“Η ζωή και η επίγεια εξέλιξή της”

[epimenidis]

“Η ζωή και η επίγεια εξέλιξή της”

Γράφει η Ειρήνη Κουτσαντωνάκη μαθηματικός

Σήμερα οι βιολόγοι γνωρίζουν ότι η ικανότητα ενός οργανισμού να διατηρεί τον εαυτό του κατά τη διάρκεια της ζωής και να τον αναπαράγει με τη μορφή ενός καινούριου πανομοιότυπου ατόμου, εξαρτάται από την “πληροφορία” -όπως την ονομάζουν-που βρίσκεται αποθηκευμένη μέσα στα γονίδιά του.

Αυτό που διαρκεί, που ζει μέσα σε έναν οργανισμό δεν είναι κάποια ιδιαίτερη ομάδα κυττάρων, αλλά μια διάταξη κυττάρων-ένα μαθηματικό μοντέλο-που υπαγορεύεται από τη γενετική πληροφορία.

Με την ίδια αναλογία αυτό, που επιβιώνει μέσα στα είδη των οργανισμών είναι μια ευρύτερη διάταξη, που περιέχει όλα τα άτομα του είδους. Ενα οικοσύστημα είναι μια ακόμη ευρύτερη διάταξη, όπου ένα πλήθος από ζωικά είδη συνθέτει ένα ισορροπημένο αυτοαναπαραγόμενο και βαθμιαία μεταβαλλόμενο σύνολο.

Η οικόσφαιρα της Γης, αποτελεί τέλος την ευρύτερη από τις ζωντανές διατάξεις. Πρόκειται για ένα προσεκτικά ρυθμισμένο και ισορροπημένο σύστημα, που εξασφαλίζει από μόνο του τη συνέχεια της ύπαρξης του.

Στο καθένα από αυτά τα επίπεδα, η συνοχή εγγυάται για τη ζωή και η απώλεια της συνοχής-μια ξαφνική παρεκτροπή προς την ανισορροπία-ισοδυναμεί με το θάνατο.

Από την άποψη αυτή, η ζωή είναι η πληροφορία και ο θάνατος η απώλεια της πληροφορίας ή η επιστροφή των υλικών, που συνθέτουν το ον στην κατάσταση της τυχαίας διάταξης. Ωστόσο ο θάνατος ενός ζωικού είδους ή ενός οικοσυστήματος παίζει έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο, στα πλαίσια της φυσικής τάξης, από το θάνατο ενός μεμονωμένου οργανισμού. Και αυτό, γιατί ενώ ένας μεμονωμένος οργανισμός από τη στιγμή που θα γεννηθεί, κινείται σταδιακά και αναπόφευκτα προς το θάνατό του, ένα είδος οργανισμών, αντιπροσωπεύει μια μόνιμη πηγή ζωής χωρίς προκαθορισμένο τέλος. Ο θάνατος είναι ενσωματωμένος στο σχέδιο διάταξης του μεμονωμένου οργανισμού.

Μέσα στα πλαίσια της ζωής του είδους, ο θάνατος των μεμονωμένων οργανισμών κατέχει μια προκαθορισμένη και περιορισμένη, αλλά αναγκαία θέση. Και έτσι καθώς κινείται δια μέσου των μεμονωμένων οργανισμών, τα βήματα του ακολουθούν εκείνα της γέννησης, ώστε οι πληθυσμοί να διατηρούνται μέσα σε μιαν ισορροπία, που τους επιτρέπει να συνυπάρχουν και να συνεχίζουν την ύπαρξη τους μέσα στα πλαίσια του ιδιαίτερου οικοσυστήματος. Από την άλλη μεριά τα είδη επιβιώνουν όσο καιρό τους επιτρέπουν οι συνθήκες του περιβάλλοντος. Με τον ίδιο τρόπο ένα οικοσύστημα ανανεώνει επ’ άπειρον τον εαυτό του.

Oμως, όταν το βήμα του θανάτου επιταχυνθεί, είτε εξαιτίας της ανθρώπινης επέμβασης στο περιβάλλον, είτε από άλλο λόγο, ο θάνατος γίνεται μια εξολοθρευτική δύναμη και τότε τα είδη και τα οικοσυστήματα χάνονται για πάντα.

