«Κοινό Σημειωματάριο» : Μανουσάκης Γιώργης. Μελετώντας μαζί σας, τον Χανιώτη ποιητή.

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

«Κοινό Σημειωματάριο» : Μελετώντας μαζί σας, τον Χανιώτη Γιώργη Μανουσάκη

 

 

        Επί ευκαιρίας της εισαγωγής των λογιστικών προτύπων στην ζωή μας, των νέων ΚΦΑΣ και ΚΦΕ που καταργούνται στα πρώτα τους γενέθλια, σκέφτηκα ότι πρέπει να οργανώσω άμεσα μια εσωτερική άμυνα για όλα αυτά.

 

        Σκαρφίστηκα λοιπόν το … «κοινό σημειωματάριο μελέτης»....

 

        Θα ξεκινήσω να μελετώ την ποιητική και λογοτεχνική πορεία του Χανιώτη Γιώργη Μανουσάκη. Αντί λοιπόν να κρατώ τις σημειώσεις μου στο χαρτί – παλιά συνήθεια - ,  θα τις αναρτώ σε αυτό το Post, ώστε – ίσως – να υπάρξουν και δικές σας παρατηρήσεις και τελικώς, να δημιουργηθεί ένα  «κοινό σημειωματάριο μελέτης»...

 

        Τώρα θα μου πείτε, σιγά μην βρούμε χρόνο, αλλά προσέξτε…

         Σας προειδοποιώ…..

         Απαιτείται άμυνα σε όσα συμβαίνουν γύρω μας. Βεβαίως δεν σας εμποδίζω να αναπτύξετε και την όποια επίθεση θέλετε, - σας το εύχομαι μάλιστα -  αλλά τέλος πάντων, στο post αυτό, ας ασχοληθούμε μόνο με την άμυνα της ψυχικής μας ηρεμίας ..…

 

==============================================================================================

Δείτε τι έχω στο μυαλό μου:

 

1.      Έχω περίπου δέκα βιβλία για τον Γιώργη Μανουσάκη (δικά του ή αφιερώματα)

2.      Όταν θα τα διαβάζω θα κρατώ σημειώσεις. Αντί να τις γράφω στο σημειωματάριο μου θα τις αναρτώ εδώ. Κάθε ανάρτηση θα φροντίζω να είναι ένα θέμα. Ας το λέμε από εδώ και στο εξής ως  «Θέμα για μελέτη του Μανουσάκη»

3.      Σε αυτά τα «Θέματα για μελέτη του Μανουσάκη» θα επιζητώ να γίνονται παρατηρήσεις από εσάς, ώστε να έχω δεύτερη και τρίτη ματιά, για μια πιο πλούσια μελέτη.  Δεν θα προχωρώ σε ανάρτηση επόμενου  «Θέματος για μελέτη του Μανουσάκη»  αν δεν έχει τελειώσει η διαδικασία παρατηρήσεων μας. Σημειωτέον ότι όταν λέω παρατηρήσεις εννοώ και την ανάπτυξη της δικής σας άποψης η οποία μπορεί να είναι αντίθετη με αυτήν του Μανουσάκη.

4.      Μόλις τελειώσουν οι παρατηρήσεις για το «Θέμα για μελέτη τ. Μ. » θα προχωρώ στο επόμενο και ούτω καθεξής.

5.      Στο τέλος θα έχει δημιουργηθεί ένα - ερασιτεχνικό βέβαια - σύνολο παρατηρήσεων επί των «θεμάτων  για μελέτη του Μανουσάκη» που συνολικά αναρτήθηκαν.

6.       Και βεβαίως αν τηρηθούν οι κανόνες αυτοί, μπορούν να αναρτηθούν
«Θέματα για μελέτη  του Μανουσάκη» και από εσάς άλλα όπως είπαμε θα πρέπει να περιμένετε να ολοκληρωθεί το προηγούμενο Θέμα για να το ανεβάσετε.

7.      Προτείνω να με αφήσετε να αναρτήσω μερικά  «Θέματα προς μελέτη του Μ.» για να μπει σε μια ρότα η μελέτη.

8.      Σας παροτρύνω να μελετήσετε και εσείς κάτι κάποιου αγαπημένου σας ποιητή, λογοτέχνη, ζωγράφου κ.τ.λ. να φτιάξετε το δικό σας post, να συντονίζεται ομοίως το θέμα και έτσι με την δική σας μελέτη να ενημερωνόμαστε – συμμετέχουμε και εμείς δημιουργώντας έτσι και δεύτερο βιβλίο εκδόσεων Taxheaven(!!!)   

 

 

Υ.Γ. Μην με κοροϊδεύεται. Δεν έχω σαλτάρει. Μηχανισμούς άμυνας ψάχνω.

