενώνα, κάμπινγκ κ.λπ.), στις περιπτώσεις διαμονής πελατών, κατ' εντολή τουριστικών γραφείων κ.λπ., αναγράφουν εκτός των όσων δεδομένων αναφερόταν στην αντικατασταθείσα διάταξη και το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία του εντολέα τρίτου (τουριστικού γραφείου κ.λπ.), κατ' εντολή του οποίου διαμένει ο πελάτης (ένοικος).
Επίσης, με την ίδια διάταξη τα πιο πάνω πρόσωπα (εκμεταλλευτής ξενοδοχείου, ξενώνα, κάμπινγκ κ.λπ.), στις περιπτώσεις παροχής υπηρεσιών "πακέτο" προς τους πελάτες των (είτε αυτοί διαμένουν κατ' εντολή τρίτου, είτε όχι), υποχρεώνονται να αναγράφουν στο βιβλίο "πόρτας" και τις περιλαμβανόμενες υπηρεσίες και αγαθά που παρέχονται (π.χ. με πρωϊνό, με πρωϊνό και δείπνο..., χρήση εγκαταστάσεων κ.λπ.).
Σε περίπτωση που οι περιλαμβανόμενες στο "πακέτο" υπηρεσίες και αγαθά προκύπτουν διακεκριμένα από καταρτισθείσα σύμβαση η οποία έχει κατατεθεί στην αρμόδια ΔΟΥ, γίνεται δεκτό αντί των ανωτέρω δεδομένων, στη στήλη "παρατηρήσεις" ή σε άλλη στήλη του βιβλίου κίνησης πελατών (πόρτας) να καταχωρείται ο αριθμός
πρωτοκόλλου και η ημερομηνία κατάθεσης της σύμβασης στη ΔΟΥ, με την υποχρέωση να επιδεικνύεται σε κάθε φορολογικό έλεγχο και να διαφυλάσσεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 21 του ΚΒΣ.

4.1. Χρόνος έναρξης ισχύος

Σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. ε' του άρθρου 32 του ιδίου νόμου η υποχρέωση εφαρμογής της παραπάνω διάταξης αρχίζει από την 1η του μεθεπόμενου μήνα από τη δημοσίευση του νόμου, δηλαδή από 1.4.1998.
Από την ημερομηνία αυτή στο βιβλίο "πόρτας" πρέπει να αναγράφονται και τα παραπάνω δεδομένα.
Στις περιπτώσεις έναρξης της παροχής υπηρεσίας (διαμονής) πριν από την 1.4.1998, που δεν υπήρχε υποχρέωση αναγραφής των παραπάνω δεδομένων, αυτά θα πρέπει να συμπληρωθούν την 1.4.1998, εφόσον βέβαια η παροχή υπηρεσίας συνεχίζεται.

5. Με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου αυτού προστίθεται νέα παρ. 3 στο άρθρο 21 του ΚΒΣ και παρέχεται η δυνατότητα:

α) στις Επιχειρήσεις και Οργανισμούς του Δημοσίου,
β) στις Τράπεζες,
γ) στις Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις
δ) στις λοιπές Επιχειρήσεις που εφαρμόζουν πλήρως το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (ΕΓΛΣ), δηλαδή στις επιχειρήσεις οι οποίες τηρούν υποχρεωτικά ή προαιρετικά την Αναλυτική Λογιστική (ομάδα 9), όπως η υποχρέωση αυτή ισχύει κάθε φορά, να διαφυλάττουν τα φορολογικά στοιχεία εκδόσεώς τους, πλην των συνοδευτικών φορολογικών στοιχείων διακίνησης εκτός εγκαταστάσεων (Δελτία Αποστολής, Δελτία Αποστολής με συνενωμένα στοιχεία αξίας για επαγγελματικές συναλλαγές, φορτωτικά έγγραφα) σε μικροφίλμς ή σε ηλεκτρονική μορφή (οπτικοί δίσκοι CD-ROM τεχνολογίας WORM) με φωτογράφηση ή ψηφιοποίηση από τα αντίστοιχα στελέχη. Αυτό μπορεί να γίνει μετά την υποβολή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ, με υποχρέωση διαφύλαξης των μέσων αρχειοθέτησης (μικροφίλμς ή CD), για έξι χρόνια από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου στην
οποία αφορούν, όπως ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 21 του ΚΒΣ, με την προϋπόθεση ύπαρξης και συστήματος αναζήτησης, εμφάνισης και εκτύπωσης - αναπαραγωγής των φορολογικών αυτών στοιχείων. Διευκρινίζεται ότι η υποχρέωση φύλαξης των στοιχείων χρήσεων μέχρι 31.12.1991 ή μέχρι 30.6.1992 και προ, είναι ένδεκα (11) χρόνια.

Η αδυναμία αναπαραγωγής αντιγράφων λογίζεται ως μη διαφύλαξη των σχετικών φορολογικών στοιχείων. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση μη σήμανσης των ηλεκτρονικών μέσων αρχειοθέτησης.
Για τον τρόπο και τη διαδικασία σήμανσης των χρησιμοποιούμενων ηλεκτρονικών μέσων αποθήκευσης φορολογικών στοιχείων και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια, που θα απαιτηθεί για την εφαρμογή της διάταξης αυτής, καθώς και τον ορισμό των αρμοδίων υπηρεσιών, θα εκδοθεί σύντομα ιδιαίτερη απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, η οποία και θα σας κοινοποιηθεί. Αυτονόητο είναι ότι μέχρι την έκδοση της σχετικής απόφασης δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής η διάταξη, κατά το μέρος που αφορά την αρχειοθέτηση - φύλαξη στοιχείων σε CD-ROM.
Διευκρινίζεται ότι για τη διαφύλαξη των προαναφερόμενων στοιχείων σε μικροφίλμς δεν απαιτείται ιδιαίτερη απόφαση ή έγκριση από την αρμόδια ΔΟΥ. Για διευκόλυνσή σας καταγράφονται κατωτέρω είδη φορολογικών στοιχείων εκδόσεως των πιο πάνω επιχειρήσεων, τα οποία επιτρέπεται να διαφυλάσσονται σε μικροφίλμς ή σε ηλεκτρονική μορφή:

α) Αποδείξεις Λιανικής Πώλησης.
β) Αποδείξεις Παροχής Υπηρεσιών.
γ) Εισιτήρια κάθε τύπου.
δ) Λογαριασμοί Δημοσίων Υπηρεσιών, Τραπεζικών, ταχυδρομικών, χρηματιστηριακών υπηρεσιών κ.λπ.
ε) Τιμολόγια (κάθε τύπου).
στ) Εκκαθαρίσεις.
ζ) Αποδείξεις Αυτοπαράδοσης.
η) Αποδείξεις Δαπανών.
θ) Αποδείξεις και Δελτία Ποσοτικής Παραλαβής.
ι) Δελτία Παραγγελίας.
ια) Δελτία Εσωτερικής Διακίνησης.
ιβ) Ακυρωτικά στοιχεία.
ιγ) Κάθε άλλο στοιχείο αξίας, εκτός των συνοδευτικών φορολογικών στοιχείων.

Ως συνοδευτικά φορολογικά στοιχεία θεωρούνται:

α) Τα Δελτία Αποστολής και τα συγκεντρωτικά Δελτία Αποστολής.
β) Τα Δελτία Αποστολής συνενωμένα με οποιοδήποτε στοιχείο αξίας (π.χ. Δ.Α. - Τιμολόγια, Δ.Α. - Εκκαθαρίσεις κ.λπ.).