Στην περίπτωση αυτή δεν πεθαίνουν μόνο οι μεμονωμένοι οργανισμοί, αλλά και οι πηγές δημιουργίας όλων των μελλοντικών όντων. Ετσι ένα μέρος της ποικιλίας αλλά και της δύναμης της ζωής παύει να υφίσταται οριστικά και ανεπανόρθωτα. Από τη στιγμή που ο άνθρωπος απέκτησε την ικανότητα να επεμβαίνει άμεσα στη λειτουργία του “κυττάρου” της οικόσφαιρας, η δύναμη της εξουσίας του, πάνω στη ζωή, ενισχύθηκε σε σημείο, που να την απειλεί στο σύνολό της.

Σε τελευταία ανάλυση μέσα στο γήινο περιβάλλον υπάρχουν δυο ανταγωνιστικές δυνάμεις. Η πρώτη είναι η φυσική που δρα μέσα σε περιόδους εκατομμυρίων χρόνων με σκοπό να ενισχύει και να πολλαπλασιάζει τις μορφές της ζωής. Ενώ η δεύτερη είναι η ανθρώπινη, που αν αφεθεί ανεξέλεγκτη και ακαθοδήγητη, έχει τη γενική τάση να εξολοθρεύει τις ζωικές μορφές. Το εκπληκτικό γεγονός είναι, πως οι δύο αυτοί μεγάλοι μηχανισμοί των μεταβολών πάνω στη Γη εξαρτώνται από τα αποθέματα των πληροφοριών που μεταδόθηκαν στις μέρες μας από γενιά σε γενιά.

Πράγματι δεν υπάρχει πλησιέστερη αναλογία στην επιστημονική πρόοδο, όπου το διαρκώς αυξανόμενο απόθεμα πληροφοριών επιτρέπει την ανάπτυξη όλο και πιο περίπλοκων και εντυπωσιακών όντων μέχρι να καταλήξει στους ανθρώπους, που απειλούν σήμερα να ξεριζώσουν συθέμελα τόσο το φυσικό, όσο και το ανθρώπινο οικοδόμημα.

Θα έλεγε κανείς, ότι άλλαξε μόνον ο τόπος της εξελικτικής πληροφορίας και μεταφέρθηκε μόνο από τα γονίδια στους εγκεφάλους.

Οπως και να έχει το πράγμα, εξαιτίας της εκπληκτικής ταχύτητας της τεχνολογικής μεταβολής σε σύγκριση με την ταχύτητα της βιολογικής εξέλιξης, η τελευταία δεν προλαβαίνει να γεμίσει τις κενές θέσεις του περιβάλλοντος με νέα είδη οργανισμών, με αποτέλεσμα το σύνολο του γενετικού αποθέματος των πληροφοριών της ζωής να βρίσκεται σε κίνδυνο.

Ο θάνατος, που ενισχύθηκε από την ανθρώπινη δύναμη έχασε το ρυθμιστικό του ρόλο μέσα στα πλαίσια της φυσικής τάξης και κατάντησε μια αντιεξελικτική δύναμη, ικανή να καταστρέψει μέσα σε λίγα χρόνια ή λίγες ώρες, όλα όσα οικοδόμησε η φυσική εξέλιξη μέσα σε δισεκατομμύρια χρόνια. Με τον τρόπο αυτό, ο θάνατος απειλεί ακόμη και τον εαυτό του, εφόσον σε τελική ανάλυση αποτελεί μέρος της ζωής. Οι πέτρες δεν έχουν βέβαια ζωή, αλλά ούτε και πεθαίνουν. Το ζήτημα λοιπόν, που αντιμετωπίζει σήμερα το ανθρώπινο είδος, είναι αν τελικά επικρατήσει η ζωή ή ο θάνατος πάνω στον πλανήτη. Και εδώ δεν πρόκειται για μια λογοτεχνική παρομοίωση, αλλά μια κυριολεκτική περιγραφή της σημερινής κατάστασης. Θα μπορούσε να πει κανείς, ότι η φύση εμπιστεύθηκε το πεπρωμένο της στις συνειδητές αποφάσεις ενός από τα είδη που γέννησε, ενώ εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια η τύχη της ρυθμιζόταν από τις αργές ασυνείδητες κινήσεις της εξέλιξης.

