Αρθρα

Χρηστικός οδηγός για τις νέες αντικειμενικές δαπάνες (τεκμήρια) μετά τις αλλαγές που επέφερε ο ν. 3842/2010. Λεπτομερής ανάλυση και σχολιασμός των διατάξεων, πίνακες, παράθεση όλων των αλλαγών στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 και συμπλήρωση του πίνακα αυτού βήμα - βήμα. Επεξηγητικά σχόλια για κάθε κωδικό που αφορά τις αντικειμενικές δαπάνες. Αναλυτικά παραδείγματα.

4 Απρ 2011

Taxheaven.gr


Χρηστικός οδηγός για τις νέες αντικειμενικές δαπάνες (τεκμήρια) μετά τις αλλαγές που επέφερε ο ν. 3842/2010. Λεπτομερής ανάλυση και σχολιασμός των διατάξεων, πίνακες, παράθεση όλων των αλλαγών στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 και συμπλήρωση του πίνακα αυτού βήμα - βήμα. Επεξηγητικά σχόλια για κάθε κωδικό που αφορά τις αντικειμενικές δαπάνες. Αναλυτικά παραδείγματα.

Κωνσταντίνος Δημ. Γραβιάς
Πτυχιούχος Οικον. Παν/μιου Πειραιά
Λογιστής - Φοροτεχνικός

Κωνσταντίνος Αντ. Κουλογιάννης
Λογιστής - Φοροτεχνικός

 

I. Πρόλογος

II. Ισχύουσες διατάξεις

1. Προσδιορισμός εισοδήματος με βάση αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες

2. Αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες

2.1. Ισχύον καθεστώς

2.2. Τι αναφέρει η αιτιολογική έκθεση και η επιστημονική επιτροπή της Βουλής

III. Σχολιασμός των νέων διατάξεων

1. Αντικειμενική δαπάνη κατοικιών

1.1. Κύρια κατοικία

1.2. Βοηθητικοί χώροι

1.3. Συντελεστές βαρύτητας

1.4. Μονοκατοικίες

1.5. Μίσθωση για ολόκληρο το έτος ή μίσθωση για μέρους του έτους

1.6. Δευτερεύουσες κατοικίες

1.7. Δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες

1.8. Κενές κατοικίες

1.9. Συνιδιοκτησία

1.10. Δωρεάν παραχωρούμενες κατοικίες

1.11. Πίνακας με αντικειμενικές δαπάνες κατοικιών

2. Αντικειμενική δαπάνη αυτοκινήτων

2.1. Γενικά

2.2. Αυτοκίνητα από τον Ο.Δ.Δ.Υ.

2.3. Αυτοκίνητα συνταξιούχων

2.4. Αυτοκίνητα κινητικά αναπήρων

2.5. Αυτοκίνητα αντίκες

2.6. Αυτοκίνητα εταιριών

2.7. Εικονική μεταβίβαση

2.8. Ακινησία αυτοκίνητου

2.9. Επιχειρήσεις εκπαίδευσης υποψήφιων οδηγών και ενοικίασης αυτοκινήτων

2.10. Αυτοκίνητα από μετοικεσία

3. Αντικειμενική δαπάνη σκαφών αναψυχής

3.1. Γενικά

3.2. Παραδοσιακά σκάφη

3.3. Ιστιοφόρα και ναυταθλητικά σκάφη

3.4. Ακινησία σκαφών

3.5. Αμοιβές πληρωμάτων σκαφών

3.6. Επαγγελματικά σκάφη

3.7. Λοιπές διατάξεις για τα σκάφη

4. Αντικειμενική δαπάνη αεροσκαφών, ελικοπτέρων, ανεμόπτερων

5. Αντικειμενική δαπάνη δεξαμενών κολύμβησης

6. Αντικειμενική δαπάνη οικιακών βοηθών, οδηγών αυτοκινήτου κ.λπ.

7. Αντικειμενική δαπάνη ιδιωτικών σχολείων

8. Αμφισβήτηση αντικειμενικών δαπανών

IV. Αλλαγές στο έντυπο Ε1 οικ. έτους 2011.

V. Οδηγίες συμπλήρωσης του πίνακα 5 του Ε1, βήμα-βήμα

1. Περίπτωση 1 του πίνακα 5 του εντύπου Ε1

1.1. Περιπτώσεις 1α' και 1β' του πίνακα 5 (κατοικίες)

1.2. Περίπτωση 1γ' του πίνακα 5 (αυτοκίνητα)

1.3. Αυτοκίνητα εταιρειών

1.3.1. Αυτοκίνητα Ο.Ε., Ε.Ε. κ.λπ.

1.3.2. Αυτοκίνητα Ε.Π.Ε.

1.3.3. Αυτοκίνητα Α.Ε.

1.4. Περιπτώσεις 1δ' και 1δα' του πίνακα 5 (σκάφη κ.λπ. και αμοιβές πληρωμάτων)

1.5. Περίπτωση 1ε' του πίνακα 5 (αεροσκάφη κ.λπ.)

1.6. Περίπτωση 1στ' του πίνακα 5 (πισίνες)

1.7. Περιπτώσεις 1ζ' και 1η' του πίνακα 5 (δίδακτρα σε σχολεία, οικιακοί βοηθοί, οδηγοί κ.λπ.)

1.8. Ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη

1.9. Κατάργηση προσαύξησης για πάνω από δυο τεκμήρια

1.10 Αντικειμενικές δαπάνες συνταξιούχων άνω των 65 ετών.

2. Περίπτωση 2 του πίνακα 5 του εντύπου Ε1

2.1. Συμπλήρωση κωδικών 719-720 (για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, διτρόχων κτλ. οχημάτων)

2.2. Συμπλήρωση κωδικών 721-722 (για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων αναψυχής κτλ., σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών)

2.3. Συμπλήρωση κωδικών 723-724 (για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση κινητών πραγμάτων αξίας πάνω από 10.000 €)

2.4. Συμπλήρωση κωδικών 735-736 (για την αγορά ακινήτων ή για τη χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτών)

2.5. Συμπλήρωση κωδικών 737-738 (για την ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενών κολύμβησης)

2.6. Τι ισχύει φέτος για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας

2.7. Συμπλήρωση κωδικών 725-726 (για δωρεές ή γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών -εκτός προς το Δημόσιο κτλ - )

2.8. Συμπλήρωση κωδικών 727-728 (για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων ή πιστώσεων κτλ)

VI. Παραδείγματα


 

I. Πρόλογος

Ο ν.3842/2010 με τίτλο «Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις» όπως όλοι γνωρίζουμε, επέφερε σημαντικές αλλαγές εκτός των άλλων και στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων. Στην παρούσα ανάλυσή μας των 87 περίπου σελίδων, θα εστιάσουμε μόνο στις αλλαγές που αφορούν τις αντικειμενικές δαπάνες, δηλαδή τα παλιά τεκμήρια διαβίωσης. Το νέο έντυπο φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων Ε1 οικ. έτους 2011 όπως ήταν φυσικό, εμπεριέχει όλες τις αλλαγές που επήλθαν μετά τη ψήφιση του νόμου αυτού. Στη μελέτη μας που έχει τη μορφή ενός εύχρηστου οδηγού για τις αντικειμενικές δαπάνες, προσπαθήσαμε αφενός μεν να καταγράψουμε και να σχολιάσουμε όλες αυτές τις αλλαγές, αφετέρου δε να παρουσιάσουμε αναλυτικά παραδείγματα συμπλήρωσης του πίνακα 5 του εντύπου Ε1 βήμα - βήμα, έτσι ώστε ο αναγνώστης να κατανοήσει το νέο τοπίο που ισχύει για τις αντικειμενικές δαπάνες από 1.1.2010 και μετά.

Θα παραθέσουμε τις ισχύουσες διατάξεις, καθώς και αποσπάσματα από την αιτιολογική έκθεση του νόμου 3842/2010 και την έκθεση της επιστημονικής επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων, σχετικά με τις διατάξεις που αφορούν τις αντικειμενικές δαπάνες. Στη συνέχεια, θα παρουσιάσουμε αναλυτικά τις μεταβολές που επήλθαν στον πίνακα 5 του φετινού εντύπου Ε1 οικ. έτους 2011 σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό έντυπο και θα σχολιάσουμε εκείνα τα σημεία που κρίνουμε απαραίτητα, ώστε να βοηθηθούν οι ενδιαφερόμενοι.

Τέλος με αναλυτικά παραδείγματα και οδηγίες συμπλήρωσης του πίνακα 5 βήμα-βήμα, θα βοηθήσουμε τον αναγνώστη και τον επαγγελματία που καλείται να εφαρμόσει τις νέες διατάξεις, να έχει μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι ισχύει φέτος σχετικά με το θέμα των αντικειμενικών δαπανών, που ειρήσθω εν παρόδω, αποτελούσε πάντα βραχνά κατά την περίοδο συμπλήρωσης των φορολογικών δηλώσεων φυσικών προσώπων.

 

II. Ισχύουσες διατάξεις

Στην ενότητα αυτή θα αναφερθούμε στις ισχύουσες διατάξεις και θα σχολιάσουμε τις αλλαγές που επήλθαν μετά το νόμο 3842/2010.

 

1. Προσδιορισμός εισοδήματος με βάση αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες

Το άρθρο 15 του ν. 2238/1994 όπως ισχύει σήμερα, έχει ως εξής:

«Άρθρο 15. Προσδιορισμός εισοδήματος με βάση αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες

Το συνολικό εισόδημα προσδιορίζεται, κατ' εξαίρεση, με βάση τις δαπάνες διαβίωσης του φορολογουμένου και των προσώπων που συνοικούν με αυτόν και τον βαρύνουν, όταν το συνολικό ποσό των δαπανών που προσδιορίζεται κατά τα επόμενα άρθρα είναι ανώτερο από το συνολικό καθαρό εισόδημα των κατηγοριών Α' έως Ζ'. Το εισόδημα που υπόκειται σε φόρο στην περίπτωση αυτή προσδιορίζεται κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 19».

Ο τίτλος του άρθρου 15 του ν. 2238/1994, αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ν. 3842/2010 και ισχύει από 1ης Ιανουαρίου 2010 για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από την ημερομηνία αυτή και μετά, σύμφωνα με την περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 92 του ιδίου νόμου. Προηγουμένως ο τίτλος του άρθρου 15 είχε ως εξής: «Προσδιορισμός εισοδήματος με βάση την τεκμαρτή δαπάνη»

Με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού, έγινε νομοτεχνική τακτοποίηση στο άρθρο 15 του Κ.Φ.Ε., δεδομένου ότι οι δαπάνες διαβίωσης των φορολογουμένων προσδιορίζονται πλέον με αντικειμενικά δεδομένα και όχι τεκμαρτά.

2. Αρθρο 16. Αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες

2.1. Ισχύον καθεστώς

Το άρθρο 16 του ν. 2238/1994 έχει ως εξής:

« 1. Για τον προσδιορισμό του αντικειμενικού εισοδήματος με βάση τη συνολική ετήσια δαπάνη του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα:
α) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας ορίζεται κλιμακωτά, για τα ογδόντα (80) πρώτα τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με τριάντα (30) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, για τα επόμενα από ογδόντα ένα (81) μέχρι και εκατόν είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με πενήντα (50) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, για τα επόμενα από εκατόν είκοσι ένα (121) μέχρι και διακόσια (200) τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με ογδόντα (80) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, για τα διακόσια ένα (201) έως τριακόσια (300) τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με εκατόν πενήντα (150) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και για τα πλέον των τριακοσίων (300) τετραγωνικών μέτρων κύριων χώρων αυτής, με τριακόσια (300) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό τριάντα (30) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Όλα τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται, προκειμένου για μονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%).
β) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που εκτιμάται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα μιας ή περισσοτέρων ιδιοκατοικούμενων ή μισθωμένων δευτερευουσών κατοικιών, καθώς και των βοηθητικών χώρων αυτών, ορίζεται στo ένα δεύτερο (1/2) της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης όπως αυτή ορίζεται στην περίπτωση α΄.
γ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, ορίζεται ως εξής: αα) για τα αυτοκίνητα μέχρι χίλια διακόσια (1.200) κυβικά εκατοστά σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ, ββ) για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των χιλίων διακοσίων (1.200) κυβικών εκατοστών προστίθενται τριακόσια (300) ευρώ ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά μέχρι τα δύο χιλιάδες (2.000) κυβικά εκατοστά, γγ) για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των δύο χιλιάδων (2.000) κυβικών εκατοστών προστίθενται πεντακόσια (500) ευρώ ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά και μέχρι τρεις χιλιάδες (3.000) κυβικά εκατοστά και δδ) για αυτοκίνητα μεγαλύτερα από τρεις χιλιάδες (3.000) κυβικά εκατοστά προστίθενται επτακόσια (700) ευρώ ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά.
Τα παραπάνω ποσά ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης από κάθε αυτοκίνητο μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητά του, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό ως εξής:
αα) Τριάντα τοις εκατό (30%) για χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα (10) έτη.
ββ) Πενήντα τοις εκατό (50%) για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας το οποίο εκδίδεται από διεθνή ή ημεδαπό φορέα που έχει αρμοδιότητα να εκδίδει τέτοιο πιστοποιητικό, καθώς και για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους.
Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάσθηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους.
Στις περιπτώσεις εταιριών ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή περιορισμένης ευθύνης ή ανωνύμων ή αστικών, καθώς και των κοινωνιών και κοινοπραξιών που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, οι οποίες έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των:
i) ομόρρυθμων ή απλών, εκτός των ετερόρρυθμων, εταίρων ή κοινωνών ή μελών της κοινοπραξίας φυσικών προσώπων, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, προκειμένου περί ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή αστικών εταιριών ή στην κοινωνία ή στην κοινοπραξία,
ii) των φυσικών προσώπων, μελών της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών, κατά το ποσοστό συμμετοχής του καθενός στην εταιρία περιορισμένης ευθύνης, όταν οι διαχειριστές αυτής δεν είναι εταίροι της,
iii) των διαχειριστών της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης που είναι και εταίροι της, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία περιορισμένης ευθύνης και
iv) των διευθυνόντων και εντεταλμένων συμβούλων, διοικητών ανωνύμων εταιριών και προέδρων των διοικητικών συμβουλίων τους, επιμεριζόμενη ισομερώς μεταξύ τους.
Αν στις πιο πάνω περιπτώσεις οι εταίροι των ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή περιορισμένης ευθύνης ή αστικών εταιριών, καθώς και των κοινωνιών ή κοινοπραξιών είναι νομικά πρόσωπα, η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχουν στην κυριότητα ή την κατοχή τους λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των φυσικών προσώπων, που μετέχουν σε αυτά τα νομικά πρόσωπα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο.
Για τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα που δεν έχουν εγκατάσταση στην Ελλάδα, αλλά υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης με βάση την παράγραφο 1 του άρθρου 107, καθώς και για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις, το ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτει με βάση αυτοκίνητα αυτής της περίπτωσης, ιδιοκτησίας του αλλοδαπού νομικού προσώπου ή ιδιοκτησίας ή κατοχής γραφείου, υποκαταστήματος ή πρακτορείου της αλλοδαπής επιχείρησης εγκατεστημένου στην Ελλάδα, βαρύνει το πρόσωπο που εκπροσωπεί στην Ελλάδα το αλλοδαπό νομικό πρόσωπο ή την αλλοδαπή επιχείρηση ή προΐσταται του γραφείου ή υποκαταστήματος ή πρακτορείου.
Η αντικειμενική αυτή δαπάνη βαρύνει καθένα από τα φυσικά πρόσωπα που ορίζονται από τις διατάξεις αυτής της παραγράφου ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής ή κατοικίας τους και δεν μπορεί για καθένα από αυτά τα πρόσωπα και για κάθε εταιρία να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας.
Αν ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα προστατευόμενα μέλη είναι κύριοι ή κάτοχοι και άλλων επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει για τα αυτοκίνητα αυτά λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής αντικειμενικής δαπάνης.
Η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και αν αυτός έχασε τη γονική μέριμνα, του άλλου γονέα. Αν αποκτηθεί ή μεταβιβασθεί με οποιονδήποτε τρόπο επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης κατά τη διάρκεια του έτους, η αντικειμενική δαπάνη περιορίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι και οι μήνες κυριότητας ή κατοχής του αυτοκινήτου. Διάστημα μεγαλύτερο από δεκαπέντε (15) ημέρες λογίζεται ως ολόκληρος μήνας. Τα ίδια εφαρμόζονται και σε περίπτωση ακινησίας ή ολοκληρωτικής καταστροφής του αυτοκινήτου από οποιαδήποτε αιτία. Αν μεταβιβασθεί ή αποκτηθεί εικονικά αυτοκίνητο από περισσότερα πρόσωπα, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη του ισχύει αυτοτελώς στο σύνολό της για καθέναν από τους συμβαλλομένους. Εικονική θεωρείται η μεταβίβαση ή η κτήση που πραγματοποιείται ιδίως μεταξύ συγγενών εξ αίματος ή εξ αγχιστείας κατ’ ευθεία γραμμή ή εκ πλαγίου μέχρι και τον τρίτο βαθμό, επιτρέπεται όμως η ανταπόδειξη. Όταν η συγκυριότητα είναι πραγματική, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη επιμερίζεται κατά το λόγο των ιδανικών μεριδίων καθενός συγκυρίου.
Προκειμένου για εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, καθώς και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων, που χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτόν περισσότερα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη. Στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων επιβατικών ιδιωτικής ή μικτής χρήσης, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που αντιστοιχεί στο χρόνο χρησιμοποίησης αυτών, βαρύνει το μισθωτή τους.
Οι διατάξεις της περίπτωσης γ΄ εφαρμόζονται ανάλογα και για τον προσδιορισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των αυτοκινήτων μικτής χρήσης και των αυτοκινήτων τύπου JEEP.
δ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, με εξαίρεση τα εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, καθώς και τα ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες, όπως προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών.
ε) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο εκάστοτε κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται όταν ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό ή όταν ο ίδιος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό και πάνω (67%) από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή είναι ηλικίας άνω των εξήντα πέντε (65) ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο.
στ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη με βάση σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου του ή των προσώπων που τους βαρύνουν εκτιμάται με βάση το κόστος τελών ελλιμενισμού, ασφαλίστρων, καυσίμων, συντήρησης και πρακτόρευσης και ορίζεται, ανάλογα με τα μέτρα ολικού μήκους του σκάφους, ως εξής:
αα) για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι πέντε (5) μέτρα, στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, ενώ για τα πάνω από πέντε (5) μέτρα ορίζεται στο ποσό των τεσσάρων χιλιάδων (4.000) ευρώ,
ββ) για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και επτά (7) μέτρα, οκτώ χιλιάδες (8.000) ευρώ, πάνω από επτά (7) και μέχρι δέκα (10) μέτρα προστίθενται δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δέκα (10) και μέχρι δώδεκα (12) μέτρα προστίθενται πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δώδεκα (12) και μέχρι δεκαπέντε (15) μέτρα δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δεκαπέντε (15) και μέχρι δεκαοκτώ (18) μέτρα δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δεκαοκτώ (18) και μέχρι είκοσι δύο (22) μέτρα είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους και πάνω από είκοσι δύο (22) μέτρα προστίθενται τριάντα πέντε χιλιάδες (35.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους.
Τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης αυτής της υποπερίπτωσης μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) προκειμένου για ιστιοφόρα σκάφη. Κατά το ίδιο ποσοστό μειώνονται και για πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευασθεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτυ», που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση. Η τεκμαρτή δαπάνη από κάθε σκάφος μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητά του κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) έτη και μέχρι δέκα (10) έτη από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη. Για σκάφη με μόνιμο πλήρωμα ναυτολογημένο για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην παραπάνω δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος. Τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης δεν λαμβάνονται υπόψη για την αντικειμενική δαπάνη. Οι διατάξεις της περίπτωσης γ΄, εκτός αυτών που αναφέρονται στην παλαιότητα των αυτοκινήτων, εφαρμόζονται ανάλογα και στην περίπτωση αυτή.
ζ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου του ή των προσώπων που συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν, η οποία ορίζεται ως εξής:
αα) Για ανεμόπτερα στο ποσό των οκτώ χιλιάδων (8.000) ευρώ.
ββ) Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, καθώς και ελικόπτερα, στο ποσό των εξήντα πέντε χιλιάδων (65.000) ευρώ για τους εκατόν πενήντα (150) πρώτους ίππους ισχύος του κινητήρα τους που προσαυξάνεται με το ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ για κάθε ίππο πάνω από τους εκατόν πενήντα (150) ίππους.
γγ) Για αεροσκάφη αεριοπροωθούμενα (JET) στο ποσό των διακοσίων (200) ευρώ για κάθε λίμπρα ώθησης. Οι διατάξεις της περίπτωσης γ΄, εκτός της ακινησίας και παλαιότητας, εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.
η) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, εξωτερικής δεξαμενής κολύμβησης που προκύπτει για τον κύριο ή κάτοχο αυτής, ορίζεται, ανάλογα με την επιφάνειά της, ανά κλίμακα, σε εκατό (100) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι τα εξήντα (60) τετραγωνικά μέτρα και σε διακόσια (200) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο για επιφάνεια άνω των εξήντα (60) τετραγωνικών μέτρων.
Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης τα παραπάνω ποσά διπλασιάζονται.
θ) Η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου ορίζεται σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.

2. Το ετήσιο συνολικό ποσό της αντικειμενικής δαπάνης, που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των μελών που τον βαρύνουν, εφόσον αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία. Τέτοια περιστατικά συντρέχουν ιδίως στο πρόσωπο των υπόχρεων, οι οποίοι:
α) υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις,
β) είναι φυλακισμένοι,
γ) νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική,
δ) είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας,
ε) συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές,
στ) είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους και
ζ) προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.
Όταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και μειώνει ανάλογα την ετήσια αντικειμενική δαπάνη, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία.
Στις πιο πάνω α΄ και ε΄ περιπτώσεις, η διαφορά μεταξύ της αντικειμενικής δαπάνης και της πραγματικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής αντικειμενικής δαπάνης του γονέα ή του τέκνου που συμβάλλει στις δαπάνες διαβίωσης του υπόχρεου.
Αν πρόκειται για τους γονείς, η διαφορά αντικειμενικής δαπάνης καταλογίζεται σε εκείνον που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα ».

 

2.2. Τι αναφέρει η αιτιολογική έκθεση και η επιστημονική επιτροπή της Βουλής

Οι φορολογικές διατάξεις λόγω της ιδιαίτερης φύσης τους πρέπει να ερμηνεύονται με συγκεκριμένο τρόπο. Η ερμηνεία εκείνη που κατέχει την πρώτη θέση αναμφισβήτητα, είναι η γραμματική ερμηνεία, αυτή δηλαδή που γίνεται δια του γράμματος του νόμου. Επικουρικά στοιχεία πέραν όμως αυτής είναι και όλο το νομοπαρασκευαστικό υλικό (η αιτιολογική έκθεση, οι συζητήσεις που γίνονται στη Βουλή, οι κοινοβουλευτικές εκθέσεις κ.λπ.), το οποίο δεν έχει βέβαια νομική ισχύ, αλλά πληροφορεί για τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώθηκε ο νομικός κανόνας, συμπληρώνει τα κενά αυτού και καθοδηγεί για την εύρεση της αληθινής βούλησης του νομοθέτη. Για το λόγο αυτό, σταχυολογήσαμε κάποια εδάφια από την αιτιολογική έκθεση του νόμου 3842/2010, έτσι ώστε ο αναγνώστης να έχει μια πλήρη και σαφή εικόνα της βούλησης του νομοθέτη.

« Με το παρόν νομοσχέδιο, προτείνονται μεταβολές στον τρόπο προσδιορισμού του εισοδήματος των φορολογουμένων με βάση τις δαπάνες διαβίωσης του, ώστε το προτεινόμενο σύστημα για τις δαπάνες διαβίωσης να βασίζεται στις ακόλουθες αρχές και κανόνες:
1. Να είναι απλό, δίκαιο και κατανοητό από τον πολίτη χωρίς να καταφεύγει σε δυσνόητα προγράμματα για να το καταλάβει.
2. Να μην δημιουργεί ταύτιση συμφερόντων, για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται αντικειμενικές τιμές (π.χ. εάν στις μισθωμένες κατοικίες υπολογίζεται το ενοίκιο, τότε δημιουργείται ταύτιση συμφερόντων μεταξύ εκμισθωτή και μισθωτή για μείωση του εμφανιζόμενου ενοικίου, το ίδιο και στο ιδιωτικό σχολείο κ.λπ.).
3. Να μην δημιουργεί στρεβλώσεις και απαγορεύσεις στην αγορά γι' αυτό τα βήματα από το ένα σημείο στο άλλο είναι μικρά.
4. Να έχει συμπληρωματικό ρόλο στον προσδιορισμό του φορολογικού εισοδήματος.
5. Να λειτουργεί ως κριτήριο απόδειξης των αδήλωτων εισοδημάτων και να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής.
Προτείνεται ειδικότερα, η καθιέρωση ενός αντικειμενικού συστήματος προσδιορισμού των δαπανών που απαιτούνται να γίνουν λόγω της κατοχής και χρήσης ορισμένων περιουσιακών στοιχείων. Θα λαμβάνεται υπόψη ένα ετήσιο κόστος συντήρησης και λειτουργίας κατοικιών,αυτοκινήτων, σκαφών αναψυχής, εναέριων μέσων, πισινών, διδάκτρων, οικιακών βοηθών κ.α. προκειμένου να εκτιμηθεί ένα εισόδημα ως ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα. Το κόστος με βάση τις δαπάνες διαβίωσης δεν εξαντλεί τη φορολογική υποχρέωσή του φορολογούμενου ο οποίος εξακολουθεί να υπόκειται σε έλεγχο όσον αφορά στην ακριβή δήλωση των εισοδημάτων του. Επίσης, λειτουργεί ως βάση για την καταρχήν αξιολόγηση από τις φορολογικές αρχές της ειλικρίνειας του δηλούμενου εισοδήματος στο πλαίσιο του ανωτέρω συστήματος μορίων κινδύνου. Το μέτρο αυτό δεν καταλαμβάνει τους συνταξιούχους.
Πιο συγκεκριμένα:
..........
2. Με την παράγραφο 2 του άρθρου αυτού, αντικαθίσταται το άρθρο 16 του Κ.Φ.Ε. διότι μεταβάλλεται ο τρόπος προσδιορισμού των δαπανών διαβίωσης των φορολογουμένων με σκοπό, αφενός την πάταξη της φοροδιαφυγής και αφετέρου τον δικαιότερο προσδιορισμό των δαπανών αυτών ώστε να ανταποκρίνεται στις πραγματικές δαπάνες διαβίωσης των πολιτών.
Με την τροποποίηση της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε, μεταβάλλεται ο τρόπος υπολογισμού όλων των υπαρχουσών κατηγοριών των δαπανών που προσδιορίζουν το επίπεδο διαβίωσης των φορολογουμένων όπως κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη, πισίνες και προστίθενται και νέες κατηγορίες δαπανών όπως γενικές δαπάνες διαβίωσης, δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, δαπάνες σε οικιακούς βοηθούς ,οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό. Αναλυτικότερα, με τις προτεινόμενες διατάξεις, απλοποιείται και γίνεται δικαιότερος ο τρόπος προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης της κατοικίας (κύριας και δευτερεύουσας) του φορολογουμένου, η οποία μέχρι σήμερα υπολογιζόταν με βάση το τεκμαρτό μίσθωμα αυτής. Στο εξής, θα υπολογίζεται με βάση τις δαπάνες συντήρησης, επισκευής, τις πάγιες καταναλώσεις (ηλεκτρικό, τηλέφωνο, νερό) και τις δαπάνες λειτουργίας αυτής (π.χ. για μεγάλες κατοικίες καθαρίστριες, κηπουροί,ασφάλειες). Επίσης, για λόγους φορολογικής δικαιοσύνης, καθιερώνονται συντελεστές βαρύτητας με βάση την τιμή ζώνης της περιοχής στην οποία βρίσκεται το ακίνητο, ώστε να προκύπτουν μεγαλύτερα ποσά διαβίωσης για ακίνητα που βρίσκονται σε ακριβές περιοχές. Συγκεκριμένα, δημιουργούνται τρεις κατηγορίες περιοχών με βάση την τιμή ζώνης τους, μία κατηγορία για τιμές ζώνης μέχρι 2.799 € το τ.μ., μία για τιμές ζώνης από 2.800 € έως 4.999 € το τ.μ. και μία για τιμές ζώνης άνω των 5.000 € το τ.μ. Σε σύνολο 5.642 ζωνών οι 97 έχουν τιμές από 2.800 €-4.999 € το τ.μ., οι 15 τιμές πάνω από 5.000 € και όλες οι υπόλοιπες τιμές μέχρι 2.799 € το τ.μ. Οι περιοχές που βρίσκονται σε τιμές ζώνης πάνω από 2.800 € το τ.μ. ακριβές περιοχές) είναι Άλιμος, Βούλα, Γλυφάδα, Βουλιαγμένη, Εκάλη, Κηφισιά, Διόνυσος, Πόρτο Ράφτη, Ν. Ερυθραία, Σπέτσες, Ύδρα, Πυλαία, Μύκονος, Π. Φάληρο, Φιλοθέη, Ψυχικό, Καλαμαριά, Πανόραμα, Κέρκυρα, Σαντορίνη και κάποιες ζώνες γνωστές της Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Η τιμή αγοράς ή το κόστος ανέγερσης των κατοικιών δεν λαμβάνονται υπόψη σε αυτό το σύστημα. Βέβαια, σαφώς έχουν ληφθεί υπόψη στη δαπάνη αγοράς..

.........