γ) Τα φορτωτικά έγγραφα (Αρθρο 16, ΚΒΣ).

Ειδικά, γίνεται δεκτό ότι τα συνοδευτικά στοιχεία τα οποία έχουν συνενωθεί με στοιχεία λιανικής πώλησης, δηλαδή τα Δελτία Αποστολής - ΑΛΠ επιτρέπεται να διαφυλάσσονται σε μικροφίλμς ή σε ηλεκτρονική μορφή, δεδομένου ότι τα στοιχεία αυτά εξυπηρετούν αποκλειστικά ιδιωτικές και όχι επαγγελματικές ανάγκες των ιδιωτών - αγοραστών.

6. Με την παρ. 6 δίνεται η δυνατότητα στις ΑΕ των οποίων οι μετοχές είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο να εκτυπώνουν το βιβλίο μετόχων (θεωρημένο) μία φορά στο τέλος της χρήσης και μέχρι την προθεσμία κλεισίματος του ισολογισμού. Η εκτύπωση αυτή θα περιλαμβάνει μόνο τους κατόχους των μετοχών (ονομαστικών) κατά την λήξη της διαχειριστικής περιόδου. Η δυνατότητα αυτή δίνεται με την προϋπόθεση ότι οι αναλυτικές κινήσεις του βιβλίου μετόχων, έτσι όπως ορίζονται από τις διατάξεις του Ν.2190/1920, να φυλάσσονται σε ηλεκτρομαγνητικά μέσα αποθήκευσης (δισκέτες χρηματιστηρίου κ.λπ.) και να υπάρχει δυνατότητα εκτύπωσης αυτών, εντός ευλόγου χρόνου όταν ζητηθεί από τον Προϊστάμενο της ΔΟΥ.

6.1. Χρόνος έναρξης ισχύος

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 32, ο χρόνος έναρξης ισχύος της παραπάνω διάταξης είναι η ημερομηνία δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή η 17.2.1998.
Συνεπώς, το βιβλίο μετόχων της χρήσης 1997 μπορεί να εκτυπωθεί μέχρι το κλείσιμο του ισολογισμού 30.4.1998, με τα δεδομένα και τις προϋποθέσεις που τίθεται από την παραπάνω διάταξη.

7. Με τη παρ. 7 προστίθεται στην περ. στ' της παρ. 4 του άρθρου 30 μετά τη φράση "...με τα οποία ενεργούνται οι πρωτογενείς εγγραφές στα ημερολόγια" η φράση "ανεξάρτητα από τις διαχειριστικές περιόδους που αφορούν".
Η προσθήκη αυτή είναι διευκρινιστικού χαρακτήρα για την άρση αμφισβητήσεων αναφορικά με τις χρήσεις για τις οποίες έχει εφαρμογή η περ. στ' της παρ. 4 του άρθρου 30.
Ετσι, πλέον, προκύπτει ρητά ότι η μη διαφύλαξη και επίδειξη των βιβλίων και στοιχείων που αναφέρονται σ' αυτή (ημερολόγια πρωτογενών εγγραφών, βιβλίο εσόδων - εξόδων, βιβλίο αγορών, στοιχεία διακίνησης και παραστατικά εγγραφών), εφόσον δεν οφείλεται σε ανωτέρα βία, επισύρει ανακρίβεια όλων των χρήσεων που αφορούν αυτά, εφόσον η μη επίδειξη συντελέστηκε ή η μη διαφύλαξη διαπιστώθηκε μετά την 4.6.1996 (χρόνος έναρξης ισχύος της σχετικής διάταξης του Π.Δ.134/1996).

Παράδειγμα 1ο

Την 10.10.1997 διενεργείται έλεγχος στην επιχείρηση Α' και διαπιστώνεται απώλεια του γενικού ημερολογίου στο οποίο περιλαμβάνονται εγγραφές των χρήσεων 1990, 1991, 1992, 1993 και 1994, χωρίς να έχει γίνει σχετική γνωστοποίηση. Συνεπεία της απώλειας αυτής τα βιβλία όλων των παραπάνω χρήσεων θα κριθούν ως ανακριβή. Ενώ εάν είχε γίνει σχετική γνωστοποίηση στον Προϊστάμενο της ΔΟΥ πριν από την 4.6.1996 τα βιβλία θα κρίνονταν ως ανεπαρκή.

Παράδειγμα 2ο

Την 10.10.1997 διενεργείται έλεγχος στην επιχείρηση Β' και διαπιστώνεται απώλεια του γενικού ημερολογίου των χρήσεων 1994 και 1995. Για την απώλεια αυτή είχε γίνει σχετική γνωστοποίηση στον Προϊστάμενο της ΔΟΥ στις 31.12.1996. Στην περίπτωση αυτή τα βιβλία των χρήσεων αυτών θα απορριφθούν ως ανακριβή.

8. Με την παρ. 8 του άρθρου αυτού αντικαθίσταται το έκτο, έβδομο, όγδοο και ένατο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 30 αναφορικά με την κρίση του κύρους των βιβλίων και στοιχείων των επιτηδευματιών, προκειμένου να προσαρμοστούν οι προϊσχύουσες διατάξεις με την αλλαγή της δομής των Διευθύνσεων Επιθεώρησης και Ελέγχων και επέρχονται ορισμένες διαφοροποιήσεις τεχνικού χαρακτήρα. Ετσι, με βάση τις νέες διατάξεις συνιστάται τριμελής επιτροπή στην έδρα κάθε Περιφερειακής Διεύθυνσης Οικονομική Επιθεώρησης και για Οικονομικές
Επιθεωρήσεις Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας μία Επιτροπή για κάθε Υποδιεύθυνση, για την κρίση του κύρους των βιβλίων και στοιχείων των επιτηδευματιών.
Ειδικά για την κρίση των Βιβλίων και Στοιχείων των Επιτηδευματιών των Νομαρχιών Αθηνών, Πειραιά, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής με ακαθάριστα έσοδα το εκάστοτε ισχύον όριο που ορίζεται από την υποπερ. γ1 της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν.2343/1995 (ισχύον όριο 2.000.000.000 δρχ.), συνιστώνται τρεις τριμελείς επιτροπές.
Με την έκδοση σχετικών αποφάσεων του Υπουργείου Οικονομικών θα ορισθεί η σύνθεση των νέων αυτών επιτροπών.

9. Με την παρ. 9 αντικαθίσταται η περ. Β' της παρ. 1 του άρθρου 37, προκειμένου να προσαρμοστεί η προϊσχύουσα διάταξη με την αλλαγή της δομής των Διευθύνσεων Επιθεώρησης και Ελέγχων.
Ετσι, με τη νέα διάταξη ορίζεται ως έδρα της Επιτροπής Λογιστικών Βιβλίων (περιφερείας Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Θράκης) η Περιφερειακή Διεύθυνση της Οικονομικής Επιθεώρησης Κεντρικής Μακεδονίας και ως Πρόεδρος ένας Οικονομικός Επιθεωρητής που εποπτεύει ΔΟΥ και ο οποίος ορίζεται από το Γενικό Διευθυντή Οικονομικής Επιθεώρησης.