Προίκισε το είδος αυτό με λογική και ελεύθερη βούληση και αφέθηκε στα χέρια του.

Από τη στιγμή που συνέβη αυτό, η ανθρώπινη δραστηριότητα έσπασε τα δεσμά της Ιστορίας και της Βιολογίας, που προκαθόριζαν τα όρια της μέχρι χθες, οπότε έφθασε στο σημείο να απειλεί την Ιστορία, όσο και τη Βιολογία.

Οι ικανότητες της σκέψης και της βούλησης αποδείχθηκαν ισχυρότερες από τη Γη, που τις γέννησε. Τώρα τα ανθρώπινα όντα ανέλαβαν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του γεωλογικού χρονομέτρη και οι νόμοι, που όριζαν μέχρι σήμερα την ανάπτυξη και τη διατήρηση της ζωής, άρχισαν να υποτάσσονται στις εξελικτικές διαδικασίες του ανθρώπινου νου. Ο τελευταίος ούτε υποτάχθηκε, ούτε επέβαλλε νόμους. Κινήθηκε ακολουθώντας τις περιστασιακές σκέψεις και τα συμπτωματικά του αισθήματα. Ο σταθερός, εξασφαλισμένος, αυτοσυντηρούμενος προϊστορικός κόσμος της φύσης υποχώρησε και στη θέση του πρόβαλλε βίαια η ανθρώπινη θέληση με τις δικές της εκτιμήσεις, τις δικές της ορέξεις, τις δικές της αποφάσεις, τη δική της τρομακτική δύναμη.

Ας υποθέσουμε τώρα, ότι δεν ξεσπά ένας καταστροφικός παγκόσμιος πόλεμος, ούτε συμβαίνει ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα, αλλά πως κάποια δηλητηριώδης ουσία μολύνει το περιβάλλον και στειρώνει όλους τους ανθρώπους χωρίς να προκαλέσει άλλο κακό. Ετσι, όσοι ζουν θα αρχίσουν να πεθαίνουν φυσιολογικά μέχρι να μη μείνει κανείς πάνω στη Γη. Σε αυτή την περίπτωση κανείς θάνατος δεν πρόκειται να συμβεί πριν την ώρα του, αλλά το ανθρώπινο είδος στο σύνολο του θα έχει πεθάνει.

Δηλαδή θα έχει προκληθεί μια καταστροφή ανάλογη με εκείνη, που είχε σαν αποτέλεσμα τον αφανισμό των δεινόσαυρων που τα ίχνη τους φαίνονται ακόμη ολοκάθαρα στα γεωλογικά ευρήματα. Βέβαια είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς ποιά θα είναι η πορεία της εξέλιξης μετά τον αφανισμό της ανθρωπότητας. Ομως η πείρα του παρελθόντος, συνηγορεί, πως μάλλον πρέπει να αποκλεισθεί η επανεμφάνιση του ανθρώπου.

Η εξέλιξη έχει προβάλει μιαν αναρίθμητη ποικιλία όντων, αλλά πουθενά δεν υπάρχει ένδειξη, ότι κάποιο είδος που εξαφανίσθηκε στο παρελθόν, έκανε πάλι την εμφάνιση του αργότερα. Αδιάφορα αν η Φύση, υπακούοντας σε κάποιους εξελικτικούς νόμους, δημιουργήσει και πάλι ένα ζωϊκό είδος προικισμένο με βούληση και λογική, ικανό να χτίσει και στη συνέχεια να καταστρέψει έναν ολόκληρο κόσμο. Και είναι πολύ δύσκολο να παραδεχθούμε ότι το είδος αυτό θα σκύψει ποτέ πάνω στα ίχνη της αυτοκαταστροφής μας, θα συνειδητοποιήσει τα λάθη μας και θα διδαχθεί από αυτά.