Επίσης, με τις προτεινόμενες διατάξεις, απλοποιείται και γίνεται δικαιότερος ο τρόπος προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει από την κυριότητα ή κατοχή επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής ή μικτής χρήσης καθώς και των τύπου jeep, ο οποίος μέχρι σήμερα υπολογιζόταν τεκμαρτά. Με τις νέες διατάξεις προτείνεται ο προσδιορισμός της δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει από τα αυτοκίνητα να πραγματοποιείται ανάλογα με τα κυβικά του αυτοκινήτου, με βάση το κόστος τελών κυκλοφορίας, ασφαλίστρων, καυσίμων και δαπανών συντήρησης.

..........
Τα ποσά ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης από κάθε αυτοκίνητο μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητά του, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) για χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα (10) έτη και σαράντα τοις εκατό (40%) για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη. Παράλληλα, απαλλάσσονται από την εφαρμογή της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης τα αυτοκίνητα αντίκες καθώς και τα αυτοκίνητα που είναι ειδικά διασκευασμένα για κινητικά ανάπηρους για λόγους φορολογικής δικαιοσύνης, ενώ καταργούνται οι μειώσεις που υπήρχαν για αυτοκίνητα που εισάγονται με τις διαδικασίες της μετοικεσίας και αυτά που αγοράζονται από τον Ο.Δ.Δ.Υ. δεδομένου ότι πλέον οι δαπάνες των αυτοκινήτων υπολογίζονται με πραγματικά δεδομένα και όχι τεκμαρτά.

..........
Επιπλέον, με τις νέες διατάξεις και στην προσπάθεια περιστολής της φοροδιαφυγής εισάγονται νέες δαπάνες που καθορίζουν το επίπεδο διαβίωσης των φορολογουμένων, όπως η δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης καθώς και η δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.

...........
Η δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, ορίζεται σε οχτώ χιλιάδες (8.000) ευρώ ανά απασχολούμενο με εξαίρεση την περίπτωση που ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό ή νοσοκόμο, όταν ο ίδιος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει παρουσιάζει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και πάνω ή είναι ηλικίας άνω των εξήντα πέντε (65) ετών.
Περαιτέρω, με τις προτεινόμενες διατάξεις απλοποιείται και γίνεται δικαιότερος ο τρόπος προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης με βάση τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, ο οποίος μέχρι σήμερα υπολογιζόταν τεκμαρτά. Με τις νέες διατάξεις προτείνεται ο υπολογισμός της δαπάνης διαβίωσης των σκαφών αναψυχής με βάση το κόστος τελών ελλιμενισμού, ασφαλίστρων, καυσίμων, συντήρησης και πρακτόρευσης ώστε η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που προκύπτει με βάση τα μέτρα μήκους του σκάφους να ανταποκρίνεται στα πραγματικά κόστη.

........

Στα πλαίσια του προσδιορισμού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης με βάση τα πραγματικά κόστη, προτείνεται και η κατάργηση των μειώσεων που εφαρμόζονται μέχρι σήμερα για τα παλαιά σκάφη καθώς και για τα παραδοσιακά και ναυταθλητικά. Όμοια, με τις νέες διατάξεις προτείνεται ο προσδιορισμός της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης των αεροσκαφών και ελικοπτέρων με βάση το κόστος τελών προσγείωσης και παραμονής, ασφαλίστρων και συντήρησης, ανάλογα με το βάρος του αεροσκάφους. Μεταβολή του τρόπου υπολογισμού της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης προτείνεται και για τις δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες) πάντα με γνώμονα το δικαιότερο προσδιορισμό της, ώστε να ανταποκρίνεται στο πραγματικό κόστος συντήρησης των δεξαμενών κολύμβησης. ..................

Τέλος, προκειμένου να ληφθούν υπόψη και οι υπόλοιπες δαπάνες διαβίωσης των φορολογουμένων, που δεν προσδιορίζονται από τις παραπάνω κατηγορίες δαπανών, προτείνεται ο καθορισμός των ποσών των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ για τους συζύγους, ως γενική ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης (βλ. και παρακάτω ενότητα IV 1.8. με τίτλο «Ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη»)

....

Περαιτέρω, με την αντικατάσταση του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε., γίνεται νομοτεχνική τακτοποίηση, παρέχεται πλέον η δυνατότητα σε όλους τους φορολογούμενους να αμφισβητήσουν την ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης, εφόσον το αποδεικνύουν με πραγματικά στοιχεία και παράλληλα προτείνεται η κατάργηση της προσαύξησης της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης για τα πάνω από δύο περιουσιακά στοιχεία που την προσδιορίζουν. Σκοπός της αντικατάστασης του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. είναι ο δικαιότερος προσδιορισμός των δαπανών ώστε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές δαπάνες διαβίωσης των πολιτών και συνεπώς παρέλκει η εφαρμογή της διάταξης που αναφέρεται στην εν λόγω προσαύξηση ».

Ας δούμε στο σημείο αυτό, τι αναφέρει στην έκθεση της σχετικά με το άρθρο 16 του ν. 2238/1994, η επιστημονική επιτροπή της Βουλής.

B΄ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΧΕΔΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΝΟΜΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ «Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις»

« ....Από τη διατύπωση της προτεινόμενης περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ δεν καθίσταται σαφές εάν η δαπάνη χρήσης δευτερεύουσας εξοχικής κατοικίας θα έχει την ίδια μεταχείριση με αυτήν δευτερεύουσας μη εξοχικής κατοικίας. Στην προτεινόμενη περίπτωση γ΄ της ίδιας παραγράφου θα ήταν ίσως σκόπιμο ο όρος «κινητικά ανάπηροι» να αντικατασταθεί από τον όρο «πρόσωπα με κινητικές αναπηρίες». Επίσης, η υποπερίπτωση ι) της ίδιας περίπτωσης θα μπορούσε να αναδιατυπωθεί σε «ι) εταίρων, εκτός των ετερόρρυθμων, ή κοινωνών ή μελών της κοινοπραξίας φυσικών προσώπων, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρεία, προκειμένου περί ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή αστικών εταιρειών, ή στην κοινωνία ή στην κοινοπραξία,». Περαιτέρω, ενόψει της τροποποίησης που επήλθε με το άρθρο 25 του ν. 3604/2007 στο άρθρο 18 παρ. 2 του κ.ν. 2190/1920, σκόπιμο ίσως θα ήταν να διευκρινισθεί νομοθετικώς για τις περιπτώσεις ορισμού νομικού προσώπου ως διευθύνοντος ή εντεταλμένου συμβούλου ανώνυμης εταιρείας, εάν το τεκμήριο θα βαρύνει το φυσικό πρόσωπο που ορίζεται από το νομικό πρόσωπο για την άσκηση των εξουσιών του νομικού αυτού προσώπου ως μέλους του διοικητικού συμβουλίου ή εάν και για το νομικό αυτό πρόσωπο θα εφαρμόζονται αναλογικώς οι ρυθμίσεις των υποπεριπτώσεων ι΄ έως ιιιι΄. Επί του προτελευταίου εδαφίου της ίδιας περίπτωσης γ΄ παρατηρείται καταρχάς ότι για λόγους νομικής ακριβολογίας η φράση «περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης» θα μπορούσε να αναδιατυπωθεί ως «περιπτώσεις λειτουργικής ή χρηματοδοτικής μίσθωσης» ή «περιπτώσεις μίσθωσης οποιασδήποτε μορφής». Περαιτέρω, η αναφορά στο εδάφιο αυτό σε επιβατικά οχήματα μεικτής χρήσης παρίσταται περιττή ενόψει της ρύθμισης του τελευταίου εδαφίου της περίπτωσης γ΄. Επισημαίνεται, επίσης, ότι από την προτεινόμενη ρύθμιση δεν καθίσταται σαφές εάν, σε περιπτώσεις μισθώσεων από νομικά πρόσωπα, το τεκμήριο θα βαρύνει μόνο τα αναφερόμενα στις υποπεριπτώσεις ι΄ έως ιιιι΄ πρόσωπα ή και τα στελέχη που χρησιμοποιούν τα μισθωμένα αυτοκίνητα και στα οποία, συμφώνως με τις διατάξεις του άρθρου 45 παρ. 1 περ. στ΄ του ΚΦΕ όπως προστίθεται με το άρθρο 9 παρ. 2 του Νσχ, καταλογίζεται ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες ποσοστό της εργοστασιακής τιμολογιακής αξίας τους, όπως επίσης και το εάν η ρύθμιση καταλαμβάνει και μη επαναλαμβανόμενες μισθώσεις μικρής διάρκειας (κάτω των 30 ημερών) από φυσικά πρόσωπα μη επιτηδευματίες. Με την περίπτωση στ΄ της προτεινόμενης παραγράφου 2 του άρθρου 16 του ΚΦΕ ορίζεται ότι ορφανοί ανήλικοι μπορούν να αμφισβητήσουν το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει λόγω της κυριότητας επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις της παραγράφου 1 δεν διατηρείται σε ισχύ η θεσπισθείσα με το άρθρο 4 παρ. 1 του ν. 3296/2004 μείωση κατά 50% του τεκμαρτού εισοδήματος που προκύπτει από τη χρήση κύριων ή δευτερευουσών κατοικιών που αποκτήθηκαν από κληρονομιά, δωρεά ή γονική παροχή »

III. Σχολιασμός των νέων διατάξεων

1. Αντικειμενικές δαπάνες κατοικιών

1.1. Κύρια κατοικία

Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 3 του ν.3842/2010, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, αντικαταστάθηκε το άρθρο 16 του ν.2238/1994. Με τις νέες διατάξεις το εισόδημα προσδιορίζεται αντικειμενικά με βάση τη συνολική ετήσια δαπάνη του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τον βαρύνουν. Για την εφαρμογή των ανωτέρω λαμβάνονται υπόψη εκτός των άλλων και οι αντικειμενικές δαπάνες για ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες κύριες και δευτερεύουσες κατοικίες (εξοχικές ή μη).Φέτος οι φορολογούμενοι θα επιβαρυνθούν με αντικειμενική δαπάνη για:

α) Κατοικίες τις οποίες ιδιοκατοικούν (κύριες και δευτερεύουσες ανεξαρτήτως αν είναι εξοχικές ή μη),

β) Κατοικίες στις οποίες διαμένουν και είναι μισθωμένες (κύριες και δευτερεύουσες ανεξαρτήτως αν είναι εξοχικές ή μη),

γ) Κατοικίες στις οποίες διαμένουν και οι οποίες τους έχουν παραχωρηθεί δωρεάν από κάποιον τρίτο.

Η αντικειμενική δαπάνη κατοικίας δηλαδή βαρύνει αυτόν που την ιδιοκατοικεί, αυτόν που τη μισθώνει από κάποιον τρίτο και αυτόν που διαμένει σε κατοικία που του έχει παραχωρηθεί δωρεάν από κάποιον τρίτο.


Ειδικότερα, με την περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, ορίζεται ότι η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για κύρια κατοικία υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως

Πίνακας Α:

Επιφάνεια κύριας κατοικίας σε τ.μ. Ποσά σε ευρώ ανά τ.μ.
Μέχρι 80 τ.μ. 30 ευρώ
Από 81 έως 120 τ.μ. 50 ευρώ
Από 121 έως 200 τ.μ. 80 ευρώ
Από 201 έως 300 τ.μ. 150 ευρώ
Άνω των 300 τ.μ. 300 ευρώ

Για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης, η επιφάνεια των κύριων και βοηθητικών χώρων της κατοικίας πρέπει να είναι πάντα σε ακέραιο αριθμό. Αν υπάρχει δεκαδικό ψηφίο πρέπει να στρογγυλοποιηθεί στον αμέσως πλησιέστερο ακέραιο αριθμό πχ. αν η επιφάνεια των κυρίων χώρων είναι 105,4 τ.μ. θα αναγράψουμε στη δήλωση 105 τ.μ., αν είναι 105,5 τ.μ. θα αναγράψουμε 106 τ.μ. (βλέπε και οδηγίες συμπλήρωσης στην ενότητα V. 2).Τα παραπάνω ποσά του Πίνακα Α, προσαυξάνονται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Όλα τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται, προκειμένου για μονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) (βλέπε αναλυτικά παραδείγματα στην επόμενες υποενότητες).

Παράδειγμα:

Έστω φορολογούμενος ιδιοκατοικεί σε ένα διαμέρισμα που βρίσκεται στον 3ο όροφο επί της οδού Άνδρου 2 - Αθήνα. Το διαμέρισμα αυτό έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 124 τ.μ, και βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.750 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι : Κώ, Πιπίνου, Πατησίων. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 124 τμ 4 Χ 80,00 = 320,00
4.720,00

Άρα συνολική αντικειμενική δαπάνη κατοικίας: 4.720,00 €.

Ο πίνακας 5 εφόσον ο φορολογούμενος δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

 

1.2. Βοηθητικοί χώροι
Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας, έχουν ορισθεί τα τριάντα ευρώ (30) ανά τετραγωνικό μέτρο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας.

Παράδειγμα:

Έστω φορολογούμενος ιδιοκατοικεί σε ένα διαμέρισμα που βρίσκεται στον 4ο όροφο επί της οδού Άνδρου 2 - Αθήνα. Το διαμέρισμα αυτό έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 150 τ.μ, και επιφάνεια βοηθητικών χώρων 40 τ.μ. Το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.750 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι : Κώ, Πιπίνου, Πατησίων. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 150 τμ 30 Χ 80,00 = 2.400,00
6.800,00
Αντικειμενική δαπάνη βοηθητικών χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
30,00 ανά τμ 40 Χ 30,00 = 1.200,00

Άρα συνολική αντικειμενική δαπάνη κατοικίας: 6.800,00 + 1.200,00 = 8.000,00 €

Ο πίνακας 5 εφόσον ο φορολογούμενος δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

 

1.3. Συντελεστές βαρύτητας

Προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από δύο χιλιάδες οχτακόσια ευρώ (2.800) έως τέσσερις χιλιάδες εννιακόσια ενενήντα εννέα ευρώ (4.999) το τετραγωνικό μέτρο, τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από πέντε χιλιάδες ευρώ (5.000) και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Προκειμένου για μονοκατοικίες τα πιο πάνω ποσά προσαυξάνονται κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%). Για τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων θα λαμβάνεται υπόψη η τιμή εκκίνησης.

Παράδειγμα 1:

Έστω φορολογούμενος ιδιοκατοικεί ολόκληρο το έτος σε ένα διαμέρισμα που βρίσκεται στον 4ο όροφο επί της οδού Σουηδίας 2 - Αθήνα, έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 250 τ.μ και επιφάνεια βοηθητικών χώρων 30 τ.μ. Το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης4.000 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι : Αναπήρων πολέμου - Ιατρίδου - Δεινοκράτους. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 200 τμ 80 Χ 80,00 = 6.400,00
Από 201 έως 250 τμ 50 Χ 150,00 = 7.500,00
18.300,00
Αντικειμενική δαπάνη βοηθητικών χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
30,00 ανά τμ 30 Χ 30,00 = 900,00
Σύνολο : 19.200,00

Επειδή η κατοικία βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 4.000,00 το τ.μ., θα έχουμε προσαύξηση της αντικειμενικής δαπάνης κατά 40%. Δηλαδή: 19.200,00 + (19.200,00 Χ 40%) = 19.200,00 + 7.680,00 = 26.880,00. Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του ακινήτου ανέρχεται στο ποσό των 26.880,00 €.

Ο πίνακας 5 εφόσον ο φορολογούμενος δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

 

Παράδειγμα 2:

Αν στο προηγούμενο παράδειγμα το ακίνητο βρισκόταν σε περιοχή με τιμή ζώνης 6.000,00, τότε θα είχαμε προσαύξηση κατά 70 %.

Δηλαδή: 19.200,00 + (19.200,00 Χ 70%) = 19.200,00 + 13.440,00 = 32.640,00. Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του ακινήτου ανέρχεται στο ποσό των 32.640,00 €.

 

1.4. Μονοκατοικίες

Στις περιπτώσεις που υπάρχουν μονοκατοικίες, τότε σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1994, τα ποσά που υπολογίζονται σύμφωνα με τα παραπάνω, προσαυξάνονται κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%).

Ποια είναι η έννοια της μονοκατοικίας: Μονοκατοικία είναι το κτίσμα που αποτελεί λειτουργικά μία μόνο κατοικία με τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, θέσεις στάθμευσης κ.λπ.), η οποία μπορεί να είναι σε ένα όροφο ή σε περισσότερους ορόφους (μεζονέτα) και δεν εφάπτεται με άλλο κτίσμα είτε οριζόντια είτε κάθετα. Μονοκατοικίες θεωρούνται επίσης και κτίσματα σε επαφή με άλλα, που ανήκουν όμως σε διαφορετικές κάθετες ιδιοκτησίες και πληρούν κατά τα λοιπά τις παραπάνω προϋποθέσεις. Οι περιπτώσεις που ακολουθούν δεν χαρακτηρίζονται μονοκατοικίες: α) Διώροφος οικοδομή με ισόγειο κατάστημα και 1ο όροφο κατοικία. β) Ισόγειο διαμέρισμα που βρίσκεται σε επαφή με άλλο ισόγειο. γ) Ισόγεια επαγγελματική στέγη που βρίσκεται σε επαφή με άλλη μονοκατοικία. Τα πιο πάνω ισχύουν ανεξάρτητα να έχει συσταθεί πράξη οριζόντιας ιδιοκτησίας.

Παράδειγμα 1:

Έστω φορολογούμενος ιδιοκατοικεί ολόκληρο το έτος σε μια μονοκατοικία (μεζονέτα με ισόγειο και πρώτο όροφο) που βρίσκεται επί της οδού Βασ. Κων/νου 11 - Άρτα, έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 160 τ.μ, και επιφάνεια βοηθητικών χώρων 40 τ.μ. Το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.000 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι : Τζουμέρκων - Γκοτζιούλα. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

 

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 160 τμ 40 Χ 80,00 = 3.200,00
7.600,00
Αντικειμενική δαπάνη βοηθητικών χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
30,00 ανά τμ 40 Χ 30,00 = 1.200,00
Σύνολο : 8.800,00

Επειδή όμως πρόκειται για μονοκατοικία, θα έχουμε προσαύξηση κατά 20%. Δηλαδή: 8.800,00 + (8.800,00 Χ 20%) = 19.200,00 + 1.760,00 = 10.560,00. Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του ακινήτου ανέρχεται στο ποσό των 10.560,00 €.

Ο πίνακας 5 εφόσον ο φορολογούμενος δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

Παράδειγμα 2:

Έστω φορολογούμενος ιδιοκατοικεί ολόκληρο το έτος σε μια μονοκατοικία (μεζονέτα με ισόγειο και πρώτο όροφο) που βρίσκεται επί της οδού Σουηδίας 2 - Αθήνα, έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 250 τ.μ, και επιφάνεια βοηθητικών χώρων 40 τ.μ. Το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης4.000 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι: Αναπήρων πολέμου - Ιατρίδου - Δεινοκράτους. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 200 τμ 80 Χ 80,00 = 6.400,00
Από 201 έως 250 τμ 50 Χ 150,00 = 7.500,00
18.300,00
Αντικειμενική δαπάνη βοηθητικών χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
30,00 ανά τμ 40 Χ 30,00 = 1.200,00
Σύνολο : 19.500,00

Επειδή όμως πρόκειται για μονοκατοικία που βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 4.000,00, θα έχουμε προσαύξηση κατά 40% (λόγω τιμής ζώνης) και στη συνέχεια προσαύξηση κατά 20% (επειδή πρόκειται για μονοκατοικία). Συνεπώς έχουμε: 19.500,00 + (19.500,00 Χ 40%) = 19.500,00 + 7.300,00 = 27.300,00. Στη συνέχεια έχουμε: 27.300,00 + (27.300,00 Χ 20%)= 27.300,00 + 5.460,00 = 32.760,00.

Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του ακινήτου ανέρχεται στο ποσό των 32.760,00 €.

Ο πίνακας 5 εφόσον ο φορολογούμενος δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

 

1.5. Μίσθωση για ολόκληρο το έτος ή μίσθωση για μέρους του έτους

Αν μια κατοικία μισθώνεται για ολόκληρο το έτος, τότε η αντικειμενική δαπάνη αυτής βαρύνει τον μισθωτή, δηλαδή αυτόν που διαμένει στο μισθωμένο ακίνητο. Αν μισθώνεται για ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, τα ετήσια ποσά της αντικειμενικής δαπάνης που βαρύνουν τον μισθωτή, θα επιμερίζονται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση. Σε περίπτωση μίσθωσης της κύριας κατοικίας, τα ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης είναι ανεξάρτητα των πραγματικά καταβαλλόμενων ποσών μισθωμάτων, όπως αυτά προκύπτουν από τα οικεία μισθωτήρια συμβόλαια. Δηλαδή, θα δηλώνονται τα ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης, έστω και αν είναι μεγαλύτερα των πραγματικών ποσών των μισθωμάτων. Αν η μίσθωση γίνει κατά την διάρκεια του μήνα, τότε κατ΄ανάλογη εφαρμογή άλλων διατάξεων του άρθρου 16 του ν.2238/1994, διάστημα του μήνα μεγαλύτερο των 15 ημερών θα πρέπει να θεωρείται ολόκληρος μήνας και αντίθετα διάστημα του μήνα μικρότερο των 15 ημερών δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.

Παράδειγμα 1:

Έστω φορολογούμενος διαμένει για ολόκληρο το έτος σε ένα μισθωμένο ακίνητο που βρίσκεται επί της οδού Σουηδίας 2 - Αθήνα και έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 200 τ.μ. Το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 4.000 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι: Αναπήρων πολέμου - Ιατρίδου - Δεινοκράτους. Το ετήσιο μίσθωμα που καταβάλλει ο μισθωτής στον εκμισθωτή του ακινήτου είναι 12.000,00. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 200 τμ 80 Χ 80,00 = 6.400,00
10.800,00

Επειδή η κατοικία βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 4.000,00 το τ.μ., θα έχουμε προσαύξηση της αντικειμενικής δαπάνης κατά 40%. Δηλαδή: 10.800,00 + (10.800,00 Χ 40%) = 10.800,00 + 4.320,00 = 15.120,00. Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του ακινήτου ανέρχεται στο ποσό των 15.120,00 €.

Ο πίνακας 5 εφόσον ο φορολογούμενος δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

 

Παράδειγμα 2:

Αν στο προηγούμενο παράδειγμα το ακίνητο είχε μισθωθεί για πέντε μόνο μήνες το έτος, τότε η αντικειμενική δαπάνη που θα βαρύνει τον μισθωτή θα επιμεριστεί αναλόγως, ήτοι : 15.120,00 Χ 5/12 = 6.300,00

1.6. Δευτερεύουσες κατοικίες

Σύμφωνα με την περίπτωση β' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 3 του ν.3842/2010, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που εκτιμάται με βάση τα τ.μ μιας ή περισσοτέρων ιδιοκατοικούμενων ή μισθωμένων δευτερευουσών κατοικιών, καθώς και των βοηθητικών χώρων αυτών, λαμβάνεται το ήμισυ της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης, όπως αυτή υπολογίζεται για την κύρια κατοικία. Για τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων θα λαμβάνεται υπόψη η τιμή εκκίνησης. Τέλος, γίνεται δεκτό ότι δεν υπολογίζεται αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για δευτερεύουσες κατοικίες που μισθώνουν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού για τουριστικούς λόγους.

Παράδειγμα:

Έστω φορολογούμενος διαθέτει εκτός της κύριας κατοικίας του κι ένα διαμέρισμα που το χρησιμοποιεί ως δευτερεύουσα κατοικία (για όλη τη διάρκεια του έτους) με επιφάνεια κυρίων χώρων 124 τ.μ. Το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.600 ευρώ το τ.μ. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για την δευτερεύουσα κατοικία του υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 124 τμ 4 Χ 80,00 = 320,00
4.720,00

Επειδή πρόκειται για δευτερεύουσα κατοικία, η αντικειμενική δαπάνη θα υπολογιστεί στο ήμισυ της αντικειμενικής όπως αυτή υπολογίζεται για την κύρια κατοικία. Άρα συνολική αντικειμενική δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας: 4.720,00 Χ 50% = 2.360,00 €.

1.7. Δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες

Προκειμένου για δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες, με τις νέες διατάξεις, δεν ισχύει πλέον ο περιορισμός της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης σε τρεις μήνες το έτος που ίσχυε έως 31/12/2009. Για τις δευτερεύουσες κατοικίες που ο φορολογούμενος θα τις χρησιμοποιεί ως εξοχικές, η αντικειμενική δαπάνη θα υπολογίζεται όπως και στις λοιπές δευτερεύουσες, δηλαδή για ολόκληρο το έτος και όχι για τρεις μήνες.

1.8. Κενές κατοικίες

Δεν υπολογίζεται ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της ΔΕΗ ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο παρέμενε κενό για όλο το υπόψη διάστημα.

Αν λοιπόν ένας φορολογούμενος διαθέτει ένα ακίνητο το οποίο ούτε το ιδιοχρησιμοποιεί, ούτε το μισθώνει σε κάποιον τρίτο, ούτε το παραχωρεί δωρεάν σε κάποιον τρίτο, αλλά παραμένει κενό, τότε δεν θα το αναγράψει στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1, αλλά θα το αναγράψει ως κενό στο έντυπο Ε2.

1.9. Συνιδιοκτησία

Με τις νέες διατάξεις, σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της μεταξύ των συνιδιοκτητών, αναλόγως των ποσοστών συνιδιοκτησίας τους. Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μιας κατοικίας π.χ. από δύο συνιδιοκτήτες όπου ο ένας έχει παραχωρήσει το ποσοστό ιδιοκτησίας του στον άλλο προκειμένου ο τελευταίος να χρησιμοποιήσει την κατοικία στο σύνολό της, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που προκύπτει από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.

Παράδειγμα: Οι φορολογούμενοι «Α» και «Β» διαθέτουν ένα διαμέρισμα ως κύρια κατοικία στο οποίο ιδιοκατοικούν. Το ακίνητο αυτό έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 150 τ.μ., βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.800 ευρώ το τ.μ.και ανήκει κατά ποσοστό 50% πλήρους κυριότητας στον καθένα. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για την κύρια κατοικία τους εκτιμάται ως εξής:

 

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 150τμ 30 Χ 80,00 = 2.400,00
6.800,00

 

Επειδή το ακίνητο ανήκει κατά ποσοστό 50% πλήρους κυριότητας στον καθένα, η αντικειμενική δαπάνη θα υπολογιστεί ως εξής: Φορολογούμενος «Α» : 6.800,00 Χ 50% = 3.400,00 και Φορολογούμενος «Β» : 6.800,00 Χ 50% = 3.400,00.

Αν ο Φορολογούμενος «Α» δεν διέμενε στο παραπάνω ακίνητο αλλά παραχωρούσε δωρεάν το ποσοστό του στο Φορολογούμενο «Β», τότε ο «Β» θα επιβαρυνόταν με το συνολικό ποσό της αντικειμενικής δαπάνης, ήτοι 6.800,00.

1.10. Δωρεάν παραχωρούμενες κατοικίες

Από το 2010 και μετά, όπως έχουμε ήδη αναφέρει στην ενότητα αυτή, ο φορολογούμενος θα βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη και για κατοικία που του έχει παραχωρηθεί δωρεάν για να διαμένει. Η συγκεκριμένη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994 έχει ως εξής:

«α) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας....

Ρητά λοιπόν ο νομοθέτης θέλησε να συμπεριλαμβάνονται και οι δωρεάν παραχωρούμενες κατοικίες στις αντικειμενικές δαπάνες. Να τονίσουμε εδώ ότι στις περιπτώσεις που έχει παραχωρηθεί δωρεάν μια κατοικία από το φορολογούμενο «Α» στο φορολογούμενο «Β», η αντικειμενική δαπάνη βαρύνει το φορολογούμενο «Β», ο οποίος χρησιμοποιεί το ακίνητο και διαμένει σ' αυτό.

Ας δούμε ενδεικτικά κάποιες βασικές περιπτώσεις δωρεάν παραχώρησης:

α) Δωρεάν παραχώρηση κύριας κατοικίας από γονέα που έχει την πλήρη κυριότητα του ακινήτου προς τα τέκνα του για να διαμένουν,

β) Δωρεάν παραχώρηση κύριας κατοικίας από τα τέκνα που έχουν την πλήρη κυριότητα του ακινήτου προς τον γονέα τους για να διαμένει,

γ) Δωρεάν παραχώρηση κύριας κατοικίας από γονέα που έχει την επικαρπία του ακινήτου προς τα τέκνα του που έχουν την ψιλή κυριότητα, για να διαμένουν,

δ) Δωρεάν παραχώρηση κύριας κατοικίας από τέκνα που έχουν την επικαρπία του ακινήτου προς τον γονέα τους που έχει τη ψιλή κυριότητα, για να διαμένει,

ε) Περιπτώσεις δωρεάν παραχώρησης όλων των ανωτέρω που όμως δεν αφορούν κύρια αλλά δευτερεύουσα ή δευτερεύουσες κατοικίες,

στ) Περιπτώσεις δωρεάν παραχώρησης όχι ανάμεσα σε γονείς και τέκνα, αλλά μεταξύ τρίτων.

Θεωρούμε σκόπιμο στο σημείο αυτό να παραθέσουμε και την περίπτωση γ' της παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 2238/1994, έτσι όπως ισχύει σήμερα, η οποία μπορεί να μην αναφέρεται στο θέμα των αντικειμενικών δαπανών, όμως σχετίζεται με το θέμα της δωρεάν παραχώρησης.

« Άρθρο 6. Απαλλαγές από το φόρο

2.Από το εισόδημα από ακίνητα απαλλάσσεται:
γ) Το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από τη δωρεάν παραχώρηση της χρήσης κατοικίας εμβαδού μέχρι διακόσια (200) τετραγωνικά μέτρα,από τον γονέα που έχει την κυριότητα ή την επικαρπία αυτής προς τα τέκνα του ή από τα τέκνα που έχουν την κυριότητα ή την επικαρπία αυτής προς τους γονείς τους, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία ».