Αρθρο 16
Φορολογικές ταμειακές μηχανές

Με το άρθρο 16 του παραπάνω νόμου τροποποιούνται, αντικαθίστανται και συμπληρώνονται ορισμένες διατάξεις που αναφέρονται στις φορολογικές ταμειακές μηχανές (φ.τ.μ.). Οι διατάξεις αυτές έχουν διττό στόχο, αφενός μεν να καλύψουν κάποια κενά του βασικού Ν.1809/1988 περί φ.τ.μ. και αφετέρου να προσαρμόσουν το θεσμικό πλαίσιο στις σημερινές απαιτήσεις. Για την επίτευξη δε του στόχου αυτού έχει εκδοθεί η ΑΥΟ υπ' αριθ. 1016031/103/0015/Β'/ΠΟΛ.1036/5.2.1998 (ΦΕΚ 120/Β') με τις νέες τεχνικές προδιαγραφές των φ.τ.μ. και συστημάτων. Με τις ίδιες διατάξεις αντικειμενικοποιούνται τα πρόστιμα του άρθρου 10 του Ν.1809/1988 και
προσαρμόζονται με το θεσμικό πλαίσιο του Ν.2523/1997 (ΦΕΚ 179/Α').

1. Μεταλλική ετικέτα φ.τ.μ. - Διαφύλαξη δείγματος από τους κατασκευαστές - εισαγωγείς - Ισχύς από 1.4.1998

1.1. Μεταλλική ετικέτα φ.τ.μ.

Με τις διατάξεις της παρ. 1 καθιερώνεται η υποχρέωση, σε περίπτωση μεταβολής οποιουδήποτε από τα στοιχεία που αναγράφονται στη μεταλλική ετικέτα της φ.τ.μ., τοποθέτησης νέας ετικέτας με αναγραφή και των στοιχείων που μεταβλήθηκαν. Εδώ διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που τα ανωτέρω στοιχεία μεταβληθούν πλέον της μίας φοράς (περίπτωση αντικατάστασης της φορολογικής μνήμης), θα τοποθετούνται ισάριθμες ετικέτες χωρίς να αφαιρούνται οι παλαιές.

1.2. Διαφύλαξη του δείγματος από τους κατασκευαστές - εισαγωγείς

Περαιτέρω, με τις διατάξεις της ιδίας παραγράφου ορίζεται ότι ο κατασκευαστής ή εισαγωγέας φ.τ.μ. και συστημάτων που λαμβάνει άδεια καταλληλότητας για συγκεκριμένο μοντέλο, υποχρεώνεται να διαφυλάσσει το εγκεκριμένο δείγμα, ασφαλισμένο για 15 τουλάχιστον χρόνια από τότε που για τελευταία φορά διατέθηκε στην αγορά και να το θέτει άμεσα στη διάθεση των φορολογικών αρχών και της Επιτροπής του άρθρου 7 του Ν.1809/1988. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής των διατάξεων αυτών, καθώς και ο τρόπος ασφάλισης του δείγματος θα καθοριστούν με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.

2. Διαδικασίες δήλωσης αγοράς φ.τ.μ. και μεταβολών στη ΔΟΥ - Υποχρέωση θεώρησης των βιβλιαρίων συντήρησης φ.τ.μ. και συστημάτων - ισχύς από 1.4.1998 Με τις διατάξεις της παρ. 2 αντικαταστάθηκε ολόκληρο το άρθρο 4 του Ν.1809/1988.

2.1. Υποχρέωση δήλωσης φ.τ.μ. ή συστήματος και με δελτίο αποστολής

Ο πωλητής φ.τ.μ. και συστημάτων υποχρεούται να εκδίδει σε δύο επιπλέον αντίτυπα, είτε το δελτίο αποστολής, είτε το Τιμολόγιο - Δελτίο Αποστολής με την ένδειξη "για τη ΔΟΥ του αγοραστή".
Από τα δύο αυτά αντίτυπα, το ένα παραδίδεται από τον πωλητή στη ΔΟΥ του αγοραστή σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία έκδοσης. Το άλλο παραδίδεται μαζί με το πρωτότυπο στο χρήστη (αγοραστή επιτηδευματία), ο
οποίος υποχρεούται να το παραδώσει στη ΔΟΥ της έδρας του σε δέκα (10) ημέρες από τη λήψη του, μαζί με τη σχετική δήλωση της παρ. 2. Ουσιαστικά με τις νέες διατάξεις και προκειμένου να διασφαλισθεί η εμπρόθεσμη
ενημέρωση της ΔΟΥ, καθιερώθηκε η δυνατότητα έκδοσης σε δύο αντίτυπα του δελτίου αποστολής, όταν ο πωλητής δεν εκδίδει συνενωμένο Τιμολόγιο - Δελτίο Αποστολής. Υπενθυμίζεται ότι η υποχρέωση έκδοσης του οικείου φορολογικού στοιχείου σε δύο αντίτυπα, αφορά όχι μόνο τους κατ' επάγγελμα πωλητές φ.τ.μ., αλλά και κάθε επιτηδευματία, ο οποίος μεταβιβάζει, παραδίδει κ.λπ., μεταχειρισμένη φ.τ.μ. Στο σημείο αυτό διευκρινίζονται και τα εξής: Κατ' εξαίρεση και προκειμένου να δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος προσαρμογής και εκτύπωσης εντύπων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου, στις περιπτώσεις που πράγματι προκύπτουν άμεσες δυσχέρειες εφαρμογής των νέων διατάξεων ή και για την εξάντληση των ήδη τυπωθέντων στοιχείων, παρέχεται η ευχέρεια μέχρι 31.8.1998, στους κατ' επάγγελμα πωλητές φ.τ.μ. να παραδίδουν στην οικεία ΔΟΥ του αγοραστή φωτοαντίγραφο του εκδοθέντος στοιχείου, επικυρωμένου δια της υπογραφής και της σφραγίδας της επιχείρησης.
Στους επιτηδευματίες που μεταβιβάζουν (πωλούν κ.λπ.) τη φ.τ.μ., λόγω παύσης των εργασιών τους ή για άλλο λόγο, χωρίς να είναι κατ' επάγγελμα πωλητές ή μεταπωλητές - αντιπρόσωποι φ.τ.μ. επιτρέπεται η αποστολή στη ΔΟΥ και η χορήγηση στον αγοραστή, αντί αντιτύπων του εκδοθέντος φορολογικού παραστατικού, φωτοαντιγράφων που θα φέρουν τη σφραγίδα και την υπογραφή του πωλητή. Τέλος, επισημαίνεται, ότι, σε όσες περιπτώσεις δεν παραδίδονται στις οικείες ΔΟΥ του αγοραστή τα επί πλέον εκδιδόμενα στοιχεία, στις προθεσμίες που ορίζονται από το νόμο ή εάν παραδοθεί το σχετικό αντίτυπο μόνο από τον ένα υπόχρεο, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.1809/1988 κυρώσεις, όπως κάθε φορά ισχύουν.

2.2. Παραχώρηση χρήσης φ.τ.μ. ή συστήματος

Η εκμίσθωση φ.τ.μ. ή συστήματος ως αντικείμενο επαγγελματικής δραστηριότητας δεν επιτρέπεται.
Κατ' εξαίρεση, ορίζεται πλέον ρητά και στο νόμο ότι, είναι δυνατή η παραχώρηση της χρήσης φ.τ.μ. και συστήματος στις εξής περιπτώσεις:

α) Χρηματοδοτικής μίσθωσης φ.τ.μ. ή συστήματος (Leasing).
β) Μίσθωσης όλου του πάγιου εξοπλισμού μίας επιχείρησης με ταυτόχρονη παραχώρηση χρήσης της φ.τ.μ.