Αν κάτι τέτοιο ήταν δυνατόν, τότε θα δικαιωνόταν μια παρατήρηση, που έκανε κάποτε ο Κάφκα: “Υπάρχει μια άπειρη ελπίδα, αλλά όχι για μας”.

Αν αντίθετα και όπως μαρτυρούν τα σχετικά ευρήματα η επίγεια εξέλιξη έχει την δυνατότητα να παράγει μόνο μια φορά τον θαυμαστό συνδυασμό των προτερημάτων, που ενσκαρκώνουν τα ανθρώπινα όντα, τότε κάθε λογής ελπίδα βρίσκεται μέσα τους και πουθενά αλλού. Αν χαθούν οι άνθρωποι θα χαθεί και η ελπίδα.

[Κρηθέας]

Ευχαριστούμε το μέλος του φόρουμ, συνάδελφο epimenidis,για τα τόσο ενδιαφέροντα θέματα που εκθέτει στο φόρουμ.

Tα θέματα που έχει ανοίξει:

http://www.taxheaven.gr/acforum/index.php?showtopic=20394

http://www.taxheaven.gr/acforum/index.php?showtopic=19963

http://www.taxheaven.gr/acforum/index.php?showtopic=20283

είναι αξιόλογα και αναδεικνύουν τις ποικίλες και βαθειές γνώσεις του συναδέλφου αλλά και τους προβληματισμούς του στα θέματα αυτά.

Πράγματι Δημήτρη να συμφωνήσω.

Ας είναι καλά, να έχει το κουράγιο να δημοσιεύει και να μας προβληματίζει...

[επισκέπτη ΧΡΗΣΤΟΣ 21]

Σε τελευταία ανάλυση μέσα στο γήινο περιβάλλον υπάρχουν δυο ανταγωνιστικές δυνάμεις. Η πρώτη είναι η φυσική που δρα μέσα σε περιόδους εκατομμυρίων χρόνων με σκοπό να ενισχύει και να πολλαπλασιάζει τις μορφές της ζωής. Ενώ η δεύτερη είναι η ανθρώπινη, που αν αφεθεί ανεξέλεγκτη και ακαθοδήγητη, έχει τη γενική τάση να εξολοθρεύει τις ζωικές μορφές.

Ολόκληρο το κείμενο βασίζεται στη γενική αυτή παραδοχή.Άνθρωπος ενάντια στη Φύση.Σκέψη ενάντια στην ύλη.Ο δυισμός αυτός ,γίνεται αποδεκτός αξιωματικά (μην πω δογματικά) και οδηγεί τη σκέψη της κυρίας Κουτσαντωνάκη στην παρακάτω αντίφαση

όπου το διαρκώς αυξανόμενο απόθεμα πληροφοριών επιτρέπει την ανάπτυξη όλο και πιο περίπλοκων και εντυπωσιακών όντων μέχρι να καταλήξει στους ανθρώπους

Εδώ έχουμε τον άνθρωπο ενταγμένο απόλυτα στην εξελικτική διαδικασία και μάλιστα ως το απόγειο της.Παρακάτω επιχειρείται να γίνει πάντρεμα των δύο προηγουμένων

Θα μπορούσε να πει κανείς, ότι η φύση εμπιστεύθηκε το πεπρωμένο της στις συνειδητές αποφάσεις ενός από τα είδη που γέννησε, ενώ εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια η τύχη της ρυθμιζόταν από τις αργές ασυνείδητες κινήσεις της εξέλιξης.

Προίκισε το είδος αυτό με λογική και ελεύθερη βούληση και αφέθηκε στα χέρια του.

Εδώ γίνεται ένα εντελώς αντιεπιστημονικό άλμα στη διαδοχή των επιχειρημάτων και η "ασυνείδητη" φύση-εξέλιξη ενεργεί,προικίζει και αφήνεται.

Το όλο κείμενο σαφώς επιχειρεί να προβληματίσει και να ευαισθητοποιήσει πάνω σε θέματα που ποτέ δεν είχαμε την πολυτέλεια να αγνοούμε.Και εγώ μαζί.