Να τονίσουμε, ότι στην πιο πάνω απαλλασσόμενη επιφάνεια των 200 τ.μ. της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας (όπως έχει γίνει δεκτό από τη Διοίκηση του Υ.Ο.), περιλαμβάνεται και η επιφάνεια μιας μόνο δωρεάν παραχωρούμενης αποθήκης και ενός χώρου στάθμευσης από τους γονείς στα τέκνα τους και αντίστροφα που βρίσκονται στην ίδια οικοδομή με την κύρια κατοικία, αδιάφορα από το αν αποτελούν παραρτήματα της κύριας κατοικίας ή ανεξάρτητες οριζόντιες ιδιοκτησίες που εξυπηρετούν τις λειτουργικές ανάγκες αυτής.
Σε αντιδιαστολή των ανωτέρω, διευκρινίζεται ότι αν παραχωρείται δωρεάν από τους γονείς στα τέκνα τους και αντίστροφα η χρήση αποθήκης και χώρου στάθμευσης που βρίσκονται σε άλλη οικοδομή από την δωρεάν παραχωρούμενη κύρια κατοικία, καθώς και αν παραχωρούνται δωρεάν από αυτούς περισσότεροι του ενός χώροι στάθμευσης και αποθηκών, ακόμη κι αν βρίσκονται στην ίδια οικοδομή με την δωρεάν παραχωρούμενη κύρια κατοικία, προκύπτει τεκμαρτό εισόδημα που φορολογείται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν. 2238/1994.

Σε περίπτωση που παραχωρείται δωρεάν από τους γονείς στα τέκνα τους και αντίστροφα η χρήση μιας κύριας κατοικίας, μαζί με μια αποθήκη και ένα χώρο στάθμευσης που βρίσκεται στην ίδια οικοδομή, καταρχήν γίνεται η λεπτομερής αναγραφή τους στο έντυπο Ε2 (από αυτόν που παραχωρεί το ακίνητο, ιδιοκτήτη, επικαρπωτή), σε χωριστή σειρά. Και αν μεν το άθροισμα των επιφανειών τους δεν υπερβαίνει τα 200 τ.μ., δεν προσδιορίζεται από τον ιδιοκτήτη ή τον επικαρπωτή τους τεκμαρτό εισόδημα και δεν μεταφέρεται στους κωδικούς αριθμούς του πίνακα 4Ε της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κανένα ποσό. Αντίθετα, αν το άθροισμα των πιο πάνω επιφανειών υπερβαίνει τα 200 τ.μ., υπολογίζεται από αυτόν επιμεριστικά το φορολογούμενο τεκμαρτό εισόδημα για καθένα από τα προαναφερόμενα ακίνητα και στη συνέχεια το φορολογούμενο εισόδημα της κύριας κατοικίας θα μεταφερθεί από τη στήλη 13 του εντύπου Ε2 στους κωδικούς αριθμούς 129-130 του πίνακα 4Ε της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και το φορολογούμενο τεκμαρτό εισόδημα της αποθήκης και του χώρου στάθμευσης θα μεταφερθεί από τη στήλη 14 του εντύπου Ε2 στους κωδικούς αριθμούς 145-146 του ίδιου πίνακα.

Επίσης να σημειώσουμε ότι εφόσον υπάρχει κατοικία στην οποία κατοικεί ο γονέας επικαρπωτής και στην ίδια κατοικία διαμένουν τα παιδιά του (που είναι ψιλοί κύριοι στο ίδιο ακίνητο) δεν υπάρχει θέμα τεκμαρτού εισοδήματος για το γονέα από δωρεάν παραχώρηση μέρους της κύριας κατοικίας του, ούτε θέμα απαλλαγής αυτού του εισοδήματος, διότι εξακολουθεί να τη χρησιμοποιεί ο γονέας ως κύρια κατοικία του, οπότε στην ουσία δεν γίνεται καμία παραχώρηση κατοικίας προς τα παιδιά του, απλώς τα φιλοξενεί στην ίδια κατοικία. Στην περίπτωση αυτή η αντικειμενική δαπάνη θα βαρύνει τον επικαρπωτή γονέα.
Θα παραθέσουμε μερικά παράδειγμα προς κατανόηση όλων των ανωτέρω:

Παράδειγμα 1:

Έστω φορολογούμενος διαμένει σε ένα διαμέρισμα που βρίσκεται στον 3ο όροφο επί της οδού Άνδρου 2 - Αθήνα. Το διαμέρισμα αυτό του έχει παραχωρηθεί δωρεάν από τον πατέρα του, για να διαμένει ως κύρια κατοικία του. Έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 124 τ.μ, και βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.750 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι : Κώ, Πιπίνου, Πατησίων. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 124 τμ 4 Χ 80,00 = 320,00
4.720,00

Άρα συνολική αντικειμενική δαπάνη δωρεάν παραχωρούμενης κατοικίας: 4.720,00 €.

Η παραπάνω αντικειμενική δαπάνη θα βαρύνει αποκλειστικά τον υιό που διαμένει στο ακίνητο και όχι τον γονέα του ο οποίος του παραχώρησε το ακίνητο ως κύρια κατοικία.

Επειδή τα τετραγωνικά της κατοικίας που παραχώρησε ο γονέας στο τέκνο του είναι 124 (λιγότερα δηλαδή από 200), δε θα προκύψει τεκμαρτό εισόδημα για τον γονέα επειδή απαλλάσσεται σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 6 του ν.2238/1994.

Αν το ανωτέρω ακίνητο είχε χρησιμοποιηθεί από το τέκνο για άλλο λόγο εκτός από κύρια κατοικία, τότε θα προέκυπτε για τον γονέα τεκμαρτό εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση που υπολογίζεται στη συνολική επιφάνεια του διαμερίσματος, δηλαδή στα 124 τ.μ. αυτής, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.3 του άρθρου 22 του ν.2238/1994.

Ο πίνακας 5 εφόσον ο υιός δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

 

Παράδειγμα 2:

Έστω φορολογούμενος διαμένει σε ένα διαμέρισμα που βρίσκεται στον 3ο όροφο επί της οδού Άνδρου 2 - Αθήνα. Το διαμέρισμα αυτό του έχει παραχωρηθεί δωρεάν από τον πατέρα του, για να διαμένει ως κύρια κατοικία του. Έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 250 τ.μ, επιφάνεια βοηθητικών χώρων 30 τ.μ. (οι βοηθ. χώροι βρίσκονται στην ίδια οικοδομή με την δωρεάν παραχωρούμενη) και βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.750 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι: Κώ, Πιπίνου, Πατησίων. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 200 τμ 80 Χ 80,00 = 6.400,00
Από 201 έως 250 τμ 50 Χ 150,00 = 7.500,00
18.300,00
Αντικειμενική δαπάνη βοηθητικών χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
30,00 ανά τμ 30 Χ 30,00 = 900,00
Σύνολο : 19.200,00

Άρα συνολική αντικειμενική δαπάνη δωρεάν παραχωρούμενης κατοικίας: 19.200,00 €.

Ο πίνακας 5 εφόσον ο υιός δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

 

 

Η παραπάνω αντικειμενική δαπάνη θα βαρύνει αποκλειστικά τον υιό που διαμένει στο ακίνητο και όχι τον γονέα του, ο οποίος του παραχώρησε το ακίνητο ως κύρια κατοικία.

Επειδή τα τ.μ της κατοικίας που παραχώρησε ο γονέας στο τέκνο του είναι 250+30= 280 τ.μ. (περισσότερα δηλαδή από 200), θα προκύψει τεκμαρτό εισόδημα για τον γονέα για τα πάνω από τα 200 τ.μ. (στο παράδειγμά μας είναι 280 τ.μ. - 200 τ.μ. = 80τ.μ.) διότι σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 6 του ν.2238/1994, απαλλάσσεται το τεκμαρτό εισόδημα μέχρι τα 200 τ.μ

Προκειμένου να υπολογιστεί για τον πατέρα το τεκμαρτό μίσθωμα για τα 80 τ.μ, θα εφαρμοστούν οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν.2238/1994. Οι διατάξεις της παρ.3 του άρθρου 22 του ν.2238/1994, έχουν ως εξής:

«Άρθρο 22. Ακαθάριστο εισόδημα
3. Σε περίπτωση που η οικοδομή χρησιμοποιήθηκε με άλλον τρόπο από τον ιδιοκτήτη, το νομέα, τον επιφανειούχο, τον επικαρπωτή κ.λπ. ή με τη συγκατάθεση αυτού κατοικήθηκε ή χρησιμοποιήθηκε με άλλο τρόπο από τρίτο, χωρίς αντάλλαγμα, το ακαθάριστο εισόδημα βρίσκεται ύστερα από τη σύγκριση της με άλλες οικοδομές που εκμισθώνονται, πάντως το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα που καθορίζεται με αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να είναι ανώτερο από το πέντε τοις εκατό (5%) ούτε μικρότερο από το τριάμισι τοις εκατό (3,5%) της αξίας του ακινήτου, όπως η αξία αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν.1249/1982. Ειδικά, για τις περιοχές που δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα δεν μπορεί να είναι ανώτερο από το τέσσερα τοις εκατό (4%) της πραγματικής αξίας της οικοδομής κατά το χρόνο της φορολογίας.
Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των τεσσάρων τελευταίων εδαφίων της παραγράφου 1 ».

Η αντικειμενική αξία του ακινήτου σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν.1249/1982, ανέρχεται στο ποσό 230.000,00 €. Το 3,5% αυτής της αξίας είναι 8.050,00 που ισούται με το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα ολόκληρου του ακινήτου. Επειδή όπως αναφέραμε θα υπολογίσουμε τεκμαρτό μίσθωμα μόνο για τα 80 τ.μ., τότε θα έχουμε: 8.050,00 Χ 80/280 = 2.300,00 €. Συνεπώς ο πατέρας θα αναγράψει το ποσό των 2.576,00 στη στήλη 13 του έντυπο Ε2 και από κει θα το μεταφέρει στους κωδικούς 129-130 αντίστοιχα του εντύπου Ε1.

Παράδειγμα 3:

Έστω φορολογούμενος διαμένει σε ένα διαμέρισμα που βρίσκεται στον 3ο όροφο επί της οδού Άνδρου 2 - Αθήνα. Το διαμέρισμα αυτό του έχει παραχωρηθεί δωρεάν από τους γονείς του για να διαμένει ως κύρια κατοικία του. Έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 150 τ.μ, και βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.750 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι: Κώ, Πιπίνου, Πατησίων. Το ακίνητο ανήκει στους γονείς του κατά ποσοστό 50 % πλήρους κυριότητας στον καθένα. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη υπολογίζεται ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 120 τμ 40 Χ 50,00 = 2.000,00
Από 121 έως 150 τμ 30 Χ 80,00 = 2.400,00
6.800,00

Άρα συνολική αντικειμενική δαπάνη δωρεάν παραχωρούμενης κατοικίας: 6.800,00 €.

Η παραπάνω αντικειμενική δαπάνη θα βαρύνει αποκλειστικά τον υιό που διαμένει στο ακίνητο και όχι τους γονείς του, οι οποίο του παραχώρησαν το ακίνητο ως κύρια κατοικία.

Επειδή τα τετραγωνικά της κατοικίας που παραχώρησαν οι γονείς στο τέκνο τους είναι 150 (λιγότερα δηλαδή από 200), δε θα προκύψει τεκμαρτό εισόδημα για τους γονείς, επειδή απαλλάσσεται σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 6 του ν.2238/1994.

Ο πίνακας 5 εφόσον ο υιός δεν έχει άλλη κατοικία συμπληρώνεται ως ακολούθως:

 

 

1.11. Πίνακας με αντικειμενικές δαπάνες κατοικιών

Ακολουθεί πίνακας με παραδείγματα κατοικιών που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης μέχρι 2.799,00 € (που αποτελούν και την πλειονότητα των τιμών ζώνης) για πληρέστερη κατανόηση του κλιμακωτού προσδιορισμού τους:

 

Τιμές ζώνης έως 2.799 ευρώ
Επιφάνεια σε τ.μ. Αντικειμενική δαπάνη σε ευρώ Κύρια κατοικία Δευτερεύουσα
Κύριοι Χώροι Βοηθ. Χώροι Κύριων Χώρων Βοηθ. Χώρων Διαμ/σμα Μονοκ/ια Διαμ/σμα Μονοκ/ια
40 2 1.200 60 1.260 1.512 630 756
45 4 1.350 120 1.470 1.764 735 882
50 6 1.500 180 1.680 2.016 840 1.008
55 8 1.650 240 1.890 2.268 945 1.134
60 10 1.800 300 2.100 2.520 1.050 1.260
65 12 1.950 360 2.310 2.772 1.155 1.386
70 14 2.100 420 2.520 3.024 1.260 1.512
75 16 2.250 480 2.730 3.276 1.365 1.638
80 18 2.400 540 2.940 3.528 1.470 1.764
85 20 2.650 600 3.250 3.900 1.625 1.950
90 22 2.900 660 3.560 4.272 1.780 2.136
95 24 3.150 720 3.870 4.644 1.935 2.322
100 26 3.400 780 4.180 5.016 2.090 2.508
105 28 3.650 840 4.490 5.388 2.245 2.694
110 30 3.900 900 4.800 5.760 2.400 2.880
115 32 4.150 960 5.110 6.132 2.555 3.066
120 34 4.400 1020 5.420 6.504 2.710 3.252
125 36 4.800 1080 5.880 7.056 2.940 3.528
130 38 5.200 1140 6.340 7.608 3.170 3.804
135 40 5.600 1200 6.800 8.160 3.400 4.080
140 42 6.000 1260 7.260 8.712 3.630 4.356
145 44 6.400 1320 7.720 9.264 3.860 4.632
150 46 6.800 1380 8.180 9.816 4.090 4.908
155 48 7.200 1440 8.640 10.368 4.320 5.184
160 50 7.600 1500 9.100 10.920 4.550 5.460
165 52 8.000 1560 9.560 11.472 4.780 5.736
170 54 8.400 1620 10.020 12.024 5.010 6.012
175 56 8.800 1680 10.480 12.576 5.240 6.288
180 58 9.200 1740 10.940 13.128 5.470 6.564
185 60 9.600 1800 11.400 13.680 5.700 6.840
190 62 10.000 1860 11.860 14.232 5.930 7.116
195 64 10.400 1920 12.320 14.784 6.160 7.392
200 66 10.800 1980 12.780 15.336 6.390 7.668
205 68 11.550 2040 13.590 16.308 6.795 8.154
210 70 12.300 2100 14.400 17.280 7.200 8.640
215 72 13.050 2160 15.210 18.252 7.605 9.126
220 74 13.800 2220 16.020 19.224 8.010 9.612
225 76 14.550 2280 16.830 20.196 8.415 10.098
230 78 15.300 2340 17.640 21.168 8.820 10.584
235 80 16.050 2400 18.450 22.140 9.225 11.070
240 82 16.800 2460 19.260 23.112 9.630 11.556
245 84 17.550 2520 20.070 24.084 10.035 12.042
250 86 18.300 2580 20.880 25.056 10.440 12.528
255 88 19.050 2640 21.690 26.028 10.845 13.014
260 90 19.800 2700 22.500 27.000 11.250 13.500
265 92 20.550 2760 23.310 27.972 11.655 13.986
270 94 21.300 2820 24.120 28.944 12.060 14.472
275 96 22.050 2880 24.930 29.916 12.465 14.958
280 98 22.800 2940 25.740 30.888 12.870 15.444
285 100 23.550 3000 26.550 31.860 13.275 15.930
290 102 24.300 3060 27.360 32.832 13.680 16.416
295 104 25.050 3120 28.170 33.804 14.085 16.902
300 106 25.800 3180 28.980 34.776 14.490 17.388

 

2. Αντικειμενική δαπάνη αυτοκινήτων

2.1. Γενικά

Σύμφωνα με την περίπτ. γ΄ της παρ.1 του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. όπως αυτή ισχύει σήμερα, η αντικειμενική δαπάνη των αυτοκινήτων ορίζεται ως εξής:

α) Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. σε τρείς χιλιάδες ευρώ (3.000),

β) Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται τριακόσια ευρώ (300) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά,

γ) Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται πεντακόσια ευρώ (500) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά και

δ) Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται επτακόσια ευρώ (700) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά.

Τα ανωτέρω καταλαμβάνουν και τα αυτοκίνητα μεικτής χρήσης καθώς και τα αυτοκίνητα τύπου jeep.

Mε βάση το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης γ΄
του άρθρου 16 του ν.2238/1994, τα παραπάνω ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) για χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα (10) έτη και κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη.

Παραθέτουμε πίνακα με ορισμένες κατηγορίες αυτοκινήτων και τις αντίστοιχες αντικειμενικές δαπάνες, για πληρέστερη κατανόηση των παραπάνω:

Κυβικά εκατοστά

Μέχρι και 5 έτη

Από 5 έτη έως 10

Πάνω από 10 έτη

1000

3000

2100

1500

1200

3000

2100

1500

1400

3600

2520

1800

1500

3900

2730

1950

1600

4200

2940

2100

1700

4500

3150

2250

1800

4800

3360

2400

2000

5400

3780

2700

2500

7900

5530

3950

3000

10400

7280

5200

3500

13900

9730

6950

Αν ο κυβισμός του αυτοκινήτου δεν καταλήγει σε πλήρη εκατοντάδα (π.χ. 1240, 1290 κ.ε.) τότε θα γίνεται στρογγυλοποίηση προς την πλησιέστερη εκατοντάδα (Μέχρι 50 κ.ε. προς την αμέσως προηγούμενη και πάνω από 50 κ.ε. προς την αμέσως επόμενη). Για παράδειγμα, αν ένα αυτοκίνητο έχει κυβισμό 1.310 κ.ε., τότε θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό ως κυβισμός 1.300 κ.ε., ενώ αν ένα αυτοκίνητο έχει κυβισμό 1.560 κ.ε., τότε θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό ως κυβισμός 1.600 κ.ε..

Για τον υπολογισμό του χρόνου παλαιότητας λαμβάνεται υπόψη ως πρώτο έτος, το έτος μέσα στο οποίο για πρώτη φορά κυκλοφόρησε το αυτοκίνητο στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το εάν το αυτοκίνητο αυτό είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά ως Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο ή ως αυτοκίνητο διαφορετικής χρήσης ή κατηγορίας (π.χ. ως Ε.Δ.Χ.). Κατά συνέπεια για τη μείωση της αντικειμενικής δαπάνης λόγω παλαιότητας του αυτοκινήτου λαμβάνεται υπόψη το πρώτο έτος κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, ανεξάρτητα το πότε εκδόθηκε η ελληνική άδεια κυκλοφορίας (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989 και 1032607/617/Α0012/ 4.4.2002 έγγραφο).

2.2. Αυτοκίνητα από τον Ο.Δ.Δ.Υ.

Με τις προϊσχύουσες διατάξεις και συγκεκριμένα με την περίπτωση β’ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, υπολογίζετο ποσοστό μείωσης 40%για τη δαπάνη που προέκυπτε βάσει του αυτοκινήτου που έχει αγοραστεί από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Υλικού (Ο.Δ.Δ.Υ.). Με τις νέες διατάξεις, από 1.1.2010 καταργήθηκε η μείωση που υπήρχε για τα αυτοκίνητα που αγοράζονται από τον Ο.Δ.Δ.Υ., δεδομένου ότι πλέον οι δαπάνες των αυτοκινήτων υπολογίζονται με πραγματικά δεδομένα και όχι τεκμαρτά.

2.3. Αυτοκίνητα συνταξιούχων

Με τις προϊσχύουσες διατάξεις και συγκεκριμένα με την περίπτωση β’ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, υπολογίζετο ποσοστό μείωσης 50% για τη δαπάνη που προέκυπτε βάσει του αυτοκινήτου που ανήκε στην κυριότητα του φορολογουμένου για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη, εφόσον αυτός είχε ηλικία πάνω από 60 έτη και αποκτούσε αποκλειστικώς εισοδήματα από συντάξεις ή και από ιδιοκατοίκηση κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας. Με τις νέες διατάξεις που ισχύουν από 1.1.2010 καταργήθηκε η μείωση που υπήρχε για αυτοκίνητα αυτά, δεδομένου ότι πλέον οι δαπάνες των αυτοκινήτων υπολογίζονται με πραγματικά δεδομένα και όχι τεκμαρτά (βλέπε όμως και ενότητα IV. 1.10 με τίτλο «Αντικειμενικές δαπάνες συνταξιούχων άνω των 65 ετών» ).

2.4. Αυτοκίνητα κινητικά αναπήρων
Με την νέα περίπτωση β’ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται από 1.1.2010 και μετά για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους. Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους, θεωρούνται εκείνα που διασκευάσθηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον 67% ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους. Σημειώνεται ότι με τις προϊσχύουσες διατάξεις δεν υπήρχε πλήρης απαλλαγή αλλά ποσοστό μείωσης 40% για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία ήταν ειδικά διασκευασμένα για αναπήρους. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, για τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης των προσώπων που παρουσιάζουν αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 67%, όχι από κινητική αναπηρία αλλά από π.χ νοητική καθυστέρηση ή ψυχική πάθηση και είναι διασκευασμένα να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους, από 1.1.2010 και μετά δεν ισχύει η απαλλαγή.
2.5. Αυτοκίνητα αντίκες
Με την νέα περίπτωση β’ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται από 1.1.2010 και μετά για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας (αντίκες),το οποίο εκδίδεται από διεθνή ή ημεδαπό φορέα που έχει αρμοδιότητα να εκδίδει τέτοιο πιστοποιητικό. Σημειώνεται ότι με τις προηγούμενες διατάξεις δεν υπήρχε πλήρης απαλλαγή, αλλά ποσοστό μείωσης 60% για χρονικό διάστημα πάνω από 30 έτη από το έτος κατασκευής.

2.6. Αυτοκίνητα εταιριών
Αναφορικά με τον τρόπο λογισμού της αντικειμενικής δαπάνης για τις περιπτώσεις εταιριών (Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., Α.Ε., αστικών, κοινωνιών, κοινοπραξιών), αλλοδαπών νομικών προσώπων και επιχειρήσεων που έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά Ι.Χ. αυτοκίνητα, για την περίπτωση όπου ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα προστατευόμενα μέλη είναι κάτοχοι και άλλων επιβατικών Ι.Χ. αυτοκινήτων, για την περίπτωση όπου ανήλικο τέκνο κατέχει επιβατικό Ι.Χ. αυτοκίνητο, για την περίπτωση απόκτησης ή μεταβίβασης επιβατικού Ι.Χ. αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια του έτους, για τις περιπτώσεις ακινησίας ή ολοκληρωτικής καταστροφής, εικονικής μεταβίβασης ή κτήσης και πραγματικής συγκυριότητας αυτοκινήτου από περισσότερα πρόσωπα, για τις περιπτώσεις εκπαιδευτών οδηγών αυτοκινήτων και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης που χρησιμοποιούν για το σκοπό τους περισσότερα αυτοκίνητα και για τις περιπτώσεις αυτοκινήτων μικτής χρήσης και αυτοκινήτων τύπου JEEP, εξακολουθούν να ισχύουν όσα ίσχυαν και με τις αντικατασταθείσες διατάξεις.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το την περίπτωση γ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, για τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης των ανωτέρω εταιριών, οι οποίες έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των:

ι) ομόρρυθμων ή απλών, εκτός των ετερόρρυθμων, εταίρων ή κοινωνών ή μελών της κοινοπραξίας φυσικών προσώπων, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, προκειμένου περί ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή αστικών εταιριών ή στην κοινωνία ή στην κοινοπραξία,
ιι) των φυσικών προσώπων, μελών της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών, κατά το ποσοστό συμμετοχής του καθενός στην εταιρία περιορισμένης ευθύνης, όταν οι διαχειριστές αυτής δεν είναι εταίροι της,
ιιι) των διαχειριστών της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης που είναι και εταίροι της, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία περιορισμένης ευθύνης και
ιιιι) των διευθυνόντων και εντεταλμένων συμβούλων, διοικητών ανωνύμων εταιριών και προέδρων των διοικητικών συμβουλίων τους, επιμεριζόμενη ισομερώς μεταξύ τους.
Αν στις πιο πάνω περιπτώσεις οι εταίροι των ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή περιορισμένης ευθύνης ή αστικών εταιριών, καθώς και των κοινωνιών ή κοινοπραξιών είναι νομικά πρόσωπα, η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχουν στην κυριότητα ή την κατοχή τους λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των φυσικών προσώπων, που μετέχουν σε αυτά τα νομικά πρόσωπα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο.(Βλέπε αναλυτικά παραδείγματα συμπλήρωσης για περιπτώσεις αυτοκινήτων εταιρειών παρακάτω στην ενότητα VI 1.2.)

2.7. Εικονική μεταβίβαση

Αναφορικά με τον τρόπο λογισμού της αντικειμενικής δαπάνης για τις περιπτώσεις εικονικής μεταβίβασης ή κτήσης και πραγματικής συγκυριότητας αυτοκινήτου από περισσότερα πρόσωπα, εξακολουθούν να ισχύουν όσα ίσχυαν και με τις αντικατασταθείσες διατάξεις.(σχετ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010 διαταγή).

Σε περίπτωση εικονικής μεταβίβασης Ε.Ι.Χ. ή Μ.Χ. αυτοκινήτου ή εικονικής κτήσης αυτού από περισσότερα πρόσωπα, η αντικειμενική δαπάνη με βάση το αυτοκίνητο αυτό ισχύει αυτοτελώς στο σύνολό της για κάθε έναν από τους συμβαλλομένους. Ως εικονική θεωρείται ιδίως η μεταβίβαση ή η κτήση, όταν πραγματοποιείται μεταξύ συγγενών εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας κατευθείαν γραμμή ή εκ πλαγίου μέχρι και τον τρίτο βαθμό, δηλαδή μεταξύ γονέων και παιδιών, μεταξύ πάππων και εγγονών, μεταξύ προπάππων και δισέγγονων, μεταξύ αδελφών, μεταξύ πρώτων ανηψιών και πρώτων θείων (τα ανήψια θα είναι τα παιδιά των αδελφών του φορολογουμένου και οι θείοι ή οι θείες τα αδέλφια των γονέων του φορολογουμένου). Σημειώνεται ότι οι συγγενείς εξ’ αίματος του ενός από τους συζύγους είναι συγγενείς εξ’ αγχιστείας του άλλου συζύγου στην ίδια γραμμή και τον ίδιο βαθμό (Α.Κ. 1464). Αντίθετα οι σύζυγοι δεν θεωρούνται μεταξύ τους συγγενείς εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας. Πάντως σε κάθε περίπτωση οι φορολογούμενοι έχουν δικαίωμα ανταπόδειξης, δηλαδή μπορούν να προσκομίσουν στοιχεία στον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή στα διοικητικά δικαστήρια, από τα οποία να προκύπτει ότι δεν είναι εικονική η μεταβίβαση του αυτοκινήτου ή η απόκτησή του ή η συγκυριότητά τους σε αυτό. Στην περίπτωση που η συγκυριότητα είναι πραγματική, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη μερίζεται κατά το λόγο των ιδανικών μεριδίων κάθε ενός συγκυρίου (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989).

2.8. Ακινησία αυτοκίνητου

Για την απόδειξη ακινησίας αυτοκινήτου για τη μείωση της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης, με την οικεία δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων θα προσκομίζεται και σχετική βεβαίωση της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. στην οποία έχει υποβληθεί η δήλωση ακινησίας του άρθρου 22 του ν. 2367/1953. Η υπόψη δήλωση ακινησίας εξακολουθεί να υποβάλλεται στο ίδιο τμήμα της Δ.Ο.Υ. που υποβαλλόταν και πριν από την ισχύ του άρθρου 36 του ν. 2093/1992, τηρουμένης της διαδικασίας του άρθρου 22 του ν. 2367/1953. Στη βεβαίωση παραλαβής της δήλωσης ακινησίας που θα χορηγείται στο φορολογούμενο, καθώς και στη βεβαίωση για την ακινησία του αυτοκινήτου που θα χορηγείται μετά το πέρας της ακινησίας του αυτοκινήτου ή μετά την 31/12 κάθε έτους για την εφαρμογή της περιπτ. β' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994 θα αναγράφεται μεταξύ των άλλων ότι το συγκεκριμένο όχημα τέθηκε σε ακινησία για την εφαρμογή της περιπτ. β' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994 και δεν έχει άλλες φορολογικές συνέπειες (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1050/22.2.1994).

2.9. Επιχειρήσεις εκπαίδευσης υποψήφιων οδηγών και ενοικίασης αυτοκινήτων

Σχετικά με τον τρόπο λογισμού της αντικειμενικής δαπάνης για τις περιπτώσεις εκπαιδευτών οδηγών αυτοκινήτων και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης που χρησιμοποιούν για το σκοπό τους περισσότερα αυτοκίνητα εξακολουθούν να ισχύουν όσα ίσχυαν και με τις αντικατασταθείσες διατάξεις (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010). Για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης με βάση τους φορολογήσιμους ίππους προκειμένου για εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, καθώς και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων που χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτό περισσότερα από ένα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα, λαμβάνεται υπόψη μόνο το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1207/31.10.1994).

2.10. Αυτοκίνητα από μετοικεσία
Με τις προηγούμενες διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1994 υπολογίζετο ποσοστό μείωσης 50% για τη δαπάνη που προέκυπτε με βάση το επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης ιδιοκτησίας προσώπου που το εισήγαγε με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας του από την αλλοδαπή για τα δύο αμέσως επόμενα έτη από τη λήξη της απαλλαγής της περίπτωσης ε’ του άρθρου 18 (όπως ίσχυε πριν τις αλλαγές), εφόσον ο δικαιούχος της μείωσης εξακολουθεί κατά τα έτη αυτά να κατοικούσε στην Ελλάδα. Με τις νέες διατάξεις από 1.1.2010 καταργήθηκε η μείωση και η απαλλαγή για τα δύο πρώτα χρόνια που προβλεπόταν στα άρθρα 16 και 18 αντίστοιχα, για αυτοκίνητα που εισάγονται με τις διαδικασίες της μετοικεσίας δεδομένου ότι πλέον οι δαπάνες των αυτοκινήτων υπολογίζονται με πραγματικά δεδομένα και όχι τεκμαρτά.