 

 

Ξεκινώ λοιπόν με αρκετή διάθεση:

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

"1η μποτίλια στο πέλαγο για Μελέτη στον Γιώργη Μανουσάκη"

 

«Η φθορά της Απουσίας»[1]

 

        Στο συγκεκριμένο ποίημα ο Γιώργης Μανουσάκης περιγράφει την απουσία των αγαπημένων μας προσώπων.

         Η αλήθεια είναι ότι τέτοιες έννοιες δύσκολα περιγράφονται με ακρίβεια. Όχι όμως όταν πρόκειται να τις περιγράψει αυτός…

       

        Ας δούμε ένα επιλεγμένο κομμάτι του ποιήματος:

 

« ....

Κάποτε στις σιωπηλές ώρες

Τους καλούμε κοντά μας

ζητώντας να ξανασυνθέσουμε

τη μορφή τους

απ’ τα ράκη της μνήμης μας.

Ασήμαντο είν’ ό,τι περισώθηκε:

Λιγοστές ξεθωριασμένες ψηφίδες

που δεν αρκούν να οικοδομήσουν το πρόσωπο.

 

Εκείνοι που μίκρυναν στο βάθος του δρόμου

παραδόθηκαν στη φθορά.

Διασκέλισαν το ζωογόνο κύκλο των ματιών μας

ξέφυγαν από την θαλπωρή των χεριών μας

και χάθηκαν στην έρημο της απουσίας.

… »

 

        Η αλήθεια είναι ότι πλήθος ποιητών χάριν της ανάγκης να δημιουργήσουν κάποιο συναίσθημα λένε ψέματα.

       Ο Μανουσάκης αντιδρά:

       

« …

Τ’ αντικείμενα που αγγίξανε

δε διατηρούν καμιάν ανάμνηση των χεριών τους

ό,τι κι αν λένε οι ποιητές….

…»

 

[1] Ποιητική συλλογή «Το σώμα της σιωπής» (1970) Γιώργης Μανουσάκης

 

[SARAKINOS]

Κωστή καλημέρα. Αξιέπαινη η πρότασή σου και θα έλεγα να γενικευθεί , όχι μόνο στον Γιώργο Μανουσάκη, αλλά και σε άλλους , σύγχρονους ποιητές και λογογράφους, όχι μόνο από τα Χανιά , από την Κρήτη, αλλά και από την πατρίδα του καθενός μας. Ομως για ποιο θέμα, για ποιο υπαρξιακό ερώτημα, για ποια έκφραση αγωνίας να αναφερθούμε; Οι παλιοί μεγάλοι τραγουδιστάδες του λαού, μας δίνουν πλούσιο υλικό και αναφέρομαι στον Ρίτσο, τον Λειβαδίτη, τον Βάρναλη και αυτούς ακόμα τους Νομπελίστες, τον Σεφέρη και τον Ελύτη. Ακόμα και τους δικούς σας , τον μεγάλο Καζαντζάκη και τον αντιστασιακό Νίκο Περακάκη με τους Δροσουλίτες του και τον Καταχανά, που είχα την καλή τύχη να μιλήσω μαζί του, λίγο πριν την πρόωρη "φυγή" του...Ακόμα και τους σύγχρονους, όπως π.χ. τον Γιώργο Χρονά, που με την "Οδό Πανός" κρατά γερά το βήμα της αναζήτησης νέων μορφών συλλογισμού και λογοτεχνικής έκφρασης.

  Δώσε λοιπόν, το στίγμα σου και να΄σαι βέβαιος ότι πολλοί θα ανταποκριθούν στο κάλεσμά σου, γιατί δεν είμαστε μόνο υπολογιστικές μηχανές, είμαστε και σκεπτόμενοι άνθρωποι, σαν αυτόν του Ροντέν...

 

Υ.Γ. Ασφαλώς εννοείς αυτόν τον Μανουσάκη :

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B7%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82

 

Υ.Γ.2 Κωστή, με έβαλες να ψάχνω τις συλλογές του, γιατί έχω μόνο σκόρπια ποιήματά του. Μόλις ανέβω στην Αθήνα θα το φροντίσω..

[ΕΙΡΗΝΗ]

Καλημέρα και από εμένα. Ομολογώ ότι δεν είχα διαβάσει Μανουσάκη, αλλά το απόσπασμα που δημοσίευσες Κωστή με έβαλε στη διαδικασία αναζήτησης. Ψάχνοντας βρήκα μία συνέντευξη που είχε δώσει στον Στ. Γ. Καλαϊτζόγλου, και καθώς την διάβαζα ένοιωσα να μιλάει κατευθείαν μέσα στη ψυχή μου. Ήρθε και έδεσε με όσα λέγαμε στην επιστροφή από την Πρέβεζα...