Επισημαίνεται ότι στις ως άνω περιπτώσεις, εκτός από την υποχρέωση έκδοσης του φορολογικού στοιχείου (δελτίου αποστολής ή τιμολογίου - δελτίου αποστολής) σε δύο αντίτυπα και παράδοσης αυτών στη ΔΟΥ του χρήστη κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στη παρ. 2.1., κατατίθενται και από τους δύο αντισυμβαλλόμενους, αντίγραφα της οικείας σύμβασης.

2.3. Εγγύηση καλής λειτουργίας

Με το τρίτο εδάφιο της ανωτέρω παραγράφου τροποποιείται η χρονική διάρκεια της παρεχόμενης εγγύησης από τον εισαγωγέα - κατασκευαστή στον αγοραστή και γίνεται οκτώ χρόνια από πέντε που ήταν μέχρι τώρα, για λόγους εναρμόνισης με την ισχύουσα μέχρι σήμερα πρακτική και τις αντίστοιχες διατάξεις της ΑΥΟ υπ' αριθ.1016031/103/0015Β/ΠΟΛ.1036/5.2.1998 (ΦΕΚ 120/Β').

2.4. Υποβολή δήλωσης του Ν.1599/1986 απόκτησης φ.τ.μ. - Μεταβολών

Με το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του νέου άρθρου 4 καθορίζεται ο τρόπος και ο χρόνος υποβολής στη ΔΟΥ της έδρας του, από τον αγοραστή, χρήστη ή κάτοχο υπεύθυνης δήλωσης του άρθρου 8 του Ν.1599/1986 για την απόκτηση της φ.τ.μ. ή του συστήματος.

Με τον ίδιο τρόπο, μέσα στην πιο πάνω προθεσμία δηλώνεται και οποιαδήποτε μεταβολή όπως:

- Επιστροφή στον κατασκευαστή.
- Πώληση.
- Πώληση μεταχειρισμένης για μεταπώληση.
- Αλλαγή τόπου λειτουργίας εντός της επιχείρησης.
- Αφαίρεση μνήμης λόγω βλάβης.
- Αφαίρεση μνήμης λόγω πλήρωσης.
- Αυτοπαράδοση.
- Απώλεια.
- Αδράνεια.
- Παραχώρηση χρήσης.
- Μεταφορά έδρας επιχείρησης.
- Μεταφορά εγκατάστασης επιχείρησης.
- Παύση λόγω πλήρωσης.
- Παύση λόγω θανάτου.
- Αλλη αιτία.

Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε ότι στα πλαίσια εφαρμογής του συστήματος TAXIS, μαζί με την υπεύθυνη δήλωση, υποβάλλεται και το ειδικό μηχανογραφικό Εντυπο "Δήλωση έναρξης - μεταβολής - παύσης λειτουργίας φ.τ.μ." (Κωδ. Εντύπου Β2). Προϋπόθεση υποβολής του ανωτέρω Εντύπου προς το παρόν είναι η ένταξη της ΔΟΥ στο σύστημα TAXIS.

2.5. Θεώρηση βιβλιαρίου συντήρησης

Για όσες καινούριες φ.τ.μ. αποκτώνται από 1.4.1998, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για την έκδοση παραστατικών, οι αγοραστές ή χρήστες, κατά την προσκόμιση στη ΔΟΥ (εντός 10 ημερών) του παραστατικού απόκτησης και την υποβολή της σχετικής υπεύθυνης δήλωσης, πρέπει να προσκομίζουν υποχρεωτικά για θεώρηση και το βιβλιάριο συντήρησης. Η θεώρηση (διάτρηση) γίνεται με τη διαδικασία θεώρησης των βιβλίων. Στην τελευταία σελίδα καταχωρείται η πράξη θεώρησης και επ' αυτής, εκτός των άλλων, αναγράφεται το πλήθος των φύλλων του βιβλιαρίου. Σε περίπτωση αντικατάστασης της δημοσιονομικής μνήμης ισχύουν τα οριζόμενα στην εγκύκλιο υπ' αριθ. ΠΟΛ.1263/17.10.1995. Βάσει δε της ανωτέρω εγκυκλίου, χορηγείται στο χρήστη νέο βιβλιάριο, το οποίο από 1.4.1998 και μετά ομοίως πρέπει να θεωρείται. Το βιβλιάριο συντήρησης ακολουθεί πάντοτε τη φ.τ.μ. ή το σύστημα και παραδίδεται στο νέο χρήστη ή κάτοχο ο οποίος έχει όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το νόμο και τις σχετικές αποφάσεις. Σε περίπτωση μεταβολής του χρήστη (πώληση φ.τ.μ. κ.λπ.) καταγράφεται το γεγονός στο βιβλιάριο συντήρησης, ακολουθούμενης της διαδικασίας που περιγράφεται στις
εγκυκλίους υπ' αριθ. ΠΟΛ.1190/13.9.1990 και ΠΟΛ.1083/10.4.1992, οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι την έκδοση σχετικής απόφασης που προβλέπεται από το νόμο.
Συμπερασματικά στην ανωτέρω περίπτωση (μεταβολή χρήστη) δεν απαιτείται διάτρηση αλλά αρκεί η καταχώριση της πράξης μεταβίβασης και η σφράγιση με τη σφραγίδα της Υπηρεσίας (στρογγυλή) και του αρμοδίου υπαλλήλου.

2.6. Βιβλίο - Μητρώο χρηστών ή κατόχων φ.τ.μ. ή συστημάτων

Με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 4, ορίζονται αναλυτικά τα στοιχεία που πρέπει να αναγράφονται στο βιβλίο - μητρώο χρηστών ή κατόχων φ.τ.μ. ή συστημάτων που τηρείται σε κάθε ΔΟΥ. Το βιβλίο αυτό προβλεπόταν ήδη, αλλά θεωρήθηκε αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του περιεχομένου του πρόκειται να καθοριστούν με ακρίβεια τα στοιχεία που θα καταχωρούνται στο βιβλίο, για κάθε φ.τ.μ. ή σύστημα, έτσι ώστε να γίνεται καλύτερη η παρακολούθηση αυτών. Ηδη το νέο βιβλίο βρίσκεται στη διαδικασία της εκτύπωσης. Για το λόγο αυτό η κάθε ΔΟΥ πρέπει να μεριμνήσει να προμηθευτεί το βιβλίο αυτό έγκαιρα.
Το παλαιάς γραμμογράφησης βιβλίο με τις προσαρμογές που ζητήθηκαν, με τις εγκυκλίους υπ' αριθ. ΠΟΛ.1159/9.6.1997 και ΠΟΛ.1240/3.9.1997, μπορεί να χρησιμοποιείται μέχρι την προμήθεια του νέου βιβλίου και το αργότερο μέχρι 30.6.1998. Μετά την ως άνω ημερομηνία, θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο καινούριος τύπος βιβλίου.
Το υπόψη βιβλίο πρέπει να τηρείται με ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή.
Επισημαίνουμε δε τα εξής:

- Μπορεί να τηρείται κατ' αλφαβητική σειρά ή μόνο κατά χρονολογική σειρά εγγραφής. Στην τελευταία περίπτωση σκόπιμο είναι να υπάρχει ξεχωριστό αλφαβητικό ευρετήριο χρηστών.

- Οποιαδήποτε μεταβολή αρχικής εγγραφής θα καταγράφεται αντικριστά με την αρχική εγγραφή.

- Η αλλαγή μνήμης θα σημειώνεται ως μεταβολή της αρχικής εγγραφής, ακολούθως δε, θα γίνεται νέα εγγραφή σαν να πρόκειται για απόκτηση νέας μηχανής.