Μια άλλη άποψη, που βρίσκω πληρέστερη,είναι αυτή που θεωρεί ως βασική αιτία της άσχημης τροπής που έχουν πάρει τα πράγματα,τον προαναφερθέν διαχωρισμό:

Καταστρέφουμε το περιβάλλον ακριβώς επειδή έχουμε την ψευδαίσθηση ότι είμαστε κάτι "έξω" από αυτό,είμαστε "από αλλού",περαστικοί.

Και ως λύση:τη συνειδητή κατάργηση του διαχωρισμού.

Πως;

Αναγνωρίζοντας μέσα από την καθημερινή μας εμπειρία την συνεχή αλληλεξάρτηση αυτού που ονομάζουμε "εαυτό" μας , με όλα τα αντικείμενα των αισθήσεων,για αρχή.

Υπάρχει,άραγε,κάποια στιγμή που μπορείτε να θυμηθείτε,χωρίς να αναπνέετε αέρα,χωρίς να βλέπετε εικόνες ,ή να ακούτε ήχους;

Όπου υπάρχει ο εαυτός , υπάρχει και η φύση.Άρα δεν είναι δυο πράγματα που μπορούν να ξεχωριστούν.

Μέσα από αυτό το πρίσμα , δεν καταστρέφουμε κάτι άλλο,τη φύση,την εξέλιξη κτλ.

αλλά τον πολυαγαπημένο εαυτούλη μας και ποιος άραγε βλάπτει συνειδητά τον εαυτό του;

Τελικά, σημασία δεν έχει αν η συνείδηση προέρχεται από τις πέτρες, ή το αντίθετο,αλλά ότι τέτοια θέματα μας απασχολούν.

[Κρηθέας]

Εδώ γίνεται ένα εντελώς αντιεπιστημονικό άλμα στη διαδοχή των επιχειρημάτων και η "ασυνείδητη" φύση-εξέλιξη ενεργεί,προικίζει και αφήνεται.

Καταστρέφουμε το περιβάλλον ακριβώς επειδή έχουμε την ψευδαίσθηση ότι είμαστε κάτι "έξω" από αυτό,είμαστε "από αλλού",περαστικοί.

Να κάνω και εγώ με τη σειρά μου ένα αντιεπιστημονικό άλμα, δίνοντας μιαν «ηθική» διάσταση στο θέμα.

Το εν αρχή ην ο Λόγος (δηλαδή το γίγνεσθαι) είναι αυτή η «ασυνείδητη φύση» - εξέλιξη. Και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, δηλαδή αυτός ο Λόγος προικίζει και αφήνεται στον Νου να βάλει τάξη στο γίγνεσθαι. Συνεχίζει ωστόσο, «και Θεός ην ο Λόγος». Τον δέχεται δηλαδή πλησίον του Θεού-Νού ως ικανό να δημιουργήσει. Αυτή η αναφορά στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο της Καινής Διαθήκης μας δίνει (σε ένα βαθμό) την Αρχαιοελληνική άποψη για το Θείο που βρίσκεται μέσα στο όλο και συμπάσχει. Ακόμη η Αρχαία Ελληνική σκέψη ήθελε τον άνθρωπο σε αρμονία με τη φύση (βλέπε και τα αντίστοιχα δημιουργήματά του αρμονικά δεμένα μαζί της).

Σε αντιδιαστολή με τον Θεό της Παλαιάς Διαθήκης που βρίσκεται έξω από το γίγνεσθαι. Είναι από «πάνω» και ορίζει ρυθμίζει τα πάντα και έξω από αυτά. Δίνει στον άνθρωπο το έρεισμα να καταστρέψει τη φύση και τα δημιουργήματά της (για παράδειγμα το «κατακυριεύσατε επί της γης», κατά-κυριεύω δηλαδή κάτι σαν πόλεμος).