3. Αντικειμενική δαπάνη σκαφών αναψυχής

3.1. Γενικά

Σε ό,τι αφορά τα σκάφη αναψυχής, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη τους σύμφωνα με τις νέες διατάξεις της περίπτωσης στ’ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, ορίζεται ως εξής:

α) Προκειμένου για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου (χωρίς χώρο ενδιαίτησης), ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα, στο ποσό των τριών χιλιάδων ευρώ (3.000). Για τα πάνω από 5 μέτρα ορίζεται στο ποσό των τεσσάρων χιλιάδων ευρώ (4.000). Δηλαδή αν ένας φορολογούμενος διαθέτει ένα τέτοιο μηχανοκίνητο σκάφος ανοικτού τύπου χωρίς χώρο ενδιαίτησης (ανεξάρτητα αν είναι ταχύπλοο ή μη) μήκους 4 μέτρων, η αντικειμενική δαπάνη για το έτος 2010 είναι 3.000,00. Αν το ίδιο σκάφος ήταν μήκους 7 μέτρων, τότε η αντικειμενική δαπάνη για το 2010 θα είναι, 4.000,00 ευρώ (επειδή είναι άνω των 5 μέτρων).

β) Προκειμένου για μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρους ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και επτά (7) μέτρα, στο ποσό των οχτώ χιλιάδων ευρώ (8.000). Για τα ίδια σκάφη άνω των επτά (7) και μέχρι δέκα (10) μέτρα προστίθενται δύο χιλιάδες ευρώ (2.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δέκα (10) μέτρων και μέχρι δώδεκα (12) μέτρα, προστίθενται πέντε χιλιάδες ευρώ (5.000) ανά επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δώδεκα (12) μέτρων και μέχρι δεκαπέντε (15) μέτρα, προστίθενται δέκα χιλιάδες ευρώ (10.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δεκαπέντε (15) μέτρων και μέχρι δεκαοκτώ (18) μέτρα, προστίθενται δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ (15.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δεκαοκτώ (18) και μέχρι είκοσι δύο (22) μέτρα, προστίθενται είκοσι χιλιάδες ευρώ (20.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Τέλος, για σκάφη πάνω από είκοσι δύο (22) μέτρα, προστίθενται τριάντα πέντε χιλιάδες ευρώ (35.000) για κάθε επιπλέον μέτρο μήκους.
Η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης από κάθε σκάφος (δηλαδή τόσο για τα μηχανοκίνητα ανοικτού τύπου, όσο και για τα μηχανοκίνητα, τα ιστιοφόρα στα οποία περιλαμβάνονται και τα ναυταθλητικά, τα μικτά, με χώρο ενδιαίτησης) μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα έτη (10) από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά
και τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα έτη.

Παραθέτουμε πίνακα με περιπτώσεις μηχανοκίνητων ή μικτών σκαφών με χώρους ενδιαίτησης, για πληρέστερη κατανόηση των παραπάνω:


Μήκος σκάφους

Μέχρι 5 έτη

Πάνω από 5 μέχρι και 10 έτη

Πάνω από 10 έτη

7

8000

6800

5600

8

10000

8500

7000

9

12000

10200

8400

10

14000

11900

9800

11

19000

16150

13300

12

24000

20400

16800

13

34000

28900

23800

14

44000

37400

30800

15

54000

45900

37800

16

69000

58650

48300

17

84000

71400

58800

18

99000

84150

69300

19

119000

101150

83300

20

139000

118150

97300

21

159000

135150

111300

25

284000

241400

198800

 

Να τονίσουμε εδώ, ότι ο θαλαμίσκος (καμπίνα – κλειστός χώρος) ανεξάρτητα από το χώρο του ή το είδος ή την ποσότητα του εξοπλισμού ενδιαίτησης θεωρείται χώρος ενδιαίτησης, οπότε τα σκάφη αναψυχής που διαθέτουν μια τέτοια καμπίνα θεωρούνται για την εφαρμογή της υποπερίπτωσης ββ' της περίπτωσης στ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, σκάφη αναψυχής με χώρο ενδιαίτησης.

3.2. Παραδοσιακά σκάφη

Σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπερίπτωσης ββ' της περίπτωσης στ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, τα ποσά της περίπτωσης αυτής μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%)για τα πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ’ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτυ», που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση. Προηγουμένως η μείωση της δαπάνης αυτής ήταν 25%.

Προσοχή: Να τονίσουμε εδώ ότι οι συντελεστές μείωσης κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα έτη (10) από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά το σκάφος και τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα έτη, στις περιπτώσεις των παραδοσιακών σκαφών, εφαρμόζονται αφού πρώτα μειωθούν τα ποσά της υποπερίπτωσης ββ΄της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 2238/1994 κατά 50%. Για παράδειγμα, έστω παραδοσιακό σκάφος τύπου «τρεχαντήρι», μήκους 10 μέτρων με έτος πρώτης νηολόγησης το 2004. Μέ βάσει την υποπερίπτωση ββ΄της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης είναι: 14.000,00 Χ 50 % (επειδή είναι παραδοσιακό) = 7.000,00. Σ' αυτό το ποσό θα εφαρμοστεί στη συνέχεια η μείωση λόγω παλαιότητας. Στην περίπτωση μας θα εφαρμοστεί ποσοστό μείωσης 15% (επειδή έχει παρέλθει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε και λιγότερο από δέκα έτη). Συνεπώς 7.000,00 - (7.000,00 Χ 15%) = 7.000,00 - 1.050,00 = 5.950,00. Άρα η τελική αντικειμενική δαπάνη του σκάφους είναι: 5.950,00 €.

3.3. Ιστιοφόρα και ναυταθλητικά σκάφη

Σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπερίπτωσης ββ' της περίπτωσης στ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, τα ποσά της περίπτωσης αυτής μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%), προκειμένου για τα ιστιοφόρα σκάφη. Τα ίδια ισχύουν και για τα ιστιοφόρα ναυταθλητικά σκάφη που χρησιμοποιούνται για ναυταθλητικούς αγώνες. Για την παλαιότητα εφαρμόζονται ανάλογα αυτά που αναφέραμε στην ανωτέρω περίπτωση 3.2. για τα παραδοσιακά σκάφη.

3.4. Ακινησία σκαφών

Σύμφωνα με την περίπτωση στ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε, αναγνωρίζεται πλέον η ακινησία για τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης. Για την απόδειξη του χρόνου ακινησίας πρέπει να συνυποβάλλεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος βεβαίωση της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής για το ακριβές χρονικό διάστημα (χρόνος έναρξης και λήξης ακινησίας ή συνέχιση της ακινησίας κατά την 31η Δεκεμβρίου του έτους), που θα προκύπτει από τις αντίστοιχες καταχωρήσεις σε σχετικό βιβλίο που θα τηρείται από αυτή (σχετ.αποφ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010). Τα παραπάνω ισχύουν από 1.1.2010 και μετά. Η θέση της Διοίκησης που εκφράστηκε μέσα από τον ν.3842/2010 βλέπουμε ότι άλλαξε σε σχέση με ό,τι ίσχυε έως 31.12.2009. Μέχρι τότε δε δεχόταν την ακινησία των σκαφών αναψυχής και το σκεπτικό της ήταν το ακόλουθο:

«Κατόπιν σχετικής αλληλογραφίας με το Υπ. Εμπορικής Ναυτιλίας, προκειμένου να μη βαρύνεται φορολογούμενος κάθε έτος με τεκμαρτή δαπάνη λόγω κατοχής σκάφους αναψυχής Ι.Χ., θα πρέπει να μεταβιβάσει το σκάφος – είτε από επαχθή αιτία είτε από χαριστική π.χ. πώληση, δωρεά, γονική παροχή – ή να το διαγράψει από το οικείο λεμβολόγιο με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο οικείο άρθρο του Γενικού Κανονισμού Λιμένα. Δυνατότητα κατάθεσης όλων των ναυτιλιακών εγγράφων του σκάφους, ώστε να μην επιβαρυνθεί με την τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης, δεν υπάρχει, δεδομένου ότι με αυτό τον τρόπο δεν διασφαλίζεται η αδυναμία πλεύσης του σκάφους (σχετ. 1037523/768/Α0012/27.6.2002 έγγραφο)».

Ουσιαστικά βλέπουμε ότι κακώς κατά την άποψη μας τόσα χρόνια δε δεχόταν η Διοίκηση του Υ.Ο. την ακινησία των σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, αφού μπορούσε να αποδειχτεί (σύμφωνα με το νέο σκεπτικό της) αν και πόσο χρονικό διάστημα είχε τεθεί σε ακινησία ένα τέτοιο σκάφος.

3.5. Αμοιβές πληρωμάτων
Σύμφωνα με την περίπτωση στ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του ν. 3842/2010, για σκάφη με μόνιμο ναυτολογημένο πλήρωμα για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην παραπάνω δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος.
Τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή, σύμφωνα με την περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 92 του ν. 3842/2010, για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2010 και μετά. Να θυμίσουμε ότι μέχρι 31.12.2009, η αμοιβή του πληρώματος προστίθετο πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή 2.

3.6. Επαγγελματικά σκάφη

Οι διατάξεις της περίπτωσης στ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994δεν έχουν εφαρμογή προκειμένου για τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης.

3.7. Λοιπές διατάξεις για τα σκάφη

Οι διατάξεις της περίπτωσης γ΄της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994 που αναφέρονται στα αυτοκίνητα (για τα αυτοκίνητα των εταιριών, των αλλοδαπών νομικών προσώπων, της οικογένειας, του ανήλικου τέκνου, της εικονικής μεταβίβασης, της συγκυριότητας, των εκπαιδευτών οδηγών αυτοκινήτων και των επιχειρήσεων ενοικίασης αυτοκινήτων εταιριών), εκτός αυτών που αναφέρονται στην παλαιότητα των αυτοκινήτων, εφαρμόζονται ανάλογα και στις περιπτώσεις των σκαφών.

4. Αντικειμενική δαπάνη αεροσκαφών, ελικοπτέρων, ανεμόπτερων

Με την περίπτωση ζ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ ορίζεται η αντικειμενική δαπάνη για τα αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου ή των προσώπων που συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν ως εξής:

α) Για ανεμόπτερα στο ποσό των οκτώ χιλιάδων (8.000) ευρώ.
β) Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, καθώς και ελικόπτερα, στο ποσό των εξήντα πέντε χιλιάδων (65.000) ευρώ για τους εκατόν πενήντα (150) πρώτους ίππους ισχύος του κινητήρα τους που προσαυξάνεται με το ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ για κάθε ίππο πάνω από τους εκατόν πενήντα (150) ίππους.
γ) Για αεροσκάφη αεροπροωθούμενα (JET) στο ποσό των διακοσίων (200) ευρώ για κάθε λίμπρα ώθησης. Οι διατάξεις της περίπτωσης γ’, εκτός της ακινησίας και παλαιότητας, εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.

Οι διατάξεις της περίπτωσης γ΄της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994 που αναφέρονται στα αυτοκίνητα (για τα αυτοκίνητα των εταιριών, των αλλοδαπών νομικών προσώπων, της οικογένειας, του ανήλικου τέκνου, της εικονικής μεταβίβασης, της συγκυριότητας, των εκπαιδευτών οδηγών αυτοκινήτων και των επιχειρήσεων ενοικίασης αυτοκινήτων εταιριών), εκτός αυτών που αναφέρονται στην ακινησία και την παλαιότητα των αυτοκινήτων, εφαρμόζονται ανάλογα και στις περιπτώσεις των αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμοπτέρων.

Όπως έχει γίνει δεκτό από τη Διοίκηση για τα αεροσκάφη επαγγελματικής χρήσης δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της περ. ζ' της παρ. 1 του άρθρου 16, οπότε και αυτά δεν λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης.

5. Αντικειμενική δαπάνη δεξαμενών κολύμβησης

Με την περίπτωση η' της παρ. 1 του άρθρου 16, οι δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες) εξακολουθούν να λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης. Η δαπάνη αυτή ορίζεται κλιμακωτά ως εξής:
Σε εκατό ευρώ (100) το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα εξήντα (60) τετραγωνικά μέτρα και σε διακόσια ευρώ (200) το τετραγωνικό μέτρο, για επιφάνεια άνω των εξήντα (60) τετραγωνικών μέτρων.
Τα ανωτέρω ισχύουν και όταν η δεξαμενή είναι συναρμολογούμενη αφού ο νόμος δεν κάνει καμία διάκριση.
Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης, τα παραπάνω ποσά αυτής της περίπτωσης διπλασιάζονται.
Προκειμένου για κοινόχρηστες πισίνες που βρίσκονται σε συγκροτήματα πολυκατοικιών, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης επιμερίζεται στους ιδιοκτήτες των ακινήτων με βάση τα χιλιοστά κάθε διαμερίσματος στο οικόπεδο.
Παρατίθεται ενδεικτικός πίνακας δεξαμενών κολύμβησης, για πληρέστερη κατανόηση:

Επιφάνεια (σε τ.μ.)

Αντικειμενική δαπάνη εξωτερικής πισίνας

(σε €)

Αντικειμενική δαπάνη εσωτερικής πισίνας

(σε €)

30

3.000

6.000

60

6.000

12.000

90

12.000

24.000

 

6. Αντικειμενική δαπάνη οικιακών βοηθών, οδηγών αυτοκινήτου κ.λπ.

Με τις νέες διατάξεις της περίπτωσης ε' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, λαμβάνεται υπόψη η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων.Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό καθώς και οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και πάνω από διανοητική καθυστέρηση, ή φυσική αναπηρία, ή είναι ηλικίας άνω των εξήντα πέντε (65) ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο.

7. Αντικειμενική δαπάνη ιδιωτικών σχολείων

Με τις νέες διατάξεις της περίπτωσης δ' για τον προσδιορισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης, λαμβάνεται υπόψη η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης (ιδιωτικά δημοτικά, ιδιωτικά γυμνάσια και ιδιωτικά λύκεια), όπως αυτή προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών. Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται σε εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, καθώς και στα ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες. Στην περίπτωση διαζευγμένων γονέων όπου άλλος γονέας βαρύνεται με τα τέκνα και άλλος καταβάλλει τις δαπάνες διδάκτρων των τέκνων, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα βαρύνει τον γονέα που καταβάλλει τις δαπάνες αυτές.

8. Αμφισβήτηση αντικειμενικών δαπανών

Με την παράγραφο 2 του νέου άρθρου 16 του ν.2238/1994, προβλέπεται ότι το ετήσιο συνολικό ποσό της αντικειμενικής δαπάνης, που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των μελών που τον βαρύνουν, εφόσον αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία. Τέτοια περιστατικά συντρέχουν ιδίως στο πρόσωπο των υπόχρεων, οι οποίοι:

α) υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις,
β) είναι φυλακισμένοι,
γ) νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική,
δ) είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας,
ε) συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές,
στ) είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους και
ζ) προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

Όταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και μειώνει ανάλογα την ετήσια αντικειμενική δαπάνη, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία.
Στις πιο πάνω α’ και ε’ περιπτώσεις, η διαφορά μεταξύ της αντικειμενικής δαπάνης και της πραγματικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής αντικειμενικής δαπάνης του γονέα ή του τέκνου που συμβάλλει στις δαπάνες διαβίωσης του υπόχρεου.
Προκειμένου για αντικειμενικές δαπάνες των τέκνων, η διαφορά αντικειμενικής δαπάνης καταλογίζεται σε εκείνον τον γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα.

Σχολιάζοντας τα παραπάνω, η επίκληση των περιστατικών αυτών μπορεί να γίνει μόνο από τους παρακάτω υποχρέους:
α) Όσους υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις (όχι οι μόνιμοι αξιωματικοί), δηλαδή τους κληρωτούς για το χρονικό διάστημα που υπηρετούν τη θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις ως οπλίτες ή έφεδροι αξιωματικοί ή υπαξιωματικοί. Το γεγονός ότι ο φορολογούμενος κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας του απόκτησε εισόδημα δεν του αφαιρεί το δικαίωμα να επικαλεσθεί μικρότερη τεκμαρτή δαπάνη, εφόσον αποδεικνύεται τούτο από πραγματικά περιστατικά. Επίσης δεν προκύπτει από τη σχετική παράγραφο ότι για να μπορεί να επικαλεσθεί ο στρατευμένος μικρότερη τεκμαρτή δαπάνη, πρέπει να υπηρετεί μακριά από τη μόνιμη κατοικία του ή ότι το να υπηρετεί μακριά από την κατοικία του, σημαίνει οπωσδήποτε ότι δεν χρησιμοποίησε το Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητό του. Συνεπώς η δυνατότητα επίκλησης μικρότερης τεκμαρτής δαπάνης δεν επηρεάζεται από την ύπαρξη εισοδήματος ή όχι ή από τον τόπο όπου υπηρετεί τη θητεία του ο στρατευμένος, αλλά από τη δυνατότητα του φορολογουμένου (στρατευμένου) να αποδείξει ότι η πραγματική δαπάνη του είναι μικρότερη από την τεκμαρτή. Αντίθετα ο φορολογούμενος δεν μπορεί να επικαλεσθεί το μαχητό τεκμήριο ως μόνιμος αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας, γιατί στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υπηρετεί την στρατιωτική θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις. Το θέμα της αποδοχής των ισχυρισμών είναι πραγματικό και εξετάζεται σε κάθε περίπτωση από τον αρμόδιο προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. και σε περίπτωση αμφισβήτησης από τον αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο (σχετ. αποφ. Μ. 2102/Εγκ. 12/21.6.1983, 1004837/Α0012/14.1.2000 και 1070934/1664/Α0012/5.7.1995 έγγραφα).
β) Όσους είναι φυλακισμένοι.
γ) Όσους νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική και για το ποσό της δαπάνης που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα που δεν χρησιμοποίησαν το αυτοκίνητο (σχετ. απόφ. Μ. 2102/Εγκ. 12/21.6.1983 διαταγή).
δ) Όσους είναι άνεργοι. Αυτό μπορούν να το επικαλεσθούν μόνο για το χρονικό διάστημα που δικαιούνται βοήθημα ανεργίας.
ε) Όσους συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, γιατί αποδεικνύεται ότι στις δαπάνες συμβάλλουν οι συγγενείς αυτοί, οι οποίοι πραγματοποιούν εισόδημα από εμφανείς πηγές.
στ) Όσους είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους (σχετ. 1037965/ 356/Α0012/ΠΟΛ.1094/23.3.1989 διαταγή).
ζ) Όσους προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι από γεγονότα που οφείλονται σε λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την τεκμαρτή. Την πραγματοποίηση δαπάνης μικρότερης από την τεκμαρτή εξαιτίας γεγονότων ανώτερης βίας μπορεί να επικαλεσθεί οποιοσδήποτε φορολογούμενος και για οποιαδήποτε τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989).

IV. Αλλαγές στο έντυπο Ε1 οικ. έτους 2011.

Στην ενότητα αυτή θα καταγράψουμε τις αλλαγές στον πίνακα 5 του φετινού εντύπου Ε1 σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό πίνακα.

 

Στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1, υπάρχουν αρκετές και σημαντικές αλλαγές. Όπως ήδη είναι γνωστό, με την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ν. 3842/2010, αντικαταστάθηκε ο τίτλος του άρθρου 15 του ν. 2238/1994, και πλέον είναι «Προσδιορισμός εισοδήματος με βάση αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες», επειδή οι δαπάνες διαβίωσης των φορολογουμένων προσδιορίζονται πλέον με αντικειμενικά δεδομένα και όχι με τεκμαρτό τρόπο.

Επίσης με την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου και νόμου, αντικαταστάθηκε ολόκληρο το άρθρο 16 του ν. 2238/1994, ο τίτλος του οποίου είναι «Αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες».

Ας δούμε στο σημείο αυτό πως αποτυπώνονται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 οι αλλαγές που επήλθαν μετά το ν.3842/2010.

Ο τίτλος του πίνακα 5 είναι πλέον «ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ». Να θυμίσουμε εδώ ότι έως πέρυσι ο τίτλος του πίνακα αυτού ήταν «ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΤΕΚΜΑΡΤΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ»

Στην ενότητα 1 του πίνακα, το λεκτικό κομμάτι έχει διαμορφωθεί ως εξής:

«1. Ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης με βάση: α) Την ετήσια αντικειμενική δαπάνη για ιδιοκατοικούμενη ή μισθούμενη ή δωρεάν παραχωρούμενη κύρια κατοικία και έως δύο δευτερεύουσες».

Το αντίστοιχο περσινό λεκτικό ήταν ως εξής: «1. Ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση: α) Το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα για ιδιοκατοικούμενη ή μισθούμενη κύρια κατοικία και έως δύο δευτερεύουσες».

I) Στην περίπτωση α' της κύριας κατοικίας βλέπουμε τα εξής:

Ο κωδικός 206 που διαγραμμιζόταν μόνο σε καταφατική περίπτωση με τίτλο «Από κληρονομία, δωρεά, γον. παροχή κ.λπ», έχει καταργηθεί. Στην ίδια ακριβώς θέση που υπήρχε ο κωδικός 206, έχει μεταφερθεί ο κωδικός 203 με νέο τίτλο «Μισθωμένη κατοικία ή δωρεάν παραχωρούμενη». Ο διπλανός κωδικός 240 έχει τίτλο «Μονοκατοικία». Να τονίσουμε εδώ ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1994 το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για μονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%). Στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχε πέρυσι (με τον ίδιο κωδικό) ο τίτλος «Μισθωμένη κατοικία». Στον κωδικό 216 με τίτλο τιμή «ζώνης ή τιμή εκκίνησης» υπάρχει αστερίσκος που υπενθυμίζει ότι συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που η τιμή ζώνης είναι από 2.800 € και πάνω. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Τέλος, δεν υπάρχει ο κωδικός 217 με την ένδειξη «έτος αδείας», μιάς και πλέον δεν χρειάζεται για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης.

II) Στην περίπτωση β’ της πρώτης δευτερεύουσας κατοικίας βλέπουμε τα εξής:

Δεν υπάρχει η ένδειξη (μη εξοχική) που υπήρχε έως πέρυσι.

Ο κωδικός 208 που διαγραμμιζόταν μόνο σε καταφατική περίπτωση με τίτλο «Από κληρονομία, δωρεά, γον. παροχή κ.λπ», έχει καταργηθεί. Στην ίδια ακριβώς θέση που υπήρχε ο κωδικός 208, έχει μεταφερθεί ο κωδικός 207 με νέο τίτλο «Μισθωμένη κατοικία ή δωρεάν παραχωρούμενη». Ο διπλανός κωδικός 241 έχει τίτλο «Μονοκατοικία». Να τονίσουμε εδώ ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1994 το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για μονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%). Στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχε πέρυσι (με τον ίδιο κωδικό) ο τίτλος «Μισθωμένη κατοικία». Δεν υπάρχει πλέον ο κωδικός 204 που διαγραμμιζόταν με την ένδειξη «κάτω από 5000 κατοίκους κ.λπ». Στον κωδικό 223 με τίτλο τιμή «ζώνης ή τιμή εκκίνησης» υπάρχει αστερίσκος που υπενθυμίζει ότι συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που η τιμή ζώνης είναι από 2.800 € και πάνω. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Τέλος, δεν υπάρχει ο κωδικός 224 με την ένδειξη «έτος αδείας», μιας και πλέον δεν χρειάζεται για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης.

III) Στην περίπτωση γ’ της δεύτερης δευτερεύουσας κατοικίας βλέπουμε τα εξής:

Δεν υπάρχει η ένδειξη (εξοχική) που υπήρχε έως πέρυσι.

Ο κωδικός 210 που διαγραμμιζόταν μόνο σε καταφατική περίπτωση με τίτλο «Από κληρονομία, δωρεά, γον. παροχή κ.λπ», έχει καταργηθεί. Στην ίδια ακριβώς θέση που υπήρχε ο κωδικός 210, έχει μεταφερθεί ο κωδικός 209 με νέο τίτλο «Μισθωμένη κατοικία ή δωρεάν παραχωρούμενη». Ο διπλανός κωδικός 242 έχει τίτλο «Μονοκατοικία». Να τονίσουμε εδώ ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1994 το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για μονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%). Στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχε πέρυσι (με τον ίδιο κωδικό) ο τίτλος «Μισθωμένη κατοικία». Δεν υπάρχει πλέον ο κωδικός 205 που διαγραμμιζόταν με την ένδειξη «κάτω από 5000 κατοίκους κ.λπ». Στον κωδικό 230 με τίτλο τιμή «ζώνης ή τιμή εκκίνησης» υπάρχει αστερίσκος που υπενθυμίζει ότι συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που η τιμή ζώνης είναι από 2.800 € και πάνω. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Τέλος, δεν υπάρχει ο κωδικός 230 με την ένδειξη «έτος αδείας», μιας και πλέον δεν χρειάζεται για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης.

IV) Η περίπτωση β’ της ενότητας 1 έχει τίτλο «Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για λοιπές δευτερεύουσες κατοικίες». Μέχρι πέρυσι ο αντίστοιχος τίτλος ήταν «Το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα για λοιπές δευτερεύουσες κατοικίες»

V) Στον πίνακα της περίπτωσης γ΄ με τίτλο «Τα επιβατικά αυτ/κα Ι.Χ., Μ.Χ. (οικογένειας-εταιρικής επιχ/σης, κοινωνιών και κοινοπραξιών) η στήλη με τους φορολογήσιμους ίππους έχει αντικατασταθεί με τα κυβικά εκατοστά.

VI) Στην περίπτωση δ’ με τίτλο «τα σκάφη αναψυχής Ι.Χ. (οικογένειας κτλ.), προστέθηκε μια ακόμη γραμμή και νέοι κωδικοί 711, 712 & 748.

VII) Στην περίπτωση ε’ με τίτλο «Τα αεροσκάφη, ελικόπτερα Ι.Χ.», προστέθηκε η φράση «και ανεμόπτερα»

VIII ) Άλλαξε ο τίτλος της περίπτωσης ζ’ ως εξής: «Γράψτε την αντικειμενική δαπάνη για δίδακτρα σε σχολεία» και προστέθηκε νέος κωδικός 769.

IX) Προστέθηκε νέα περίπτωση η’ με τίτλο «Γράψτε την αντικειμενική δαπάνη για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτ/των και δασκάλους» και νέος κωδικός 770.

Σημείωση:

Στα προηγούμενα έντυπα Ε1, η περίπτωση ζ’ είχε άλλο τίτλο: «Γράψτε το μεγαλύτερο ποσό τεκμαρτής δαπάνης από στοιχείο των περιπτώσεων γ’ έως στ’» και υπήρχε και άλλος κωδικός 767. Επίσης η περίπτωση η’ είχε άλλο τίτλο «Γράψτε τον αριθμό στοιχείων που προσδιορίζουν την τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης (αριθμητικά)» και υπήρχε και άλλος κωδικός 795. Από τότε που ισχύει το νέο άρθρο 16 του ν. 2238/1994, οι προηγούμενες διατάξεις δεν ισχύουν.

Αυτό που ίσχυε μέχρι 31/12/2009 ήταν το εξής:

«Το συνολικό ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, όπως αυτό προσδιορίζεται από την προηγούμενη παράγραφο, προσαυξάνεται κατά δέκα τοις εκατό (10%) για καθένα στοιχείο προσδιορισμού της δαπάνης αυτής πέρα από το δεύτερο. Το ποσό της προσαύξησης δεν μπορεί να υπερβεί το διπλάσιο του μεγαλύτερου ποσού της τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από τα στοιχεία που έχει στην κυριότητα ή την κατοχή του ο υπόχρεος, η σύζυγος του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν. Δεν προσαυξάνεται η δαπάνη που προκύπτει κατά τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, όταν το ποσό αυτής δεν υπερβαίνει τα επτά χιλιάδες τριακόσια πενήντα (7.350) Ευρώ».

X) Στην ενότητα 2 του πίνακα 5 με τίτλο «Από τη δαπάνη που καταβάλατε» και συγκεκριμένα στην περίπτωση γ’ αυτής, τροποποιήθηκε το λεκτικό κομμάτι ως εξής: «για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση κινητών πραγμάτων αξίας πάνω από 10.000 €»

 

V. Οδηγίες συμπλήρωσης του πίνακα 5 του Ε1, βήμα-βήμα

1. Περίπτωση 1 του πίνακα 5 του εντύπου Ε1

Στον πίνακα αυτό περιλαμβάνονται τα στοιχεία προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες, καθώς και τις ετήσιες δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που προστατεύονται από αυτούς. Θα παρουσιάσουμε τις οδηγίες συμπλήρωσης των αντίστοιχων κωδικών, βήμα-βήμα έτσι ώστε ο αναγνώστης να μπορεί εύκολα και γρήγορα να δεί τι πρέπει να αναγράφεται στον εκάστοτε κωδικό του εντύπου Ε1. ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ότι οι κατωτέρω ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες εφαρμόζονται μειωμένες κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) προκειμένου για συνταξιούχους οι οποίοι έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους. Η μείωση αυτή θα γίνει απο τη Γ.Γ.Π.Σ.
Επίσης, από τη Γ.Γ.Π.Σ., θα προστίθεται η ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη που ορίζεται σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.

 

1.1. Περιπτώσεις 1α' και 1β' του πίνακα 5 (κατοικίες)

 

Για την κύρια και δύο δευτερεύουσες κατοικίες είτε ιδιόκτητες, είτε μισθούμενες είτε δωρεάν παραχωρούμενες, και ανεξάρτητα από την επιφάνειά τους, συμπληρώνεται ο υποπίνακας 1α ο οποίος παρατίθεται πάνω από τους κωδικούς 707-708.

Ένδειξη κύρια κατοικία. Γράψτε τη διεύθυνση της κατοικίας αυτής και τις υπόλοιπες τρεις οδούς που περικλείουν το τετράγωνο σε κάθε περίπτωση.