- Από το βιβλίο αυτό πρέπει να προκύπτουν ανά πάσα στιγμή όλοι οι χρήστες ή κάτοχοι που έχουν έδρα στη συγκεκριμένη ΔΟΥ ή φορολογούνται σ' αυτήν, κατά περίπτωση.

2.6.1. Μεταβολή ΔΟΥ παρακολούθησης φ.τ.μ. ή συστήματος - Εντυπα

Σε οποιαδήποτε περίπτωση μεταβολής που συνεπάγεται και μεταβολή της αρμόδιας ΔΟΥ (αλλαγή έδρας της επιχείρησης, πώληση σε χρήστη άλλης ΔΟΥ κ.λπ.) θα πρέπει η ΔΟΥ αυτή (αναχώρησης) να ενημερώνει τη νέα ΔΟΥ (υποδοχής) αποστέλλοντας πληροφοριακό δελτίο, ως το συνημμένο στην παρούσα υπόδειγμα.
Το δελτίο αυτό συμπληρώνεται και αποστέλλεται εφόσον και οι δύο εμπλεκόμενες ΔΟΥ ("αναχώρησης" και "υποδοχής") ή η ΔΟΥ αναχώρησης δεν έχει ενταχθεί στο ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα TAXIS.
Στην περίπτωση που οι ΔΟΥ αυτές έχουν ενταχθεί στο σύστημα TAXIS ή έχει ενταχθεί μόνο η ΔΟΥ αναχώρησης, συμπληρώνεται και αποστέλλεται, φωτοαντίγραφο του Εντύπου Β2. "Δήλωση έναρξης - μεταβολής - παύσης λειτουργίας φ.τ.μ."

Χρόνος και τρόπος αποστολής

Τα ανωτέρω έντυπα αποστέλλονται, κατά περίπτωση, από τη ΔΟΥ αναχώρησης στη ΔΟΥ υποδοχής εντός δέκα (10) ημερών, από την ημερομηνία δήλωσης της μεταβολής. Η αποστολή αυτών θα γίνεται, με fax ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις ταχυδρομικά (έλλειψη fax, βλάβη κ.λπ.).
Ειδικά στην περίπτωση μεταβολής, λόγω αλλαγής έδρας και εφόσον οι δύο ΔΟΥ είναι ενταγμένες στο σύστημα TAXIS, δεν απαιτείται η αποστολή του Εντύπου Β2, δεδομένου ότι η μεταφορά των στοιχείων γίνεται αυτόματα από το σύστημα.

Περιεχόμενο πληροφοριακού δελτίου - Διευκρινίσεις

1. Ο Πίνακας Ι (στοιχεία επιχείρησης) συμπληρώνεται σε κάθε περίπτωση.

2. Σε περίπτωση μεταβολής, λόγω αλλαγής έδρας, συμπληρώνονται όλες οι ενδείξεις του πίνακα ΙΙΙ. Οι στήλες που φέρουν αστερίσκο (*), αφορούν τα στοιχεία απόκτησης της φ.τ.μ., όπως αυτά δηλώθηκαν και προκύπτουν από το τηρούμενο βιβλίο μητρώο κατόχων.

3. Στις λοιπές αιτίες μεταβολής (β' έως ε'), συμπληρώνεται ο Πίνακας ΙΙ και ο Πίνακας ΙΙΙ, εκτός των ενδείξεων που φέρουν αστερίσκο (*).

4. Ο Πίνακας IV (Στοιχεία νέου χρήστη) συμπληρώνεται, όπου απαιτείται. Σημειώνεται ότι το μηχανογραφικό έντυπο Β2, περιέχει ενσωματωμένες οδηγίες συμπλήρωσής του.

Καταχώριση - Παρακολούθηση

Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στα ανωτέρω έντυπα (πληροφοριακό δελτίο - Β2) καταχωρούνται στο βιβλίο μητρώο κατόχων φ.τ.μ. της ΔΟΥ υποδοχής, ως ακολούθως:

- Εάν η μεταβολή αφορά αλλαγή έδρας, άμεσα με την παραλαβή τους.
- Εάν η μεταβολή αφορά τις λοιπές αιτίες, η καταχώριση γίνεται αφού πρώτα γίνει συσχέτιση των εντύπων με τα προσκομιζόμενα από τον υπόχρεο παραστατικά κτήσης των φ.τ.μ. (υπεύθυνη δήλωση, οικεία παραστατικά).

Σε περίπτωση που η νόμιμη προθεσμία παρέλθει χωρίς ο ενδιαφερόμενος να έχει προσκομίσει τα ανωτέρω περιγραφόμενα, η ΔΟΥ καταχωρεί τα δεδομένα των εντύπων στο βιβλίο μητρώο κατόχων φ.τ.μ., στον δε υπόχρεο επιβάλλεται το προβλεπόμενο πρόστιμο του άρθρου 10 του νόμου αυτού.

Διαδικαστικά

Επειδή σε πολλές περιπτώσεις μεταβολών, δεν απαιτείται η προσέλευση των φορολογούμενων στο τμήμα ΚΒΣ των ΔΟΥ και προκειμένου να διασφαλισθεί η ανωτέρω διαδικασία, όπου απαιτείται, θα πρέπει το τμήμα Μητρώου των ΔΟΥ να προβαίνει στην ολοκλήρωση της μεταβολής, αφού προηγούμενα τεθεί επί του σχετικού εντύπου (δήλωση μεταβολής) γραπτή επισημείωση από το τμήμα ΚΒΣ, ότι "έλαβε γνώση της μεταβολής".
Η διαδικασία που περιγράφεται στο παρόν κεφάλαιο έχει μεταβατικό χαρακτήρα και θα ακολουθείται μέχρι την οριστικοποίηση της διαδικασίας παρακολούθησης των φ.τ.μ. μέσω του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος TAXIS.

2.7. Διαδικασία μεταβίβασης, μεταβολής χρήστη ή κατόχου φ.τ.μ.

Μέχρι την έκδοση ειδικής απόφασης του Υπουργού Οικονομικών ισχύουν όσα αναφέρονται στις εγκυκλίους υπ' αριθ. ΠΟΛ. 1190/13.9.1990 και ΠΟΛ.1083/10.4.1992.

3. Διαφύλαξη του βιβλιαρίου συντήρησης της φ.τ.μ. και των φορολογικών δεδομένων από το χρήστη ή κάτοχο
Με την παρ. 3 διευκρινίζεται πλέον ρητά ότι υπόχρεος για την τήρηση και διαφύλαξη του βιβλιαρίου συντήρησης και της φ.τ.μ. με τα ενταμιευμένα σ' αυτήν δεδομένα καθίσταται όχι μόνο ο χρήστης, αλλά και ο κάτοχος της φ.τ.μ. (π.χ. κληρονόμος κ.λπ.).
Σε περίπτωση που διαπιστώνεται απώλεια του βιβλιαρίου επιβάλλεται το πρόστιμο που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 10, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την παρ. 7 του παρόντος.