 

- Τι είναι αυτό που σας προκαλεί την υπαρξιακή αγωνία;
-Χρειάστηκε να περάσουνε χρόνια για να καταλάβω τα βαθιά ίχνη που άφησε στο παιδί που ήμουν τότε ο πόλεμος κι η κατοχή, με το φόβο, τις εκτελέσεις και την αβεβαιότητα που μου δημιουργούσαν. Σ’ αυτό προστέθηκε στα δεκαπέντε μου χρόνια ο ξαφνικός θάνατος του πατέρα μου, μπροστά μου, που εκτός των άλλων με κατέστησε πρόωρα υπεύθυνο για τη ζωή μου και τη ζωή των δικών μου. Έτσι από πολύ νωρίς μου ’γινε συνείδηση η τρομερή αλήθεια που διατύπωσε ο Χάιντεγκερ: «Οτιδήποτε εισέρχεται στη ζωή, αρχίζει κιόλας να παθαίνει, να πορεύεται προς το θάνατό του.» Είναι η αλήθεια που κι ο ποιητής Ρ.Μ. Ρίλκε εξέφρασε με συγκλονιστικό τρόπο:

 

Γιατί ’μαστε ο φλοιός μονάχα και το φύλλο.
Ο μέγας θάνατος, που όλοι έχομε εντός μας,
είναι ο καρπός, που γυρνούν γύρω του όλα.

 

Γύρω από τούτο τον πυρήνα – θάνατο περιστρέφονται τα ποιήματα των ενοτήτων «Ως ιμάτιον» στο Άνθρωποι και σκιές και «Το μεγάλο κρύο» Στ’ ακρωτήρια της ύπαρξης, για να περιοριστώ στις δυο τελευταίες συλλογές μου.

- Eπηρέασε την ποίησή σας η υπαρξιακή φιλοσοφία;
-Όταν εδιάβασα τα πρώτα υπαρξιακά κείμενα ήτανε σαν ν’ αντίκριζα το πρόσωπό μου σ’ έναν καθρέφτη. Με βοήθησαν να βρω απαντήσεις για πολλά από τα ερωτήματα που με βασάνιζαν. Το άτομο, λένε οι φιλόσοφοι της ύπαρξης, δεν είναι μόνο το κομμάτι ενός συνόλου. Είναι μια οντότητα, μια μοναδικότητα που δεν χωρεί σε καλούπια και σχήματα. «Πρέπει να ζητώ μιαν αλήθεια, που δεν είναι καθολική, αλλά μια αλήθεια για μένα», λέει ο Κίρκεργκωρ. Η υποκειμενική αλήθεια είναι πιο βαθιά από εκείνη στην οποία μας οδηγεί ο ορθός λόγος, γιατί είναι βίωμα, ύπαρξη που ερευνά τον εαυτό της. Ο «υποκειμενικός στοχαστής» ξεπερνά τις λογικές αντιφάσεις. Μπορεί να μην τις λύνει, έρχεται όμως σ’ άμεση επαφή μαζί τους, παλεύει μ’ αυτές και ματώνει. Όντας προσωρινός ο άνθρωπος προσπαθεί να ερμηνεύσει το παράδοξο της ύπαρξής του και να ξεπεράσει τις περιορισμένες του δυνατότητες. Αυτό το «παράδοξο της ύπαρξης» ψαύουν τα ποιήματα της ενότητας «Τα αινίγματα του κόσμου» στη τελευταία μου συλλογή.

 

http://www.stcloris.gr/?p=5184

 

 

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

Παιδιά, είναι απίστευτος. 

Άγνωστος στους πολλούς αλλά στην πορεία, μελετώντας τον - πιστέψτε με - θα έχετε / έχουμε μεγάλες εκπλήξεις.

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

Δείτε τι έχω στο μυαλό μου:

 

1.      Έχω περίπου δέκα βιβλία για τον Γιώργη Μανουσάκη (δικά του ή αφιερώματα)

2.      Όταν θα τα διαβάζω θα κρατώ σημειώσεις. Αντί να τις γράφω στο σημειωματάριο μου θα τις αναρτώ εδώ. Κάθε ανάρτηση θα φροντίζω να είναι ένα θέμα. Ας το λέμε από εδώ και στο εξής ως  «Θέμα για μελέτη του Μανουσάκη»

3.      Σε αυτά τα «Θέματα για μελέτη του Μανουσάκη» θα επιζητώ να γίνονται παρατηρήσεις από εσάς, ώστε να έχω δεύτερη και τρίτη ματιά, για μια πιο πλούσια μελέτη.  Δεν θα προχωρώ σε ανάρτηση επόμενου  «Θέματος για μελέτη του Μανουσάκη»  αν δεν έχει τελειώσει η διαδικασία παρατηρήσεων μας. Σημειωτέον ότι όταν λέω παρατηρήσεις εννοώ και την ανάπτυξη της δικής σας άποψης η οποία μπορεί να είναι αντίθετη με αυτήν του Μανουσάκη.