Κωδικός 203: Διαγραμμίστε τη λέξη «ΝΑΙ» σε περίπτωση που μισθώνετε κύρια κατοικία ή σας έχει παραχωρηθεί δωρεάν κύρια κατοικία, ανεξάρτητα από την επιφάνειά της.
Κωδικοί 207-209: Διαγραμμίστε τη λέξη «ΝΑΙ» σε περίπτωση που μισθώνετε δευτερεύουσα/σες κατοικίες ή σας έχουν παραχωρηθεί δωρεάν δευτερεύουσα/σες κατοικίες, ανεξάρτητα από την επιφάνειά τους.
Ένδειξη μονοκατοικία. Διαγραμμίστε τη λέξη «ΝΑΙ» στους κωδικούς 240,241,242 αν η κύρια ή δευτερεύουσα/ες κατοικία/ες είναι μονοκατοικία.
Μονοκατοικία είναι το κτίσμα που αποτελεί λειτουργικά μία μόνο κατοικία με τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, θέσεις στάθμευσης κτλ.), η οποία μπορεί να είναι σε ένα όροφο ή σε περισσότερους ορόφους (μεζονέτα) και δεν εφάπτεται με άλλο κτίσμα είτε οριζόντια είτε κάθετα. Μονοκατοικίες θεωρούνται επίσης και κτίσματα σε επαφή με άλλα, που ανήκουν όμως σε διαφορετικές κάθετες ιδιοκτησίες και πληρούν κατά τα λοιπά τις παραπάνω προϋποθέσεις. Οι περιπτώσεις που ακολουθούν δεν χαρακτηρίζονται μονοκατοικίες: α) Διώροφος οικοδομή με ισόγειο κατάστημα και 1ο όροφο κατοικία. β) Ισόγειο διαμέρισμα που βρίσκεται σε επαφή με άλλο ισόγειο. γ) Ισόγεια επαγγελματική στέγη που βρίσκεται σε επαφή με άλλη μονοκατοικία.
Τα πιο πάνω ισχύουν ανεξάρτητα να έχει συσταθεί πράξη οριζόντιας ιδιοκτησίας. Ένδειξη θέση-όροφος. Γράψτε τον όροφο που βρίσκεται η κατοικία π.χ. ισόγειο, 1ος κτλ.
Κωδικός 211: Γράψτε την επιφάνεια της κατοικίας. Στην επιφάνεια αυτή περιλαμβάνεται η επιφάνεια του κύριου χώρου της κατοικίας. Η επιφάνεια των κύριων χώρων της κατοικίας πρέπει να είναι σε ακέραιο αριθμό. Αν υπάρχει δεκαδικό ψηφίο στρογγυλοποιήστε στον αμέσως πλησιέστερο ακέραιο αριθμό πχ. 95,4 γράψτε 95, 95,5 γράψτε 96.
Κωδικός 212: Γράψτε αθροιστικά την επιφάνεια των ιδιόκτητων ή μισθωμένων βοηθητικών χώρων (γκαράζ και αποθήκη) που είναι ανεξάρτητοι π.χ. στο υπόγειο ή στον ακάλυπτο χώρο της ίδιας οικοδομής. Σε περίπτωση δεκαδικών ισχύουν όσα αναφέρονται στον προηγούμενο κωδικό 211 (κύριοι χώροι). Διευκρινίζεται ότι στον κωδικό αυτό δε θα γραφτεί η επιφάνεια του χώρου στάθμευσης σε πυλωτή.
Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση μονοκατοικίας επιπλέον λαμβάνεται αθροιστικά με την επιφάνεια των χώρων του γκαράζ και των αποθηκών η τυχόν επιφάνεια των άλλων βοηθητικών χώρων, του λεβητοστασίου και του κλιμακοστασίου.
Κωδικοί 213-214: Γράψτε το ποσό της συνιδιοκτησίας ή το ποσοστό ενοικίου σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας, του υπόχρεου ή της συζύγου μόνο σε ακέραιο ποσοστό. Δηλαδή τυχόν δεκαδικά στρογγυλοποιούνται στην πλησιέστερη μονάδα π.χ. 39,5% σε 40% ή 35,2% σε 35%. Αν το ποσοστό συνιδιοκτησίας ή ενοικίου έχει μεταβληθεί από οποιαδήποτε αιτία μέσα στο έτος, στους κωδικούς αυτούς δε θα γραφτεί κανένα ποσοστό αλλά θα επισυνάψετε σημείωμα στο οποίο θα γράψετε το αρχικό ποσοστό συνιδιοκτησίας ή ενοικίου με τον αντίστοιχο χρόνο διάρκειας, καθώς και αυτό που προέκυψε από τη μεταβολή με τον αντίστοιχο χρόνο διάρκειας.Να σημειώσουμε εδώ ότι κατά την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης Ε1, πρέπει να προσεχθούν τα εξής:

Στον πίνακα 5.1 εμφανίζονται τα ακίνητα, με βάση τις δηλώσεις Ε9 που έχουν υποβληθεί και συνθέτουν την περιουσιακή εικόνα των φορολογουμένων την 01/01/2008. Οποιαδήποτε μεταβολή που πραγματοποιήθηκε μετά την ημερομηνία αυτή, δεν περιλαμβάνεται στον πίνακα.
Θα πρέπει να χαρακτηρίστε τα ακίνητα που χρησιμοποιείτε σαν κύρια και δευτερεύουσες κατοικίες, επιλέγοντας την αντίστοιχη ένδειξη και κάντε μεταφορά στη δήλωση.
Αν τα ακίνητα που ιδιοκατοικείτε, δεν περιλαμβάνονται στον πίνακα (π.χ. μισθωμένη κατοικία, δωρεάν παραχωρημένη, νέο ακίνητο), προχωρήστε στην καταχώρηση των στοιχείων τους, χαρακτηρίζοντας την χρήση τους και κάντε μεταφορά στη δήλωση.
Σε περίπτωση αλλαγής κύριας κατοικίας μέσα στο έτος 2010:
➣ εάν αυτές εμφανίζονται στον πίνακα, χαρακτηρίστε και τις δύο ως κύριες, κάντε μεταφορά στη δήλωση, επιλέξτε την τελευταία κύρια κατοικία και κάντε ξανά μεταφορά στη δήλωση.
Τα στοιχεία της τελευταίας κύριας κατοικίας, θα εμφανιστούν στον Πίνακα 5.1α, ενώ το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης της άλλης κύριας κατοικίας, θα μεταφερθεί στον κωδικό 707 για τον Υπόχρεο και 708 για την Σύζυγο.
➣ εάν αυτές δεν εμφανίζονται στον πίνακα, αφού καταχωρήσετε τα στοιχεία τους, επαναλάβετε την διαδικασία που περιγράφεται παραπάνω.
Όσον αφορά τις δευτερεύουσες κατοικίες, αυτές που θα χαρακτηρίσετε σαν πρώτη και δεύτερη δευτερεύουσα, θα μεταφερθούν στον πίνακα 5.1β και 5.1γ, ενώ η αντικειμενική δαπάνη των λοιπών δευτερευουσών κατοικιών, θα μεταφερθεί στον κωδικό 707 για τον Υπόχρεο και 708 για τη Σύζυγο.
Αν ο πίνακας με την εικόνα των ακινήτων εμφανιστεί κενός, εισάγετε τα στοιχεία των ιδιοκατοικούμενων κύριας και δευτερευουσών κατοικιών και κάντε μεταφορά στη δήλωση.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
➣ ΜΟΝΟ τα χαρακτηρισθέντα ακίνητα θα μεταφερθούν στον πίνακα της ιδιοκατοίκησης. Τα υπόλοιπα ακίνητα, δεν λαμβάνονται υπόψη.
➣ Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μεταξύ των συζύγων, ο χαρακτηρισμός των κατοικιών θα πρέπει να γίνεται ανά ιδιοκτήτη.
➣ Υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής των περιγραφικών στοιχείων των ακινήτων που εμφανίζονται στον πίνακα, προκειμένου να μεταφερθούν τα σωστά στοιχεία στη δήλωση. Οι αλλαγές αυτές, αφορούν αποκλειστικά τη συμπλήρωση της δήλωσης Ε1 και δεν επηρεάζουν την περιουσιακή σας εικόνα την 01/01/2008.
➣ Σε περίπτωση που φιλοξενείστε, δεν συμπληρώνεται ο πίνακας 5.1α, αλλά η περίπτωση 10 του πίνακα 7, με τον ΑΦΜ του προσώπου που σας φιλοξενεί. Αντίθετα, η δωρεάν παραχώρηση, συμπληρώνεται στον πίνακα 5.1.


Κωδικός 215: Γράψτε τους μήνες ιδιοκατοίκησης ή μίσθωσης (αν πρόκειται για μισθωμένη κατοικία) ή τους μήνες που σας παραχωρήθηκε δωρεάν, μέσα στο 2010.
Κωδικός 216: Γράψτε την τιμή ζώνης που ισχύει την 1.1.2010όταν η τιμή ζώνης είναι από 2.800 ευρώ και άνω.

Ένδειξη πρώτη και δεύτερη δευτερεύουσα κατοικία. Η ένδειξη αυτή αναφέρεται στην πρώτη και στη δεύτερη, από τυχόν περισσότερες, δευτερεύουσες κατοικίες. Συμπληρώστε τα στοιχεία της ένδειξης αυτής, με βάση τα όσα αναφέρονται για την κύρια κατοικία
ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν κάποια από τις παραπάνω κατοικίες βρίσκεται σε περιοχή εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, τότε στα στοιχεία του ακινήτου θα γραφτεί μόνο ο νομός και ο δήμος ή κοινότητα, κατά περίπτωση. Σημειώνεται ότι για τις εξοχικές κατοικίες δεν ισχύει πλέον ο περιορισμός της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης σε 3 μήνες το έτος. Επίσης, οι κενές κατοικίες δεν συμπληρώνονται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 αλλά στο έντυπο Ε2.

Κωδικοί 707 - 708: Γράψτε το ακαθάριστο ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των λοιπών δευτερευουσών κατοικιών σας. Πιο συγκεκριμένα, θα γράψετε την αντικειμενική δαπάνη των δευτερευουσών κατοικιών που δε συμπεριλάβατε στον υποπίνακα 1α που παρατίθεται πάνω από τους κωδικούς αυτούς. ΠΡΟΣΟΧΗ: Στην περίπτωση που οι δευτερεύουσες κατοικίες, είναι περισσότερες από δύο και επομένως δεν μπορούν να συμπεριληφθούν στον υποπίνακα 1α που παρατίθεται πάνω από τους κωδικούς 707-708, θα συνυποβάλλεται χειρόγραφη κατάσταση με πίνακα, που θα έχει γραμμογράφηση όμοια με αυτή του πίνακα 1α, στην οποία θα καταχωρούνται οι επιπλέον κατοικίες.

1.2. Περίπτωση 1 γ' του πίνακα 5 (αυτοκίνητα)

 

Κωδικοί 851-858 (βλέπε και ενότητα III. 2.2.8): Γράψτε τα ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των επιβατικών ή μεικτής χρήσης ή τύπου JEEP αυτοκινήτων σας ιδιωτικής χρήσης, αφού προηγουμένως γράψετε τις άλλες πληροφορίες που ζητάει ο πίνακας. Στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων επιβατικών ή μεικτής χρήσης ή αυτοκινήτων τύπου JEEP ιδιωτικής χρήσης, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που αντιστοιχεί στο χρόνο χρησιμοποίησης αυτών, βαρύνει το μισθωτή τους.
Για εκείνο ή εκείνα τα αυτοκίνητα που δεν εφαρμόζεται η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης δεν θα συμπληρώνονται οι κωδικοί 851-858. Θα συμπληρώνονται μόνο τα υπόλοιπα στοιχεία της ένδειξης 1γ του Πίνακα 5.

Περισσότερα από 4 αυτοκίνητα:
Στην περίπτωση που το σύνολο των αυτοκινήτων της οικογένειάς σας είναι περισσότερα από τέσσερα, θα συμπληρώσετε κατάσταση με την ίδια γραμμογράφηση με εκείνη της ένδειξης 1γ του πίνακα 5 της δήλωσης και θα γράψετε σε αυτήν κάθε ένα από το τέταρτο και επόμενα αυτοκίνητα (και τις πληροφορίες που ζητούνται γι' αυτά) που δεν έχει γραφτεί στις τρεις πρώτες σειρές στον πίνακα 5 της δήλωσης (στην ένδειξη 1γ αυτού) και το σύνολο αυτής της δαπάνης των αυτοκινήτων της κατάστασης αυτής θα αναγραφεί στην τέταρτη σειρά των κωδικών 857-858 και προ αυτού θα αναγραφεί η ένδειξη "ως συνημμένη κατάσταση".

Λοιπές διευκρινίσεις:
Για τον υπολογισμό του χρονικού διαστήματος που απαιτείται προκειμένου να γίνει η μείωση της αντικειμενικής δαπάνης επιβατικού ή μεικτής χρήσης ή τύπου JEEP αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης λόγω παλαιότητας, ως πρώτος χρόνος θεωρείται αυτός που το αυτοκίνητο τέθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε κυκλοφορία. Προκειμένου για το οικονομικό έτος 2011 για τον υπολογισμό της μείωσης (30%) λόγω παρόδου των πέντε χρόνων, θα ληφθεί υπόψη το 2005 (χρήση) ως πρώτο έτος, ανεξάρτητα αν το αυτοκίνητο κυκλοφόρησε στην αρχή ή στο τέλος του χρόνου αυτού.
Η μείωση αυτή υπολογίζεται κατά ποσοστό:
α) 30% για το χρονικό διάστημα παλαιότητας πάνω από 5 μέχρι και 10 έτη,
β) 50% για το χρονικό διάστημα παλαιότητας πάνω από 10.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται:
i) για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας το οποίο εκδίδεται από διεθνή ή ημεδαπό φορέα που έχει αρμοδιότητα να εκδίδει τέτοιο πιστοποιητικό καθώς και
ii) για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητικές αναπηρίες που υπερβαίνουν σε ποσοστό το εξήντα επτά τοις εκατό (67%).Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία με ποσοστό πάνω από εξήντα επτά τοις εκατό (67%) ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνηση τους.
Αν το αυτοκίνητο αγοράσθηκε ή πουλήθηκε ή τέθηκε σε ακινησία ή καταστράφηκε τελείως μέσα στο έτος 2010, από την ετήσια αντικειμενική δαπάνη που αντιστοιχεί σ' αυτό λαμβάνονται υπόψη τόσα δωδέκατα όσοι οι μήνες της κυριότητας ή της κατοχής ή της κυκλοφορίας του. Διάστημα μεγαλύτερο από δεκαπέντε (15) μέρες λογίζεται ως ολόκληρος μήνας.Το ποσό που προκύπτει από αυτόν τον υπολογισμό, θα το γράψετε δίπλα στον αντίστοιχο κωδικό αριθμό.

Ακινησία (βλέπε και ενότητα III. 2.2.8): Για την απόδειξη της ακινησίας ο φορολογούμενος πρέπει μαζί με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος κάθε έτους να υποβάλλει και σχετική βεβαίωση της αρμόδιας Δ.Ο.Υ.
Η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση το Ι.Χ. επιβατικό αυτοκίνητο ή το αυτοκίνητο μεικτής χρήσης ή το αυτοκίνητο τύπου JEEP, του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο παιδί, υπολογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα ή, αν αυτός έχει χάσει τη γονική μέριμνα, του άλλου γονέα, και κατά συνέπεια η υπόψη δαπάνη πρέπει να αναγράφεται στους κωδικούς 851-858, κατά περίπτωση.

Αυτοκίνητα μισθωμένα κ.λπ.:

Στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων επιβατικών ιδιωτικής ή μεικτής χρήσης, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που αντιστοιχεί στο χρόνο χρησιμοποίησης αυτών, βαρύνει το μισθωτή τους.
ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ότι σε κάθε περίπτωση το άθροισμα των ποσών που αναγράφεται στους κωδικούς 851, 853, 855 και 857 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος πρέπει να ισούται με τη συνολική δαπάνη που βαρύνεται ο φορολογούμενος λόγω των Ε.Ι.Χ. ή Μ.Χ. αυτοκινήτων ή αυτοκινήτων τύπου JEEP, η δαπάνη των οποίων στο σύνολο της ή κατά μέρος της βαρύνει το φορολογούμενο.
Το ίδιο ισχύει και για τη σύζυγο του φορολογουμένου ως προς τα ποσά που έχουν αναγραφεί στους κωδικούς 852, 854, 856 και 858 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

Οι υπόχρεοι πρέπει να αναγράψουν όλα τα στοιχεία των Ε.Ι.Χ., Μ.Χ. και τύπου JEEP αυτοκινήτων της εταιρίας στον πίνακα 5 (ένδειξη 1γ).
Εάν ο χώρος δεν επαρκεί για να αναγραφούν όλα τα στοιχεία όλων των αυτοκινήτων που λαμβάνονται υπόψη, προκειμένου να υπολογιστεί η οικεία δαπάνη που βαρύνει το φορολογούμενο και τη σύζυγό του, θα γραφτούν, κατά την εξής σειρά :
α) Τα στοιχεία που απαιτούνται για κάθε αυτοκίνητο που ανήκει στο φορολογούμενο, στη σύζυγό του και στα πρόσωπα που τους βαρύνουν και των οποίων η αντίστοιχη δαπάνη βαρύνει το φορολογούμενο και τη σύζυγό του, καθώς και το ποσό της δαπάνης αυτής.
β) Τα ίδια στοιχεία και ποσά δαπάνης, για κάθε Ε.Ι.Χ. ή Μ.Χ. αυτοκίνητο ή αυτοκίνητο τύπου JEEP, που ανήκει σε ατομική επιχείρηση του φορολογουμένου ή της συζύγου του.
γ) Τα στοιχεία κάθε εταιρίας ή κοινοπραξίας κ.λπ. με τη δαπάνη των αυτοκινήτων της οποίας βαρύνεται και ο φορολογούμενος ή η σύζυγός του και το ποσό της δαπάνης που αντιστοιχεί στο φορολογούμενο ή τη σύζυγό του.
Επίσης, πρέπει να συνταχθεί κατάσταση με ανάλογη εφαρμογή όσων έχουν προαναφερθεί (ή στην ίδια κατάσταση που συντάσσουν λόγω του ότι το σύνολο των αυτοκινήτων είναι περισσότερα από τέσσερα), όπου θα αναγράψουν τα αυτοκίνητα της κάθε εταιρίας και επιπλέον των στοιχείων που αναφέρονται στην ένδειξη 1γ του πίνακα 5, θα γραφτούν:
i) Το ποσοστό συμμετοχής του φορολογουμένου ή της συζύγου του, κατά περίπτωση, στην εταιρία, καθώς και το συνολικό ποσοστό συμμετοχής στην ίδια εταιρία όλων των φυσικών προσώπων που είναι ομόρρυθμοι εταίροι προκειμένου για ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρία ή απλοί εταίροι προκειμένου για αστική εταιρία ή εταίροι που είναι ταυτόχρονα διαχειριστές προκειμένου για Ε.Π.Ε. ή εταίροι Ε.Π.Ε. στην περίπτωση που κανείς από τους εταίρους της δεν είναι και διαχειριστής αυτής.

ii) Ο αριθμός των προσώπων που είναι εντεταλμένοι σύμβουλοι, διευθύνοντες σύμβουλοι, διοικητές Α.Ε. και πρόεδροι των διοικητικών συμβουλίων τους.

Αν όλα τα μέλη Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή Ε.Π.Ε. ή αστικής εταιρίας, καθώς και κοινωνίας ή κοινοπραξίας, που προαναφέρθηκαν, είναι νομικά πρόσωπα, τότε η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση τα αυτοκίνητα (Ε.Ι.Χ. ή τύπου JEEP ή μεικτής χρήσης) της υπόψη εταιρίας κτλ. μερίζεται μεταξύ των νομικών προσώπων που είναι μέλη αυτής (εκτός των ετερόρρυθμων εταιριών) σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν.Στη συνέχεια η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί στο κάθε μέλος (ΝΠ) επιμερίζεται στα φυσικά πρόσωπα μέλη αυτού του ΝΠ.

1.3. Αυτοκίνητα εταιρειών

1.3.1. Αυτοκίνητα Ο.Ε., Ε.Ε. κ.λπ.

Για την ετήσια αντικειμενική δαπάνη που βαρύνει το φορολογούμενο από τα αυτοκίνητα εταιρίας ή εταιριών ή κοινωνιών ή κοινοπραξιών που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, θα συμπληρώνεται ανάλογη κατάσταση, στην οποία θα αναλύεται η δαπάνη από τα αυτοκίνητα της εταιρίας, η ιδιότητα των εταίρων (ομόρρυθμος, διαχειριστής Ε.Π.Ε., κ.λπ..), το ποσοστό συμμετοχής των ομόρρυθμων εταίρων, κ.λπ.
Επίσης, για την αντικειμενική δαπάνη που βαρύνει το φορολογούμενο από τα αυτοκίνητα εταιρίας της οποίας όλα τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα, λόγω της συμμετοχής του σε νομικό πρόσωπο που είναι μέλος της, θα συμπληρώνεται ανάλογη κατάσταση στην οποία εκτός των παραπάνω, θα αναλύεται και η αντικειμενική δαπάνη της εταιρίας της οποίας είναι μέλος λόγω της συμμετοχής της στην άλλη εταιρία, καθώς και της δαπάνης που τον βαρύνει. Το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης που αντιστοιχεί στο φορολογούμενο θα μεταφερθεί στους κωδικούς 851-858, κατά περίπτωση, με αναφορά στις οικείες στήλες "ως συνημμένη Κατάσταση Νο 1" ή "ως συνημμένη κατάσταση Νο 2" κ.λπ. κατά περίπτωση.
Ανάλογη κατάσταση θα συμπληρώνεται για τη δαπάνη που βαρύνει το φορολογούμενο από τα αυτοκίνητα από τις ατομικές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων, τις επιχειρήσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων. Για τις ανώνυμες εταιρίες, ο υπόχρεος θα συμπληρώνει όμοια κατάσταση αν έχει την ιδιότητα του Προέδρου των διοικητικών συμβουλίων τους ή του Διοικητή αυτών ή είναι εντεταλμένος ή διευθύνων σύμβουλός τους.

Πιο συγκεκριμένα:
Αν Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή αστική εταιρία, καθώς και κοινωνία ή κοινοπραξία που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, έχει ένα ή περισσότερα αυτοκίνητα, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη αυτών μερίζεται μεταξύ των ομόρρυθμων ή απλών, εκτός των ετερόρρυθμων, εταίρων ή των μελών της κοινωνίας ή κοινοπραξίας φυσικών προσώπων, κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, την κοινωνία κτλ. Η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε κάθε εταίρο για κάθε εταιρία δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας και βαρύνει αυτά τα πρόσωπα, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής ή κατοικίας τους. Τα παραπάνω εφαρμόζονται ανάλογα και για τα φυσικά πρόσωπα που:

α) είναι ταυτόχρονα διαχειριστές και εταίροι Ε.Π.Ε.,
β) είναι εταίροι Ε.Π.Ε. και εφόσον κανείς από τους διαχειριστές της Ε.Π.Ε. δεν είναι εταίρος αυτής,

γ) είναι εντεταλμένοι σύμβουλοι, διευθύνοντες σύμβουλοι, διοικητές και πρόεδροι Α.Ε.. Ειδικά στην περίπτωση αυτή η κατανομή της τεκμαρτής δαπάνης γίνεται ισομερώς με ανάλογη εφαρμογή βέβαια του προηγούμενου (δεύτερου) εδαφίου.

- Για τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα που δεν έχουν εγκαταστάσεις στην Ελλάδα αλλά υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης, καθώς και για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις που  υπάγονται στις διατάξεις του αν. ν.89/1967, του αν. ν.378/1968 και του άρθρου 25 του ν.27/1975, το ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης, που προκύπτει με βάση αυτοκίνητα αυτής της περίπτωσης ιδιοκτησίας του αλλοδαπού νομικού προσώπου ή ιδιοκτησίας ή κατοχής γραφείου, υποκαταστήματος ή πρακτορείου της επιχείρησης εγκατεστημένου στην Ελλάδα, βαρύνει το πρόσωπο που εκπροσωπεί στην Ελλάδα το αλλοδαπό νομικό πρόσωπο, την αλλοδαπή επιχείρηση ή προΐσταται του οικείου γραφείου ή υποκαταστήματος ή πρακτορείου.
- Προκειμένου για εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, καθώς και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων, που χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτόν περισσότερα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη. Και στην περίπτωση όμως αυτή οι υπόχρεοι πρέπει να αναγράψουν όλα τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούνται γι' αυτόν το σκοπό, αλλά στους κωδικούς 851-858 θα συμπεριλάβουν μόνο τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της υπόψη επιχείρησης που χρησιμοποιείται γι' αυτόν το σκοπό.

Παραδείγματα για εταιρείες Ο.Ε., Ε.Ε. κ.λπ.:

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, στις περιπτώσεις Ο.Ε., Ε.Ε. και αστικών εταιριών που έχουν στην κυριότητα ή κατοχή τους Ε.Ι.Χ. ή Μ.Χ. αυτοκίνητα η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη, προκειμένου για Ο.Ε. και Ε.Ε., των ομόρρυθμων μόνο εταίρων φυσικών προσώπων και προκειμένου για αστικές εταιρίες των μελών τους, μεριζομένη κατά το ποσοστό συμμετοχής του καθενός. Η αντικειμενική αυτή δαπάνη που αναλογεί σε κάθε εταίρο δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989 και ΠΟΛ.1042/8.2.1993).

Παράδειγμα 1ο:

Έστω ομόρρυθμη εταιρεία «Χ» που αποτελείται από τρία ομόρρυθμα μέλη το φυσικό πρόσωπο «Α» με ποσοστό συμμετοχής30%, το φυσικό πρόσωπο «Β» με ποσοστό35% και το φυσικό πρόσωπο «Γ» με ποσοστό συμμετοχής 35% και έχει στην κυριότητα ή κατοχή της 2 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα,με αντικειμενική δαπάνη 3.600,00 και 5.400,00 αντίστοιχα. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων (9.000,00) θα βαρύνει τους ομόρρυθμους εταίρους ως εξής:

Φυσικό πρόσωπο «Α» : 9.000,00 Χ 30% = 2.700,00

Φυσικό πρόσωπο «Β» : 9.000,00 Χ 35% = 3.150,00

Φυσικό πρόσωπο «Γ» : 9.000,00 Χ 35% = 3.150,00

Παράδειγμα 2ο:
Έστω οτι η ετερόρρυθμη εταιρεία «Χ» έχει ομόρρυθμα μέλη το φυσικό πρόσωπο «Α» με ποσοστό συμμετοχής 10%,το φυσικό πρόσωπο «Β» με ποσοστό 25%, την Ο.Ε. «Γ» με ποσοστό 35% και ως ετερόρρυθμα μέλη το φυσικό πρόσωπο«Δ» με ποσοστό 10% και την Α.Ε. «Ε» με ποσοστό 20%. Η εταιρεία «Χ» έχει στην κυριότητα 3 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη5.100,00,5.400,00 και 7.400,00αντίστοιχα.Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων είναι 17.900,00 και θα βαρύνει μόνο τα φυσικά πρόσωπα «Α» και «Β». Για την εξεύρεση του ποσού της δαπάνης που αναλογεί στον «Α» και στον «Β» θα θεωρηθεί ότι το άθροισμα των ποσοστών της συμμετοχής τους στην ετερόρρυθμη εταιρεία «Χ», αντιστοιχεί στο άθροισμα της αντικειμενικής δαπάνης όλων των αυτοκινήτων, δηλαδή ότι στο ποσοστό 35% (10%+25%) αντιστοιχεί αντικειμενική δαπάνη17.900.000. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων (17.900,00)θα βαρύνει τους ομόρρυθμους εταίρους ως εξής:

Φυσικό πρόσωπο «Α»:

10
17900,00 X 100 = 5.114,29
35
100

 

Φυσικό πρόσωπο «Β»:

25
17900,00 X 100 = 12.785,71
35
100

Η αντικειμενική δαπάνη όμως του «Β» περιορίζεται στο ποσό των 7.400,00 διότι δεν μπορεί να υπερβεί τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από τα αυτοκίνητο της εταιρίας ήτοι 7.400,00 (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1238/31.10.1994).