Η σχέση που υπάρχει είναι ότι οι Αρχαιελληνική σκέψη παρατηρούσε, γνώριζε και δεν ήθελε να απομακρυνθεί από αυτή την αρμονία με τη φύση, που μέρος της αισθανόταν. Δεν επιθυμούσε την τεχνολογική πρόοδο γνωρίζοντας ότι τελικά θα αποβεί εις βάρος του. Όσοι δε ασχολούνταν με τεχνολογικές εφευρέσεις κλπ. αντιμετωπίζονταν με «μειωτικό» τρόπο θα μπορούσαμε να πούμε. Ένας από τους λόγους που δεν υπήρξε μεγάλη τεχνολογική πρόοδος στην Αρχαιότητα, αν και ήταν αρκετά υψηλό το θεωρητικό επιστημονικό υπόβαθρο.

Σχετικά με την εξελικτική διαδικασία, ο άνθρωπος Νους σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπος και αυτός με τη σειρά του στο αν θα παραχωρήσει τα σκήπτρα στις μηχανές ή όχι. Λέγεται από σοβαρούς επιστήμονες ότι είμαστε ένα πρωτόγονο στάδιο της εξελικτικής αυτής διαδικασίας των μηχανών (αναφέρομαι σε μηχανές έχουσες «νοημοσύνη»). Δεν μπορούμε ωστόσο να είμαστε σίγουροι αν θα μπορέσουν ποτέ να αναπτύξουν «συνείδηση» και τί είδους θα μπορούσε να είναι αυτή! Ίσως τότε νοιώσουμε ότι ήμασταν μέρος της φύσης πράγματι και όχι από αλλού και περαστικοί. Εφόσον βέβαια δεν προλάβουμε να αυτοκαταστραφούμε, σκοτώνοντας και την όποια ελπίδα "εξελικτικής" διαδικασίας μας έχει απομείνει.

Να ζητήσω την κατανόησή σας, κάνοντας αυτό το αντιεπιστημονικό «άλμα». Θέλησα να δώσω και μια άλλη διάσταση στο θέμα.

[doctor]

Το θέμα εκτός από την ηθική του βάση που σημείωσε ο Κρηθέας, έχει και πολιτική.

Άνθρωπος, κέρδη, περιβάλλον. Ισορροπία=μηδέν.

Πρωτόκολο του Κιότο.

Η απληστία της υπερδύναμης, η διεξαγωγή πολέμων για ενέργεια, ο υπερκαταναλωτισμός της δυτικής κοινωνίας συνθέτουν ένα περίεργο μείγμα που κανείς δεν ξέρει πως αυτό θα εξελιχθεί.

Στο blog μου, μέσα στον ιστοχώρο του Taxheaven, είχα ανοίξει ένα θέμα σχετικά με τον άνθρωπο και την συμπεριφορά του στην φύση:

http://www.taxheaven.gr/acforum/index.php?...14&showentry=51

http://www.taxheaven.gr/acforum/index.php?...blog&blogid=14&

Λύσεις υπάρχουν, ακόμη και εμείς οι ίδιοι μπορούμε να κάνουμε πολλά μικρά πράγματα που αν γίνουν συνείδηση σε όλους, τότε η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί. Τότε ίσως αυτός που ανακυκλώνει τα σκουπίδια του πάψει να θεωρείται γραφικός σε αυτήν την χώρα.

Και επειδή το κράτος και ειδικά η τοπική αυτοδιοίκηση -εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων- κοιμάται τον ύπνο του δικαίου, ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ σε κάποιους ιδιώτες που σκέφτονται το περιβάλλον:

http://www.ab.gr/index.cfm?lf=1&mf=c1/perivallon.htm

doctor

[xaroula]

Το εν αρχή ην ο Λόγος (δηλαδή το γίγνεσθαι) είναι αυτή η «ασυνείδητη φύση» - εξέλιξη. Και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, δηλαδή αυτός ο Λόγος προικίζει και αφήνεται στον Νου να βάλει τάξη στο γίγνεσθαι. Συνεχίζει ωστόσο, «και Θεός ην ο Λόγος».

Απολα πριν υπηρχε ο Λογος και ο λογος ηταν με τον Θεο,κι ηταν Θεος ο Λογος.(κατα Ιωαννη).Νομιζω οτι ειναι μια μεταφραση εν συντομια και απο μια αποψη του Ισοκρατη Περι αντιδοσεως σε καποιο αποσπασμα που μιλαει για την σπουδαιοτητα του Λογου