4.      Μόλις τελειώσουν οι παρατηρήσεις για το «Θέμα για μελέτη τ. Μ. » θα προχωρώ στο επόμενο και ούτω καθεξής.

5.      Στο τέλος θα έχει δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σύνολο παρατηρήσεων επί των «θεμάτων  για μελέτη του Μανουσάκη» που συνολικά αναρτήθηκαν.

6.       Και βεβαίως αν τηρηθούν οι κανόνες αυτοί, μπορούν να αναρτηθούν
«Θέματα για μελέτη  του Μανουσάκη» και από εσάς άλλα όπως είπαμε θα πρέπει να περιμένετε να ολοκληρωθεί το προηγούμενο Θέμα για να το ανεβάσετε.

7.      Προτείνω να με αφήσετε να αναρτήσω μερικά  «Θέματα προς μελέτη του Μ.» για να μπει σε μια ρότα η μελέτη.

8.      Μετά από καιρό, όταν θα ολοκληρωθεί η μελέτη, όλα θα μπουν σε μια σειρά, σε ένα οργανωμένο συνολικό κείμενο. Στόχος να δημιουργηθεί το πρώτο λογοτεχνικής φύσεως  βιβλίο εκδόσεως του Taxheven με θέμα « Οι λογιστές μελετούν τον Γιώργη  Μανουσάκη»

9.      Σας παροτρύνω να μελετήσετε και εσείς κάτι κάποιου αγαπημένου σας ποιητή, λογοτέχνη, ζωγράφου κ.τ.λ. να φτιάξετε το δικό σας post, να συντονίζεται ομοίως το θέμα και έτσι με την δική σας μελέτη να ενημερωνόμαστε – συμμετέχουμε και εμείς δημιουργώντας έτσι και δεύτερο βιβλίο εκδόσεων Taxheaven(!!!)   

 

 

Υ.Γ. Μην με κοροϊδεύεται. Δεν έχω σαλτάρει. Μηχανισμούς άμυνας ψάχνω.

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

Ειρήνη ο Στάυρος Καλαϊτζόγλου, γράφει ακόμα, πολύ δυνατά, στα Χανιώτικα Νέα....

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

 και καθώς την διάβαζα ένοιωσα να μιλάει κατευθείαν μέσα στη ψυχή μου....

 

Άσε με λίγο, να δεις τα επόμενα,  και θα συγκλονιστείς... 

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

Υ.Γ. Ασφαλώς εννοείς αυτόν τον Μανουσάκη :

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B7%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82

 

 

 

Αυτόν εννοώ. 

 

 

Υ.Γ.2 Κωστή, με έβαλες να ψάχνω τις συλλογές του, γιατί έχω μόνο σκόρπια ποιήματά του. Μόλις ανέβω στην Αθήνα θα το φροντίσω..

 

 

Με χαρά θα περιμένω τις παρατηρήσεις και τα θέματα που θα θέσεις. 

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

Ειρήνη και Γιάννη,

...χωρίς να θέλω να σας πιέσω...,

...περισσότερο ως δοκιμή...,

...ως  μια βοήθεια από εσάς για να δείξω στους αναγνώστες του forum αυτό που θέλω να πετύχω...

..για το "001 Θέμα για Μελέτη του Γιώργη Μανουσάκη" : «Η φθορά της Απουσίας» έχετε κάποια παρατήρηση;

Πως αισθάνεστε, η πως νομίζετε ότι θα αισθάνεστε εσείς την απουσία που αναφέρει ο Μανουσάκης;

Σας καλύπτει η εξήγηση του, ή έχετε κάτι διαφορετικό στο μυαλό σας;

[ΧΡΥΣΑ]

θελω κι εγω να πω .....

[SARAKINOS]

Ειρήνη και Γιάννη,

...χωρίς να θέλω να σας πιέσω...,

...περισσότερο ως δοκιμή...,

...ως  μια βοήθεια από εσάς για να δείξω στους αναγνώστες του forum αυτό που θέλω να πετύχω...

..για το "001 Θέμα για Μελέτη του Γιώργη Μανουσάκη" : «Η φθορά της Απουσίας» έχετε κάποια παρατήρηση;

Πως αισθάνεστε, η πως νομίζετε ότι θα αισθάνεστε εσείς την απουσία που αναφέρει ο Μανουσάκης;

Σας καλύπτει η εξήγηση του, ή έχετε κάτι διαφορετικό στο μυαλό σας;

Σε χαίρομαι Κωστή, γιατί σε έχει πιάσει ο ενθουσιασμός για κάτι πρωτόγνωρο στην γειτονιά μας. Σε καταλαβαίνω απόλυτα γιατί παθαίνω το ίδιο, όταν "αγαπήσω" ένα λογοτέχνη. Το είχα πάθει με τον Περακάκη και υπόσχομαι να βοηθήσω, αλλά μόνο το βράδυ αργά μπορώ να συγκεντρωθώ. Μέσα στην απόλυτη ησυχία του γραφείου. Υπομονή λοιπόν...