Παράδειγμα 3ο
Έστω οτι η ετερόρρυθμη εταιρεία «Χ»με 3 ομόρρυθμους εταίρους«Α», «Β» και «Γ»(φυσικά πρόσωπα)και 1 ετερόρρυθμο εταίρο με ποσοστό συμμετοχής στην εταιρία κάθε εταίρου 25%, έχει 3 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 3.300,00,3.600,00 και 5.400,00 ευρώ αντίστοιχα.Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων είναι 12.300,00 και θα βαρύνει μόνο τα φυσικά πρόσωπα «Α»,«Β» και «Γ».Για την εξεύρεση του ποσού της δαπάνης που αναλογεί στους «Α»,«Β» και «Γ» θα θεωρηθεί ότι το άθροισμα των ποσοστών της συμμετοχής στην Ε.Ε. «Χ» των «Α»,«Β» και «Γ», αντιστοιχεί στο άθροισμα της τεκμαρτής δαπάνης όλων των αυτοκινήτων, δηλαδή ότι στο ποσοστό 75% (25%+25%+25%) αντιστοιχεί αντικειμενική δαπάνη 12.300,00. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων (12.300,00)θα βαρύνει τους ομόρρυθμους εταίρους ως εξής:

Φυσικό πρόσωπο «Α»:

25
12300,00 X 100 = 4.110,00
75
100

Φυσικό πρόσωπο «Β»:

 

25
12300,00 X 100 = 4.110,00
75
100

 

Φυσικό πρόσωπο «Γ»:

 

25
12300,00 X 100 = 4.110,00
75
100

 

Παράδειγμα 4ο

Έστω ότι στην ομόρρυθμη εταιρεία«X» συμμετέχουν η Ο.Ε. «A» με ποσοστό συμμετοχής 20% και η Α.Ε. «B» με ποσοστό συμμετοχής 80% και η εταιρία αυτή (δηλαδή η Ο.Ε. «X») έχει στην κυριότητα ή κατοχή της 3 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 3.600,00,4.200,00 και 5.400,00 ευρώ αντίστοιχα.Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων είναι 13.200,00.Στην περίπτωση αυτή θα γίνει κατ’ αρχήν κατανομή της συνολικής δαπάνης στα νομικά πρόσωπα ομόρρυθμα μέλη της εταιρίας με βάση τα ποσοστά συμμετοχής τους στην εταιρία, χωρίς σε αυτό το στάδιο να γίνεται η σύγκριση του ποσού που αναλογεί σε κάθε νομικό πρόσωπο μέλος της εταιρίας με βάση το ποσοστό συμμετοχής του στην εταιρία με τη μεγαλύτερη δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας. Συνεπώς έχουμε: :
α) Στην Ο.Ε. «Α» 13.200,00 Χ 20/100 = 2.640,00 ευρώ
β) Στην Α.Ε. «Β» 13.200,00 Χ 80/100 = 10.560,00 ευρώ
Στη συνέχεια θα κατανεμηθεί η δαπάνη που αναλογεί σε κάθε εταιρία στα φυσικά πρόσωπα μέλη της που ανάλογα με την μορφή της εταιρίας βαρύνονται με τη δαπάνη των αυτοκινήτων της εταιρίας. Σε αυτό το στάδιο γίνεται σύγκριση της δαπάνης που αναλογεί σε κάθε μέλος της εταιρίας με τη μεγαλύτερη δαπάνη που προκύπτει με βάση τα αυτοκίνητα της εταιρίας στην οποία συμμετέχει η παρούσα εταιρία, δηλαδή στο παράδειγμα αυτό θα γίνεται σύγκριση με τη δαπάνη των 5.400,00ευρώ. Με βάση τα παραπάνω:
α) Αν μέλη της Ο.Ε. «Α» είναι τα φυσικά πρόσωπα «ΑΑ» και «ΑΒ» με ποσοστό συμμετοχής 70% και 30% αντίστοιχα, τότε: αα) στο φυσικό πρόσωπο «ΑΑ» αναλογεί αντικειμενική δαπάνη 2.640,00 Χ70% = 1.848,00 και ββ) στο φυσικό πρόσωπο «ΑΒ» αναλογεί αντικειμενική δαπάνη 2.640,00 Χ 30% = 792,00.
β) Αν πρόεδρος του Δ.Σ. της Α.Ε. «Β» είναι ο «Ψ» και διευθύνων σύμβουλος αυτής ο «Ω», στους «Ψ» και «Ω» αντιστοιχεί στον καθένα δαπάνη 10.560,00 / 2 =5.280,00.

Περαιτέρω αν η Α.Ε. «Β» έχει στην ιδιοκτησία της2 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 1.200,00 και 10.400,00 αντίστοιχα, στον πρόεδρο του Δ.Σ. «Ψ»και στον διευθύνοντα σύμβουλο «Ω»αναλογεί αντικειμενική δαπάνη (1.200,00 + 10.400,00 ) : 2 = 5.800,00 ευρώ. Συνολικά στον πρόεδρο του Δ.Σ. «Ψ»και στον διευθύνοντα σύμβουλο «Ω»αντιστοιχούν στον καθένα 5.280,00 + 5.800,00 =11.080,00 ευρώ.
Τα φυσικά πρόσωπα βαρύνονται και με την αντικειμενική δαπάνη των αυτοκινήτων της εταιρίας στην οποία άμεσα συμμετέχουν και με την αντικειμενική δαπάνη των αυτοκινήτων της εταιρίας κ.λπ. στην οποία έμμεσα συμμετέχουν, εφόσον βέβαια όλα τα μέλη αυτής της τελευταίας εταιρίας είναι νομικά πρόσωπα (σχετ. αποφ.ΠΟΛ 1238/31.10.1994).

Σημείωση: Στην περίπτωση που όλα τα μέλη μιας ελληνικής Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή αστικής εταιρίας. ή κοινοπραξίας ή κοινωνίας που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα είναι νομικά πρόσωπα και όλα τα μέλη των νομικών αυτών προσώπων είναι επίσης νομικά πρόσωπα, δεν θα πρέπει να συνεχιστεί και η εξέταση των μελών και αυτών των νομικών προσώπων μέχρι να ανευρεθεί φυσικό πρόσωπο που να βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της αρχικής εταιρίας κ.λπ.Τούτο βέβαια με την προϋπόθεση ότι κανένα από τα μέλη της αρχικής ελληνικής Ο.Ε. ΄Ε.Ε. ή κοινοπραξίας ή κοινωνίας κ.λπ. δεν είναι Α.Ε.

Στην περίπτωση που όλα τα μέλη μιας ελληνικής Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή κοινοπραξίας ή κοινωνίας που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα είναι νομικά πρόσωπα:

α) εάν μεταξύ αυτών των νομικών προσώπων περιλαμβάνονται και αλλοδαπές Α.Ε. ή μόνο αλλοδαπές Α.Ε., βαρύνονται με την υπόψη τεκμαρτή δαπάνη και οι διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι, οι διοικητές των Α.Ε. και πρόεδροι των Δ.Σ., ανεξάρτητα από το εάν αυτοί κατοικούν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό,

β) εάν ορισμένα από αυτά τα νομικά πρόσωπα είναι ημεδαπά και ορισμένα αλλοδαπά, κατά την αναζήτηση των φυσικών προσώπων που τελικά θα βαρύνονται με την υπόψη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα της ημεδαπής εταιρίας θα ληφθούν υπόψη και τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα,

γ) εάν όλα αυτά τα νομικά πρόσωπα είναι αλλοδαπά, θα ελεγχθούν τα μέλη και αυτών των αλλοδαπών νομικών προσώπων, για να βρεθεί φυσικό πρόσωπο που να βαρύνεται με ποσά της υπόψη τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1290/26.11.1998).

1.3.2. Αυτοκίνητα Ε.Π.Ε.

Στις περιπτώσεις των εταιρειών περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.) που έχουν στην κυριότητά τους ή στην κατοχή τους Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα, η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι διαχειριστές της εταιρείας και συγχρόνως μέλη της εταιρείας ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρεία. Στην περίπτωση που κανείς διαχειριστής της Ε.Π.Ε. δεν είναι μέλος της, η δαπάνη αυτή λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι μέλη της Ε.Π.Ε. ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην Ε.Π.Ε.

Παραδείγματα για εταιρείες Ε.Π.Ε.:

Παράδειγμα 1ο

Έστω η Ε.Π.Ε.«Χ» στην οποία συμμετέχουν το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Α» με ποσοστό συμμετοχής30%, το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Β» με ποσοστό35% και το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Γ» με ποσοστό συμμετοχής 35% και έχει στην κυριότητα ή κατοχή της 2 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα,με αντικειμενική δαπάνη 3.600,00 και 5.400,00 αντίστοιχα. Τα παραπάνω φυσικά πρόσωπα είναι και διαχειριστές της Ε.Π.Ε. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων 9.000,00 θα βαρύνει τους εταίρους-διαχειριστές ως εξής:

«εταίρος Α»: 9.000,00 Χ 30% = 2.700,00

«εταίρος Β»: 9.000,00 Χ 35% = 3.150,00

«εταίρος Γ»9.000,00 Χ 35% = 3.150,00

Παράδειγμα 2ο

Έστω η Ε.Π.Ε.«Χ» στην οποία συμμετέχουν το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Α» με ποσοστό συμμετοχής30%, το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Β» με ποσοστό35%, οι οποίοι είναι διαχειριστές της εταιρείας, το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Γ» με ποσοστό συμμετοχής 35%, και φυσικό πρόσωπο «Δ» που είναι και αυτός διαχειριστής της εταιρείας (μη μέλος όμως της εταιρείας). Η Ε.Π.Ε. έχει στην κυριότητά 2 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα,με αντικειμενική δαπάνη 3.600,00 και 5.400,00 αντίστοιχα. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων 9.000,00 θα βαρύνει τους εταίρους-διαχειριστές ως εξής:

«εταίρος Α»:

30
9.000,00 X 100 = 4.153,85
65
100

 

«εταίρος Β»:

35
9.000,00 X 100 = 4.846,15
65
100

 

Σημείωση: Στην περίπτωση που όλα τα μέλη μιας ελληνικής Ε.Π.Ε. είναι νομικά πρόσωπα και όλα τα μέλη των νομικών αυτών προσώπων είναι επίσης νομικά πρόσωπα, δεν θα πρέπει να συνεχιστεί και η εξέταση των μελών και αυτών των νομικών προσώπων μέχρι να ανευρεθεί φυσικό πρόσωπο που να βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της αρχικής εταιρίας κ.λπ. Τούτο βέβαια με την προϋπόθεση ότι κανένα από τα μέλη της αρχικής ελληνικής Ε.Π.Ε. δεν είναι Α.Ε.

Στην περίπτωση που όλα τα μέλη μιας ελληνικής Ε.Π.Ε. είναι νομικά πρόσωπα:

α) εάν μεταξύ αυτών των νομικών προσώπων περιλαμβάνονται και αλλοδαπές Α.Ε. ή μόνο αλλοδαπές Α.Ε., βαρύνονται με την υπόψη τεκμαρτή δαπάνη και οι διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι, οι διοικητές των Α.Ε. και πρόεδροι των Δ.Σ., ανεξάρτητα από το εάν αυτοί κατοικούν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό,

β) εάν ορισμένα από αυτά τα νομικά πρόσωπα είναι ημεδαπά και ορισμένα αλλοδαπά, κατά την αναζήτηση των φυσικών προσώπων που τελικά θα βαρύνονται με την υπόψη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα της ημεδαπής εταιρίας θα ληφθούν υπόψη και τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα,

γ) εάν όλα αυτά τα νομικά πρόσωπα είναι αλλοδαπά, θα ελεγχθούν τα μέλη και αυτών των αλλοδαπών νομικών προσώπων, για να βρεθεί φυσικό πρόσωπο που να βαρύνεται με ποσά της υπόψη τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης (σχετ. αποφ.ΠΟΛ.1290/26.11.1998).

1.3.3. Αυτοκίνητα Α.Ε.

Στις περιπτώσεις Α.Ε. που έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα, η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των εντεταλμένων και διευθυνόντων συμβούλων, των διοικητών Α.Ε. και προέδρων των Δ.Σ., μεριζομένη ισομερώς μεταξύ τους. Η κατανομή της δαπάνης αυτής στα υπόψη πρόσωπα θα γίνεται ισομερώς (π.χ. αν μία Α.Ε. έχει 2 εντεταλμένους συμβούλους, ένα διοικητή και ένα πρόεδρο του Δ.Σ., τότε η συνολική τεκμαρτή δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της εταιρίας αυτής θα κατανεμηθεί ισομερώς μεταξύ των πιο πάνω προσώπων, ανεξάρτητα από το αν τα πρόσωπα αυτά ασκούν πραγματική διοίκηση. Η κατανομή της δαπάνης αυτής στα υπόψη πρόσωπα θα γίνεται όπως αναφέραμε ισομερώς (π.χ. αν μία Α.Ε. έχει 2 εντεταλμένους συμβούλους, ένα διοικητή και ένα πρόεδρο του Δ.Σ., τότε η συνολική αντικειμενική δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της εταιρίας αυτής θα κατανεμηθεί ισομερώς μεταξύ των πιο πάνω προσώπων, ανεξάρτητα από το αν τα πρόσωπα αυτά ασκούν πραγματική διοίκηση.

Ο διευθύνων σύμβουλος του οποίου ο διορισμός δεν έχει δημοσιευθεί στο Φ.Ε.Κ.δεν λαμβάνεται υπόψη για την κατανομή της αντικειμενικής δαπάνης των αυτοκινήτων της Α.Ε. (σχετ. 1020527/268/ Α0012/21.2.1994). Στην περίπτωση που τη θέση του προέδρου του Δ.Σ. Α.Ε. δεν κατέχει το ίδιο πρόσωπο σε όλη τη διάρκεια της κρινόμενης περιόδου, αλλά τα πρόσωπα που κατείχαν αυτή τη θέση διαδέχτηκαν το ένα το άλλο, αυτά θα πρέπει να θεωρηθούν ως ένα πρόσωπο. Συνεπώς στην περίπτωση κατά την οποία ο πρόεδρος του Δ.Σ. μιας Α.Ε., ο οποίος έστω ότι είναι και διευθύνων σύμβουλος, κατά τη διάρκεια του έτους αλλάξει, η συνολική ετήσια τεκμαρτή δαπάνη, αφού περιορισθεί στο ύψος της μεγαλύτερης τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας, θα μεριστεί σύμφωνα με την περίπτ. β’ της § 1 του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. στα 2 πρόσωπα που κατείχαν διαδοχικά τη θέση του προέδρου – διευθύνοντα συμβούλου της Α.Ε. ανάλογα με τους μήνες που κατείχε τη θέση αυτή ο καθένας (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1248/4.10.2000). Επίσης, επειδή από το κ.ν. 2190/1920 δεν απαγορεύεται ο διορισμός περισσότερων διευθυνόντων ή εντεταλμένων συμβούλων, η αντικειμενική δαπάνη με βάση τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα μιας Α.Ε. μερίζεται ισομερώς σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. και στους 2 διευθύνοντες συμβούλους (σχετ. 1085893/ 1728/Α0012/2.9.1996).

Σημείωση: Όπως έχουμε ήδη αναφέρει στην ενότητα II. 2.2, η επιστημονική επιτροπή της βουλής παρατήρησε το εξής όσον αφορά το θέμα των αυτοκινήτων που ανήκουν σε Α.Ε.: «Περαιτέρω, ενόψει της τροποποίησης που επήλθε με το άρθρο 25 του ν. 3604/2007 στο άρθρο 18 παρ. 2 του κ.ν. 2190/1920, σκόπιμο ίσως θα ήταν να διευκρινισθεί νομοθετικώς για τις περιπτώσεις ορισμού νομικού προσώπου ως διευθύνοντος ή εντεταλμένου συμβούλου ανώνυμης εταιρείας, εάν το τεκμήριο θα βαρύνει το φυσικό πρόσωπο που ορίζεται από το νομικό πρόσωπο για την άσκηση των εξουσιών του νομικού αυτού προσώπου ως μέλους του διοικητικού συμβουλίου ή εάν και για το νομικό αυτό πρόσωπο θα εφαρμόζονται αναλογικώς οι ρυθμίσεις των υποπεριπτώσεων ι΄ έως ιιιι΄».

Η παρ. 2 του άρθρου 18 του ν. 2190/1920, έτσι όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 25 του ν.3604/2007 έχει ως εξής:

«Άρθρο 18. Εκπροσώπηση της εταιρείας

2. Ο αριθμός των μελών του διοικητικού συμβουλίου ορίζεται από το καταστατικό ή από τη γενική συνέλευση, εντός των ορίων που προβλέπονται στο καταστατικό. Το διοικητικό συμβούλιο αποτελείται τουλάχιστον από τρία μέλη. Το καταστατικό μπορεί να προβλέπει ότι μέλος του διοικητικού συμβουλίου μπορεί να είναι και νομικό πρόσωπο. Στην περίπτωση αυτή το νομικό πρόσωπο υποχρεούται να ορίσει ένα φυσικό πρόσωπο για την άσκηση των εξουσιών του νομικού προσώπου ως μέλους του διοικητικού συμβουλίου».

Παραδείγματα για εταιρείες Α.Ε.:

Παράδειγμα 1ο

Έστω οτι η Ανώνυμη εταιρεία «Χ»έχει έναν διευθύνοντα σύμβουλο κι έναν πρόεδρο του Δ.Σ.Η συγκεκριμένη εταιρεία έχει 3 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 3.300,00,3.600,00 και 5.400,00 ευρώ αντίστοιχα.Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων είναι 12.300,00 και θα βαρύνει και τους δύο ισομερώς ως εξής:

Διευθύνων Σύμβουλος «Α»: 12.300,00 / 2 = 6.150,00

Πρόεδρος Δ.Σ. «Β»: 12.300,00 / 2 = 6.150,00

Όσα αναφέρονται ανωτέρω για τον περιορισμό της αντικειμενικής δαπάνης, εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις των Α.Ε. Συνεπώς στο παράδειγμά μας, επειδή η μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη είναι 5.400,00, το ποσό που θα δηλώσει ο διευθύνων σύμβουλος και ο πρόεδρος του Δ.Σ., περιορίζεται στο ποσό αυτό, ήτοι 5.400,00 ο καθένας.


1.4. Περιπτώσεις 1δ' και 1δα' του πίνακα 5 (σκάφη κ.λπ. και αμοιβές πληρωμάτων)

 

Κωδικοί 713-714: Γράψτε το συνολικό ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης σκαφών αναψυχής (εξαιρούνται τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης). Το ύψος της δαπάνης αυτής καθορίζεται ανάλογα με την κατηγορία του σκάφους, ως εξής:
α) για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι πέντε (5) μέτρα, στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, ενώ για τα πάνω από πέντε (5) μέτρα ορίζεται στο ποσό των τεσσάρων χιλιάδων (4.000) ευρώ,

β) για μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρους ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και επτά (7) μέτρα, οκτώ χιλιάδες (8.000) ευρώ, πάνω από επτά (7) και μέχρι δέκα (10) μέτρα προστίθενται δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δέκα (10) και μέχρι δώδεκα (12) μέτρα προστίθενται πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δώδεκα (12) και μέχρι δεκαπέντε (15) μέτρα δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δεκαπέντε (15) και μέχρι δεκαοκτώ (18) μέτρα δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δεκαοκτώ (18) και μέχρι είκοσι δύο (22) μέτρα είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους και πάνω από είκοσι δύο (22) μέτρα προστίθενται τριάντα πέντε χιλιάδες (35.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους.

Τα παραπάνω ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) προκειμένου για ιστιοφόρα σκάφη. Κατά το ίδιο ποσοστό μειώνονται και για πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευασθεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων "τρεχαντήρι", "βαρκαλάς", "πέραμα", "τσερνίκι" και "λίμπερτυ", που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη από κάθε σκάφος μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) έτη και μέχρι δέκα (10) έτη από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη.

Σημείωση: Τα jet ski είναι μηχανοκίνητα σκάφη χωρίς χώρους ενδιαίτησης, τα οποία υπάγονται στα σκάφη αναψυχής που αναφέρονται στην περίπτωση στ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. (σχετ. απόφ.ΠΟΛ.1003/13.1.1994). Επίσης να τονίσουμε ότι η περίπτωση στ΄ της παρ. 1 του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. δεν εφαρμόζεται προκειμένου αμιγώς κωπήλατες λέμβους και συνεπώς δεν υπολογίζεται αντικειμενική δαπάνη γι’ αυτές (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1042/8.2.1993).

Κωδικός 747:Γράψτε τα μέτρα μήκους του σκάφους αναψυχής. Σημειώνεται ότι όταν το μήκος δεν είναι ακέραιος αριθμός μέτρων, τότε γράφεται ο αμέσως επόμενος ακέραιος αριθμός μέτρων. Διευκρινίζεται ότι ως μήκος του σκάφους θεωρείται το μήκος της ευθείας γραμμής που ενώνει τα πιο απομακρυσμένα σημεία της πλώρης και της πρύμνης του σκάφους (σχετ.απόφ. ΠΟΛ.1110/27.3.1997 και ΠΟΛ.1238/31.10.1994).

ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ότι όσα προαναφέρθηκαν για τα αυτοκίνητα, συμπεριλαμβανομένης και της ακινησίας, εφαρμόζονται ανάλογα και στην αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης με βάση την κυριότητα ή κατοχή σκαφών αναψυχής, ενώ η μείωση λόγω παλαιότητας ρυθμίζεται ειδικά όπως προαναφέρθηκε.
Για την απόδειξη του χρόνου ακινησίας πρέπει να συνυποβάλλεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος βεβαίωση της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής για το ακριβές χρονικό διάστημα (χρόνος έναρξης και λήξης ακινησίας ή συνέχιση της ακινησίας κατά την 31η Δεκεμβρίου του έτους), που θα προκύπτει από τις αντίστοιχες καταχωρήσεις σε σχετικό βιβλίο που θα τηρείται από αυτή.
ΠΡΟΣΟΧΗ:Σύμφωνα με την περίπτωση δ’ του άρθρου 18 του Κ.Φ.Ε., όπως αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 3 του νόμου αυτού, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη εξακολουθεί, όπως και πριν, να μην εφαρμόζονται προκειμένου για αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής μονίμων κατοίκων εξωτερικού. Για τα σκάφη που δεν εφαρμόζεται η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν συμπληρώνονται οι κωδικοί 713 -714 αλλά απλώς συμπληρώνονται τα υπόλοιπα στοιχεία της ένδειξης 1δ' του πίνακα 5 (όνομα σκάφους, αριθμός και λιμάνι νηολογίου μέτρα μήκους κ.λπ).

Κωδικοί 731-732:Γράψτε το ποσό της αμοιβής του πληρώματος προκειμένου για σκάφη αναψυχής με μόνιμο πλήρωμα, ναυτολογημένο για μέρος ή για ολόκληρο το έτος.

Σύμφωνα με την περίπτωση στ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε, για σκάφη με μόνιμο ναυτολογημένο πλήρωμα για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην αντικειμενική δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος (σχετ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010). Τα παραπάνω έχουν εφαρμογή για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2010 και μετά, σύμφωνα με την περ. α' της παρ. 1 του άρθρου 92 του ν. 3842/2010,

1.5. Περίπτωση 1 ε' του πίνακα 5 (αεροσκάφη κ.λπ.)

 

Κωδικοί 715-716: Γράψτε το συνολικό ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμοπτέρων. Η αντικειμενική αυτή δαπάνη για κάθε αεροσκάφος κ.λπ. καθορίζεται ως εξής:

α) Για ανεμόπτερα στο ποσό των οκτώ χιλιάδων (8.000) ευρώ,

β) Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, καθώς και ελικόπτερα, στο ποσό των εξήντα πέντε χιλιάδων (65.000) ευρώ για τους εκατόν πενήντα (150) πρώτους ίππους ισχύος του κινητήρα τους που προσαυξάνεται με το ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ για κάθε ίππο πάνω από τους εκατόν πενήντα (150) ίππους,
γ) Για αεροσκάφη αεριοπροωθούμενα (JET) στο ποσό των διακοσίων (200) ευρώ για κάθε λίμπρα ώθησης.
Όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω για τα αυτοκίνητα (ιδιοκτησία επιχειρήσεων, ανηλίκων κ.λπ.) εκτός της παλαιότητας και της ακινησίας εφαρμόζονται ανάλογα και σε αυτήν την περίπτωση αντικειμενικής δαπάνης.

1.6. Περίπτωση 1 στ' του πίνακα 5 (πισίνες)

Κωδικοί 765-766: Γράψτε το συνολικό ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης με βάση τις δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες) που έχετε στην κυριότητα ή στην κατοχή σας. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, εξωτερικής δεξαμενής κολύμβησης που προκύπτει για τον κύριο ή κάτοχο αυτής, ορίζεται, ανάλογα με την επιφάνεια της, ανά κλίμακα, σε εκατό (100) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα εξήντα (60) τετραγωνικά μέτρα και σε διακόσια (200) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο για επιφάνεια άνω των εξήντα (60) τετραγωνικών μέτρων. Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης τα παραπάνω ποσά διπλασιάζονται.
Στην περίπτωση που έχετε στην κυριότητα ή στην κατοχή σας περισσότερες από μία πισίνες, θα συμπληρώσετε κατάσταση με την ίδια γραμμογράφηση με εκείνη της ένδειξης 1στ του πίνακα 5 της δήλωσης και θα γράψετε σε αυτή καθεμιά από τις πισίνες (και τις πληροφορίες που ζητούνται γι' αυτές), καθώς και τη διεύθυνση του ακινήτου στο οποίο βρίσκεται η κάθε πισίνα και το σύνολο αυτής της δαπάνης των δεξαμενών κολύμβησης της κατάστασης αυτής θα αναγραφεί στους κωδικούς 765-766 και προ αυτών θα αναγραφεί η ένδειξη "ως συνημμένη κατάσταση"

1.7. Περιπτώσεις 1ζ' και 1η' του πίνακα 5 (δίδακτρα σε σχολεία, οικιακοί βοηθοί, οδηγοί κ.λπ.)

Κωδικός 769: Γράψτε την ετήσια δαπάνη που καταβάλατε για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης (ιδιωτικά δημοτικά σχολεία, ιδιωτικά γυμνάσια, ιδιωτικά λύκεια), με εξαίρεση τα εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, καθώς και τα ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες, όπως προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών.

Κωδικός 770: Γράψτε την ετήσια δαπάνη που καταβάλετε για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο εκάστοτε κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν εφαρμόζεται η αντικειμενική δαπάνη όταν ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό ή όταν ο ίδιος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό και πάνω (67%) από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή είναι ηλικίας άνω των εξήντα πέντε (65) ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο.

1.8. Ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη

Σύμφωνα με την περίπτωση θ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε, θα λαμβάνεται υπόψη κάθε χρόνο ένα ποσό ως ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που ορίζεται στο ποσό των τριών χιλιάδων ευρώ (3.000) προκειμένου για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και στο ποσό των πέντε χιλιάδων ευρώ (5.000) προκειμένου για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση. (σχετ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010 διαταγή, ισχύς από 1.1.2010).

Από την αιτιολογική έκθεση του νόμου 3842/2010 για το θέμα αυτό, βλέπουμε τα εξής: «Τέλος, προκειμένου να ληφθούν υπόψη και οι υπόλοιπες δαπάνες διαβίωσης των φορολογουμένων, που δεν προσδιορίζονται από τις παραπάνω κατηγορίες δαπανών, προτείνεται ο καθορισμός των ποσών των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ για τους συζύγους, ως γενική ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης»Σχετικά με το θέμα αυτό και κατόπιν αμφισβητήσεων ανάμεσα σε φορολογούμενους και τη Διοίκηση του Υ.Ο. δόθηκε η ακόλουθη απάντηση από πλευράς Υ.Ο.:

«Αριθ. πρωτ.: Δ12 1036037 ΕΞ 03/03/2011

ΘΕΜΑ: Ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη.

Απαντώντας στη από 14-02-2011 αίτησή σας, αναφορικά με το παραπάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης θ' της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, όπως ισχύουν μετά την αντικατάσταση τους με την παράγραφο 2 του άρθρου 3 του ν.3842/2010, για τον προσδιορισμό του αντικειμενικού εισοδήματος με βάση τη συνολική ετήσια δαπάνη του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν λαμβάνεται υπόψη μεταξύ άλλων η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου η οποία ορίζεται σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.
2. Με την υπ. αριθμ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010 εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών διευκρινίζεται ότι κάθε χρόνο θα λαμβάνεται υπόψη, εκτός των υπολοίπων τεκμηρίων του άρθρου 16 του ΚΦΕ, και ένα επιπλέον ποσό ως ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που ορίζεται στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.
3. Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης ζ' της παραγράφου 2 του άρθρου 19 του ΚΦΕ, όπως ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους με την παράγραφο 7 του άρθρου 3 του ν.3842/2010, η διαφορά μεταξύ του δηλωθέντος εισοδήματος και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης καλύπτεται ή περιορίζεται, μεταξύ άλλων, με ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από το φόρο. Για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου αυτού ανά έτος, από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από το φόρο, τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, από τα χρηματικά ποσά που ορίζονται στις περιπτώσεις β',γ',δ',ε' και στ' της παραγράφου αυτής και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται στα άρθρα 16 και 17, ανεξάρτητα αν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Αν δεν υπάρχουν δαπάνες με βάση το άρθρο 16 ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για άγαμο και πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ προκειμένου για συζύγους, το ποσό που πρέπει να εκπέσει προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσής τους και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριών χιλιάδων (3.000) και πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, αντίστοιχα.
4. Συνεπώς, το ελάχιστο ετήσιο κόστος διαβίωσης ορίσθηκε από τον νομοθέτη, στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) για τον άγαμο και πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση και τα οποία αυτά ποσά προστίθενται στις ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες. Δεν επιδέχεται άλλης ερμηνείας ο ανωτέρω νόμος
».

1.9. Κατάργηση προσαύξησης για πάνω από δυο τεκμήρια

Θυμίζουμε, ότι έχει καταργηθεί από 1.1.2010 και μετά, η προσαύξηση που επιβάλλονταν με βάση τις προϊσχύουσες διατάξεις στη συνολική ετήσια τεκμαρτή δαπάνη, όταν τα περιουσιακά στοιχεία που την προσδιόριζαν ήταν περισσότερα από δύο (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010).

1.10. Αντικειμενικές δαπάνες συνταξιούχων άνω των 65 ετών.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης ζ' του άρθρου 18 του ν.2238/1994, έτσι όπως αυτές αντικαταστάθηκαν με την παρ. 5 του άρθρου 3 του ν.3842/2010, οι ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες που υπολογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 16 του ΚΦΕ προκειμένου για συνταξιούχους που έχουν υπερβεί το εξηκοστό πέμπτο έτος (65ο) της ηλικίας τους εφαρμόζονται μειωμένες κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) των όσων προκύπτουν σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις. Για το λόγο αυτό προστέθηκαν στην πρώτη σελίδα του εντύπου Ε1 στον πίνακα 2 με τα πληροφοριακά στοιχεία, νέοι κωδικοί 013 & 014 με τίτλο «Είστε συνταξιούχος και γεννηθήκατε μέχρι 31-12-1945;» τους οποίους οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να συμπληρώσουν (εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις) προκειμένου να τύχουν της ανάλογης μείωσης.