4. Αντικατάσταση της φορολογικής μνήμης λόγω βλάβης ή πλήρωσης

Με την παρ. 4 ορίζεται ρητά πλέον στο νόμο ότι αφαίρεση ή αντικατάσταση της φορολογικής μνήμης της μηχανής επιτρέπεται σε περίπτωση βλάβης ή πλήρωσης με την παρουσία υπαλλήλου του Υπουργείου Οικονομικών.
Η διάταξη αυτή αποτελεί επανάληψη της παλιάς διάταξης, με τη ρητή αναφορά στο νόμο ότι η μνήμη μπορεί να αφαιρεθεί ή αντικατασταθεί όχι μόνο λόγω βλάβης, αλλά και πλήρωσης.
Για τη διαδικασία αντικατάστασης μνήμης μέχρι να εκδοθεί ειδικά για το σκοπό αυτό σχετική Υπουργική Απόφαση, ισχύουν τα οριζόμενα στην εγκύκλιο υπ' αριθ. ΠΟΛ.1263/17.10.1995.

5. Νομοτεχνική τροποποίηση διάταξης

Οι διατάξεις της παρ. 5 αποτελούν ουσιαστικά επανάληψη της προηγούμενης διάταξης, προκειμένου να διαρθρωθεί νομοτεχνική ασάφεια (παραπομπή σε άλλη διάταξη).

5.1. Διάφορες διευκρινίσεις για γενικά θέματα φ.τ.μ.

5.α1. Διαφύλαξη φ.τ.μ.

Οπως είναι γνωστό, αντικατάσταση μίας φ.τ.μ. μπορεί να γίνει λόγω πλήρωσης ή βλάβης της φορολογικής μνήμης. Επίσης, "αντικατάσταση" είναι δυνατή και στην περίπτωση που ο επιτηδευματίας προτίθεται να προμηθευτεί καινούρια φ.τ.μ., που θα είναι νέου σχεδιασμού και θα είναι εξελιγμένης τεχνολογίας, σε σύγκριση με την παλιά φ.τ.μ.
Στην περίπτωση αυτή ο επιτηδευματίας έχει τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του κεφαλαίου ΙΙ της ΠΟΛ.1240/3.9.1997 (διαφύλαξης ολόκληρης της παλιάς μηχανής, με τη φορολογική μνήμη της και του βιβλιαρίου συντήρησης, σύνταξη σε δύο αντίτυπα της σχετικής κατάστασης και υποβολή αυτής στη ΔΟΥ κ.λπ.).
Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι σε κάθε περίπτωση αγοράς νέας φ.τ.μ. σε αντικατάσταση της παλιάς, η υποχρέωση διαφύλαξης αυτής (παλιάς) περιλαμβάνει και τη φορολογική μνήμη η οποία δεν θα αποσπάται από την φ.τ.μ.

5.α2. Υποβολή κατάστασης περιεχομένου "Ζ" - Περιορισμός καταχωρίσεων

Από τώρα και στο εξής, τα στοιχεία τα οποία θα περιλαμβάνει η κατάσταση που υποβάλλεται, κατά την αντικατάσταση της φορολογικής μνήμης, στις ΔΟΥ πρέπει να είναι τα εξής:

i) Για τα τρία τελευταία έτη λειτουργίας της φ.τ.μ. ο α/α και η ημερομηνία του "Ζ" που εκδόθηκε την τελευταία ημέρα κάθε ημερολογιακού εξαμήνου (30/6 ή 31/12) με το ενταμιευθέν ποσό τζίρου, όπως εμφανίζεται στο καταχωρημένο στην κατάσταση "Ζ", καθώς και τον εμφανιζόμενο στο "Ζ" ΦΠΑ κατά συντελεστή.

ii) Για το πέραν της τριετίας διάστημα θα αναγράφεται ως ίσχυε μόνο το ενταμιευθέν ποσό τζίρου που προκύπτει στο τέλος κάθε διαχειριστικής περιόδου.

5.α3. Παύση λειτουργίας φ.τ.μ

Διευκρινίζεται ότι ως παύση λογίζεται και η περίπτωση αντικατάστασης φ.τ.μ. με αγορά άλλης, εφόσον η παλαιά φ.τ.μ. δεν χρησιμοποιείται (καθίσταται ανενεργός) και μέχρι την συμπλήρωση του καταληκτικού αριθμού "Ζ" (Νο 2520) υπολείπονται λιγότερα από 300 ημερήσια δελτία "Ζ", έχει δηλαδή εκδοθεί το τελευταίο "Ζ" με α/α 2220 και πάνω.
Σημειώνεται ότι ειδικά για τους τύπους φ.τ.μ. "ADMATE 255", "TEC MA 1040" και "SHARP ER 2100" θεωρείται πληρωθείσα η μνήμη, εφόσον έχει εκδοθεί το τελευταίο "Ζ" με α/α 1800 και πάνω.

Παράδειγμα

Επιτηδευματίας χρησιμοποιεί φ.τ.μ. η οποία έχει εκδώσει "Ζ" μέχρι το Νο 2380. Επειδή πλησιάζει ο καταληκτικός χρόνος λειτουργίας της (πλήρωση μνήμης), ο υπόχρεος αγοράζει νέα φ.τ.μ. σε "αντικατάσταση" αυτής.
Για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 4 θεωρείται ότι πληρώθηκε (γέμισε) η μνήμη της παλαιάς φ.τ.μ., αφού τα υπολειπόμενα προς έκδοση "Ζ" είναι 140, ήτοι πλήθος υπολοίπων προς έκδοση Ζ < των 300.
Κατά συνέπεια πρέπει να ακολουθείται στη περίπτωση αυτή η διαδικασία δήλωσης της μεταβολής και υποβολής της κατάστασης που προβλέπεται από την εγκύκλιο υπ' αριθ. ΠΟΛ.1240/3.9.1997.

5.α4. Κατάργηση διαδικασίας αποστολής φωτοτυπιών των σελίδων του βιβλίου μητρώου χρηστών φ.τ.μ.

Η υποχρέωση των ΔΟΥ να αποστέλλουν ανά έτος στη Διεύθυνση Μητρώου φωτοαντίγραφα των σελίδων βιβλίου - μητρώου χρηστών φ.τ.μ., που προβλέπεται στην εγκύκλιο υπ' αριθ. ΠΟΛ.1159/9.5.1997, καταργείται, δεδομένου ότι η παρακολούθηση των φ.τ.μ. θα γίνει με την απογραφή όλων των χρησιμοποιούμενων στις 30.4.1999 φ.τ.μ. και στη συνέχεια μέσω του TAXIS.

5.α5. Η αγορά φ.τ.μ. προϋποθέτει την ιδιότητα του επιτηδευματία από τον αγοραστή

Η αγορά ή απόκτηση φ.τ.μ. προϋποθέτει προηγούμενα την απόκτηση της ιδιότητας του επιτηδευματία, εκτός των περιπτώσεων:

α) Κληρονομικής διαδοχής.
β) Αυτοπαράδοσης.
γ) Αγοράς από ιδρυτή επιχείρησης, που λειτουργεί στα πλαίσια της συγκεκριμένης ιδιότητάς του.

(Στις ανωτέρω τρεις περιπτώσεις δεν είναι επιτρεπτή η χρησιμοποίηση των φ.τ.μ., πριν την δήλωση έναρξης δραστηριότητας και ειδικά για τον ιδρυτή πριν τη σύσταση ή έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης).
Αυτό προκύπτει εκ του λόγου ότι οι φ.τ.μ. εξυπηρετούν αποκλειστικά και μόνο επαγγελματικές ανάγκες και επί πλέον αποτελούν μέσο έκδοσης φορολογικών στοιχείων.