[ΕΙΡΗΝΗ]

θελω κι εγω να πω .....

 

Πές...

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

θελω κι εγω να πω .....

 

Aαααααα !! Θέλω και γω ν' ακούσω !!!   

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

Σε χαίρομαι Κωστή, γιατί σε έχει πιάσει ο ενθουσιασμός για κάτι πρωτόγνωρο στην γειτονιά μας. Σε καταλαβαίνω απόλυτα γιατί παθαίνω το ίδιο, όταν "αγαπήσω" ένα λογοτέχνη. Το είχα πάθει με τον Περακάκη και υπόσχομαι να βοηθήσω, αλλά μόνο το βράδυ αργά μπορώ να συγκεντρωθώ. Μέσα στην απόλυτη ησυχία του γραφείου. Υπομονή λοιπόν...

 

Ίσα, ίσα Γιάννη. Δεν θέλω να βιαστούμε. Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι είμαστε λογιστές. Όποτε μπορούμε, με λίγο κρασάκι (εγώ με λίγη ρακή) ας το χτίσουμε λίγο λίγο.   

[ΧΡΥΣΑ]

καλα θα πω...

 

δεν τον ξερω τον Μανουσακη, 

το συγκεκριμενο ποιημα μου θυμισε ομως κατι αγαπημενο...

 

 

Τ’ αντικείμενα που αγγίξανε

δε διατηρούν καμιάν ανάμνηση των χεριών τους

ό,τι κι αν λένε οι ποιητές….

 

ομως το αντιθετο...

 

..... τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται,
κ' αισθάνονται τα χέρια σαν ν' αγγίζουν πάλι.....

 

δεν ειναι η μορφη που μας λειπει, γι αυτο και ευκολα περναει στη φθορα, αλλα το συναισθημα που εισπραξαμε γι αυτο και μερικα προσωπα χαραζονται στην ψυχη μας κι ας εχει ξεθωριασει η εικονα τους στο μυαλο μας.

 

Επέστρεφε συχνά και παίρνε με,
αγαπημένη αίσθησις επέστρεφε και παίρνε με --
όταν ξυπνά του σώματος η μνήμη,

 

βεβαια ο Καβαφης το περιοριζει λιγο ...

 

Αυτα....

[ΧΡΥΣΑ]

α δεν παιζω , δε μου πατε να βαλω ρακη, θα ελεγα περισσοτερα ...

[SARAKINOS]

Κωστή, θα πιω σε λίγο ένα ελαφρύ ποτό, αφού σου στείλω, μετά από μια πρώτη  ανάγνωση του θέματος που μας έβαλες, τις παρακάτω σκέψεις και  όχι κριτική για τον  Γιώργη Μανουσάκη. Με ενδιαφέρον θα περιμένω την συνέχεια.

 Καλό σου βράδυ αδελφέ…

 

Για τον Μανουσάκη.

Είχα ήδη διαβάσει το βιογραφικό του πριν ανεβάσει η Ειρήνη την συνέντευξη. Αυτή η συνέντευξη επιβεβαίωσε αυτό που κατάλαβα όταν διάβασα τους λίγους στίχους  που παρέθεσε ο Κωστής. Ότι ο ποιητής είναι βαθύτατα επηρεασμένος από τα βιώματα της κατοχής, του εμφύλιου, τον θάνατο του πατέρα, μνήμες που ενστικτωδώς κρατάμε στα βάθη του υποσυνείδητου και όταν πιάσουμε την πέννα , ξεχύνονται , λες και άνοιξαν οι πόρτες της μνήμης. Για τον λόγο αυτό προσπαθεί να ξεχάσει, αρνείται την ύπαρξή των , γράφοντας :

Τ’ αντικείμενα που αγγίξανε

δε διατηρούν καμιάν ανάμνηση των χεριών τους

ό,τι κι αν λένε οι ποιητές….

 

Τα έχω ζήσει , τα βιώνω ακόμα, άγγιξαν κάποιες χορδές της ψυχής μου  και θα συμφωνήσω με την Χρύσα ότι:

δεν ειναι η μορφη που μας λειπει, γι αυτο και ευκολα περναει στη φθορα, αλλα το συναισθημα που εισπραξαμε γι αυτο και μερικα προσωπα χαραζονται στην ψυχη μας κι ας εχει ξεθωριασει η εικονα τους στο μυαλο μας.