2. Περίπτωση 2 του πίνακα 5 του εντύπου Ε1


2.1. Συμπλήρωση κωδικών 719-720 (για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, διτρόχων κτλ. οχημάτων)

 

Κωδικοί 719-720:Γράψτε τα συνολικά ποσά (τίμημα και λοιπά έξοδα) που καταβάλατε (σε μετρητά) το 2010 για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων Ι.Χ., δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων της οικογένειάς σας ή της ατομικής επιχείρησής σας. Εξαιρούνται όσα αποτελούν το άμεσο αντικείμενο εμπορικής δραστηριότητας καθώς και τα επιβατικά Δ.Χ. και Ι.Χ. καθώς και τα φορτηγά Δ.Χ. και Ι.Χ. που αποτελούν πάγιο εξοπλισμό επαγγελματικής χρήσης. Επίσης εξαιρούνται τα επιβατικά ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα που είναι ειδικά διασκευασμένα για πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητικές αναπηρίες που υπερβαίνουν σε ποσοστό το εξήντα επτά τοις εκατό (67%). Εφόσον συντρέχει κάποια από τις παραπάνω περιπτώσεις που εξαιρούνται της δαπάνης απόκτησης, δε θα συμπληρώνονται οι κωδικοί αυτοί. Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για κινητικά ανάπηρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 67% ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους.
Επισυνάψτε κατάσταση στην οποία για κάθε όχημα που αγοράσατε θα αναγράψετε το είδος του οχήματος (φορτηγό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης, επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης, τρίτροχο αυτοκινούμενο όχημα κτλ.), τον αριθμό κυκλοφορίας του, τα κυβικά εκατοστά, το μεικτό και καθαρό βάρος προκειμένου για φορτηγά κτλ., τους μήνες κυριότητας, το ποσοστό συνιδιοκτησίας, το έτος πρώτης κυκλοφορίας, τα στοιχεία του αγοραστή και του πωλητή κ
.λπ., τα ποσά που καταβάλατε το 2010 (τίμημα, τυχόν συμβολαιογραφικά έξοδα, τυχόν εισφορές ή δασμούς στο δημόσιο, τυχόν αμοιβή σε μεσίτη κ.λπ) για την αγορά κάθε τέτοιου οχήματος και το άθροισμα των ποσών αυτών για το σύνολο των οχημάτων θα το μεταφέρετε στους κωδικούς 719-720 της δήλωσης. Στη σχετική κατάσταση που θα επισυνάψετε, εκτός των άλλων, θα αναγράψετε και τον τρόπο καταβολής της οικείας δαπάνης (εφάπαξ ή σε δόσεις) και θα επισυνάψετε τα νόμιμα δικαιολογητικά. Το τεκμήριο αγοράς ή δαπάνη απόκτησης για αγορά αυτοκινήτων, δίτροχων, σκαφών αναψυχής κ.λπ. ισχύει μόνο για φυσικά πρόσωπα (σχετ.απόφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989).

Αγορά αυτοκινήτων μεταξύ ιδιωτών: Αν αγοράσθηκε από ιδιώτη, τότε αρκούν υπεύθυνες δηλώσεις του ν. 1599/1986 του αγοραστή και του πωλητή, από τις οποίες να προκύπτουν το αυτοκίνητο που διατέθηκε, τα χρηματικά ποσά και ο χρόνος που καταβλήθηκαν ή εισπράχθηκαν από τη διάθεση του αυτοκινήτου, εφόσον από το νόμο δεν είναι υποχρεωτική η έκδοση άλλου στοιχείου για τη διάθεση αυτού του αυτοκινήτου (σχετ. 1025196/650/Α0012/13.3.2004 έγγραφο). Όταν η υπεύθυνη δήλωση του πωλητού σε αγοραπωλησία αυτοκινήτου μεταξύ ιδιωτών έχει χαθεί, θα ήταν δυνατόν να αντικατασταθεί με υπεύθυνη δήλωση του αγοραστού, στην οποία θα αναφέρεται ο Α.Φ.Μ. ή ο Α.Δ.Τ. του πωλητή. Τονίζεται ωστόσο ότι ο έλεγχος των στοιχείων που θα περιέχονται σ’ αυτήν είναι θέμα πραγματικό και ανάγεται στην ελεγκτική αρμοδιότητα του αρμόδιου προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. του αγοραστή (σχετ. 1062477/1771/Α0012/27.8.2004 έγγραφο).

2.2. Συμπλήρωση κωδικών 721-722 (για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων αναψυχής κτλ., σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών)

Κωδικοί 721-722: Γράψτε συνολικά το ποσό που καταβάλατε (σε μετρητά) το 2010 για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής (στα οποία υπάγονται και τα "τζετ σκι") και αεροσκαφών (εξαιρούνται όσα αποτελούν το άμεσο αντικείμενο εμπορικής δραστηριότητας, καθώς και όσα αποτελούν πάγιο εξοπλισμό επαγγελματικής χρήσης).
Προκειμένου για αγορά πλοίων αναψυχής (στα οποία υπάγονται και τα "τζετ σκι") επισυνάψτε σχετική κατάσταση όπου για κάθε σκάφος θα συμπληρώσετε τα εξής στοιχεία: ονοματεπώνυμο και ΑΦΜ αγοραστή και πωλητή, όνομα σκάφους, αριθμό και λιμάνι νηολογίου, μέτρα μήκους, έτος πρώτης νηολόγησης, το ποσό δαπάνης (τίμημα που καταβάλατε, συμβολαιογραφικά έξοδα κτλ.) για κάθε τέτοιο σκάφος, τρόπο καταβολής της δαπάνης (εφάπαξ ή σε δόσεις) και τα νόμιμα επίσημα δικαιολογητικά στοιχεία και τέλος αναγράψτε το σύνολο των δαπανών που καταβάλατε το 2010 για την αγορά όλων των σκαφών αναψυχής που αγοράσατε.
Προκειμένου για αγορά αεροσκαφών, ελικοπτέρων, ανεμοπτέρων, επισυνάψτε σχετική κατάσταση στην οποία θα συμπληρώσετε τα σχετικά στοιχεία για κάθε τέτοια αγορά και θα επισυνάψετε και τα νόμιμα δικαιολογητικά, κατά αναλογία με όσα προαναφέρθηκαν για την αγορά σκαφών αναψυχής και τέλος θα γράψετε το σύνολο των δαπανών που καταβάλατε το 2010 για την αγορά όλων των αεροσκαφών που αγοράσατε.

2.3. Συμπλήρωση κωδικών 723-724 (για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση κινητών πραγμάτων αξίας πάνω από 10.000 €)

Κωδικοί 723-724: Γράψτε το συνολικό ποσό που καταβάλατε (σε μετρητά) το 2010 για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας. Εξαιρούνται αυτά που αποτελούν αρδευτικό εξοπλισμό γεωργικής εκμετάλλευσης, καθώς και όσα αποτελούν το άμεσο αντικείμενο της ασκούμενης εμπορικής δραστηριότητας. Εξαιρούνται επίσης αυτά που αποτελούν πάγιο εξοπλισμό επαγγελματικής χρήσης και αποκτώνται από πρόσωπα πού ασκούν εμπορική ή γεωργική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα. Ως κινητά πράγματα μεγάλης αξίας νοούνται εκείνα που η αξία τους υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ, όπως για παράδειγμα κοσμήματα γενικά, κοσμήματα από πολύτιμους λίθους, πολύτιμοι λίθοι, έργα τέχνης, χειροποίητοι τάπητες κ.λπ. (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1207/9.10.1991). Αν η αξία κάθε πράγματος είναι μικρότερη του ποσού αυτού, τα αγορασθέντα όμως πράγματα αποτελούν, κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ενιαίο σύνολο, τότε για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η αξία όλων αυτών των πραγμάτων, εφόσον υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ. (π.χ. αν για την αγορά τραπεζαρίας εκδίδονται χωριστά φορολογικά στοιχεία για την πώληση – αγορά κάθε καρέκλας και για το τραπέζι, λαμβάνεται υπόψη η συνολική αξία της τραπεζαρίας για την εφαρμογή της περίπτ. α' του άρθρου 17 του Κ.Φ.Ε., σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989). Επισυνάψτε κατάσταση στην οποία για κάθε τέτοιο κινητό πράγμα θα αναγράψετε το είδος του, τα στοιχεία του αγοραστή και του πωλητή, το στοιχείο που εκδόθηκε για τη συναλλαγή (αριθμός και ημερομηνία στοιχείου), το ποσό που καταβάλατε για την αγορά του, τον τρόπο καταβολής της οικείας δαπάνης, καθώς και φωτοαντίγραφο του υπόψη στοιχείου που εκδόθηκε.

2.4. Συμπλήρωση κωδικών 735-736 (για την αγορά ακινήτων ή για τη χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτών)

Κωδικοί 735-736: Γράψτε το συνολικό ποσό που καταβάλατε το 2010 για αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων. Στα ποσά των κωδικών αυτών θα συμπεριληφθεί το άθροισμα του τιμήματος, του φόρου μεταβίβασης ακινήτων,Φ.Π.Α., των συμβολαιογραφικών κ.λπ. εξόδων που καταβλήθηκαν το 2010 για την αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση των ακινήτων. Επίσης, θα επισυνάψετε είτε επικυρωμένα αντίγραφα των σχετικών συμβολαίων είτε βεβαίωση (ή περίληψη του οικείου συμβολαίου) του συμβολαιογράφου, με την οποία θα περιγράφεται αναλυτικά το ακίνητο, η επιφάνειά του, η τοποθεσία και τα όριά του, η αντικειμενική αξία και η αξία που δηλώνουν οι αντισυμβαλλόμενοι ότι συμφωνήθηκε, ο φόρος για τη μεταβίβαση αυτή που καταβλήθηκε, ο τρόπος καταβολής του τιμήματος, τα συμβολαιογραφικά έξοδα, καθώς και τα λοιπά έξοδα, τα στοιχεία των αντισυμβαλλομένων και τέλος θα επισυναφθεί σχετική κατάσταση με τα πιο πάνω στοιχεία για κάθε αγορά ακινήτου. Σημειώνεται ότι αν υπάρχει διαφορά μεταξύ της αντικειμενικής αξίας ή της προσωρινής αξίας που προσδιορίζεται από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. και της αξίας που γράφεται στο συμβόλαιο, ως τίμημα θα ληφθεί υπόψη το μεγαλύτερο ποσό.
Ανάλογα συμφωνητικά ή βεβαιώσεις και καταστάσεις θα επισυνάψετε στην περίπτωση χρονομεριστικής ή χρηματοδοτικής μίσθωσης ακινήτων, από τις οποίες, εκτός των πιο πάνω, πρέπει να προκύπτουν και οι όροι των υπόψη μισθώσεων. Στους κωδικούς αριθμούς 719-736 του πίνακα 5 και στις σχετικές καταστάσεις θα συμπεριλάβετε και τα ποσά των δόσεων που καταβλήθηκαν μέσα στο 2010 (π.χ. για αγορά αυτοκινήτου, για αγορά ακινήτου κτλ.) που προέρχονται από αντίστοιχες συναλλαγές που έγιναν σε προηγούμενα έτη.

2.5. Συμπλήρωση κωδικών 737-738 (για την ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενών κολύμβησης)

Κωδικοί 737-738: Γράψτε το συνολικό ποσό που καταβάλατε το 2010 για ανέγερση οικοδομών ή για κατασκευή δεξαμενής κολύμβησης (πισίνας).
Προκειμένου για ανέγερση οικοδομών των οποίων η οικοδομική άδεια εκδόθηκε μετά την 31.12.1994, το ποσό της δαπάνης ανέγερσής τους δεν μπορεί να είναι μικρότερο εκείνου που προσδιορίζεται με τις διατάξεις του άρθρου 35 του ν. 2238/1994. Για τη δαπάνη ανέγερσης κάθε οικοδομής θα συντάξετε κατάσταση, η οποία θα περιέχει ανάλογα στοιχεία με εκείνα που αναφέρουμε για την αγορά οικοδομών και θα επισυνάψετε φωτοαντίγραφα του εντύπου υπολογισμού του ελάχιστου κόστους κατασκευής της οικοδομής και του πίνακα ανάλυσης κόστους κατασκευής στις επιμέρους εργασίες, που έχουν κατατεθεί στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία (μόνο για άδειες που εκδόθηκαν από 1.1.1995 και μετά).

Τονίζεται επίσης ότι από 23/4/2010 και μετά υπάγονται στην εφαρμογή του τεκμηρίου, οι δαπάνες που καταβάλλονται για την ανέγερση οικοδομής από ατομική επιχείρηση που αναλαμβάνει κατά κύριο επάγγελμα την ανέγερση οικοδομών.

2.6. Τι ισχύει φέτος για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας

Κατά τη συμπλήρωση των κωδικών 737-738 φέτος χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας. Ουσιαστικά στη φετινή δήλωση υπάρχουν τρείς περιπτώσεις που έχουν να κάνουν με την αγορά ή την ανέγερση της Α΄ κατοικίας.

Περίπτωση 1η (περίοδος από 1/1/2010-22/4/2010) :

Στους παραπάνω κωδικούς δε γράφεται (καθόσον εξαιρείται) η δαπάνη για την αγορά απο ενήλικο, με δικαίωμα πλήρους κυριότητας, καθώς και η ανέγερση από αυτόν οικοδομής, ως πρώτης κατοικίας, εφόσον η επιφάνειά της δεν υπερβαίνει τα 120 τετραγωνικά μέτρα. Αν η επιφάνεια της οικοδομής υπερβαίνει τα 120 τετραγωνικά μέτρα, θα γραφτεί μόνο η δαπάνη που αντιστοιχεί στην επιφάνεια πάνω από τα 120 τετραγωνικά μέτρα. Δε θεωρείται ότι αποκτιέται πρώτη κατοικία αν ο υπόχρεος, ο άλλος σύζυγος και τα τέκνα που τους βαρύνουν έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης, εξολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου, σε άλλη οικία ή οικίες, εφόσον το άθροισμα της συνολικής επιφάνειας που τους αντιστοιχεί υπερβαίνει τα 70 τετραγωνικά μέτρα. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά 20 τετραγωνικά μέτρα για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 25τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα που βαρύνουν τον υπόχρεο ή τον άλλο σύζυγο. Τονίζεται ότι οι διατάξεις που ισχύουν στην φορολογία εισοδήματος σχετικά με τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δε συμπίπτουν με τις αντίστοιχες διατάξεις φορολογίας κεφαλαίου (άρθρα 34 και 41 ν.δ.118/1973).

Παράδειγμα: Έστω ότι ενήλικος φορολογούμενος προέβη σε αγορά πρώτης κατοικίας στις 10/3/2010 αξίας 180.000,00 και κατέβαλε για συμβολαιογραφικά κ.λπ. το ποσό των 3.000,00. Το συνολικό ποσό των 183.000,00 ευρώ δεν αναγράφεται στους κωδικούς 735-736, διότι η αγορά έγινε πριν την 22/4/2010.

Περίπτωση 2η (περίοδος από 23/4/2010-16/12/2010) :

Με την περίπτωση β' της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν.3842/2010, καταργήθηκαν τα πέντε τελευταία εδάφια της περίπτωσης γ' του άρθρου 17 του Κ.Φ.Ε. και η κατάργησή τους ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου αυτού στην εφημερίδα της κυβερνήσεως, ήτοι από 23.4.2010. Μέχρι τότε, με τα τέσσερα τελευταία αυτά εδάφια προβλεπόταν η εξαίρεση από το τεκμήριο της δαπάνης για την αγορά από ενήλικο, με δικαίωμα πλήρους κυριότητας, καθώς και η ανέγερση από αυτόν οικοδομής, ως πρώτης κατοικίας, εφόσον η επιφάνειά της δεν υπερβαίνει τα 120 τ.μ. Πιο συγκεκριμένα πριν την κατάργησή τους τα τέσσερα αυτά εδάφια του άρθρου 17 του ν.2238/1994, είχαν ως εξής: «Επίσης, εξαιρείται η δαπάνη για την αγορά από ενήλικο, με δικαίωμα πλήρους κυριότητας, καθώς και η ανέγερση από αυτόν οικοδομής, ως πρώτης κατοικίας, εφόσον η επιφάνεια της δεν υπερβαίνει τα εκατόν είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα. Αν η επιφάνεια της οικοδομής υπερβαίνει τα εκατόν είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα, λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη που αντιστοιχεί στην επιφάνεια πάνω από τα εκατόν είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα.Κατά την εφαρμογή των δύο προηγούμενων εδαφίων δεν θεωρείται ότι αποκτάται πρώτη κατοικία, αν ο υπόχρεος, ο άλλος σύζυγος και τα τέκνα που τους βαρύνουν, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης, εξ ολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου, σε άλλη οικία ή οικίες, εφόσον το άθροισμα της συνολικής επιφάνειας που τους αντιστοιχεί υπερβαίνει τα εβδομήντα (70) τ.μ.. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά είκοσι (20) τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά είκοσι πέντε (25) τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα που βαρύνουν τον υπόχρεο ή τον άλλο σύζυγο».

Άρα λοιπόν για την περίοδο από 23/4/2010-16/12/2010 τα ποσά που καταβάλλονται για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, ανεξαρτήτως επιφάνειας αυτής, θα αναγράφονται στους κωδικούς 735-736.

Παράδειγμα: Έστω ότι ενήλικος φορολογούμενος προέβη σε αγορά πρώτης κατοικίας στις 10/5/2010 αξίας 200.000,00 και κατέβαλε για συμβολαιογραφικά κ.λπ. το ποσό των 5.000,00. Το συνολικό ποσό των 205.000,00 ευρώ θα αναγραφεί στους κωδικούς 735-736, διότι η αγορά έγινε μετά την 22/4/2010 και πρίν την 17/12/2010.

Κατά συνέπεια, από την δημοσίευση του νόμου και μετά η αγορά ή ανέγερση οικοδομής, ανεξάρτητα αν είναι κύρια κατοικία και ανεξάρτητα των τετραγωνικών της μέτρων, αποτελεί τεκμήριο (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1054/10.5.2010).

Περίπτωση 3η (περίοδος από 17/12/2010-31/12/2010) :

Με το ν. 3899/2010 με τίτλο « Επείγοντα μέτρα εφαρμογής του προγράμματος στήριξης της Ελληνικής οικονομίας » που αφορούν σε θέματα φορολογίας εισοδήματος και κεφαλαίου » και συγκεκριμένα με την παρ. 1 του άρθρου 8 αυτού, ορίστηκαν τα εξής:

«1. Εξαιρείται και δεν υπάγεται στις ρυθμίσεις της περίπτωσης γ' του άρθρου 17 του Κ.Φ.Ε. η από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού και μέχρι 31.12.2012 δαπάνη για την αγορά από ενήλικο, με δικαίωμα πλήρους κυριότητας, καθώς και η ανέγερση από αυτόν οικοδομής, ως πρώτης κατοικίας, εφόσον η επιφάνειά της δεν υπερβαίνει τα εκατόν είκοσι (120) τ.μ. και η συνολική αξία της το ποσό των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ.
Αν η αξία της οικοδομής υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ ή η επιφάνειά της τα εκατόν είκοσι (120) τ.μ., λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή της περίπτωσης γ' του άρθρου 17 του Κ.Φ.Ε., η επιπλέον του ποσού αυτού δαπάνη ή η δαπάνη που αντιστοιχεί στην επιφάνεια των, πάνω από τα εκατόν είκοσι (120), τετραγωνικών μέτρων. Αν συντρέχουν και οι δύο ανωτέρω προϋποθέσεις, λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο, κατά περίπτωση ποσό μεταξύ της δαπάνης των πάνω των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ και της δαπάνης που αντιστοιχεί στην επιφάνεια πάνω από τα εκατόν είκοσι (120) τ.μ.. Κατά την εφαρμογή των προηγούμενων εδαφίων δεν θεωρείται ότι αποκτάται πρώτη κατοικία, αν ο υπόχρεος, ο άλλος σύζυγος και τα τέκνα που τους βαρύνουν, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του Κ.Φ.Ε., έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης, εξ ολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου, σε άλλη κατοικία ή κατοικίες, εφόσον το άθροισμα της συνολικής επιφάνειας που τους αντιστοιχεί υπερβαίνει τα εβδομήντα (70) τ.μ.. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά είκοσι (20) τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά είκοσι πέντε (25) τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα που βαρύνουν τον υπόχρεο ή τον άλλο σύζυγο.
Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών που συνιστώνται αποκλειστικά για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, κατά τις διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων και μέχρι του ποσού που ορίζεται σε αυτές, απαλλάσσονται από τον οικείο φόρο που προβλέπεται από τον Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Λαχεία, ο οποίος κυρώθηκε με το ν. 2961/2001 (ΦΕΚ 266 Α') ».

Από τα παραπάνω λοιπόν βλέπουμε ότι με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 8 του ν.3899/2010εξαιρείται και δεν υπάγεται στις ρυθμίσεις της περίπτωσης γ΄ του άρθρου 17 του Κ.Φ.Ε., από τις 17-12-2010 και μέχρι 31-12-2012, η δαπάνη για την αγορά από ενήλικο, με δικαίωμα πλήρους κυριότητας, καθώς και η ανέγερση από αυτόν οικοδομής, ως πρώτης κατοικίας, συνολικής αξίας διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ και όριο εμβαδού τα εκατόν είκοσι (120) τ.μ.. Αν επομένως αγορασθεί ή ανεγερθεί πρώτη κατοικία μέχρι 120 τ.μ. της οποίας η συνολική αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ δεν απαιτείται δικαιολόγηση του ποσού αγοράς ή του κόστους ανέγερσης.
Αν η επιφάνεια της οικοδομής είναι εμβαδού πάνω από 120 τ.μ. ή η αξία της υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ, τότε λαμβάνεται υπόψη ως δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, η επιπλέον του ποσού αυτού δαπάνη ή το ποσό αγοράς ή το κόστος ανέγερσης που αναλογεί στην επιφάνεια πάνω από τα εκατόν είκοσι (120) τ.μ.. Σε περίπτωση που συντρέχουν και οι δύο ανωτέρω περιπτώσεις τότε λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο ποσό μεταξύ της δαπάνης των πάνω των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ και της δαπάνης που αντιστοιχεί στην επιφάνεια πάνω από τα εκατόν είκοσι (120) τ.μ.
Για τον υπολογισμό της επιφάνειας της πρώτης κατοικίας δεν θα ληφθεί υπόψη το εμβαδόν εξωστών ή μπαλκονιών ή το ποσοστό που ανήκει στην ιδιοκτησία αυτή σε κοινόχρηστους χώρους. Αντίθετα για τον υπολογισμό της επιφάνειας των εκατόν είκοσι (120) τ.μ. στην συνολική επιφάνεια της πρώτης κατοικίας περιλαμβάνεται ακέραιη και η επιφάνεια των βοηθητικών χώρων που βρίσκονται σε λειτουργική ενότητα με αυτή (αποθήκη, χώρος στάθμευσης, λεβητοστάσιο, αποθήκη καυσίμων, κλιμακοστάσιο κ.λπ.), εφόσον οι χώροι αυτοί δεν είναι κοινόχρηστοι.
Επίσης, διευκρινίζεται ότι στην επιφάνεια της πρώτης κατοικίας δεν περιλαμβάνεται ο χώρος στάθμευσης στην πυλωτή ή στον ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου που είναι παρακολούθημα της κατοικίας αυτής και δεν έχει ξεχωριστό ποσοστό ιδιοκτησίας στο οικόπεδο.
Τέλος, για την απαλλαγή από το τεκμήριο αγοράς ή ανέγερσης πρώτης κατοικίας, εξετάζεται αν ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα τέκνα που τους βαρύνουν έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης, εξ ολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου, σε άλλη οικία ή οικίες, εφόσον το άθροισμα της συνολικής επιφάνειας που τους αντιστοιχεί υπερβαίνει τα εβδομήντα (70) τ.μ.. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά είκοσι (20) τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά είκοσι πέντε (25) τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα που βαρύνουν τον υπόχρεο ή τον άλλο σύζυγο (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1006/17.1.2011).
Σχετικά με το θέμα των δωρεών ή γονικών παροχών για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας :

Σύμφωνα με τις διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 8 του ν.3899/2010 θεσπίζεται απαλλαγή από το φόρο για τις δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών, που συνιστώνται αποκλειστικά για την αγορά η ανέγερση πρώτης κατοικίας από ενήλικο, για τις οποίες (αγορά/ανέγερση) η δαπάνη που πραγματοποιείται (από 17/12/2010 μέχρι και 31/12/2012) δεν λαμβάνεται για τον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος (απαλλαγή από το «πόθεν έσχες») σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης γ του άρθρου 17 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Η παράγραφος 4 της ενότητας Α του άρθρου 34 (που αφορά στην αξία επί της οποίας επιβάλλεται ο φόρος δωρεάς/γονικής παροχής στις περιπτώσεις στις οποίες δεν ισχύει η απαλλαγή) εξακολουθεί να ισχύει.

Από τη διατύπωση της διάταξης προκύπτει ότι για την εφαρμογή αυτής:
- Οι δωρεές/γονικές παροχές πρέπει να έχουν ως αντικείμενο χρηματικά ποσά.
- Δεν προβλέπεται απαλλαγή από την υποχρέωση υποβολής της οικείας φορολογικής δήλωσης παρά μόνο απαλλαγή από το φόρο. Συνεπώς, θα υποβάλλονται οι οικείες δηλώσεις και θα ζητείται απαλλαγή από το φόρο. Εφόσον δεν παρέχεται πλήρης απαλλαγή από το φόρο δωρεάς/γονικής παροχής (λόγω ποσού ή επιφάνειας), το μη απαλλασσόμενο ποσό της δωρεάς/γονικής παροχής υπόκειται αυτοτελώς στον οικείο φόρο (με συντελεστές 10, 20 ή 40%).
Υπενθυμίζεται ότι για τα ποσά που φορολογούνται αυτοτελώς δεν ισχύει ο συνυπολογισμός.
Κατά το στάδιο της υποβολής της δήλωσης φόρου δωρεάς/γονικής παροχής (η οποία υποβάλλεται μόνο από τον υπόχρεο σε φόρο ή από νόμιμα εξουσιοδοτημένο από αυτόν πρόσωπο), εφόσον ζητείται απαλλαγή, προσκομίζονται στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου (σύμφωνα με τα πιο κάτω αναλυόμενα). Αν δεν προκύπτει η συνδρομή των προϋποθέσεων αυτών από τα προσκομιζόμενα στοιχεία, η δήλωση παραλαμβάνεται και καλείται επί αποδείξει ο υπόχρεος, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 69 του Κώδικα, να προσκομίσει αυτά σε εύλογη προθεσμία. Παρελθούσης άπρακτης της προθεσμίας, επιβάλλεται ο οικείος φόρος χωρίς απαλλαγή. Σημειώνεται ότι η προσκόμιση στοιχείων από τα οποία προκύπτει η δυνατότητα του δωρητή να προβεί σε δωρεά δεν είναι απαραίτητη κατά το στάδιο της παραλαβής της δήλωσης φόρου δωρεάς.
Τούτο μπορεί να διαπιστωθεί σε οποιοδήποτε - μεταγενέστερο - στάδιο ελέγχου της υπόθεσης.
- Οι δωρεές/γονικές παροχές πρέπει να συνιστώνται προκειμένου να καλυφθεί η δαπάνη αγοράς ή ανέγερσης πρώτης κατοικίας κατά τα αναφερόμενα πιο κάτω δηλαδή με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στον ΚΦΕ. Δεν υπάγονται συνεπώς στην απαλλακτική διάταξη οι δωρεές/γονικές παροχές που συνιστώνται για την εξόφληση δανείου (ή δόσεων αυτού) που είχε λάβει ο φορολογούμενος, προκειμένου να προβεί στην αγορά/ανέγερση, δεδομένου ότι δεν προβλέπεται αντίστοιχη απαλλαγή αυτού από το «πόθεν έσχες» μετά την ισχύ του ν.3842/2010.
- Υποβάλλεται δήλωση φόρου δωρεάς/γονικής παροχής (και συνεπώς επιβάλλεται φόρος ή ισχύει απαλλαγή από αυτόν ανάλογα) όταν συνιστάται δωρεά/γονική παροχή για την αγορά/ανέγερση ακινήτων. Αν ο αγοραστής/ανεγείρων καλύπτει τη δαπάνη αγοράς/ανέγερσης (ή μέρος αυτής) από τα εισοδήματά του και δεν συνιστάται δωρεά προς αυτόν, δεν υποβάλλεται και η αντίστοιχη δήλωση.
- Η δαπάνη για την αγορά/ανέγερση πρώτης κατοικίας καθώς και η δωρεά/γονική παροχή για την κάλυψη αυτής πρέπει να πραγματοποιείται στο χρονικό διάστημα από 17/12/2010 (ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως) μέχρι και 31/12/2012. Εφόσον η δαπάνη ή η δωρεά/γονική παροχή έγινε πριν την ισχύ του παρόντος νόμου (π.χ. συμβόλαιο αγοράς/ανέγερση) πριν τη 17/12/2010, για τα ποσά της δωρεάς/γονικής παροχής επιβάλλεται ο οικείος φόρος (10, 20 ή 40%) αντίστοιχα που οφείλεται κατά τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 44 του Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, ανεξάρτητα από το χρόνο υποβολής της οικείας δήλωσης (πριν ή μετά τη 17/12/2010). Αν η δαπάνη καταβάλλεται τμηματικά (π.χ. εξόφληση τιμήματος σε δόσεις ή τιμολόγια ανέγερσης οικοδομής σε διάφορα χρονικά σημεία), απαλλάσσονται από το φόρο μόνο οι δωρεές/γονικές παροχές που συνιστώνται για την κάλυψη δαπανών που γίνονται στο χρονικό διάστημα από 17/12/2010 μέχρι και 31/12/2012.

Παράδειγμα : Συμβόλαιο αγοράς διαμερίσματος 100 τ.μ. αξίας 180.000 ευρώ στις 2/5/2010. Καταβολή του τιμήματος σε 3 δόσεις: α΄ δόση 60.000 ευρώ στις 2/5/2010, β΄ δόση 60.000 ευρώ στις 2/1/2011 και γ΄ δόση 60.000 ευρώ στις 2/6/2011. Για τις δωρεές που έγιναν για την α΄ δόση οφείλεται φόρος δωρεάς, ενώ για τις δωρεές που έγιναν/θα γίνουν από 17/12/2010 για τη β΄ και γ΄ δόση ισχύει απαλλαγή από το φόρο δωρεάς.