6. Ακατάσχετο φ.τ.μ και συστημάτων

6.1. Με την παρ. 6 του άρθρου αυτού (που ισχύει από 1.4.1998), προστίθεται νέο άρθρο 9α' στον Ν.1809/1988, με το οποίο καθιερώνεται το ακατάσχετο των φ.τ.μ. και συστημάτων και ειδικότερα:

Εξαιρούνται της κατασχέσεως οι φ.τ.μ. και τα μέρη των φορολογικών ταμειακών συστημάτων, που περιέχουν τη δημοσιονομική μνήμη, είτε αυτά βρίσκονται στα χέρια του ίδιου του οφειλέτη που τυγχάνει κύριος, είτε αυτά βρίσκονται στα χέρια άλλου χρήστη ή οποιουδήποτε τρίτου.

Ο οφειλέτης δεν δύναται να παραιτηθεί σε καμία περίπτωση από το ακατάσχετο, παρά μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας για τη φορολογία του ΔΟΥ, προκειμένου για κατασχέσεις που επιβάλλονται από τρίτους.
Το ακατάσχετο δεν ισχύει μόνον, έναντι των Υπηρεσιών και αρμοδίων οργάνων του Υπουργείου Οικονομικών και εφόσον συντρέχουν λόγοι διασφάλισης του Δημοσίου συμφέροντος (όπως εφαρμογή διατάξεων του άρθρου 36, παρ. 4 και 5, οφειλές προς το Δημόσιο κ.λπ.).
Σε περίπτωση που κατασχεθεί φ.τ.μ. ή μέρος φορολογικού ταμειακού συστήματος που περιέχει τη δημοσιονομική μνήμη, εκτός των άλλων ενεργειών που προβλέπονται από τις κατ' ιδίαν διατάξεις (Π.Δ.186/1992, ΚΕΔΕ), ενημερώνεται άμεσα (εγγράφως) η ΔΟΥ, στην οποία είναι δηλωμένη η συγκεκριμένη φ.τ.μ. ή σύστημα. Οι κατασχέσεις που τυχόν θα επιθληθούν από κάθε τρίτο, μετά την 1.4.1998, χωρίς τη συναίνεση της αρμόδιας ΔΟΥ, θεωρούνται αυτοδικαίως άκυρες. Επομένως, στις περιπτώσεις αυτές, η ακυρότητα δεν προϋποθέτει την απαγγελία της με δικαστική απόφαση και ισχύει έναντι πάντων.

6.2. Με την παρ. 2 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι, όπου αναφέρεται στον παρόντα νόμο και στις αποφάσεις που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση του νόμου αυτού ή στις τεχνικές προδιαγραφές η φράση "ηλεκτρονικές ταμειακές μηχανές" νοείται η φράση "φορολογικές ταμειακές μηχανές".

7. Διοικητικές και ποινικές κυρώσεις για παραβάσεις διατάξεων του Ν.1809/1988 περί φ.τ.μ. και συστημάτων (ισχύς από 1.4.1998)

7.1. Διοικητικές κυρώσεις - αντικειμενικό σύστημα

Με την παρ. 1 του άρθρου αυτού, καθιερώνεται αντικειμενικός τρόπος επιβολής των προστίμων, για όλες τις περιπτώσεις παραβάσεων του Ν.1809/1988 (φ.τ.μ.), κατ' αναλογία του αντικειμενικού συστήματος επιβολής των προστίμων του ΚΒΣ, που καθιερώθηκε με το Ν.2523/1997 (ΦΕΚ 179/Α'/1997).

7.2. Με την παρ. 2 διευκρινίζεται ότι για την εφαρμογή του αντικειμενικού συστήματος ισχύουν οι εννοιολογικοί προσδιορισμοί της παρ. 2 του άρθρου 5 του Ν.2523/1997. Ειδικότερα:

Βάση υπολογισμού (Βασ. Υπ.)

Ως βάση υπολογισμού λογίζεται το αντικειμενικό ποσό επί του οποίου εφαρμόζονται συντελεστές βαρύτητας.

Βάση υπολογισμού Νο 1 ή Βασ. Υπ. 1

Ως Βασ. Υπ. 1 ορίζεται το ανώτατο προβλεπόμενο από τις διατάξεις όριο προστίμου, ανάλογα με την κατηγορία βιβλίων που υποχρεούται να τηρεί ο φορολογούμενος.

Συγκεκριμένα η Βασ. Υπ. 1 ορίζεται:

α) Για τους τηρούντες βιβλία Γ' Κατηγορίας 300.000 δρχ. και ιδρυτές ΕΠΕ και ΑΕ.
β) Για τους τηρούντες βιβλία Β' Κατηγορίας 200.000 δρχ. και ιδρυτές επιχειρήσεων, πλην ΕΠΕ και ΑΕ.
γ) Για τους τηρούντες βιβλία Α' Κατηγορίας 100.000 δρχ.
δ) Για τους μη τηρούντες βιβλία και τους 100.000 δρχ. λοιπούς υποχρέους.

Συντελεστές βαρύτητας (Σ.Β.)

Είναι συγκεκριμένοι, ανά είδος παράβασης, συντελεστές, οι οποίοι εφαρμόζονται στην Βασ. Υπ. 1 (σταθερή).

7.3. Οπως ορίζεται με την παρ. 3, για όλες τις παραβάσεις εφαρμόζεται η Βάση Υπολογισμού 1 (Βασ. Υπ. 1), όπως προσδιορίζεται ανωτέρω, ο δε συντελεστής βαρύτητας, έχει αριθμητική τιμή που καθορίζεται ανά υπαίτιο παράβασης, ως εξής:

(1) Περίπτωση 9

Κατ' αρχήν στην περίπτωση αυτοτελούς παραβάσεως, το πρόστιμο ισούται με το γινόμενο του πλήθους των παραβάσεων επί το ποσό της κατηγορίας των βιβλίων, δηλαδή: πρόστιμο = πλήθος εκδοθεισών αποδείξεων Χ Βασ. Υπ. 1. Στις περιπτώσεις αυτές, υπενθυμίζεται ότι ισχύουν ανώτατα όρια προστίμων "οροφές", όπως και για τις αυτοτελείς παραβάσεις του ΚΒΣ (άρθρο 5, παρ. 9, Ν.2523/1997 - Εγκύκλιος υπ' αριθ. 1125403/2171/Α0012/ΠΟΛ.1317/2.12.1997, άρθρο 5, παρ. 2.1.4.).

(2) Περίπτωση 10

Η έκδοση αποδείξεων από μη εγκεκριμένη ή μη δηλωμένη φ.τ.μ. ή σύστημα, χαρακτηρίζεται ως γενική παράβαση που επισύρει ένα πρόστιμο, με την προϋπόθεση ότι τα εκδοθέντα στοιχεία έχουν καταχωρηθεί στα τηρούμενα βιβλία πριν από οποιοδήποτε έλεγχο.

Παράδειγμα (περιπτώσεις 9 και 10)

Διενεργείται έλεγχος σε επιχείρηση με βιβλία Β' Κατηγορίας στις 25.2.1998 και διαπιστώνεται ότι χρησιμοποιεί για την έκδοση των αποδείξεων λιανικής πώλησης, φορολογική ταμειακή μηχανή μη δηλωμένη, από τα στελέχη δε των χαρτοταινιών προκύπτει ότι έχουν εκδοθεί Α.Λ.Π. ως εξής:
Από 1.1.1998 - 10.2.1998 2.000 τεμ. καταχωρημένα στα τηρούμενα βιβλία και από 11.2.1998 - 25.2.1998 600 τεμ. μη καταχωρημένα, επειδή δεν παρήλθε η ημερομηνία ενημέρωσης των βιβλίων.
Στο παράδειγμα αυτό, θα καταλογισθούν παραβάσεις ως εξής:

- Μία γενική παράβαση για τις 2.000 καταχωρημένες Α.Λ.Π. για την οποία θα επιβληθεί πρόστιμο 200.000 δρχ. και
- Εξακόσιες (600) αυτοτελείς παραβάσεις για τις υπόλοιπες ακαταχώρητες Α.Λ.Π., για τις οποίες θα επιβληθεί πρόστιμο 15 Χ 200.000 δρχ. = 3.000.000 δρχ. (εφόσον πρόκειται για έκδοση πρώτης Α.Ε.Π. στη χρήση).