 

 Ο ίδιος ο ποιητής λέει στην συνέντευξη -Όταν εδιάβασα τα πρώτα υπαρξιακά κείμενα ήτανε σαν ν’ αντίκριζα το πρόσωπό μου σ’ έναν καθρέφτη. Με βοήθησαν να βρω απαντήσεις για πολλά από τα ερωτήματα που με βασάνιζαν.

  Και αυτή η φράση δείχνει την αγωνία του να εκφράσει  όλα τα συναισθήματα που κουβαλά μέσα του και που δεν είναι παρά αυτό που γράφω στην αρχή. Οι μνήμες και τα βιώματα της παιδικής ηλικίας που δεν τον αφήνουν να δει την πραγματική αλήθεια , τον ορθό λόγο, αλλά ζει, ηθελημένα στην δική του αλήθεια και αυτήν  ακριβώς εκφράζει, αθέλητα ή και ηθελημένα…

  Δεν έχω πλήρη εικόνα του Μανουσάκη, αλλά πιστεύω ότι στο έργο του κυριαρχεί ένας πεσιμισμός, η αγωνιώδης αναζήτηση της σπίθας που θα διώξει τα σκοτάδια που τον τριγυρίζουν…

 

  Και όπως τελειώνει και η Χρύσα, αυτά…

 

Υ.Γ. Εκφράζομαι σαν να υπάρχει σήμερα, γιατί πιστεύω ότι το έργο του τον κρατά ακόμα ζωντανό ανάμεσά μας, πλάϊ μας, όπως και τον Ρίτσο, τον Μάνο Λοϊζο και τον άλλο Μάνο τον Χατζιδάκη και τόσους άλλους…

[Κρηθέας]

Κωνσταντίνε, καλησπέρα κι από μένα,

θα ήθελα να θίξω μια πλευρά του θέματος που μας παρουσιάζεις εδώ,

 

για την παρουσία της απουσίας,

 

Γιάννης Ρίτσος - Σχήμα της απουσίας

 

Ὅ,τι ἔφυγε, ριζώνει ἐδῶ, στὴν ἴδια θέση, λυπημένο, ἀμίλητο
ὅπως ἕνα μεγάλο βάζο τοῦ σπιτιοῦ, ποὺ πουλήθηκε κάποτε
        σὲ δύσκολες ὧρες,
καὶ στὴ γωνιὰ τῆς κάμαρας, ἐκεῖ ποὺ στέκονταν τὸ βάζο,
ἀπομένει τὸ κενὸ πυκνωμένο στὸ ἴδιο σχῆμα τοῦ βάζου, ἀμετάθετο,
ν᾿ ἀστράφτει διάφανο στὴν ἀντηλιά, ὅταν ἀνοίγουν πότε-πότε
        τὰ παράθυρα,
καὶ μέσα στὸ ἴδιο βάζο, πούχει ἀλλάξει τὴν οὐσία του
μὲ ἴδια κ᾿ ἰσόποσην οὐσία ἀπ᾿ τὸ κρύσταλλο τοῦ ἄδειου,
μένει καὶ πάλι τὸ ἴδιο ἐκεῖνο κούφωμα, λίγο πιὸ ὀδυνηρὰ ἠχητικὸ
        μονάχα.
Πίσω ἀπ᾿ τὸ βάζο διακρίνεται τὸ χρῶμα τοῦ τοίχου
πιὸ σκοτεινό, πιὸ βαθύ, πιὸ ὀνειροπόλο,
σὰ νἄμεινε ἡ σκιὰ τοῦ βάζου σχεδιασμένη σὲ μία σαρκοφάγο -
Καί, κάποτε, τὴ νύχτα, σὲ μίαν ὥρα σιωπηλή,
ἢ καὶ τὴ μέρα, ἀνάμεσα στὶς ὁμιλίες,
ἀκοῦς βαθιά σου κάποιον ἦχο ὀξύ, πικρὸ καὶ πολυκύμαντο
σάμπως ἕνα ἀόρατο δάχτυλο νὰ ἔκρουσε
κεῖνο τὸ ἀπόν, εὐαίσθητο, κρυστάλλινο δοχεῖο.

 

 

(ἀπὸ τὰ Ποιήματα 1930-1960, B´, Κέδρος 1961)

 

Πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/sxhma_ths_apoysias_i.htm

 

Απουσία που δεν παύει να είναι παρούσα στην απόσυρσή της.

 

Ίσως, η απουσία της "παρουσίας", θα έπρεπε να μας ανησυχεί.

[ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ]

Πιστεύω ότι η Χρύσα μας κάλυψε όλους με  αυτό:   ( έκανα  μικρο - διορθώσεις και έβαλα τονισμούς)

"Δεν είναι η μορφή που μας λείπει - γι' αυτό και εύκολα περνάει στη φθορά - άλλα το συναίσθημα που εισπράξαμε.

 Έτσι μερικά πρόσωπα  χαράζονται ως συναίσθημα στην ψυχή μας κι ας έχει ξεθωριάσει η εικόνα τους στο μυαλό μας."

 

Επίσης πέρα από την συμφωνία του Γιάννη κρατώ και το εξής: 

 

"η αγωνιώδης αναζήτηση της σπίθας που θα διώξει τα σκοτάδια που τον τριγυρίζουν…"

Είναι δομική παρατήρηση. Ο Μανουσάκης πιστεύω ότι δεν σηκώνει ποτέ τα χέρια ψηλά. Αγωνιά αναζητώντας την σπίθα που θα διώξει τα σκοτάδια που τον τριγυρίζουν. Ακριβώς αυτό....

 

Έχοντας ως βάση την παρατήρηση της Χρύσας, ο Θεόφιλος, λογικά θα συμφωνήσει ότι οι παρατηρήσεις του για την Απουσία, αφορούν την Απουσία του Συναισθήματος και όχι της Εικόνας των προσώπων και των πραγμάτων η οποία (σ.σ. εικόνα προσώπων/πραγμάτων) , μοιραία, θα χάσει σταδιακά μια - μια τις ψηφίδες των σχημάτων της και ότι η "απουσία της παρουσίας" αυτού του συναισθήματος θα πρέπει να μας ανησυχεί... Ότι ο Ρίτσος περιγράφει το συναίσθημα που έχει μείνει στην θέση του βάζου...  

 

 

Όλες οι παρατηρήσεις αυτές, αν έχω ερμηνεύσει σωστά και τον Θεόφιλο, έχουν κοινή συνισταμένη και προσδιορίζουν με σαφήνεια το θέμα που θέτει ο Μανουσάκης. 

Επεξεργασμένο 24 Νοεμβρίου 2013 από ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

[Κρηθέας]

 

αν έχω ερμηνεύσει σωστά και τον Θεόφιλο.

 

Οντολογική η προσέγγιση του Ρίτσου στην παρουσία της απουσίας

 

και στή γωνιά της κάμαρας, εκεί που στέκονταν το βάζο,

απομένει το κενό πυκνωμένο στο ίδιο σχήμα του βάζου, αμετάθετο,

ν᾿ αστράφτει διάφανο στην αντηλιά, όταν ανοίγουν πότε-πότε

        τα παράθυρα,

και μέσα στο ίδιο βάζο, πούχει αλλάξει την ουσία του

μὲ ίδια κ᾿ ισόποσην ουσία απ᾿ το κρύσταλλο του άδειου,

μένει και πάλι το ίδιο εκείνο κούφωμα, λίγο πιό οδυνηρά ηχητικό

        μονάχα.

 

 

Οντολογική και η δική μου Κωνσταντίνε.

Το συναίσθημα ως μια απόχρωση ή ως αντανάκλαση, της οντολογικής αυτης προσέγγισης, στην απουσία της παρουσίας.

Κωνσταντίνε εκείνο που υπήρχε, πραγματικά, δεν είναι δυνατόν να πάψει να υπάρχει ως παρουσία. Στιγμές..

παρουσίες.. που οιωνεί παρούσες στην απουσία τους, προσανατολίζουν και νοηματοδοτούν. Μια στιγμή μια

αιωνιότητα δεν έλεγε και ο σύντεκνός σου Ν.Καζαντζάκης..

Θα διαφωνήσω με αυτό που γράφει ο Γ.Μανουσάκης ότι:

μίκρυναν στο βάθος του δρόμου και παραδόθηκαν στη φθορά και πως: χάθηκαν στην έρημο της απουσίας.

Και θα συνταχθώ με τον Ρίτσο και την οντολογική παρουσία της "απουσίας".

 

Με μια προϋπόθεση βέβαια, εκείνης της απουσίας που είναι, οντολογικά, διαρκώς παρούσα στην απόσυρσή της,

όπως έγραψα και πιο πάνω. Διαφορετικά ίσως αποδεχτώ την προσέγγιση του Γ.Μανουσάκη όμως τότε θα

αναφερόμαστε στην απουσία της "παρουσίας" που έπαψε να είναι παρούσα ως παρουσία στην απουσία της.