- Η απαλλαγή παρέχεται για τη δαπάνη που πραγματοποιείται για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, εφόσον η επιφάνεια αυτής δεν υπερβαίνει τα 120 τ.μ. και η συνολική αξία της δαπάνης το ποσό των 200.000 ευρώ. Αν η αξία της οικοδομής υπερβαίνει το ποσό των 200.000 ευρώ, παρέχεται απαλλαγή για τη μέχρι του ποσού των 200.000 ευρώ δαπάνη. Αν η επιφάνεια της οικοδομής υπερβαίνει τα 120 τ.μ., παρέχεται απαλλαγή για τη δαπάνη που αντιστοιχεί στην επιφάνεια των 120 τ.μ.. Αν συντρέχουν και οι δύο ανωτέρω προϋποθέσεις (δαπάνη άνω των 200.000 ευρώ και οικοδομή άνω των 120 τ.μ.), παρέχεται απαλλαγή για το μικρότερο από τα δύο αυτά ποσά δαπάνης, δηλαδή απαλλάσσεται το μικρότερο, κατά περίπτωση ποσό μεταξύ της δαπάνης μέχρι τα 200.000 ευρώ και της δαπάνης που αντιστοιχεί στην επιφάνεια μέχρι τα 120 τ.μ.. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι το συνολικό ποσό της δαπάνης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα πιο πάνω όρια, ανεξάρτητα αν η δαπάνη πραγματοποιείται μέσα στο ίδιο ή σε διαφορετικό έτος

Παράδειγμα 1: Αγορά διαμερίσματος 120 τ.μ. αξίας 250.000 ευρώ. Ο αγοραστής απαλλάσσεται από το φόρο δωρεάς για αξία 200.000 ευρώ. Η δήλωση φόρου δωρεάς θα υποβληθεί για το συνολικό ποσό των 250.000 ευρώ (εφόσον για ολόκληρο το τίμημα έγινε δωρεά προς τον αγοραστή) και θα υπαχθεί σε φόρο για τις 50.000 ευρώ.

Παράδειγμα 2: Αγορά διαμερίσματος 150 τ.μ. αξίας 200.000 ευρώ. Ο αγοραστής απαλλάσσεται από το φόρο δωρεάς για το ποσό που αναλογεί στα120 τ.μ.
στα 150 τ.μ. αναλογεί αξία 200.000 €
στα 120 τ.μ. αναλογεί αξία Χ; €
Χ=200.000Χ120/150=160.000

Άρα ο αγοραστής απαλλάσσεται για αξία 160.000 ευρώ.

Παράδειγμα 3: Αγορά διαμερίσματος 150 τ.μ. αξίας 350.000 ευρώ.
στα 150 τ.μ. αναλογεί αξία 350.000 €
στα 120 τ.μ. αναλογεί αξία Χ; €
Χ=350.000Χ120/150=280.000€

Άρα ο αγοραστής απαλλάσσεται από το φόρο δωρεάς για αξία 200.000 ευρώ, δεδομένου ότι η αξία που αναλογεί στα 120 τ.μ. (280.000) υπερβαίνει το ανώτατο απαλλασσόμενο των 200.000 ευρώ.

Παράδειγμα 4:
Αγορά διαμερίσματος 150 τ.μ. αξίας 205.000 ευρώ.
στα 150 τ.μ. αναλογεί αξία 205.000 €
στα 120 τ.μ. αναλογεί αξία Χ; €
Χ=205.000Χ120/150=164.000€

Ο αγοραστής απαλλάσσεται από το φόρο δωρεάς για την αξία των 164.000 ευρώ που αναλογεί στα 120 τ.μ..

Παράδειγμα 5: Αγορά διαμερίσματος 100 τ.μ. Συνολικό τίμημα 250.000 ευρώ. Ο αγοραστής έτυχε πλήρους απαλλαγής από το φ.μ.α. για πρώτη κατοικία, για δε την κάλυψη της δαπάνης έγιναν προς αυτόν γονικές παροχές κατά τις ημερομηνίες εξόφλησης των δόσεων.

Η εξόφληση του τιμήματος γίνεται τμηματικά με καταβολή α΄ δόσης 50.000 ευρώ το έτος 2009, β΄ δόσης 50.000 ευρώ από 1/1/2010 μέχρι και 22/4/2010, γ΄ δόσης 50.000 ευρώ από 23/4/2010 μέχρι και 16/12/2010, και δ΄ δόσης 100.000 ευρώ από 17/12/2010.

Ο αγοραστής απαλλάσσεται από το φόρο γονικής παροχής για τις α΄ και β΄ δόσεις. Οφείλει φόρο γονικής παροχής για τη γ΄ δόση. Για τη δ΄ δόση, θα υποβάλει δήλωση για το συνολικό ποσό των 100.000 ευρώ, θα τύχει απαλλαγής για τις 50.000 ευρώ και θα φορολογηθεί με συντελεστή 10% για το πέραν των 200.000 ευρώ συνολικό ποσό δαπάνης, δηλαδή για 50.000 ευρώ (φόρος 5.000 ευρώ).

- Η δαπάνη πρέπει να πραγματοποιείται από ενήλικο που έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα. Συνεπώς, δικαιούχοι της απαλλαγής από το φόρο δωρεάς/γονικής παροχής μπορεί να είναι και αλλοδαποί ή κάτοικοι εξωτερικού που αποκτούν/ανεγείρουν πρώτη κατοικία (κατά την έννοια που ορίζεται πιο κάτω) στην Ελλάδα.
- Το αγοραζόμενο/ανεγειρόμενο ακίνητο πρέπει να αποκτάται κατά πλήρη κυριότητα και όχι κατά ψιλή κυριότητα ή επικαρπία.
- Η δαπάνη για την αγορά/ανέγερση κατοικίας περιλαμβάνει και το ποσό που αναλογεί σε λοιπούς βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, θέσεις στάθμευσης κ.λπ. όπως αναφέρονται πιο πάνω στη παρούσα εγκύκλιο, στο τμήμα αυτής που αναφέρεται στη φορολογία εισοδήματος) μέχρι την εξάντληση των ορίων των 200.000 ευρώ και των 120 τ.μ. αντίστοιχα.
- Για τη χορήγηση της απαλλαγής από το φόρο δωρεάς/γονικής παροχής δεν εξετάζεται αν χορηγήθηκε απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης κατά την αγορά της κατοικίας. Συνεπώς, μπορεί να τύχει απαλλαγής από το φόρο δωρεάς/γονικής παροχής κάποιος που αγοράζει/ανεγείρει κατοικία με τις προϋποθέσεις όμως που θέτει η φορολογία εισοδήματος για την πρώτη κατοικία και όχι η φορολογία κεφαλαίου.
- Οι προϋποθέσεις που θέτει η νομοθεσία για τη φορολογία εισοδήματος για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, προκειμένου να ισχύσει η απαλλαγή από το «πόθεν έσχες» είναι διαφορετικές από αυτές που ισχύουν (όπως είπαμε) από αυτές της φορολογίας κεφαλαίου.
Θεωρείται ότι αποκτάται πρώτη κατοικία κατά τις διατάξεις και για την εφαρμογή του κοινοποιούμενου νόμου, εφόσον ο κύριος του ακινήτου, ο σύζυγος αυτού και τα τέκνα τους που τους βαρύνουν κατά τις διατάξεις του άρθρου 7 του ΚΦΕ δεν έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης, εξ ολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου, σε άλλη κατοικία ή κατοικίες, εφόσον το άθροισμα της συνολικής επιφάνειας που τους αντιστοιχεί υπερβαίνει τα εβδομήντα (70) τ.μ.. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά είκοσι (20) τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά είκοσι πέντε (25) τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα που βαρύνουν τον υπόχρεο ή τον άλλο σύζυγο. Για τη διαπίστωση της κάλυψης των στεγαστικών αναγκών του φορολογούμενου, κατά τα ανωτέρω, ελέγχεται η περιουσιακή και οικογενειακή κατάσταση αυτού (ακίνητα) και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, σύμφωνα με τις υποβαλλόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος.

Παράδειγμα:Ο Χ άγαμος που δεν έχει άλλο ακίνητο στην Ελλάδα, αλλοδαπός υπήκοος και κάτοικος εξωτερικού, αγοράζει διαμέρισμα 50 τ.μ. αξίας 150.000 ευρώ και δεν τυγχάνει απαλλαγής από το φ.μ.α.. Εν προκειμένω, ο Χ απαλλάσσεται και από το «πόθεν έσχες» και από το φόρο δωρεάς για τη δωρεά που του έγινε για την κάλυψη της δαπάνης αγοράς.

Τέκνα που βαρύνουν τον κύριο του ακινήτου κατά τις διατάξεις του ΚΦΕ είναι:
- τα ανήλικα άγαμα τέκνα,
- τα ενήλικα άγαμα τέκνα τα οποία δεν έχουν υπερβεί το 25ο έτος της ηλικίας τους και σπουδάζουν σε αναγνωρισμένες σχολές ή σχολεία του εσωτερικού ή εξωτερικού, καθώς και εκείνα τα οποία παρακολουθούν δημόσια ή ιδιωτικά ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης στο εσωτερικό. Ειδικά, για τα τέκνα αυτά καθώς και για τα τέκνα που δεν σπουδάζουν, το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θεωρούνται προστατευόμενα μέλη παρατείνεται μέχρι και δύο έτη, εφόσον κατά τα έτη αυτά είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του Ο.Α.Ε.Δ.
- Τα άγαμα τέκνα τα οποία δεν υπάγονται στην προηγούμενη περίπτωση, εφόσον υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία.
- Τα τέκνα που είναι άγαμα ή διαζευγμένα ή τελούν σε κατάσταση χηρείας, εφόσον παρουσιάζουν αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και πάνω από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία.

Παράδειγμα: Ο Α, ο οποίος δεν έχει κανένα ακίνητο στην κυριότητά του, αγοράζει διαμέρισμα 50 τ.μ. αξίας 150.000 ευρώ και τυγχάνει απαλλαγής από το φ.μ.α. για την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Όμως, ο γιος του Β 20 ετών, φοιτητής, έχει στην κυριότητά του διαμέρισμα 100 τ.μ.. Εν προκειμένω, ο Α δεν απαλλάσσεται ούτε από το «πόθεν έσχες» ούτε από το φόρο δωρεάς για τη δωρεά που του έγινε για την κάλυψη της δαπάνης αγοράς.

Συνεπώς, συνοψίζοντας τα ανωτέρω, προκειμένου να χορηγηθεί απαλλαγή από το φόρο δωρεάς/γονικής παροχής – κατά τις διατάξεις του άρθρου 8 του ν.3899/2010 - για τις δωρεές/γονικές παροχές που συνιστώνται για την αγορά/ανέγερση πρώτης κατοικίας, εξετάζεται η συνδρομή των πιο πάνω προϋποθέσεων (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1006/17.1.2011).

2.7. Συμπλήρωση κωδικών 725-726 (για δωρεές ή γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών -εκτός προς το Δημόσιο κτλ - )

Κωδικοί 725-726: Γράψτε το ποσό της ετήσιας δαπάνης που καταβάλατε το έτος 2010 για δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον αυτά συνολικά υπερβαίνουν ετησίως τα 300 ευρώ, εκτός από τις δωρεές προς το Δημόσιο, τους δήμους, τις κοινότητες του Κράτους, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία που αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και επιχορηγούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, καθώς και τα προνοιακά ιδρύματα του ευρύτερου δημόσιου τομέα (κρατικά νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου), ως και τα προνοιακά ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου των οποίων οι εν γένει δαπάνες λειτουργίας καλύπτονται τουλάχιστον κατά εβδομήντα τοις εκατό (70%) με επιχορηγήσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Επίσης, εξαιρούνται από το τεκμήριο, οι δωρεές ή χορηγίες προς τα κοινωφελή ιδρύματα, τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που νόμιμα έχουν συσταθεί ή συνιστώνται και τα οποία επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς, καθώς και τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που νόμιμα υπάρχουν ή συνιστώνται, εφόσον επιδιώκουν σκοπούς πολιτιστικούς. Επισυνάψτε κατάσταση με τα στοιχεία του δωρητή, του δωρολήπτη, το ποσό για κάθε δωρεά ή χορηγία, καθώς και φωτοαντίγραφο της τυχόν δήλωσης άτυπης δωρεάς κ.λπ.

2.8. Συμπλήρωση κωδικών 727-728 (για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων ή πιστώσεων κτλ)

Κωδικοί 727-728: Γράψτε το ποσό της ετήσιας δαπάνης που καταβάλατε το έτος 2010 για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων και πιστώσεων γενικά.
Επίσης, γράψτε το ποσό που καταβάλατε για την τοκοχρεολυτική απόσβεση των χρεώσεων των πιστωτικών καρτών, εφόσον οι χρεώσεις αυτές οφείλονται σε αγορά μη καταναλωτικών αγαθών μέσω αυτών των πιστωτικών καρτών (αγορά αυτοκινήτου, μηχανήματος, πινάκων ζωγραφικής και λοιπών περιουσιακών στοιχείων). Στην περίπτωση αναγραφής ποσού στους κωδικούς 727-728, θα συμπεριλάβετε στα ποσά αυτά και το ποσό τυχόν τόκων υπερημερίας.
Σημαντικό: Με τις διατάξεις της παραγράφου 4β' του άρθρου 3 του ν. 3482/2010 καταργήθηκαν από την 1/1/2010 και μετά, το τρίτο και τέταρτο εδάφιο της περίπτωσης στ΄ του άρθρου 17 του Κ.Φ.Ε. Δηλαδή, καταργήθηκε η απαλλαγή από το τεκμήριο των ποσών που καταβάλλονται για τοκοχρεωλυτική απόσβεση των δανείων που ελήφθησαν ή λαμβάνονται για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, καθώς και για δάνεια που λαμβάνονται για αγορά εξοπλισμού γεωργικής επιχείρησης και για αγορά οικοπέδου από επιτηδευματίες που ασχολούνται επαγγελματικά με την ανέγερση και πώληση οικοδομών. Η κατάργηση καταλαμβάνει ποσά που καταβάλλονται από 1/1/2010 και μετά (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1054/10.5.2010 και ΠΟΛ.1135/4.10.2010).

Επίσης στους κωδικούς αυτούς θα αναγράψετε το συνολικό ποσό που καταβάλατε το 2010 για χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε.

Με την περίπτωση γ’ της παραγράφου 4 του άρθρου 3 του ν.3842/2010 αντικαταστάθηκε η περίπτωση δ΄ του άρθρου 17 του ΚΦΕ. Με βάση τις νέες διατάξεις, τα δάνεια που χορηγούνται από φυσικό πρόσωπο σε οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο και για οποιοδήποτε λόγο εμπίπτουν στο άρθρο 17 του ΚΦΕ. Επομένως, εμπίπτουν και τα δάνεια που χορηγούν εταίροι, μέλη ή μέτοχοι στις εταιρίες που συμμετέχουν. Προς αποφυγή καταστρατηγήσεων γίνεται δεκτό, ότι περιλαμβάνονται και οι χρηματικές διευκολύνσεις προς τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα. Αντίθετα, δεν λαμβάνονται υπόψη τα ομολογιακά δάνεια που εκδίδουν οι επιχειρήσεις.
Τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή για ποσά δανείων που χορηγούνται από 23/4/2010 και μετά
(σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010).

Προσοχή: Με τις διατάξεις της παραγράφου 4 β' του άρθρου 3 του ν. 3842/2010 καταργήθηκαν από την 1/1/2010 και μετά, το τρίτο και τέταρτο εδάφιο της περίπτωσης στ΄ του άρθρου 17 του Κ.Φ.Ε. Δηλαδή, καταργήθηκε η απαλλαγή από το τεκμήριο των ποσών που καταβάλλονται για τοκοχρεωλυτική απόσβεση των δανείων που ελήφθησαν ή λαμβάνονται για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας,καθώς και για δάνεια που λαμβάνονται για αγορά εξοπλισμού γεωργικής επιχείρησης και για αγορά οικοπέδου από επιτηδευματίες που ασχολούνται επαγγελματικά με την ανέγερση και πώληση οικοδομών. Η κατάργηση καταλαμβάνει ποσά που καταβάλλονται από 1/1/2010 και μετά (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1054/10.5.2010 και ΠΟΛ.1135/4.10.2010).

Παράδειγμα: Έστω ότι φορολογούμενος προέβη σε αγορά Α' κατοικίας στις 10/3/2010 με δάνειο που έλαβε απο την τράπεζα Χ. Το ποσό των τοκοχρεωλυτικών δόσεων που κατέβαλε μέσα στο έτος 2010 για την εξόφληση του συγκεκριμένου δανείου αγοράς Α΄ κατοικίας, ανεξαρτήτως τ.μ., θα αναγραφεί στους κωδικούς αυτούς.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στους κωδικούς 727-728 γράψτε για τις αγορές των περιουσιακών στοιχείων που αναφέρονται στους κωδικούς 719-724 και 735-736 τις οποίες εξοφλήσατε μέσω πιστωτικών καρτών, ενώ τα ποσά που καταβάλατε για τα ίδια περιουσιακά στοιχεία σε μετρητά γράψτε τα στους κωδικούς 719 έως 724 και 735 έως 736.

VI. Παραδείγματα

Κλείνοντας, θα παραθέσουμε ένα γενικότερο παράδειγμα που θα περιλαμβάνει διάφορες περιπτώσεις αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών. Να σημειώσουμε ότι οι τιμές ζώνης που χρησιμοποιήθηκαν είναι υποθετικές και δεν προκύπτουν απο τα αντίστοιχα οικοδομικά τετράγωνα.

Έστω ο φορολογούμενος «Χ» που είναι έγγαμος με τη φορολογούμενη «Ψ».Τα δεδομένα του παραδείγματός μας έχουν ως εξής:

1) Ιδιοκατοικούν (κύρια κατοικία) σε διαμέρισμα που βρίσκεται στον 7ο όροφο επί της οδού Εθν. Αντιστάσεως 50 - Ζωγράφου. Το διαμέρισμα αυτό έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 100 τ.μ και επιφάνεια βοηθητικών χώρων 10 τ.μ. Το ακίνητο ανήκει κατά ποσοστό 100 % στον υπόχρεο «Χ» και βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης έστω 5.100 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι: Καραϊσκάκη, Ναπ. Ζέρβα, Τριφυλλίας.

2) Χρησιμοποιούν ως πρώτη δευτερεύουσα κατοικία, διαμέρισμα που βρίσκεται στον 3ο όροφο επί της οδού Βασ. Κων/νου 11 - Άρτα. Το διαμέρισμα αυτό έχει επιφάνεια κυρίων χώρων 105 τ.μ και επιφάνεια βοηθητικών χώρων 35 τ.μ. Το ακίνητο αυτό έχει παραχωρηθεί δωρεάν από τον πατέρα του «Χ» για να διαμένει και βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.000 ευρώ το τ.μ. Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι: Τζουμέρκων και Γκοτζιούλα.

3) Ιδιοκατοικούν (δεύτερη δευτερεύουσα κατοικία) σε μονοκατοικία που βρίσκεται επί της οδού Σκουφά 4 - Πάργα. Η μονοκατοικία αυτή είναι τύπου μεζονέτας και αποτελείται από ισόγειο και πρώτο όροφο που επικοινωνούν με εσωτερική σκάλα. Η επιφάνεια των κυρίων χώρων της μονοκατοικίας είναι 100 τ.μ. και των βοηθητικών 20 τ.μ. και βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 3.100 ευρώ το τ.μ.Οι δρόμοι που περικλείουν το οικοδομικό τετράγωνο είναι οι ακόλουθοι: Αλ. Μπάγκα και μια Ανώνυμη οδός. Η μονοκατοικία ανήκει κατά ποσοστό 100 % πλήρους κυριότητας στη σύζυγο «Ψ».

4) Ο υπόχρεος «Χ» διαθέτει ένα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.926 κ.ε. με αριθμό κυκλοφορίας ΙΜΑ 7056. Το αυτοκίνητο αυτό το αγόρασε στις 3/5/2010 και το έτος της πρώτης του άδειας είναι το 2010 και του ανήκει κατά ποσοστό 100%.

5) Η σύζυγος «Ψ» διαθέτει ένα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.568 κ.ε. με αριθμό κυκλοφορίας ΑΤΒ 6081. Το αυτοκίνητο αυτό ανήκει στη σύζυγο κατά ποσοστό 100 %, το έτος πρώτης άδειας του ήταν το 2001 και το είχε στην κυριότητά της για ολόκληρο το έτος,

6) Ο υπόχρεος «Χ» διαθέτει κι ένα σκάφος αναψυχής ανοιχτού τύπου μήκους 8 μέτρων. Το όνομα του σκάφους είναι «ΧΡΥΣΟΥΛΑ», ο αριθμός νηολογίου του είναι Σ.Ν. 05 και νηολογήθηκε στην Πρέβεζα το έτος 2005. Το σκάφος αυτό το είχε στην κυριότητά του ο υπόχρεος για ολόκληρο το έτος.

7) Στη μονοκατοικία που βρίσκεται στην Πάργα και ανήκει στη σύζυγο «Ψ», υπάρχει και εξωτερική δεξαμενή κολύμβησης (πισίνα) μήκους 80 τ.μ. που ανήκει κι αυτή κατά ποσοστό 100% στη σύζυγο.

8) Ο υπόχρεος «Χ» κατέβαλε το έτος 2010 για δίδακτρα σε ιδιωτικό γυμνασίο (για τον υιό του) το ποσό των 4.800,00 €

9) Ο υπόχρεος «Χ» κατέβαλε σε μετρητά μέσα στο έτος 2010 για την αγορά του αυτοκινήτου με αριθμό κυκλοφορίας ΙΜΑ 7056, το ποσό των 45.000,00 €.

10) Τέλος ο υπόχρεος «Χ» κατέβαλε σε μετρητά μέσα στο έτος 2010 για τοκοχρεωλυκή απόσβεση δανείου της πρώτης κατοικίας του, το ποσό των 5.000,00 €.

Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα θα κάνουμε πρώτα τους ανάλογους υπολογισμούς και στη συνέχεια θα παραθέσουμε συμπληρωμένο τον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 του οικ. έτους 2011.

Σχετικά με τις κατοικίες:

1) Οι υπολογισμοί που αφορούν την κύρια κατοικία έχουν ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 100 τμ 20 Χ 50,00 = 1.000,00
3.400,00
Αντικειμενική δαπάνη βοηθητικών χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
30,00 ανά τμ 10 Χ 30,00 = 300,00
Σύνολο : 3.700,00

Επειδή η κατοικία βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 5.100,00 το τ.μ., θα έχουμε προσαύξηση της αντικειμενικής δαπάνης κατά 70%. Δηλαδή: 3.700,00 + (3.700,00 Χ 70%) = 3.700,00 + 2.590,00 = 6.290,00. Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του ακινήτου αυτού που βαρύνει τον υπόχρεο ανέρχεται στο ποσό των 6.290,00 €.

2) Οι υπολογισμοί που αφορούν την πρώτη δευτερεύουσα κατοικία έχουν ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 105 τμ 25 Χ 50,00 = 1.250,00
3.650,00
Αντικειμενική δαπάνη βοηθητικών χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
30,00 ανά τμ 35 Χ 30,00 = 1.050,00
Σύνολο : 4.700,00

Επειδή πρόκειται για δευτερεύουσα κατοικία θα υπολογιστεί το ήμισυ της ανωτέρω αντικειμενικής δαπάνης, ήτοι 4.700,00 Χ 50% = 2.350,00 €.Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη της πρώτης δευτερεύουσας κατοικίας που βαρύνει τον υπόχρεο, ανέρχεται στο ποσό των 2.350,00 €.

3) Οι υπολογισμοί που αφορούν τη δεύτερη δευτερεύουσα κατοικία έχουν ως εξής:

Αντικειμενική δαπάνη κύριων χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 80 τμ 80 Χ 30,00 = 2.400,00
Από 81 έως 100 τμ 20 Χ 50,00 = 1.000,00
3.400,00
Αντικειμενική δαπάνη βοηθητικών χώρων
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
30,00 ανά τμ 20 Χ 30,00 = 600,00
Σύνολο : 4.000,00

Επειδή πρόκειται για μονοκατοικία που βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 3.100,00, θα έχουμε προσαύξηση κατά 40% (λόγω τιμής ζώνης) και στη συνέχεια προσαύξηση κατά 20% (επειδή πρόκειται για μονοκατοικία). Συνεπώς έχουμε: 4.000,00 + (4.000,00 Χ 40%) = 4.000,00 + 1.600,00 = 5.600,00. Στη συνέχεια έχουμε: 5.600,00 + (5.600,00 Χ 20%)= 5.600,00 + 1.120,00 = 6.720,00.

Τέλος επειδή πρόκειται για δευτερεύουσα κατοικία, θα υπολογιστεί το ήμισυ της ανωτέρω αντικειμενικής δαπάνης, ήτοι 6.720,00 Χ 50% = 3.360,00 €. Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη της δεύτερης δευτερεύουσας κατοικίας που βαρύνει τη σύζυγο, ανέρχεται στο ποσό των 3.360,00 €.

4) Οι υπολογισμοί που αφορούν το Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο του υπόχρεου έχουν ως εξής:

Για 1.200 κ.ε. = 3.000,00

Για τα επόμενα 700 κ.ε. θα έχουμε:(700/100) Χ 300,00 = 2.100,00

Συνολικό ποσό = 5.100,00. Επιειδή ο υπόχρεος αγόρασε το αυτοκίνητο στις 3/5/2010, η αντικειμενική δαπάνη δεν θα τον βαρύνει για ολόκληρο το έτος, αλλά για 8 μήνες. Άρα θα έχουμε: 5.100,00 Χ 8 / 12 = 3.400,00 €.

Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του αυτοκινήτου που βαρύνει τον υπόχρεο, ανέρχεται στο ποσό των 3.400,00 €.

5) Οι υπολογισμοί που αφορούν το Ε.Ι.Χ. αυτκίνητο της συζύγου έχουν ως εξής:

Για 1.200 κ.ε. = 3.000,00

Για τα επόμενα 400 κ.ε. θα έχουμε:(400/100) Χ 300,00 = 1.200,00

Συνολικό ποσό = 4.200,00. Επειδή το πρώτο έτος κυκλοφορίας του αυτοκινήτου είναι το 2000, η αντικειμενική δαπάνη θα μειωθεί λόγω παλαιότητας κατά ποσοστό 30% ( χρονικό διάστημα πάνω από πέντε και μέχρι δέκα έτη). Συνεπώς 4.200,00 - (4.200,00 Χ 30%) = 4.200,00 - 1.260,00 = 2.940,00 €.

Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του αυτοκινήτου που βαρύνει τη σύζυγο, ανέρχεται στο ποσό των 2.940,00 €.

6) Οι υπολογισμοί που αφορούν το σκάφος αναψυχής του υπόχρεου έχουν ως εξής:

Επειδή το σκάφος αναψυχής ανοιχτού τύπου είναι πάνω από 5 μέτρα, η αντικειμενική του δαπάνη είναι 4.000,00 €. Το ποσό αυτό θα μειωθεί λόγω παλαιότητας όμως, γιατί η πρώτη νηολόγησή του έγινε το έτος 2005. Ο συντελεστής μείωσης είναι 15% (χρονικό διάστημα πάνω από πέντε και μέχρι δέκα έτη). Συνεπώς 4.000,00 - (4.000,00 Χ 15%) = 4.000,00 - 600,00 = 3.400,00 €.

Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη του σκάφους αναψυχής που βαρύνει τον υπόχρεο, ανέρχεται στο ποσό των 3.400,00 €.

7) Οι υπολογισμοί που αφορούν τη δεξαμενή κολύμβησης έχουν ως εξής:

Η επιφάνεια της εξωτερικής πισίνας είναι 80 τ.μ.

Αντικειμενική δαπάνη δεξαμενής κολύμβησης
Επιφάνεια σε τ.μ. Δαπάνη ανά τ.μ. Σύνολο Αντικειμενικής δαπάνης
Έως 60 τμ 60 Χ 100,00 = 6.000,00
Από 61 έως 80 τμ 20 Χ 200,00 = 4.000,00
Σύνολο : 10.000,00

Άρα η συνολική αντικειμενική δαπάνη της δεξαμενής κολύμβησης που βαρύνει τη σύζυγο, ανέρχεται στο ποσό των 10.000,00 €.

8)Το ποσό των 4.800,00 που κατέβαλε το έτος 2010 για δίδακτρα στο ιδιωτικό γυμνασίο (για τον υιό του), θα τα αναγράψει στον κωδικό 769 του πίνακα 5 του εντύπου Ε1.

8) Το ποσό των 45.000,00 € που κατέβαλε ο υπόχρεος σε μετρητά το έτος 2010, θα το αναγράψει στον κωδικό 719 του πίνακα 5 του εντύπου Ε1.

9) Το ποσό των 5.000,00 € που κατέβαλε ο υπόχρεος σε μετρητά το έτος 2010, για τοκοχρεωλυτική απόσβεση δανείου, θα το αναγράψει στον κωδικό 727 του πίνακα 5 του εντύπου Ε1.

Ακολουθεί πίνακας με τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες του υπόχρεου και της συζύγου του.

 

Περιγραφή αντικειμενικών δαπανών Υπόχρεος Σύζυγος Σύνολο
Αντικειμενική δαπάνη Κατοικιών 8.640,00 3.360,00 12.000,00
Αντικειμενική δαπάνη Αυτοκινήτων 3.400,00 2.940,00 6.340,00
Αντικειμενική δαπάνη μηχ.σκαφών - Ιστιοφόρων κ.λπ. Σκαφών 3.400,00 0,00 3.400,00
Αντικειμενική δαπάνη Πισίνας 0,00 10.000,00 10.000,00
Λοιπές Αντικειμενικές δαπάνες άρθρου 16 (δίδακτρα) 4.800,00 0,00 4.800,00
Δαπάνες απόκτησης περ/κων στοιχείων (Αγορές-Δαπάν.) 50.000,00 0,00 50.000,00
70.240,00 16.300,00 86.540,00

 

Εκτός των ανωτέρω υπάρχει και η ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη της περίπτωσης θ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, που θα προστεθεί από τη Γ.Γ.Π.Σ. Στην περίπτωση μας είναι 5.000,00 διότι ο φορολογούμενος είναι έγγαμος.

Με βάση τα ανωτέρω σας παραθέτουμε και τον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 με συμπληρωμένους τους αντίστοιχους κωδικούς.

 

 


Taxheaven.gr