7.4, 5, 6 Ποινικές και λοιπές κυρώσεις

Με τις παρ. 4, 5 και 6 του άρθρου αυτού, καθορίζονται οι ποινές και κυρώσεις, που επιβάλλονται ανά υπαίτιο σε ορισμένες περιπτώσεις παραβάσεων του άρθρου 10 του Ν.1809/1988, όπως απεικονίζονται στον πίνακα που ακολουθεί. Διευκρινίσεις

Για την επιβολή των προβλεπομένων ποινών στους υπαιτίους, εφαρμόζονται αναλόγως οι αντίστοιχες διατάξεις του Ν.2523/1997, που αναφέρονται στη χρήση πλαστών και εικονικών στοιχείων, για τις οποίες δόθηκαν οδηγίες και διευκρινίσεις, με την υπ' αριθ. 1125403/2171/ΠΟΛ.1317/Α0012/2.12.1997 ερμηνευτική εγκύκλιο (άρθρο 19).

7.7. Διαδικαστικά

Με τις διατάξεις της παρ. 7, ορίζεται ότι: για τις παραβάσεις που διαπιστώνονται από την Επιτροπή του άρθρου 7 ή τη Διεύθυνση Βιβλίων και Στοιχείων ενημερώνεται εγγράφως η αρμόδια ΔΟΥ του παραβάτη, η οποία συντάσσει
τη σχετική έκθεση και τη μηνυτήρια αναφορά, αν συντρέχει περίπτωση, εκδίδει δε και την απόφαση επιβολής προστίμου.
Για την επιβολή του προστίμου, τη διαδικασία βεβαίωσης, καταβολής και διοικητικής επίλυσης της διαφοράς και για κάθε άλλο θέμα που δεν ρυθμίζεται ειδικά από το παρόν άρθρο, ισχύουν αναλόγως οι σχετικές διατάξεις για τις
παραβάσεις του Π.Δ.186/1992 (ΚΒΣ).

8. Πρόσωπα δυνάμενα να ζητήσουν άδεια καταλληλότητας (ισχύς από 17.2.1998)

Με την παράγραφο αυτή, αντικαθίσταται το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 11 του Ν.1809/1988 και διευκρινίζεται ότι, όπου αναφέρεται στον παρόντα νόμο η λέξη κατασκευαστής ή εισαγωγέας, νοείται η επιχείρηση που έχει λάβει άδεια καταλληλότητας από την αρμόδια Επιτροπή για συγκεκριμένους τύπους φ.τ.μ. ή συστημάτων, τις οποίες κατασκευάζει, συναρμολογεί ή αγοράζει από το εσωτερικό ή το εξωτερικό.

9. Απογραφική δήλωση φ.τ.μ. και συστημάτων

Με τη δήλωση αυτή επιχειρείται η συστηματική καταγραφή, ενόψει της εφαρμογής του ολοκληρωμένου πληροφορικού συστήματος TAXIS (μηχανοργάνωση των ΔΟΥ), όλων των φ.τ.μ. και συστημάτων, είτε χρησιμοποιούνται, είτε βρίσκονται στην κατοχή οποιουδήποτε, εφόσον έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί.

Υπόχρεοι

Υποχρέωση υποβολής της απογραφικής δήλωσης, έχουν όλοι όσοι κατέχουν φ.τ.μ. ή συστήματα (χρησιμοποιημένα, όχι καινουργή), ανεξάρτητα αν συνεχίζεται η χρησιμοποίησή τους ή όχι.
Αναλυτικότερα, θα υποβάλλουν απογραφική δήλωση:

- Οι χρήστες επιτηδευματίες, Δημόσιο, ΝΠΔΔ κ.λπ.
- Πρόσωπα, που έχουν στην κατοχή τους φ.τ.μ. ή σύστημα, από αυτοπαράδοση (μετά από διακοπή λειτουργίας επιχείρησης).
- Πρόσωπα, που έχουν στην κατοχή τους φ.τ.μ. ή σύστημα, αιτία κληρονομιάς, δωρεάς κ.λπ.
- Αντιπρόσωποι ή εισαγωγείς, που έχουν στην κατοχή τους μεταχειρισμένες φ.τ.μ. ή συστήματα με σκοπό την πώληση.
- Εταιρίες Leasing. Θα απογράψουν μόνον τις μεταχειρισμένες φ.τ.μ. και συστήματα που βρίσκονται στα χέρια τους, την 30.4.1999 (δηλαδή εκείνες που δεν θα δηλώσει κανένας χρήστης).

Αρμόδια ΔΟΥ - Χρόνος Υποβολής

Η απογραφική δήλωση, πρέπει να υποβληθεί στη ΔΟΥ της έδρας ή στη ΔΟΥ που είναι αρμόδια για τη φορολογία εισοδήματος του υποχρέου κατά περίπτωση. Η δήλωση αυτή πρέπει να υποβληθεί μέχρι 25.5.1999 και θα περιλαμβάνει τις φ.τ.μ. και τα συστήματα που θα χρησιμοποιούνται ή θα κατέχονται στις 30.4.1999. Κατά συνέπεια οι δηλώσεις αυτές θα υποβληθούν από 1.5.1999 έως και 25.5.1999.

Περιεχόμενο

Στο περιεχόμενο της απογραφικής δήλωσης, πρέπει να αναφέρονται τουλάχιστον τα εξής στοιχεία:

α) Τα στοιχεία του χρήστη ή του κατόχου, όπως επωνυμία ή ονοματεπώνυμο, η διεύθυνση της έδρας, ο ΑΦΜ και η αρμόδια ΔΟΥ.
β) Είδος, σειρά, αύξοντας αριθμός, ημερομηνία παραστατικού κτήσης φ.τ.μ. ή συστήματος.
γ) Αριθμός μητρώου και τύπος φ.τ.μ.
δ) Διεύθυνση επαγγελματικής εγκατάστασης που χρησιμοποιείται η φ.τ.μ. ή το σύστημα (έδρα ή υποκατάστημα κ.λπ.).
ε) Ονοματεπώνυμο ή επωνυμία και ΑΦΜ προμηθευτή.

Για την υλοποίηση της υπόψη διάταξης θα εκτυπωθεί ειδικό απογραφικό έντυπο και θα δοθούν οι αναγκαίες οδηγίες συμπλήρωσης.

Συνέπειες μη υποβολής απογραφικής δήλωσης

Η μη υποβολή της απογραφικής δήλωσης, συνεπάγεται την αδυναμία μεταβίβασης της φ.τ.μ. ή του συστήματος από τον χρήστη κάτοχο.
Για τη μη υποβολή της απογραφικής δήλωσης ή για κάθε παράβαση των διατάξεων αυτής της παραγράφου, επιβάλλονται τα πρόστιμα της παρ. 3 του άρθρου 10 του νόμου αυτού, που περιλαμβάνονται στον πίνακα Α' των προστίμων της παρούσας εγκυκλίου.