 

Φαίνεται πως και ο Γ. Μανουσάκης αυτό κάνει. Δείχνει δηλαδή να απορρίπτει (απαισιόδοξα) την παρουσία της απουσίας (όπως σωστά ψυχανεμίζεται ο Γιάννης), κάτι που στην αντίθετη περίπτωση θα μπορούσε να αποβεί λυτρωτικό για τον ίδιο τον ποιητή. Εκείνος όμως, στέκεται εκεί και παλεύει, με πόνο ψυχής, αρνούμενος την απουσία της παρουσίας (μέσα από δημιουργική και αισιόδοξα ποιητική ματιά) για να έχουμε εμείς σήμερα τη χαρά να γευτούμε τους καρπούς του έργου του, προβληματιζόμενοι ίσως και διαφωνώντας μαζί του στα σημεία, ωστόσο ωφελημένοι.

 

 

Υ.γ. Ίσως θεωρηθεί ότι παίζω με τις λέξεις... δυστυχώς αυτές είναι που με περιπαίζουν ως παρουσίες...

λίγο πιο οδυνηρά ηχητικές μονάχα, καθώς θα έγραφε και ο Γ.Ρίτσος

[anodos]

Να κάνω μια μικρή παρέμβαση ...

... η λογοτεχνία και περισσότερο η ποίηση δεν αποτελούν αντικείμενο μονοσήμαντης προσέγγισης ... η ποίηση έχει αντίκτυπο προσωπικό αφού ουδεμία η σχέση της με τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες ... η φύση διεγείρει τις αισθήσεις και ο ποιητής πλάθει μέσα απ το είναι του ... μιλάμε δηλαδή για μοναδικότητα στην έκφραση αδογμάτιστα δοσμένη ... 

Έχω μια μικρή - μεγάλη ένσταση όσον αφορά τα κείμενα λογοτεχνίας που διδάσκονται στο σχολείο προσπαθώντας να μαθηματικοποιήσουν την έκφραση δίνοντας μια δυο τρεις εξηγήσεις ... ενώ ο αντίκτυπος της έκφρασης μεταλλάσσεται πάλι προσωπικά τόσες φορές όσα και τα πρόσωπα που έρχονται σε επαφή με τη μοναδικότητα της ... 

[ΧΡΥΣΑ]

σωστα...

 

και επισης το ιδιο εργο, το διαβαζουμε ξανα και ξανα και καθε φορα αντιλαμβανομαστε και εισπραττουμε διαφορετικα πραγματα αναλογα με την  περιοδο ή τη φαση της ζωης μας ...

[KAROLOS]

σωστα...

 

και επισης το ιδιο εργο, το διαβαζουμε ξανα και ξανα και καθε φορα αντιλαμβανομαστε και εισπραττουμε διαφορετικα πραγματα αναλογα με την  περιοδο ή τη φαση της ζωης μας ...

 

Συμφωνώ! Μου έχει τύχει συχνά αυτό. Για παράδειγμα, αλλιώς διάβαζα τον Καζαντζάκη στο γυμνάσιο, αλλιώς ως φοιτητής, αλλιώς πριν τρία χρόνια, αλλιώς θα τον διαβάζω σε 10 χρόνια και ούτω καθεξής.

[KAROLOS]

Παλαιότερα, είχα αναρτήσει στο blog μου, το παρακάτω κομμάτι του μεγάλου Κωνσταντίνου Τσάτσου, γιατί με εξέφραζε.

 

"Μέσα στην ψυχή μου βρίσκεται ένα ολόκληρο μουσείο από γλυπτά, εικόνες σχέδια όλων των ανθρώπων που συγκίνησαν κάποτε την ψυχή μου, μερικές υπέροχες φυσιογνωμίες, μα και πολλές μέτριες , μόλις που φαίνονται , σκιές...

Συχνά επισκέπτομαι αυτό το μουσείο και μιλώ με αγαπημένους μου νεκρούς, με ξενητεμένους για πάντα, τους ρωτώ αυτά που ήθελα να μάθω γι αυτούς. Αυτά που δεν τόλμησα να τους ρωτήσω . Αυτά που δεν πρόλαβα να τους ρωτήσω... Τους ρωτώ και ύστερα τους δίνω απαντήσεις που έπρεπε να τους είχα δώσει και που δεν έδωσα.

Ανάμεσα σε όλα αυτά τα γλυπτά, είναι μερικά αγάλματα που ακόμα σήμερα με συγκινούν σαν ναταν μπροστά μου , ζωντανά. Ξαναμιλώ μαζί τους . Κατά βάθος τίποτε δεν πεθαίνει...
Δυο τρία ακόμη  κι ας δεν είναι τα πιο θαυμαστά , κάποια στιγμή της μέρας τους ρίχνω και μια ματιά. Πρόσωπα θα θέλα πολύ να ζούσαν σήμερα. Πρόσωπα που η αγάπη μου γι αυτά είναι απέραντη. Πρόσωπα που τα χρειάζομαι . Πρόσωπα που ἠθελα να με κρίνουν , να με παινέψουν και να με στεριώσουν στην πορεία αυτή του βίου μου."